4 Ο ΕΤΗΣΙΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΕXPOSEC-DEFENSEWORLD µε θέµα «Η ΕΛΛΑ Α ΣΤΟ EΠΙΚΕΝΤΡΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗ Ν.Α. ΕΥΡΩΠΗ» Αθήνα, 12.04.2016 ΕΝΟΤΗΤΑ I: Η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ TOY ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ- ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ EΝΑ ΠΟΛΥ ΙΑΣΤΑΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ - Ο κίνδυνος εγκλωβισµού και αποµόνωσης της Ελλάδας - Η συνθήκη Schengen και τι σηµαίνει η πιθανή αναστολή της - Το προσφυγικό πρόβληµα και η Ευρωπαϊκή πολιτική ΟΜΙΛΙΑ Γιώργου Τσαούση, ικηγόρου, Πολιτικού Υπεύθυνου Τοµέα Μεταναστευτικής Πολιτικής στο 'ΠΟΤΑΜΙ'. Αξιότιµες-οι κυρίες και κύριοι, κύριε Υπουργέ, κ.κ. βουλευτές, εκπρόσωποι του Ελληνοαµερικανικού Εµπορικού Επιµελητηρίου, της Συµεών Γ. Τσοµώκος Α.Ε. και του Υπ.Εθ.Α., αγαπητές-οι σύνεδροι και προσκεκληµένες-οι. Θα ήθελα κατ αρχήν να εκφράσω τις θερµότατες ευχαριστίες µου για την τιµητική πρόσκληση συµµετοχής του πολιτικού φορέα που εκπροσωπώ στο συνέδριό σας, το οποίο µπορεί κάλλιστα να συµβάλλει στη δηµόσια συζήτηση αλλά και τη διεξαγωγή χρήσιµων συµπερασµάτων αναφορικά µε τις επιµέρους πτυχές που συνθέτουν το µεταναστευτικό προσφυγικό ζήτηµα υπό τις παρούσες εθνικές, ευρωπαϊκές αλλά και διεθνείς συνθήκες.
Θερµά συγχαρητήρια λοιπόν όχι µόνο για την άρτια διοργάνωση αλλά κυρίως την επιλογή του θέµατος, το οποίο θα πρέπει ειδικά µάλιστα κατά την άποψη όσων ασχολούµαστε µ' αυτό επί µακρόν και µε συνέπεια να τύχει επιτέλους µίας αντιµετώπισης σταθερής, ολοκληρωµένης και ρεαλιστικής και όχι απλώς 'ευκαιριακά τηλεοπτικής'. Θα ξεκινήσω τονίζοντας το κατά τη γνώµη µου αυτονόητο: η µετανάστευση αποτελεί φαινόµενο παγκόσµιο, διαχρονικό και διαρκώς µεταβαλλόµενο. Και συχνά συµβαδίζει χωρίς φυσικά να ταυτίζεται µε την αναγκαστική µετακίνηση προσφυγικών πληθυσµών. ε σταµατάει εποµένως να εξελίσσεται ακόµη κι όταν δε βρίσκεται στην επικαιρότητα, αποτελεί δε για τους ίδιους τους µετανάστες / πρόσφυγες αλλά και όλους τους άλλους εµπλεκόµενους, µία καθηµερινότητα που σίγουρα ειδικά στην Ελλάδα και µάλιστα το τελευταίο χρονικό διάστηµα θέτει διαρκώς ερωτήµατα: πρόσφυγες ή παράτυποι οικονοµικοί µετανάστες; ανοιχτά ή κλειστά κέντρα φιλοξενίας; ανοιχτά ή κλειστά σύνορα; εντός ή εκτός SCHENGEN; FRONTEX ή NATO; Και στα ερωτήµατα αυτά καλείται ν' απαντήσει επιτέλους ξεκάθαρα η υπεύθυνη ελληνική πολιτεία, βάζοντας ταυτόχρονα στην άκρη περιθωριακούς ιδεοληπτικούς και ύποπτα 'αλληλέγγυους', ορισµένοι εκ των οποίων βέβαια να µην ξεχνιόµαστε κατείχαν ή και κατέχουν ακόµα κυβερνητικές θέσεις. Είναι βέβαιο ότι δε θα χρειαζόταν να συζητάµε καν σήµερα για προσφυγική κρίση, ακόµη κι αν κάποιοι θέλουν να µας κάνουν να πιστέψουµε ότι η κατάσταση θα έφτανε σ' αυτό το οριακό σηµείο, 'ούτως ή άλλως'. Υπενθυµίζεται λοιπόν ότι στις 2
αρχές του 2015 ο εµφύλιος πόλεµος στη Συρία διαρκούσε ήδη 4 χρόνια, στα παράλια της Τουρκίας βρισκόταν αρκετό καιρό πριν περίπου 2.000.000 σύριοι πρόσφυγες ενώ και η αναλογία νεοεισερχοµένων µεταξύ Ιταλίας Ελλάδας ήταν 80%-20%. Ακόµη όµως κι αν δεχτούµε ότι εξωτερικοί και µόνο παράγοντες συνέβαλλαν ώστε περισσότεροι µετανάστες ή/και πρόσφυγες να κατευθυνθούν προς τη χώρα µας, υπήρχε σίγουρα επαρκής χρόνος προετοιµασίας για την αποτροπή αλλά και σε κάθε περίπτωση την οργανωµένη υποδοχή, ταυτοποίηση και, εφόσον αυτό απαιτούνταν, φιλοξενία τους. Ο Σταύρος Θεοδωράκης, ως πρώτος και µοναδικός µέχρι τότε (15.04.2015) πολιτικός αρχηγός που επισκέφθηκε τη Λέσβο µε αφορµή την ανησυχία για τη διόγκωση του προσφυγικού, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για όλα όσα ακολούθησαν... κινδυνολογούσαµε έλεγαν! Πως οδηγηθήκαµε λοιπόν στο σηµερινό 'σηµείο 0'; βασικά, µε το 'νεύµα' προς τους διακινητές από δηλώσεις αξιωµατούχων µας για ανοιχτά σύνορα, κατάργηση των κέντρων κράτησης αλλά και µετέπειτα 'διαφήµισης' της χώρας µας ως χώρας 'transit' περνάνε και φεύγουν, ακούγαµε, τη στιγµή που ακόµη και ένας αδαής µπορούσε να αντιληφθεί ότι η διαδροµή νησιά Πειραιάς Ειδοµένη Σκόπια Κεντρική Ευρώπη (η λεγόµενη 'δυτική βαλκανική οδός') όχι µόνο δεν ήταν θεσµοθετηµένη αλλά πολύ σύντοµα θα µπορούσε να διακοπεί. Κι επίσης, όταν αδιαφορούµε παντελώς για την εκπλήρωση βασικών υποχρεώσεων της χώρας µας, όπως της καταγραφής των εισερχοµένων σε σύγχρονα κέντρα ('hot spots') η οποία µάλιστα αποτελεί έναν εκ των βασικών λόγων 'επιτήρησής' µας µε κίνδυνο την αναστολή εφαρµογής της συνθήκης Schengen αλλά 3
και της µετέπειτα φιλοξενίας τους σε κέντρα µε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Αµφότερα τα 2 παραπάνω 'στοιχήµατα' 'hot spots' και κέντρα φιλοξενίας δεν έχουν ακόµη, δυστυχώς, 'κερδηθεί', µε την Ειδοµένη και τον Πειραιά να εξελίσσονται σε 'µικρές άναρχες πολιτείες' και τους πρόσφυγες και µετανάστες να οδηγούνται σε αδιανόητες για ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος συµπεριφορές, άλλοτε αρνούµενοι να µεταβούν σε συγκεκριµένους χώρους φιλοξενίας, άλλοτε συγκρουόµενοι µεταξύ τους ή µε τις αστυνοµικές αρχές και άλλοτε κλείνοντας δρόµους και σιδηροδροµικές γραµµές! Συνυπάρχουµε όµως αναµφίβολα και σε ένα ιδιόµορφο και ενίοτε εχθρικό ευρωπαϊκό περιβάλλον: ισχυρές οικονοµικά χώρες και µάλιστα µε παράδοση στην υποδοχή και κοινωνική ένταξη µεταναστών και προσφύγων προσφέρονται αρχικά να δεχθούν κι άλλους αλλά στη συνέχεια υπαναχωρούν, ενώ άλλες χώρες συµµαχούν εναντίον της Ελλάδας, κατά παράβαση ταυτόχρονα των δικών τους ευρωπαϊκών και διεθνών υποχρεώσεων, αρνούµενες να δεχθούν ακόµη κι έναν πρόσφυγα στο έδαφός τους. Μήπως όµως φταίµε κι εµείς γι' αυτήν την εξέλιξη; Και µήπως έχουµε τελικά πολλές προσδοκίες από την Τουρκία για συνδροµή της στην επίλυση του προβλήµατος, όταν κλονίζεται τόσο σοβαρά η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη; Κυρίες και κύριοι. Το Ποτάµι µε συνέπεια υποστηρίζει την ανάγκη χάραξης εθνικής πολιτικής για το µεταναστευτικό και το προσφυγικό, θεωρώντας τα ζητήµατα αυτά, διαχρονικά, απόλυτης προτεραιότητας. Ο ορισµός Υπουργού κοινής αποδοχής µε 4
αποφασιστικές αρµοδιότητες και υπαγόµενος απευθείας στον Πρωθυπουργό, θα προσφέρει λύσεις στο µέχρι σήµερα ελλιπή έως ανύπαρκτο συντονισµό ενώ η επίσπευση οργάνωσης και πλήρους λειτουργίας των απαραίτητων δοµών υποδοχής και φιλοξενίας θα ενισχύσει τόσο το αίσθηµα αµοιβαίας εµπιστοσύνης µεταξύ πολιτείας και προσφύγων όσο και το αίσθηµα ασφάλειας των πολιτών αλλά την εικόνα της χώρας µας στο εξωτερικό. Σ' αυτήν λοιπόν την κατεύθυνση είµαστε διατεθειµένοι να συµβάλλουµε, µε υψηλό αίσθηµα ευθύνης, ρεαλισµό και αποφασιστικότητα... Σας ευχαριστώ 5