Διεθνής Έκθεση για τη Διαφθορά στην Εκπαίδευση (Transparency International, 2013) Καθηγητής Νικόλαος Γ. Τραυλός ALBA Graduate Business School και Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς 22 Οκτωβρίου 2013
2
Ι. Εισαγωγή 1. Ορισμός Διαφθοράς από ΔΔ: Η κατάχρηση εξουσίας για απόκτηση ιδίου οφέλους 2. Εύρος Διαφθοράς στην Εκπαίδευση: Βασική Εκπαίδευση Μέση Εκπαίδευση Ανώτατη Εκπαίδευση: Προπτυχιακή, Μεταπτυχιακή, Διδακτορικές Σπουδές Δημόσια Εκπαίδευση Ιδιωτική Εκπαίδευση: Κερδοσκοπική, Μη-Κερδοσκοπική 3. Βασικά Αίτια Διαφθοράς: Έλλειψη Διαφάνειας Έλλειψη Λογοδοσίας 4. Θύματα Διαφθοράς στην Εκπαίδευση: Πλούσιοι και φτωχοί (διπλάσιες πιθανότητες από τους πλούσιους) Ανεπτυγμένες και μη χώρες 3
4
ΙΙ. Μέγεθος Η εκπαίδευση σε αρκετές χώρες καλύπτει το 20% των δημόσιων δαπανών Καθοριστικός παράγοντας προσωπικής, κοινωνικής, και οικονομικής ανάπτυξης Κλειδί εξασφάλισης καλύτερου μέλλοντος ΡΟΠΗ ΠΡΟΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑ Οι γονείς έχουν φυσική επιθυμία να προσφέρουν στα παιδιά τους τις καλύτερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες Οι δάσκαλοι, καθηγητές, και άλλοι πάροχοι εκπαίδευσης βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση, έναντι μαθητών και γονέων, και μπορούν να τους εκβιάσουν για δωροδοκία. 5
ΙΙΙ. Μορφές Διαφθοράς (α) Δημοτική και Μέση Εκπαίδευση Δωροδοκία για προμήθειες και αναθέσεις κατασκευής κτηρίων/έργων Σχολεία φαντάσματα (Ghost Schools) Παραπαιδεία (Shadow Schools) Δάσκαλοι-Καθηγητές φαντάσματα (Ghost Teachers) Διασπάθιση πόρων που διατίθενται για βιβλία και αναλώσιμα Δωροδοκία για πρόσβαση στην Εκπαίδευση, και Λήψη Διπλωμάτων Οικογενειοκρατία/ευνοιοκρατία στον διορισμό, προαγωγές/μονιμότητα καθηγητών στα σχολεία/γυμνάσια/λύκεια Πλαστά Διπλώματα Ιδιοποίηση δημόσιων πόρων (grants) Απουσία από άσκηση καθηκόντων Σεξουαλική παρενόχληση 6
ΙΙΙ. Μορφές Διαφθοράς (συν.) (β) Ανώτατη Εκπαίδευση Δωροδοκία για εξασφάλιση θέσης σε πανεπ./φοιτητική εστία Δωροδοκία για απόκτηση βαθμών Αντιγραφή σε εξετάσεις/εργασίες/διατριβές Ψευδής συμμετοχή σε συγγραφική ομάδα (ghost authorship) Παραβίαση στη διαδικασία διορισμού/εξέλιξης καθηγητών Παρέμβαση (πολιτική ή εταιρική) σε ερευνητικές εργασίες Παραβίαση ακαδημαϊκής ακεραιότητας από διευθυντές σύνταξης και κριτές επιστημονικών περιοδικών Βιομηχανίες πτυχίων, πιστοποιήσεων/διαπιστεύσεων πτυχίων/προγραμμάτων/πανεπιστημίων Ψευδής διαφήμιση πανεπιστημίων και ποσοστών επαγγελματικής απασχόλησης αποφοίτων. 7
8
VI. Ποσοστό πολιτών που θεωρούν το Εκπαιδευτικό τους Σύστημα από Διεφθαρμένο έως πολύ Διεφθαρμένο α/α Χώρα Ποσοστό % 1 Καμερούν 72 2 Βοσνία και Ερζεγοβίνη 64 3 Βιετνάμ 49 4 Νεπάλ 45 5 Ελλάδα 45 6 Πακιστάν 43 7 Τουρκία 42 8 Βανουάτου 41 9 Κένυα 37 10 ΗΠΑ 34 11 Ρουμανία 33 12 Φίτζι 24 13 Γεωργία 22 14 Γερμανία 19 15 U.K. 18 Πηγή: T.I., Global Corruption Barometer 2013 Πηγή: Global Corruption Report 2013 9
V. Παραδείγματα Διαφθοράς σε Βασική και Μέση Εκπαίδευση Πηγή Διαφθοράς σε Βασική και Μέση Εκπαίδευση Προμήθειες/Αναθέσεις Έργων (δωροδοκίες αξιωματούχων: 15%-30%) Χώρα Νότιο Σουδάν, U.K., Ανατολική Αφρική Στοιχεία Macmillan; $17 εκ. πρόστιμο Oxford Un. Press; $2,8 εκ. πρόστιμο Σχολεία Φαντάσματα Πακιστάν 5.000 8.000 ανύπαρκτα σχολεία Διασπάθιση Δημόσιου Χρήματος Δωροδοκίες για εγγραφή σε επιθυμητά σχολεία Αδικαιολόγητες Απουσίες Δασκάλων Κένυα Βιετνάμ 21 χώρες Καμερούν $48 εκ. εξαφανίστηκαν (2005-2008) $3.000 για πρότυπα σχολεία 7-30% 15.1% 10
V. Παραδείγματα Διαφθοράς σε Βασική και Μέση Εκπαίδευση (συν.) Πηγή Διαφθοράς σε Βασική και Μέση Εκπαίδευση Παροχή πλαστών απολυτηρίων Νεποτισμός σε διορισμούς/προαγωγές δασκάλων Χώρα Νίγηρας Νεπάλ Στοιχεία Αγορά Πλαστών Απολυτηρίων BAC, BEPC (2, 1 μισθοί δασκάλου) Παραπαιδεία Πολλές χώρες 25%-98% χρησιμοποιούν φροντιστήρια ιδιαίτερα μαθήματα, κυρίως από τους δασκάλους 11
V. Παραδείγματα Διαφθοράς σε Βασική και Μέση Εκπαίδευση (συν.) Πηγή Διαφθοράς σε Βασική και Μέση Εκπαίδευση Χώρα Σεξουαλική παρενόχληση 15 υποσαχάρειες χώρες Μποτσουάνα Στοιχεία Συχνό φαινόμενο 20% μαθητριών έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση. Οι μισές αποδέχθηκαν από φόβο 12
VI. Παραδείγματα διαφθοράς στην Ανώτατη Εκπαίδευση Υπεξαίρεση Χρημάτων: Η.Π.Α., Πανεπιστήμιο της Μοντάνα, $300.000 κλοπή φοιτητικών ενοικίων Iona College, $850.000 πλαστά τιμολόγια Εξασφάλιση θέσης σε φοιτητική εστία: Ρουμανία: 500 1000 για κάθε θέση Δωρεές σε Πανεπιστήμια: U.K. (LSE) δισεκατομ. από Gaddafi International Charity Foundation. 13
VI. Παραδείγματα διαφθοράς στην Ανώτατη Εκπαίδευση (συν.) Εξασφάλιση Θέσης σε Πανεπιστήμιο στη Ρωσία: Moscow State University, 35.000 Δωροδοκία σε Καθηγητή για αποδοχή φοιτητή σε Πανεπιστήμιο Δημοσκόπηση σε 18 Πανεπιστήμια της Μόσχας, 40% των φοιτητών απάντησαν πως χρειάζεται να δωροδοκήσουν καθηγητές Παραβίαση Ακαδημαϊκής Ακεραιότητας: Συχνό φαινόμενο σχεδόν παντού. Αντιγραφές, Λογοκλοπές, Χρήση Συμβούλων, κλπ. 14
VI. Παραδείγματα διαφθοράς στην Ανώτατη Εκπαίδευση (συν.) Δωροδοκία για Λογοκλοπή για απόκτηση Διδακτορικών Διπλωμάτων (π.χ. Γερμανία): 600/25.000 τον χρόνο Καθηγητής της Νομικής Σχολής (Hanover) καταδικάστηκε σε τριετή φυλάκιση για αποδοχή 184.000 από εταιρία Συμβούλων για κατά παραγγελία εκπόνηση διδακτορικού διπλώματος Διαδικασία Ακαδημαϊκής Εξέλιξης (π.χ. Ιταλία, Ρουμανία, Νιγηρία, Κίνα) Οικογενειοκρατία, πολιτικές και οικονομικές διασυνδέσεις, νεποτισμός 15
VI. Παραδείγματα διαφθοράς στην Ανώτατη Εκπαίδευση (συν.) Διαφθορά στην Έρευνα (π.χ. Η.Π.Α): Έρευνες (πετρέλαιο και βιοϊατρική): Κατά παραγγελία ερευνητικά πορίσματα. Μετατροπή/Αλλαγή στοιχείων, μεθοδολογίας, αποτελεσμάτων Διαφθορά σε Επιστημονικά Περιοδικά: ΗΠΑ το 2011, 400+ άρθρα δημοσιευμένα σε περιοδικά βιοϊατρικής ανακλήθηκαν Λογοκλοπή, «κατασκευή στοιχείων», αλλαγή ερευνητικών ευρημάτων, κλπ. Διευθυντές Σύνταξης και κριτές: Παραβιάζουν τους κανόνες αντικειμενικότητας ή/και παραβιάζουν τους κανόνες αποφυγής σύγκρουσης συμφερόντων Βιομηχανία Πτυχίων/Πιστοποιήσεων Διαπιστεύσεων, κλπ (Η.Π.Α., Ευρώπη, Ασία) 2.500+ εργοστάσια πλαστών πτυχίων πιστοποιήσεων/διαπιστεύσεων, κλπ. 16
VII. Τρόποι Αντιμετώπισης Διαφθοράς στην Εκπαίδευση Πολιτική Θέληση Διαφάνεια Λογοδοσία Καταστολή (Enforcement) Συμμετοχή πολιτών 17
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ 18
Παραπαιδεία (Shadow Education) Mark Bray (GCR) Παραπαιδεία: Γεωργία (2011) Ιδιωτική φροντιστηριακή εκπαίδευση προς υποβοήθηση/συμπλήρωση της επίσημης εκπαίδευσης Οι δάσκαλοι/καθηγητές δεν καλύπτουν τις ανάγκες των μαθητών για να τους ωθήσουν σε ιδιαίτερα φροντιστηριακά μαθήματα Ερωτηματολόγιο 1200 μαθητών βασικής και μέσης εκπαίδευσης κατέγραψε: 25% έκανε φροντιστηριακά μαθήματα 69% των φροντιστών ήταν κανονικοί δάσκαλοι/καθηγητές 13% έλαβαν φροντιστηριακά μαθήματα από τους δικούς τους δασκάλους/καθηγητές 19
Mark Bray (GCR) Παραπαιδεία (Shadow Education) Γκάνα (2008) Ερωτηματολόγιο 1.020 οικογενειών 48% κατέβαλαν δίδακτρα για ιδιαίτερα μαθήματα Ουγγαρία (Bordas et all, 2011; Ildiko, 2013) Ινδία (Sen, 2010), Sujatha και Rani (2011) 60,5% των μαθητών μέσης εκπαίδευσης έλαβαν ιδιαίτερα μαθήματα Τουλάχιστον 75% των μαθητών βασικής και μέσης εκπαίδευσης έλαβαν ιδιαίτερα μαθήματα 57% των μαθητών (βασικής εκπαίδευσης) στην Δυτική Βεγκάλη έλαβαν ιδιαίτερα μαθήματα 58,8% των μαθητών της 10 ης τάξης Γυμνασίου 4 περιοχών της Ινδίας έκαναν φροντιστήριο 20
Παραπαιδεία (συν.) (Shadow Education) Mark Bray (GCR) Sri Lanka (Suraweera, 2011) Vietnam (Dang, 2011) Άλλες χώρες με παραπαιδεία 92,4% της 10 ης τάξης 98% της 12 ης τάξης έκαναν ιδιαίτερα μαθήματα 32% των μαθητών Δημοτικού κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα 63% των μαθητών των τελευταίων τάξεων του Γυμνασίου/Λυκείου κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα Οι περισσότεροι φροντιστές είναι οι ίδιοι καθηγητές των μαθητών Φροντιστήρια / Ιδιαίτερα μαθήματα κάνουν όχι μόνον οι αδύναμοι μαθητές αλλά και οι καλοί Αζερμπαϊτζάν, Αίγυπτος, Ελλάδα, Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, Καμπότζη, Κένυα, Λιθουανία, Μαυρίκιος, Ν. Κορέα (17 δισεκ.), Ρουμανία, Τουρκία. 21
Διαφθορά σε Προμήθειες Υλικών/Ανάθεση Έργων Berkman (2013): Διαφθορά στη διαδικασία προμηθειών υλικών και ανάθεσης έργων Απόκτηση μη αναγκαίων υλικών Ανάθεση μη αναγκαίων έργων Απόρριψη καλύτερων προσφορών/υπερτιμολόγηση Επιλογή υλικών/έργων που παρέχονται από παράκτιες εταιρείες που ανήκουν σε συγγενείς/συνεργάτες κρατικών αξιωματούχων που εγκρίνουν τα έργα Άμεσο κόστος διαφθοράς: 15%-30% του προϋπολογισμού του έργου Γνωστές περιπτώσεις: Ο εκδοτικός οίκος Macmillan αναγκάστηκε να πληρώσει το 2011 πρόστιμο $17 εκατομ. για περίπτωση διαφθοράς (δωροδοκία αξιωματούχων) στο Νότιο Σουδάν Ο εκδοτικός οίκος Oxford University Press αναγκάστηκε να πληρώσει το 2012 πρόστιμο $ 2.8 εκατομ. για περίπτωση διαφθοράς (δωροδοκία αξιωματούχων) στην Ανατολική Αφρική. 22
Σχολεία φαντάσματα στο Πακιστάν S. Gilani (2013) Σχολεία που υφίστανται στα δημόσια έγγραφα, αλλά δεν υπάρχουν. Εν τούτοις, οι δάσκαλοι και διοικητικοί υπάλληλοι που «φαίνονται» να υπηρετούν πληρώνονται κανονικά τους μισθούς τους. 5.000 8.000 σχολεία-φαντάσματα (2009-2011) Φύλαρχοι και αξιωματούχοι εκμεταλλεύονται για ίδιο όφελος τα χρήματα που το κράτος δαπανά για τα σχολείαφαντάσματα. Οι δάσκαλοι/διοικητικοί υπάλληλοι δουλεύουν αλλού. 23
Διασπάθιση χρημάτων στην Κένυα S. Kimen(2013) $48 εκατ. που προοριζόταν για «Δωρεά Παιδεία» στην Κένυα εξαφανίστηκαν από το σύστημα την περίοδο 2005-2008. 24
Ευχαριστώ 25