ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ (1ος Κύκλος) ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Ηµεροµηνία: Κυριακή 14 Απριλίου 2013 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Για τις ερωτήσεις Α1 και Α2 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α1. Σε υδατικό διάλυµα HCOOH προσθέτουµε ποσότητα HCOONa (s), χωρίς µεταβολή του όγκου του διαλύµατος. Ποιο από τα παρακάτω αυξάνεται: α) [Η 3 Ο + ]. β) [ΟΗ ]. γ) ο βαθµός ιοντισµού. δ) το ΡΟΗ. Μονάδες 3 Α2. Σε ποσότητα καθαρού νερού διαλύεται µικρή ποσότητα ΝαΟΗ, χωρίς µεταβολή του όγκου και της θερµοκρασίας. Τότε το γινόµενο [Η 3 Ο + ][ΟΗ ], α) θα αυξηθεί. β) θα ελαττωθεί. γ) θα διπλασιασθεί. δ) δεν θα µεταβληθεί. Μονάδες 3 Α3. Να χαρακτηρίσετε κάθε µια από τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιο σας την ένδειξη Σωστό(Σ) ή Λάθος (Λ) δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση. (µονάδες 2) α) Με αύξηση της θερµοκρασίας το ΡΗ υδατικού διαλύµατος ασθενούς βάσης Β αυξάνεται. β) ιαθέτουµε δυο υδατικά διαλύµατα 1 : NH 3 0,1 M NH 4 Cl 0,1 M 2 : NH 3 0,2 M NH 4 Cl 0,2 M Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το 2 θα έχει διπλάσια τιµή ΡΗ από το 1. Να αιτιολογήσετε όλες τις απαντήσεις σας. (µονάδες 4) Μονάδες 6 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 6
Α4. Να συµπληρώσετε τις παρακάτω χηµικές εξισώσεις: α) CH 3 C CΝα + CH 3 CH CH 3 A + B Cl β) v CH 2 = CH CH = CH 2 Μονάδες 5 Α5. Μεθυλοχλωριδιο αντιδρά µε NaCN και δίνει ένωση Α. Η Α υδρολύεται, σε όξινο περιβάλλον και δίνει ένωση Β. Αλκυλαλογονιδιο Γ αντιδρά µε ΝαΟΗ, σε υδατικό περιβάλλον και δίνει ένωση. Όταν αντιδρούν οι Β και δίνουν ένωση Ε µε Μ.Τ. C 4 H 8 O 2. Να βρεθούν οι Σ.Τ των οργανικών ενώσεων Α έως Ε. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Β ιαθέτουµε τρία υδατικά διαλύµατα: 1 : ΝΗ 3 συγκέντρωσης 0,1 Μ, 2 : ΝαΟΗ συγκέντρωσης 0,2 Μ και 3 : ΝΗ 4 Cl συγκέντρωσης 0,1 Μ που έχει ΡΗ = 5. α) Να βρεθεί η σταθερά ιοντισµού Κb της ΝΗ 3. Μονάδες 4 β) Πόσα ml νερού πρέπει να προστεθούν σε 10 ml του διαλύµατος 1, ώστε να µεταβληθεί το ΡΗ κατά µια (1) µονάδα; Μονάδες 6 γ) Αναµιγνύουµε V L του 2 µε 200 ml διαλύµατος 3, οπότε προκύπτει ρυθµιστικό διάλυµα στο οποίο ισχύει [OH ] = 10 4 [H 3 O + ]. Να βρεθεί η τιµή του όγκου V. Μονάδες 7 δ) Αναµιγνύουµε τα διαλύµατα 1 και 3 µε αναλογία όγκων V 1 /V 3 = 1/10, οπότε προκύπτει διάλυµα 4. Να βρεθεί το ΡΗ του 4. Μονάδες 8 ίνεται ότι: Όλα τα διαλύµατα βρίσκονται σε θερµοκρασία 25 ο C. Kw = 10-14. Τα δεδοµένα του προβλήµατος επιτρέπουν να γίνουν οι γνωστές προσεγγίσεις. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 6
ΘΕΜΑ Γ Γ1. Να συµπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις µε τους σωστούς όρους. Οι πρωτεΐνες έχουν ένα άκρο µε µια ελεύθερη και ένα άκρο µε ελεύθερη.. Έτσι εµφανίζουν τόσο.. όσο και..χαρακτήρα. ηλαδή είναι Μονάδες 5 Γ2. Στις παρακάτω ερωτήσεις να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση 1. ύο πρωτεΐνες παρουσιάζουν την ίδια πρωτοταγή δοµή όταν: α. αποτελούνται από τον ίδιο αριθµό αµινοξέων. β. αποτελούνται από το ίδιο είδος αµινοξέων. γ. τα ποσοστά περιεκτικότητας σε κάθε αµινοξύ είναι ίδια και στις δύο πρωτεΐνες. δ. παρουσιάζουν την ίδια αλληλουχία αµινοξέων. Μονάδες 3 2. Το τελευταίο στάδιο της γαλακτικής ζύµωσης καταλύεται από το ένζυµο: α. φωσφοφρουκτοκινάση. β. φωσφορυλάση. γ. γαλακτική αφυδρογονάση. δ. πυροσταφυλική αφυδρογονάση. Μονάδες 3 Γ3. Να σηµειώσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες λανθασµένες (Λ): 1. Από την αντίδραση δύο διαφορετικών αµινοξέων µπορεί να προκύψουν δύο διαφορετικά διπεπτίδια. 2. Τα συνένζυµα είναι µικρά οργανικά µόρια τα οποία είναι χαλαρά συνδεδεµένα πάνω στα ένζυµα και αποµακρύνονται εύκολα από αυτά. 3. Οι δύο αλυσίδες του DNA είναι µεταξύ τους αντιπαράλληλες, δηλαδή η µια αλυσίδα έχει κατεύθυνση 5 3 και η συµπληρωµατική της έχει κατεύθυνση 3 5. 4. Η πορεία της γλυκόλυσης αναστέλλεται από περίσσεια ΑΤΡ. Αυτό οφείλεται στο ότι το ΑΤΡ είναι αλλοστερικός αναστολέας όλων των ενζύµων που συµµετέχουν στη γλυκόλυση. 5. Σε µια ενζυµική αντίδραση όταν το ΡΗ πάρει ακραίες τιµές προκαλείται αποδιάταξη της ενζυµικής πρωτεΐνης µε αποτέλεσµα το ένζυµο να χάνει το βιολογικό του ρόλο και έτσι η ταχύτητα της αντίδρασης να ελαττώνεται. Μονάδες 5 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 6
Γ4. Να αντιστοιχίσετε τους όρους που αναγράφονται στη στήλη I µε τις φράσεις που αναφέρονται στη στήλη II. Για το σκοπό αυτό να γράψετε δίπλα από κάθε γράµµα της στήλης I τον αριθµό που ταιριάζει από τη στήλη II (π.χ. Α 1). ΣΤΗΛΗ Ι ΣΤΗΛΗ ΙΙ 1. αλανινη Α. πεπτίδιο µε 32 αµινοξέα 2. καλσιτονινη Β. γλυκοπλαστικο αµινοξυ 3. αιµοσφαιρινη Γ. φωσφορυλιωση υποστρωµάτων 4. τροπoνινη. µεταλλοπρωτεινη 5. ΑΤΡ Ε. µυϊκή συστολή Μονάδες 5 Γ5. Να αντιστοιχίσετε τους όρους ή τις φράσεις που αναγράφονται στη στήλη I µε τις έννοιες ή τις φράσεις που αναφέρονται στη στήλη II. Για το σκοπό αυτό να γράψετε δίπλα από κάθε γράµµα της στήλης I τον αριθµό που ταιριάζει από τη στήλη II (π.χ. Α - 1). (Eνα στοιχείο της στήλης Ι περισσεύει) ΣΤΗΛΗ Ι Α. Αλλοστερική µετάπτωση. Β. Κορεσµός ενζύµου. Γ. Ελάττωση της ενέργειας ενεργοποίησης.. Μη-συναγωνιστική αναστολή. Ε. Ρύθµιση µε ανάδραση. ΣΤΗΛΗ ΙΙ 1. Αναστολή η οποία δεν εξαρτάται από τη συγκέντρωση του υποστρώµατος. 2. Αναστολή της ενζυµικής αντίδρασης από το προϊόν της αντίδρασης. 3. Κατάληψη των ενεργών κέντρων του ενζύµου από µεγάλες ποσότητες υποστρώµατος. 4. Μικρή τροποποίηση στη δοµή του ενζύµου, η οποία έχει ως αποτέλεσµα την ενεργοποίηση ή την αναστολή του ενζύµου. Μονάδες 4 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 6
ΘΕΜΑ Το παρακάτω σχήµα δείχνει την µεταβολική πορεία του πυροσταφυλικού οξέος παρουσία οξυγόνου: NADH FADH 2 Γ GTP πυροσταφυλικό Α E 1 B NADH NADH 1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράµµατα του σχήµατος και δίπλα σε κάθε γράµµα, τον αριθµό που αντιστοιχεί στη σωστή επιλογή. 1) Co-A 2) οξαλοξικο οξύ 3) ακετυλοco-a 4) κιτρικο οξύ Μονάδες 8 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 5 ΑΠΟ 6
2. Πόσα µόρια ΑΤΡ παράγονται στον κύκλο του Krebs. Να αιτιολογηθεί η απάντηση σας Μονάδες 8 3. Πως ονοµάζεται το σύµπλεγµα ένζυµων Ε1 που καταλύει την αντίδραση πυροσταφυλικο Α. Μονάδες 4 4. Να αναφέρετε τις δυο κύριες αποστολές που εκπληρώνει ο µεταβολισµός. Μονάδες 5 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 6 ΑΠΟ 6
Ε_3.ΧΒλ3Τ(α) ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. δ Α3 Α4 Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ (1ος Κύκλος) ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Ηµεροµηνία: Κυριακή 14 Απριλίου 2013 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ α) Λάθος, µε την αύξηση της θερµοκρασίας η αντίδραση ιοντισµού της βάσης Β µετατοπίζεται προς τα δεξιά (ενδοθερµη αντίδραση), η [ΟΗ ] αυξάνεται. Όµως µε την αύξηση της θερµοκρασίας αυξάνεται και η Kw όποτε η µεταβολή της [Η 3 Ο+] ως πηλίκο Kw/[OH ] δεν µπορεί να προσδιορισθεί. β) Λάθος, τα δυο διαλύµατα είναι ρυθµιστικά και το ΡΗ εξαρτάται από το λόγο των συγκεντρώσεων των συζυγών µορφών οξέος-βάσης (ΝΗ + 4 -ΝΗ 3 ). Με βάση τη σχέση των Ηenderson-Hasselbalch, PH = PKa + log Cβ/Co προκύπτει ότι τα δυο διαλύµατα έχουν ίδιο ΡΗ. α) CH 3 C CNa + CH 3 CH CH 3 CH 3 C C CH CH 3 + NaCl CH 3 CH 3 β) v CH 2 =CH CH=CH 2 ( CH 2 CH=CH-CH 2 ) v Α5. Α: CH 3 CN Β: CH 3 COOH Γ: CH 3 CH 2 X : CH 3 CH 2 OH Ε: CH 3 COOCH 2 CH 3 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 1 ΑΠΟ 4
Ε_3.ΧΒλ3Τ(α) ΘΕΜΑ Β α) Από το διάλυµα 3 : NH 4 Cl NH 4 + + Cl ( To Cl δεν αντιδρά µε το Η 2 Ο). NH 4 + + H 2 O NH 3 + H 3 O + Ισορροπία(Μ) 0,1 x x x ΡΗ = 9 ΡΟΗ = 5 [ΟΗ ] = 10 5 Από τη σχέση Κa = x 2 /C (οι προσεγγίσεις ισχύουν) προκύπτει Ka = 10-10 /0,1 Ka = 10 9. Όµως Ka. Kb = Kw Kb(NH 3 )=10 5 β) ιάλυµα 1, ΝΗ 3 + Η 2 Ο ΝΗ 4 + ΟΗ C x x x (M) Αρχικό ( ) x = Kb C1 = 10 3 [ΟΗ ] = 10 3 ΡΟΗ = 3 ΡΗ = 11. Με την προσθήκη Η 2 Ο η C του διαλύµατος ελαττώνεται, εποµένως και η [ΟΗ ], οπότε το ΡΗ γίνεται ίσο µε 10. Αυτό σηµαίνει [ΟΗ ] 2 = 10 4 M. Τελικό ( ) [ΟΗ ] 2 = Kb C2 C 2 = 10 8 /10 5 C 2 = 10 3 M. Από τη σχέση της αραίωσης C 1. V 1 = C 2. V 2 V 2 = 1L V H2O = 990 ml γ) Με την ανάµιξη των διαλυµάτων το ΝαΟΗ (n=0,2v) και το ΝΗ4Cl (n=0,02) αντιδρούν ως εξής mol NaOH + NH 4 Cl NaCl + NH 3 + H 2 O Αρχικά 0,2V 0,02 Αντ/παρ 0,2V 0,2V 0,2V 0,2V τελικά 0 ( 0,02 0,2V) 0,2V Μετά την αντίδραση προκύπτει ρυθµιστικό διάλυµα, οπότε το ΝαΟΗ αντιδρά πλήρως και προκύπτει το ρυθµιστικό σύστηµα ΝΗ 3 /ΝΗ + 4. 0,2V C NH3 = M και CNH4+ = V+ 0,2 0,02 0,2V M V+ 0,2 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 2 ΑΠΟ 4
Ε_3.ΧΒλ3Τ(α) Aπο τη σχέση [Η 3 Ο + ].[ΟΗ ] = 10 14 µε αντικατάσταση του δεδοµένου ότι [ΟΗ ] = 10 4 [Η 3 Ο + ] προκύπτει ότι [Η 3 Ο + ] 2 = 10 18 [Η 3 Ο + ] = 10 9 Μ. Mε εφαρµογή της σχέσης των Ηenderson-Hasselbalch προκύπτει: Cb ΡΗ = ΡΚa + log Co Cb 9 = 9 + log Co Cb log = 0 Cb=Co Co 0,2V 0,02 0,2V = 0,2V=0,02-0,2V 0,4V=0,02 V= 50 ml V+ 0,2 V+ 0, 2 δ) Έστω V 1 L διαλύµατος ΝΗ 3 και V 2 L διαλύµατος NH 4 Cl. Με την ανάµιξη προκύπτει ρυθµιστικό διάλυµα ΝΗ 3 NH 4 Cl µε καινούργιες συγκεντρώσεις. ΘΕΜΑ Γ 0,1V1 Για την ΝΗ 3 : C NH3 = V + V 1 3 Μ, 0,1 V3 για το NH 4 Cl: C NH4Cl = V + V 1 3 Μ, ενώ ακόµη V 3 =10V 1 Με εφαρµογή στη σχέση Ηenderson-Hasselbalch προκύπτει 0,1V1 ΡΗ = ΡΚa + log 0,1V PH = 9 + log 0,1V1 V 3 Γ1. αµινοµαδα, καρβοξυλοµαδα, βασικό, όξινο, αµφολυτες. Γ2. 1-δ, 2-γ. 1 PH = 9 + log0,1 PH=8 Γ3. 1- Σωστό, 2-Σωστό, 3-Σωστό, 4-Λάθος, 5-Σωστό. Γ4. 1-Β, 2-Α, 3-, 4-Ε, 5-Γ. Γ5. Α-4, Β-3, -1, Ε-2 ( Το στοιχείο Γ της στήλης Ι περισσεύει). ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 3 ΑΠΟ 4
Ε_3.ΧΒλ3Τ(α) ΘΕΜΑ 1. Α-3, Β-4, Γ-2, -1 2. Συνολικά παράγονται 12 µόρια ΑΤΡ, διότι 3 NADH x 3 = 9 ΑΤΡ 1 FADH2 x 2 = 2 ΑΤΡ 1 GTP x 1 = 1 ΑΤΡ (+) 12 ATP 3. Ε1: πυροσταφυλικη αφυδρογοναση 4. Πρέπει να παράγει τα ενδιάµεσα προϊόντα που χρειάζεται για τη σύνθεση των διαφόρων χηµικών συστατικών του οργανισµού Πρέπει να προµηθεύσει το κύτταρο µε τη χηµική ενέργεια, στη µορφή ΑΤΡ, που είναι απαραίτητη για τη βιοσύνθεση και τη διατήρηση των πολύπλοκων δοµών του, καθώς και για ειδικές λειτουργίες ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΝΑ ΑΣ ΣΕΛΙ Α: 4 ΑΠΟ 4