áåé þñïò Ê ÅÉÌÅÍÁ Ð ÏËÅÏÄÏÌÉ ÁÓ, ÙÑÏÔ ÁÎÉÁÓ ÊÁÉ ÁÍÁÐÔ ÕÎÇÓ ÔÏÌÏÓ 2 VOLUME 2 ÔÅÕ ÏÓ 2 ISSUE 2 NÏÅÌÂÑÉÏÓ 2003 NOVEMBER 2003
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚH ΕΠΙΤΡΟΠH - Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας ΚΟΚΚΩΣΗΣ ΧΑΡΗΣ ΜΠΕΡΙΑΤΟΣ ΗΛΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΤΡΑΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΟΥΣΙΟΣ ΗΜΗΤΡΗΣ ΕΦΝΕΡ ΑΛΕΞΗΣ ΣΥΜ ΒΟΥ ΛΟΙ ΣΥ ΝΤΑ ΞΗΣ Α ρα βα ντι νός Α θα νά σιος - Ε ΜΠ Αν δρι κό που λος Αν δρέ ας - Οι κο νο µι κό Πα νε πι στή µιο Α θη νών Βα σεν χό βεν Λου δο βί κος - Ε ΜΠ Γιαν να κού ρου Τζί να - Υ ΠΕ ΧΩ Ε Γιαν νιάς η µή τρης - Πα νε πι στή µιο Θεσ σα λί ας ελ λα δέ τσι µας Παύ λος - Χα ρο κό πειο Πα νε πι στή µιο ε µα θάς Ζα χα ρί ας - Πά ντει ο Πα νε πι στή µιο Ιω αν νί δης Γιάν νης - Tufts University, USA Κα λο γή ρου Νί κος - ΑΠ Θ Κα ρύ δης η µή τρης - Ε ΜΠ Κο σµό που λος Πά νος - ΠΘ Κου κλέ λη Ε λέ νη - University of California, USA Λα µπρια νί δης Λό ης - Πα νε πι στή µιο Μα κε δο νί ας Λου κά κης Παύ λος - Πά ντει ο Πα νε πι στή µιο Λου ρή Ε λέ νη - Οι κο νο µι κό Πα νε πι στή µιο Α θη νών Μα ντου βά λου Μα ρί α - Ε ΜΠ Με λα χροι νός Κώ στας - University of London, Queen Mary, UK Μο δι νός Μι χά λης - Εθν. Κέντρο Περιβ. και Αειφ. Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ) Μπρια σού λη Ε λέ νη - Πα νε πι στή µι ο Αι γαί ου Πα πα θε ο δώ ρου Αν δρέ ας - University of Surrey, UK Πρε βε λά κης Γεώρ γιος-στυλ. - Universite de Paris I, France Φω τό που λος Γιώρ γος - Πα νε πι στή µι ο Θεσ σα λί ας Χα στά ο γλου Βίλ µα - ΑΠ Θ ιεύθυνση: Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Τµήµα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδοµίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Περιοδικό ΑΕΙΧΩΡΟΣ Πεδίον Άρεως, 38334 ΒΟΛΟΣ http://www.prd.uth.gr/aeihoros e-mail: aeihoros@prd.uth.gr τηλ.: 24210 74456 fax: 24210-74380
ÊÅÉÌÅÍÁ ÐÏËÅÏÄÏÌÉÁÓ ÙÑÏÔÁÎÉÁÓ ÊÁÉ ÁÍÁÐÔÕÎÇÓ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ áεπιστηµονικό Περιοδικό áåé þñïò åé þñ ï ò
áåé þñïò åé þñ ï ò ÅðéìÝëåéá Ýêäïóçò : ííá Óáìáñßíá - Ðáíáãéþôçò ÐáíôáæÞò Layout : ÐáíåðéóôçìéáêÝò Åêäüóåéò Èåóóáëßáò Ó åäéáóìüò åîùöýëëïõ : Ãéþñãïò ÐáñáóêåõÜò Åêôýðùóç : ÁëÝêïò ÎïõñÜöáò ÊåíôñéêÞ äéüèåóç : ÐáíåðéóôçìéáêÝò Åêäüóåéò Èåóóáëßáò
ÊÅÉÌÅÍÁ ÐÏËÅÏÄÏÌÉÁÓ ÙÑÏÔÁÎÉÁÓ ÊÁÉ ÁÍÁÐÔÕÎÇÓ Ðåñéå üìåíá ÅéóáãùãÞ ÄåëëáäÝôóéìáò Ð. Ï ó åäéáóìüò ôïõ þñïõ: åîåëßîåéò êáé ðñïïðôéêýò áðü ôï ðáñüäåéãìá ôçò Éôáëßáò ÌéôæÜëçò Í. Ç åìðåéñßá ðïëåïäüìçóçò ôçò ðåñéöýñåéáò Westelijke Tuinsteden (Äõôéêþí êçðïõðüëåùí) ôïõ ìóôåñíôáì ÔñáôóÝëá Ì Áñ éôåêôïíéêþ ôïðßïõ êáé ðñïóôáôåõüìåíåò öõóéêýò ðåñéï Ýò. Ðñïóôáóßá êáé áíüäåéîç ôïõ äüóïõò ÄñáãïõíôÝëé óôç Óéèùíßá áëêéäéêþò Ãïóðïäßíç A., ÌðåñéÜôïò Ç. Ç "êõñéáñ ßá" ôçò áñ éôåêôïíéêþò êëçñïíïìéüò êáé ôïõ êáéíïôüìïõ ó åäéáóìïý óå áíáäõüìåíá "äéåèíï-ôïðéêï-ðïéçìýíá" áóôéêü ôïðßá: ç ðåñßðôùóç ôçò ÁèÞíáò 2004 áúíôáñëþò Ì. ÍïìéêÝò êáé äéïéêçôéêýò ðñïûðïèýóåéò åöáñìïãþò ôçò Ïäçãßáò 92/43 óôçí ÅëëÜäá: åéóáãùãéêýò óêýøåéò êáé ðáñáôçñþóåéò ÈÅÌÁÔÁ ÐÏËÉÔÉÊÇÓ Ãïóðïäßíç A., ÓêÜãéáííçò Ð. ÓðïõäÝò Ðïëåïäïìßáò, ùñïôáîßáò êáé ÁíÜðôõîçò óôá ÅëëçíéêÜ ÐáíåðéóôÞìéá: ðñïêëþóåéò êáé ðñïïðôéêýò Ðáðáäïýëçò Á. Ç äéá åßñéóç áíáðôõîéáêþí ðüñùí óå öèßíïõóåò âéïìç áíéêýò ðåñéï Ýò ÓÔÁÕÑÏÄÑÏÌÉÁ ÔÏÕ Ó ÅÄÉÁÓÌÏÕ Øõ Üñçò Ã. ERSA, Jyvaskyla, 2003 ÊÑÉÔÉÊÅÓ ÐÁÑÏÕÓÉÁÓÅÉÓ áúíôáñëþò Ì. Andreas Papapetropoulos, La prise en compte de l'environnement par les procédures du droit de l'urbanisme en France et en Grèce Üëêïò Ã. Ê. Ìðßèáò, ÏéêïíïìéêÞ Èåþñçóç ôçò ÐåñéâáëëïíôéêÞò Ðñïóôáóßáò Âëüíôæïò Ã., Óïýôóáò Ê. Ë. Ëáìðñéáíßäçò, Ç Åðé åéñçìáôéêüôçôá óôçí ÅõñùðáúêÞ ¾ðáéèñï. Ç Ðåñßðôùóç ôçò ÅëëÜäáò ÁÐÏØÅÉÓ ÓõíÝíôåõîç ìå ôïí Andy Thornley ÓõíÝíôåõîç ìå ôïí Thomas Reiner 4 6 32 46 72 98 114 140 160 164 168 172 178 180 186
áåé þñïò åé þñ ï ò Ευ ρω πα ϊ κό Τµή µα της ιε θνούς Ε ται ρεί ας Πε ρι φε ρεια κής Ε πι στή µης European Regional Science Association (ERSA) 43 ο Ευ ρω πα ϊ κό Συ νέ δριο Jyvaskyla, 27-31 Αυ γού στου 2003 Πε ρι φέ ρειες, Κέ ντρα και Χω ρι κή Α νά πτυ ξη στην Νέ α Ευ ρώ πη Ιω άν νης Ψυ χά ρης Ε πί κου ρος Κα θη γη τής, Πα νε πι στή µιο Θεσ σα λί ας ΣΤΑΥΡΟ ΡΟΜΙΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 160 Το 43ο Συ νέ δριο της ERSA το 2003 στη Φι λαν δί α Το 43 ο Συ νέ δριο της Ευ ρω πα ϊ κής Ε ται ρεί ας Πε ρι φε ρεια κής Ε πι στή µης έ γι νε στην Φι λαν δί α, στην πό λη Jyvaskyla, που βρί σκε ται 270 km βό ρεια α πό το Ελ σίν κι. Η πό λη αυ τή, µε πλη θυ - σµό πε ρί που 80.000 κα τοί κους, πι θα νόν να θε ω ρη θεί µι κρή για να φι λο ξε νή σει µια τό σο µε - γά λη εκ δή λω ση 1. Ό µως, η πό λη αυ τή εί ναι µια πα νε πι στη µιού πο λη. Οι 14.000 φοι τη τές και τα 2.000 µέ λη της α κα δη µα ϊ κής κοι νό τη τας συ γκρο τούν τον βα σι κό πυ ρή να µιας "βιο µη χα - νί ας γνώ σης" που ε πε νερ γεί θε τι κά στην το πι κή α νά πτυ ξη και την ε θνι κή οι κο νο µί α. εν είναι ί σως τυ χαί ο ό τι υ πο ψή φιοι δι δά κτο ρες αυ τού του Πα νε πι στη µί ου έ χουν α πο σπά σει επα - νει ληµ µέ να έ παι νο σε προ η γού µε νες διορ γα νώ σεις της ERSA για τις ερ γα σί ες που πα ρου σί - α σαν. Ε πι πλέ ον, η Φι λαν δί α εί ναι µια χώ ρα που έ χει ε πεν δύ σει στη γνώ ση και την τε χνο λο - γία, και χρη σι µο ποιεί την εκ παί δευ ση ως µο χλό για την οι κο νο µι κή και την πε ρι φε ρεια κή ανά πτυ ξη. Ε κεί λει τουρ γεί Πα νε πι στή µιο α πό το 1863, ε νώ τα κτί ρια της Σχο λής των Οι κο νο - µι κών Επι στη µών και ιοί κη σης Ε πι χει ρή σε ων, που φι λο ξέ νη σαν το συ νέ δριο, έ χουν σχε δια - στεί από τον πα γκο σµί ως γνω στό αρ χι τέ κτο να Alvar Aalto. Ό λοι αυ τοί οι πα ρά γο ντες προ φα - νώς συ νυ πο λο γί στη καν στην ε πι λο γή της πό λης. 1 Κα τά κα νό να τα συ νέ δρια της ERSA γί νο νται σε µε γά λες πό λεις: Ρώ µη 1997, Βιέν νη 1998, ου βλί νο 1999, Μπαρ - τσε λό να 2000, Ζά γκρε µπ 2001, Ντόρ τµου ντ 2002. Συ νέ δρια της ERSA τα ε πό µε να δύ ο χρό νια θα γί νουν στο Πόρ - το 2004 και στο Άµ στερ νταµ 2005. αειχώρος, 2 (2): 160-163
Ο κε ντρι κός θε µα τι κός ά ξο νας του συ νε δρί ου ή ταν Πε ρι φέ ρειες, Κέ ντρα και Χω ρι κή Ανά πτυ ξη στην Νέ α Ευ ρώ πη. Ο τί τλος του συ νε δρί ου πα ρα πέ µπει στη δια λε κτι κή ή α κό µα και στην α ντί θε ση, "κέ ντρο-πε ρι φέ ρεια", έ να ζή τη µα το ο ποί ο α νέ κα θεν α πα σχο λού σε τον πυ ρή να της πε ρι φε ρεια κής ε πι στή µης. Το θέ µα αυ τό έ χει κερ δί σει σή µε ρα έ να α να νε ω µέ νο εν δια φέ ρον µέ σα α πό τις προ σεγ γί σεις που προ σφέ ρει η Νέ α Οι κο νο µι κή Γε ω γρα φί α. Οι διορ γα νω τές του ε φε τι νού συ νε δρί ου θέ λη σαν µά λι στα να α να δεί ξουν αυ τή α κρι βώς τη διά - στα ση. Την ο πτι κή της Νέ ας Οι κο νο µι κής Γε ω γρα φί ας για την ερ µη νεί α των α νι σο τή των στο χώ ρο. Η συµ µε το χή του M. Fujita ως κύ ριου ο µι λη τή στην ο λο µέ λεια του συ νε δρί ου, ση µα το - δο τού σε αυ τό α κρι βώς το γε γο νός 2. Ο δεύ τε ρος κύ ριος ο µι λη τής στην ο λο µέ λεια του συ νε - δρίου ή ταν ο Σου η δός Ake Andersson. Πέ ρα, ό µως, α πό τον κύ ριο θε µα τι κό ά ξο να, που προ σέ φε ρε τη γε νι κή κα τεύ θυν ση των ει ση γή σε ων του συ νε δρί ου, υ πήρ χαν και πολ λοί α κό µη που α φο ρού σαν σε πα ρα δο σια κά αλ λά και σε νε ό τε ρα θέ µα τα της πε ρι φε ρεια κής ε πι στή µης. ε δο µέ νης µά λι στα της διε πι στη µο νι κό - τη τας που χα ρα κτη ρί ζει την πε ρι φε ρεια κή ε πι στή µη, οι ε πι µέ ρους ει ση γή σεις προ σέ φε ραν ένα πα νό ρα µα δια φο ρε τι κών προ σεγ γί σε ων στα σύγ χρο να προ βλή µα τα της α νά πτυ ξης στο χώ ρο. υ νη τι κά, κά θε κοι νω νι κό φαι νό µε νο µε χω ρι κή διά στα ση, α πό ό ποιον το µέ α των ε πι στη µών και αν προ έρ χε ται, µπο ρού σε να ε µπί πτει στη θε µα το λο γί α αυ τού του συ νε δρί ου. Πέ ρα α πό το µε γά λο εύ ρος, το συ νέ δριο αυ τό "κλι µα κώ νε ται" και σε δια φο ρε τι κά ε πί - πε δα. Έ νας -µι κρός- α ριθ µός ει ση γή σε ων α φο ρού σε σε προ σκε κλη µέ νους ο µι λη τές, συ νή θως στον κε ντρι κό θε µα τι κό ά ξο να του συ νε δρί ου. Οι υ πό λοι πες εί χαν ε πι λε γεί µε δια φο ρε τι κά κρι τή ρια 3. Οι 550 πε ρί που ει ση γή σεις που πα ρου σιά στη καν στο συ νέ δριο αυ τό κα τα νε µή θη καν σε 23 θε µα τι κούς ά ξο νες, ε νώ υ πήρ χε και έ να ει δι κό τµή µα που α φο ρού σε α πο κλει στι κά στην πα ρου σί α ση ερ γα σιών νέ ων ε πι στη µό νων. Α πό α ριθ µη τι κή ά πο ψη οι πε ρισ σό τε ρες ει ση γή - σεις συ γκε ντρώ θη καν στους ά ξο νες Α ξιο λό γη ση της Στρα τη γι κής και των Πο λι τι κών Πε ρι φε - ρεια κής Α νά πτυ ξης (70 ει ση γή σεις), Μέ θο δοι και Μο ντέ λα Χω ρι κής Α νά λυ σης (55 ει ση γή - σεις), Πε ρι βάλ λον, Του ρι σµός και Α να ψυ χή (43 ει ση γή σεις) και Και νο το µί α, Τε χνο λο γί α και Χώ ρος (35 ει ση γή σεις). Ό µως και οι υ πό λοι ποι ά ξο νες, µε µι κρό τε ρο α ριθ µό ει ση γή σε ων, εί χαν το δι κό τους ειδι κό βά ρος. Μια εν δει κτι κή α να φο ρά εί ναι ι κα νή για να κα τα δεί ξει τη ση µα σί α τους στην πε ρι φε ρεια κή ε πι στή µη. Η ε νό τη τα Μια Ε πα να ξιο λό γη ση των Θε ω ρη τι κών Ερ γα λεί ων της ÊÅÉ ÌÅ ÍÁ ÐÏ ËÅ Ï ÄÏ ÌÉÁÓ Ù ÑÏ ÔÁ ÎÉÁÓ ÊÁÉ Á ÍÁ ÐÔÕ ÎÇÓ 2 Ο κα θη γη τής M. Fujita (Kyoto University) εί ναι έ νας εκ των θε µε λιω τών της Νέ ας Οι κο νο µι κής Γε ω γρα φί ας. Εί - χε µά λι στα την ευ γε νι κή κα λο σύ νη να πα ρα χω ρή σει συ νέ ντευ ξη στο πε ριο δι κό µας. Η συ νέ ντευ ξη αυ τή προ γραµ µα - τί ζε ται να δη µο σιευ τεί στο ε πό µε νο τεύ χος. 3 Οι ει ση γή σεις δια κρί θη καν σε τρεις κα τη γο ρί ες: ει ση γή σεις που έ γι ναν α πο δε κτές µε τά α πό δια δι κα σί α ε πι στη - µο νι κής κρί σης, ει ση γή σεις που κα τα τέ θη καν εκ πρό θε σµα και δεν µε σο λά βη σε ε πι στη µο νι κή κρί ση και ει ση γή σεις που έ γι ναν α πο δε κτές µό νο µε βά ση την πε ρί λη ψη. Οι ει ση γή σεις βρί σκο νται στο δι κτυα κό τό πο του συ νε δρί ου http://www.jyu.fi/ersa2003/. 161
áåé þñïò åé þñ ï ò Πε ρι φε ρεια κής Ε πι στή µης, α πο τε λεί το µεν µό νο α πό 7 ει ση γή σεις, οι ει ση γή σεις ό µως αυ τές έγι ναν α πό τους πλέ ον γνω στούς και κα τα ξιω µέ νους ε πι στή µο νες στο χώ ρο της πε ρι φε ρεια - κής ε πι στή µης (Fujita, Sonis, Fischer, Nijkamp, Hewings κ.ά.). Άλ λοι ά ξο νες α φο ρού σαν σε ο ρι σµέ να πα ρα δο σια κά πε δί α της ε πι στη µο νι κής έ ρευ νας ό πως στην Οι κο νο µι κή των Α στι - κών Κέ ντρων και στην Θε ω ρί α του Τό που Ε γκα τά στα σης. Αρ κε τές ει ση γή σεις α φο ρού σαν σε σύγ χρο να ζη τή µα τα της Χω ρι κής Α νά πτυ ξης και Προ γραµ µα τι σµού στην Ευ ρω πα ϊ κή Έ νω ση, κα θώς και στα ζη τή µα τα της ιεύ ρυν σης της Ευ ρω πα ϊ κής Έ νω σης και των Προ ο πτι κών της. Κά ποια α κό µη α φο ρού σαν στις Με τα φο ρές και Ε πι κοι νω νί ες, στις Υ πο δο µές και στις Χρή σεις Γης, στα Φυ σι κά ια θέ σι µα και τη Βιώ σι µη Α νά πτυ ξη, την Ε πι χει ρη µα τι κό τη τα, το Κοι νω νικό Κε φά λαιο, τις Συ νο ρια κές Πε ριο χές, τον Α γρο τι κό Χώ ρο, τον Πλη θυ σµό, την Α πα σχό λη ση και τις Το πι κές Α γο ρές Ερ γα σί ας και τη Με τα νά στευ ση. Τέ λος, σε ει δι κό τµή µα του συ νε - δρίου πα ρου σιά στη καν ερ γα σί ες νέ ων ε πι στη µό νων και α πο νε µή θη καν έ παι νοι για αυ τές που ξε χώ ρι σαν. Α ξί ζει να ση µειω θεί ε πί σης ό τι οι διορ γα νω τές εί χαν ε πι φυ λά ξει ει δι κή εκ δή λω ση µε οµι λη τές δύ ο ξε χω ρι στές προ σω πι κό τη τες που τι µή θη καν µε το Ευ ρω πα ϊ κό Βρα βεί ο της Περι φε ρεια κής Ε πι στή µης. Πρό κει ται για τους P. Nijkamp, Κα θη γη τή του ε λεύ θε ρου Πα νε - πι στη µί ου του Άµ στερ νταµ και του J. Paelinck, Κα θη γη τή του Ε ρά σµιου Πα νε πι στη µί ου του Ρό τερ νταµ. Τέ λος, το συ νέ δριο εί χε και ο ρι σµέ νες πα ράλ λη λες εκ δη λώ σεις α πό τις ο ποί ες δεν µπο - ρού σε να λεί πει η ξε νά γη ση στις λί µνες τις Φι λαν δί ας και µια κρουα ζιέ ρα στη λί µνη Päijänne. Το 44ο Συ νέ δριο της ERSA το 2004 στο Πόρ το Το ε πό µε νο 44ο συ νέ δριο της ERSA θα γί νει στο Πόρ το, α πό τις 25 έ ως τις 29 Αυ γού στου του 2004 4. Κε ντρι κός θε µα τι κός ά ξο νας του συ νε δρί ου αυ τού θα εί ναι Πε ρι φέ ρειες και η µο σιο - νο µι κή Α πο κέ ντρω ση. Πέ ρα α πό αυ τόν τον κε ντρι κό ά ξο να υ πάρ χουν ε πί σης θε µα τι κές ε νό - τη τες που α φο ρούν σε ό λα τα ε πι µέ ρους ζη τή µα τα της πε ρι φε ρεια κής ε πι στή µης. Η ελ λη νι κή ε πι στη µο νι κή και ε ρευ νη τι κή κοι νό τη τα κι νή θη κε δρα στή ρια και συµ µε τεί χε µε µε γά λο α ριθ µό ει ση γή σε ων στο προ η γού µε νο συ νέ δριο, κά τι που συ νε χί ζε ται και σε αυ τό. Οι δρα στη ριό τη τες του ελ λη νι κού τµή µα τος 5 έρ χο νται να συ µπλη ρώ σουν τα ευ ρω πα ϊ κά συ νέ - δρια και δη µιουρ γού νται πο λύ κα λές προ ϋ πο θέ σεις ώ στε η συ νερ γα σί α αυ τή στο µέλ λον να α να πτυ χθεί α κό µη πε ρισ σό τε ρο. 4 Ο δι κτυα κός τό πος του συ νε δρί ου αυ τού βρί σκε ται στο http://www.apdr.pt/ersa/. 5 Ο δι κτυα κός τό πος του ελ λη νι κού τµή µα τος βρί σκε ται στο http://www.prd.uth.gr/gs_rsai/site.html. 162
Χρή σι µες διευ θύν σεις ÊÅÉ ÌÅ ÍÁ ÐÏ ËÅ Ï ÄÏ ÌÉÁÓ Ù ÑÏ ÔÁ ÎÉÁÓ ÊÁÉ Á ÍÁ ÐÔÕ ÎÇÓ ERSA 43ο Συ νέ δριο (Jyvaskyla, Φι λαν δί α) www.jyu.fi/ersa2003 ERSA 44ο Συ νέ δριο (Porto, Πορ το γα λί α) http://www.apdr.pt/ersa/ Ευ ρω πα ϊ κό Τµή µα της ιε θνούς Ε ται ρεί ας Πε ρι φε ρεια κής Ε πι στή µης European Regional Science Association (ERSA) www.ersa.org/ ιε θνής Ε ται ρεί α Πε ρι φε ρεια κής Ε πι στή µης Regional Science Association International (RSAI) www.regionalscience.org Ευ ρω πα ϊ κή Ε ται ρεί α Πε ρι φε ρεια κής Ε πι στή µης - Ελ λη νι κό Τµή µα http://www.prd.uth.gr/gs_rsai/site.html 163