Εσπερινό ΓΕΛ Ιωαννίνων Σχολικό Έτος: 2013-2014 Τάξη: Β Θέμα Ερευνητικής Εργασίας: Πιστωτικές Κάρτες Οι Μαθητές: Λαμπρινή Ανδρίκου Ελένη Γκότση Ιωάννης Νάτσιας Όλγα Κασσή Μιχάλης Κιάφας Χρήστος Ντάβανος Σταμάτης Λουφάκης Ίντριτ Ντίντα Τρύφωνας Παύλου Παύλος Τσιάτης Αλέξανδρος Ντούσκας Επιβλέπων Καθηγητής: Γεώργιος Μουστάκας Την πρώτη πιστωτική κάρτα που προσέφερε τράπεζα με τη σημερινή μορφή, την εξέδωσε η Flatbush National Bank of Brooklyn το 1946, που με το πρόγραμμα "Charge-It" προώθησε την ιδέα στους εμπόρους της περιοχής της. Το 1950, πάλι στην Αμερική η λέσχη Diners έβγαλε τη δική της πιστωτική κάρτα. Η πιστωτική κάρτα Diners εφευρέθηκε από τον ιδρυτή της Frank McNamara με σκοπό να πληρώνονται οι λογαριασμοί των εστιατορίων χωρίς ο πελάτης να χρειάζεται να έχει μετρητά μαζί του. Η λέσχη Diners πλήρωνε το εστιατόριο και ο κάτοχος της πιστωτικής κάρτας είχε ένα διάστημα περιθώριο να ξεπληρώσει όλο το ποσό στην Diners. Από τεχνική άποψη η Diners τις πρώτες μέρες της δεν ήταν ακριβώς πιστωτική κάρτα, αλλά συνέβαλε πολύ στην προώθηση της ιδέας του πλαστικού χρήματος. Η American Express πρωτοεκδόθηκε το 1958. Η Bank of America προσέφερε την πρώτη BankAmericard (η μετέπειτα Visa) το 1958. Οι πιστωτική κάρτα πρωτοπροβλήθηκε ως βολική λύση εξοικονόμισης χρόνου για τους ταξιδιώτες και τους πωλητές για χρήση στο δρόμο και όχι τόσο για την πιστωτική της δυνατότητα. Σημασία έχει ότι η American Express και η MasterCard έγιναν δημοφιλείς σε μια νύχτα και η τεράστια επιτυχία τους έχει απλωθεί σε όλο το κόσμο μέχρι τις μέρες μας. Πιστωτική κάρτα - χρήση Η πιστωτική κάρτα εκδίδετε στο όνομα ενός πελάτη και οι συναλλαγές χρεώνονται σε έναν ανοιχτό πιστωτικό λογαριασμού με καθορισμένο από πριν πιστωτικό όριο. Το πιστωτικό όριο ανάλογα με την πολιτική της κάθε τράπεζας καθορίζεται από την οικονομική δυνατότητα του πελάτη. Συνήθως η
πιστωτική κάρτα που εκδίδει μια ελληνική τράπεζα είναι συνδεδεμέμενη με κάποιο από τους παγκόσμιους οργανισμούς πιστωτικών καρτών( visa, mastercard, american express, maestro) και αυτό δίνει την δυνατότητα στον κάτοχο - πελάτη να μπορεί να την χρησιμοποιεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο πελάτης μπορεί να εξοφλεί το πιστωτικό-χρεωστικό υπόλοιπο της πιστωτικής του κάρτας ολόκληρο ή με μηνιαίες δόσεις. Όταν εξοφλεί ολόκληρο το ποσό δεν χρεώνεται με τόκους, αλλά μόνο με πιθανά άλλα έξοδα (συνδρομή, έξοδα ανάληψης μετρητών, έξοδα έκδοσης του λογαριασμού). Όταν το εξοφλεί με δόσεις χρεώνεται με τους εκάστοτε αναλογούντες τόκους που συνήθως για την πιστωτική κάρτα είναι οι υψηλότεροι από όλα τα τραπεζικά προϊόντα δανεισμού. Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στην διαχείριση της πιστωτικής κάρτας ώστε ο χρήστης να μη χρεώνεται με υπέρμετρους τόκους ή τόκους καθυστέρησης. Η κάρτα όταν ο χρήστης χρησιμοποιεί το πιστωτικό περιθώριο που του δίνει η τράπεζα και εξοφλεί όλο το οφειλόμενο ποσό κάθε φορά και όταν γίνονται αγορές με τις διάφορες προσφορές των καταστημάτων με άτοκες δόσεις, είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο.
Οι άτοκες δόσεις μέσω της πιστωτικής κάρτας είναι κάτι καινούργιο και όχι τόσο οικείο στον καταναλωτή. Για αρκετά χρόνια μπορούσαμε να πληρώνουμε με δόσεις μέσω τις πιστωτικής κάρτας μας για τα προϊόντα που αγοράζαμε, αλλά αυτές οι δόσεις ήταν έντοκες. Αυτό πολύ απλά σήμαινε ότι ο καταστηματάρχης υπολόγιζε την επιβάρυνση του επιτοκίου ανάλογα με την συμφωνία που είχε με την τράπεζα και έτσι το συνολικό ποσό της αποπληρωμής ήταν μεγαλύτερο από την αρχική τιμή του προϊόντος. Αυτό δεν γίνετε πια με τις άτοκες δόσεις μέσω της πιστωτικής κάρτας. Ο καταναλωτής πληρώνει ακριβώς το ποσό που συμφώνησε αρχικά με τον πωλητή μοιρασμένο σε ίσες άτοκες μηνιαίες δόσεις που χρεώνονται κάθε μήνα στον λογαριασμό της πιστωτικής του κάρτας. Άτοκες δόσεις πλεονεκτήματα Το βασικό πλεονέκτημα στις αγορές με άτοκες δόσεις είναι ότι είναι άτοκες! Δηλαδή δεν αυξάνουν την αρχική τιμή του προϊόντος. Οι άτοκες δόσεις γίνονται μέρα με την ημέρα μια υπηρεσία που την προσφέρουν σχεδόν όλες οι τράπεζες στις πιστωτικές τους κάρτες και τα περισσότερα καταστήματα με αποτέλεσμα να μπορείτε να βρείτε αυτό τον τρόπο αγοράς σχεδόν παντού, ακόμη και σε αγορές σας σε ελληνικά ηλεκτρονικά καταστήματα στο διαδίκτυο. Μπορείτε να κάνετε αγορές με άτοκες δόσεις σε προϊόντα που είχατε αποφασίσει να τα αγοράσετε με μετρητά, χωρίς καμία επιβάρυνση και στις ίδιες τιμές μετρητοίς. Έτσι ενισχύετε την ρευστότητα σας χωρίς καμία επιβάρυνση στον προϋπολογισμό σας. Ένα ακόμη πλεονέκτημα με τις άτοκες δόσεις, σήμερα με την οικονομική κρίση, είναι ότι στις περισσότερες πιστωτικές κάρτες στην ουσία σας ανεβάζει το πιστωτικό όριο. Θα δείτε ότι ενώ το πιστωτικό όριο της κάρτας είναι ορισμένο και δεν μπορείτε να υπερβείτε με άμεσες αγορές η ανάληψη μετρητών, οι αγορές με άτοκες δόσεις έχουν άλλο όριο και μπορείτε να τις πραγματοποιήσετε αρκεί η κάρτα σας να μην έχει υπέρβαση του κανονικού της ορίου. Αυτό τις περισσότερες φορές διπλασιάζει την πιστωτική σας δυνατότητα. Τι πρέπει να γνωρίζετε για τις άτοκες δόσεις Η αποπληρωμή για αγορές με άτοκες δόσεις μπορεί να γίνει από 3 μέχρι 60 μήνες. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να βρείτε 2 ή και περισσότερες από 60 άτοκες δόσεις, αλλά σπάνια. Αυτό που θα βρείτε συχνά στις αγορές με άτοκες δόσεις είναι ειδικές προσφορές που κάνουν τα καταστήματα, ώστε οι άτοκες δόσεις να αρχίζουν να χρεώνονται στην πιστωτική σας κάρτα μετά από ένα χρονικό διάστημα (περίοδο χάριτος) και όχι από τον επόμενο μήνα. Όταν αγοράζετε ένα προϊόν με άτοκες δόσεις, στην απόδειξη της πιστωτικής κάρτας που σας δίνει το κατάστημα να υπογράψετε (POS) πρέπει να αναγράφονται οι μηνιαίες άτοκες δόσεις και το χρηματικό ποσό της δόσης. Μου έχει τύχει μερικές φορές ειδικά στην αρχική περίοδο της εφαρμογής αυτού του τρόπου πληρωμής από τα καταστήματα να μου πουν ότι αγοράζω με άτοκες δόσεις, αλλά να μου περάσουν όλο το ποσό μεμιάς στην πιστωτική μου κάρτα. Οι άτοκες δόσεις στον μηνιαίο λογαριασμό της κάρτας εμφανίζονται με το όνομα του καταστήματος που κάνατε την αγορά και με ένα συνοδευτικό δεκαδικό αριθμό της μορφής 1/12 ή 6/24. Το πρώτο νούμερο σημαίνει το ποιά είναι η δόση που χρεώθηκε στην κάρτα
σας και το δεύτερο τις συνολικές άτοκες δόσεις αυτής της συγκεκριμένης αγοράς. Προσοχή! Οι άτοκες δόσεις από την στιγμή που χρεώνονται στην πιστωτική σας κάρτα συμπεριφέρονται ως τμήμα του συνολικού χρέους και επιβαρύνονται με τόκους, τόκους υπερημερίας και λοιπές χρεώσεις, αν δεν εξοφλούνται άμεσα. Στις πιστωτικές κάρτες υπάρχει η γλυκιά παγίδα της ελάχιστης καταβολής που επιβαρύνει τον λογαριασμό της κάρτας με τόκους ακόμη και αν ψωνίζουμε με άτοκες δόσεις. Γι' αυτό όποιος θέλει πραγματικά να μην πληρώνει καθόλου τόκους στην πιστωτική του κάρτα για τις αγορές που έχει κάνει με άτοκες δόσεις, πρέπει να βάζει χρήματα στην πιστωτική του κάρτα την μέρα που μπαίνουν οι άτοκες δόσεις στον λογαριασμό και πάντα ισόποσα με τις δόσεις και όχι να πληρώνει την ελάχιστη καταβολή την ημερομηνία λήξης του λογαριασμού. Οι πιστωτικές κάρτες είναι από τα σημαντικότερα προϊόντα των ελληνικών τραπεζών. Τις πιστωτικές κάρτες οι καταναλωτές τις χρησιμοποιούν για αγορές καταναλωτικών αγαθών, ώστε να μη χρειάζεται να συναλλάσσονται με μετρητά. Για αγορές προϊόντων με άτοκες δόσεις, αλλά και σε πολύ μεγάλο βαθμό, ειδικά στην σημερινή δύσκολη οικονομικά συγκυρία, για ανάληψη μετρητών. Οι πιστωτικές κάρτες είναι ένας έμμεσος (με τις αγορές) αλλά και άμεσος (ανάληψη μετρητών) τρόπος δανεισμού, που σε σχέση με τα υπόλοιπα δανειακά προϊόντα των τραπεζών έχουν τους ευνοϊκότερους όρους για τις τράπεζες. Μορφή του λεγόμενου "πλαστικού χρήματος", σύγχρονου και διαδεδομένου τρόπου συναλλαγών, που παρέχει τη δυνατότητα αγοράς αγαθών ή υπηρεσιών χωρίς άμεση εκταμίευση μετρητών για πληρωμή της αξίας τους. Οι πιστωτικές κάρτες εκδίδονται κυρίως από πιστωτικά ιδρύματα (π.χ. τράπεζες) και μεταξύ άλλων η χρήση τους παρέχει και τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: α) ευκολία στις συναλλαγές σε όσες περιπτώσεις ο κάτοχος της κάρτας δεν έχει ή δεν θέλει να έχει μαζί του μετρητά β) ασφάλεια στις συναλλαγές, γιατί ο κάτοχος της κάρτας δεν χρειάζεται να έχει μαζί του μετρητά διακινδυνεύοντας έτσι να τα χάσει γ) εξασφάλιση περιόδου χάριτος αρκετών ημερών (π.χ. 25 ή 40 ημέρες) χωρίς τόκο από την ημερομηνία έκδοσης του λογαριασμού έως την ημερομηνία πληρωμής δ) (λειτουργώντας ως κάρτες ηλεκτρονικών συναλλαγών) παροχή της δυνατότητας στους κατόχους τους να διενεργούν τραπεζικές πράξεις μέσω των Αυτόματων Ταμειολογιστικών Μηχανών (ΑΤΜ), όπως αναλήψεις, καταθέσεις, μεταφορά ποσών από λογαριασμό σε λογαριασμό κ.ά. Τα τελευταία χρόνια η ευρεία διάδοση των πιστωτικών καρτών και ο τραπεζικός ανταγωνισμός έχουν οδηγήσει σε μια συνεχή επέκταση των παρεχόμενων υπηρεσιών, διευρύνοντας έτσι την κλασική λειτουργία της κάρτας ως μέσου πληρωμών. Έτσι, προστέθηκαν ασφαλιστικές καλύψεις (ταξιδιωτική ασφάλιση, ιατρική και νομική βοήθεια), καταρτίστηκαν ειδικά προγράμματα συνεργασίας τραπεζών με επιχειρήσεις, ώστε να παρέχονται εκπτώσεις για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών, και τελευταία άρχισαν να εφαρμόζονται προγράμματα σύνδεσης πιστωτικών καρτών με οργανισμούς, σωματεία, λέσχες, φιλανθρωπικές ή οικολογικές οργανώσεις κ.ά. Η προσπάθεια αυτή εμπλουτισμού των πιστωτικών καρτών με στοιχεία που δεν σχετίζονται άμεσα με την κύρια λειτουργία τους αποσκοπεί κυρίως στη διεύρυνση της πελατείας του τραπεζικού φορέα, στην εξυπηρέτηση και ικανοποίηση του πελάτη και στην προβολή του συνεργαζόμενου φορέα (π.χ. ποδοσφαιρικό ή φιλανθρωπικό σωματείο). Τι είναι οι πιστωτικές κάρτες; Είναι σύγχρονος και διαδεδομένος τρόπος συναλλαγών, μορφή του λεγόμενου "πλαστικού χρήματος". Εκδίδονται από πιστωτικούς οργανισμούς με ευρύτατη αποδοχή και
αναγνώριση και εξασφαλίζουν στους κατόχους τους τη δυνατότητα αγοράς αγαθών ή υπηρεσιών χωρίς να απαιτείται άμεση καταβολή της αξίας τους. Η πιστωτική κάρτα έχει τη μορφή μιας πλαστικής κάρτας η οποία φέρει στη μια πλευρά της με ανάγλυφα στοιχεία τον αριθμό μητρώου και το ονοματεπώνυμο του κατόχου της, τη λήξη ισχύος της, καθώς και το πιστωτικό κατάστημα το οποίο τη χορήγησε. Στην άλλη πλευρά συνήθως υπάρχει η μαγνητική ταινία, θέση για την υπογραφή του κατόχου της και ο λογότυπος του οργανισμού που την εξέδωσε. Τι δυνατότητες παρέχει στον κάτοχό της η πιστωτική κάρτα; Η πιστωτική κάρτα παρέχει στον κάτοχό της τη δυνατότητα να πραγματοποιεί αγορές αγαθών και υπηρεσιών χωρίς άμεση καταβολή της αξίας τους, εντός βέβαια των πιστωτικών ορίων της, από επιχειρήσεις που είναι συμβεβλημένες με τον τραπεζικό οργανισμό που την εξέδωσε. Η δυνατότητα αυτή για ορισμένες κάρτες επεκτείνεται και στο εξωτερικό, ενώ άλλες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απεριόριστο όριο αγορών, με μόνη προϋπόθεση τη μηνιαία εξόφληση του λογαριασμού. Επίσης, με την πιστωτική κάρτα παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών 24 ώρες το 24ωρο, ανάλογα βέβαια με το ύψος του πιστωτικού ορίου. Το μηνιαίο όριο ανάληψης μετρητών κλιμακώνεται ανάλογα με το πιστωτικό όριο που έχει ο κάτοχος της κάρτας, π.χ. για πιστωτικό όριο 500.000 δρχ. το μηνιαίο όριο ανάληψης μετρητών ανέρχεται σε 200.000 δρχ. Ακόμη, η πιστωτική κάρτα ως κάρτα ηλεκτρονικών συναλλαγών παρέχει στον κάτοχό της τη δυνατότητα να διενεργεί τραπεζικές πράξεις μέσω των Αυτόματων Ταμειολογιστικών Μηχανών (ΑΤΜ) επί συνδεδεμένων τραπεζικών λογαριασμών, προσωπικών του ή κοινών, τους οποίους δήλωσε στην αίτησή του ότι επιθυμεί να κινεί. Δηλαδή μέσω των μηχανών αυτόματης εξυπηρέτησης, τις οποίες διαθέτουν σε ευρύ συνήθως δίκτυο οι τράπεζες, ο κάτοχος της πιστωτικής κάρτας μπορεί να πραγματοποιεί αναλήψεις, καταθέσεις, μεταφορά ποσών από λογαριασμό σε λογαριασμό, εξόφληση της δόσης ή ακόμη να έχει ενημέρωση για το υπόλοιπο των λογαριασμών του ή της πιστωτικής του κάρτας. Πέρα από αυτές τις κύριες δυνατότητες, παρέχεται και σειρά υπηρεσιών όπως είναι τα πλήρη πακέτα ασφαλιστικών καλύψεων (π.χ. ταξιδιωτική ασφάλιση, ασφάλιση τροχαίου δυστυχήματος κ.ά.), η δυνατότητα λήψης επιπρόσθετου συναλλάγματος για ταξίδια στο εξωτερικό, ευνοϊκά τουριστικά πακέτα με εκπτώσεις στις τιμές των ξενοδοχείων, σε ενοικιάσεις αυτοκινήτων κ.ά. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοχοι πιστωτικών καρτών ενημερώνονται, μέσω ειδικών περιοδικών που τους αποστέλλονται, για προσφορές καταστημάτων κατά τις οποίες η εξόφληση των άμεσων αγορών που πραγματοποιούνται γίνεται ύστερα από την παρέλευση αρκετών μηνών (προγράμματα μεταχρονολογημένων χρεώσεων) ή με πολλές άτοκες μηνιαίες δόσεις (προγράμματα άτοκων δόσεων). Ποια είναι η διαδικασία έκδοσης πιστωτικής κάρτας; Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει σχετική αίτηση και μετά την έγκριση ανοίγει ένα λογαριασμό στην εκδίδουσα τράπεζα για την αυτόματη εξόφληση του λογαριασμού της κάρτας. Η αίτηση συνοδεύεται από φωτοτυπία της αστυνομικής ταυτότητας, καθώς και φωτοτυπία του τελευταίου εκκαθαριστικού της εφορίας ή της τρέχουσας μισθοδοσίας. Προκειμένου να εγκρίνει την αίτηση η τράπεζα συνεκτιμά ένα σύνολο από κριτήρια, όπως το ύψος και η πηγή του εισοδήματος, η σταθερή επαγγελματική κατάσταση, η τυχόν προηγούμενη πελατειακή σχέση με την τράπεζα. Η κάθε πιστωτική κάρτα έχει ορισμένα όρια πίστωσης, υπάρχουν όμως και ορισμένες, οι οποίες χαρακτηρίζονται συνήθως ως "χρυσές", που έχουν ιδιαίτερα υψηλά πιστωτικά όρια και συνοδεύονται από ακόμη μεγαλύτερες παροχές,
πιο ισχυρά ασφαλιστικά πακέτα και πολλά ιδιαίτερα προνόμια. Τι πλεονεκτήματα παρουσιάζει η πιστωτική κάρτα σε σχέση με τις συναλλαγές με μετρητά; Τα κύρια πλεονεκτήματα είναι: α) ευκολία στις συναλλαγές σε περίπτωση που ο κάτοχός της δεν έχει ή δεν θέλει να έχει μαζί του μετρητά β) ασφάλεια στις συναλλαγές, γιατί ο κάτοχος της κάρτας δεν απαιτείται να έχει μαζί του μετρητά διακινδυνεύοντας να τα χάσει γ) εξασφάλιση περιόδου χάριτος αρκετών ημερών (π.χ. 25 ή 40 ημέρες) χωρίς τόκο, από την ημερομηνία έκδοσης του λογαριασμού έως την ημερομηνία πληρωμής. Ποιες κατηγορίες πιστωτικών καρτών υπάρχουν; Σε γενικές γραμμές οι πιστωτικές κάρτες μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες: στην πρώτη ανήκουν όσες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο στο εσωτερικό της χώρας, στη δεύτερη οι κάρτες που η ισχύ τους επεκτείνεται και στο εξωτερικό, ενώ στην τρίτη κατηγορία ανήκουν οι κάρτες που χαρακτηρίζονται ως "χρυσές", "prestige" κ.ά. και οι οποίες παρέχουν υψηλά πιστωτικά όρια και συνοδεύονται συνήθως από προνόμια και παροχές όπως ισχυρά ασφαλιστικά πακέτα, νομική προστασία κ.ά. Τι είναι ο προσωπικός αριθμός αναγνώρισης; Ο προσωπικός αριθμός αναγνώρισης ή Ρ.Ι.Ν. (Personal Identification Number) είναι ο απόρρητος κωδικός αριθμός που ισοδυναμεί με την υπογραφή του κατόχου της κάρτας και ο οποίος είναι απαραίτητος σε συνδυασμό με την κάρτα για την πραγματοποίηση συναλλαγών. Ο αριθμός αυτός είναι και πρέπει να παραμένει αυστηρά προσωπικός. Ο κάτοχος της κάρτας πρέπει να τον φυλάσσει με πολύ μεγάλη προσοχή (το καλύτερο είναι να τον απομνημονεύσει), να μην τον αναγράφει στην κάρτα του ή σε οποιοδήποτε άλλο έγγραφο και να καταστρέφει τα έντυπα στα οποία αυτός αναγράφεται. Τι κοστίζει μια πιστωτική κάρτα; Οι εκδότες πιστωτικών καρτών χρεώνουν τους κατόχους των καρτών για τις υπηρεσίες που τους παρέχουν με μια ετησία συνδρομή, που κυμαίνεται ανάλογα με το είδος της κάρτας και τον εκδότη. Εκτός από τη δαπάνη αυτή υπάρχει και το ετήσιο συμβατικό επιτόκιο, με το οποίο δανειοδοτείται ο κάτοχος της κάρτας, καθώς και ο Ειδικός Φόρος Τραπεζικών Εργασιών (ΕΦΤΕ), που επιβαρύνει τους τόκους. Εκτός από τις επιβαρύνσεις αυτές, ο κάτοχος βαρύνεται συνήθως και με τα έξοδα αποστολής του μηνιαίου λογαριασμού ή και με άλλα διαχειριστικά έξοδα. Για να είναι σε θέση ο καταναλωτής να συγκρίνει τη συνολική Ετήσια Πραγματική Επιβάρυνση (ΕΠΕ) από κάρτα σε κάρτα, το Υπουργείο Εμπορίου έχει υποχρεώσει τους οργανισμούς έκδοσης πιστωτικών καρτών να αναγράφουν στη σύμβαση που υπογράφει ο πελάτης, εκτός από τους όρους χορήγησης της κάρτας, και την ετήσια πραγματική επιβάρυνση βάσει ενός υποθετικού παραδείγματος. Σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής της πιστωτικής κάρτας τι πρέπει να κάνει ο κάτοχός της;
Πρέπει να ειδοποιήσει αμέσως την εκδίδουσα τράπεζα ή οργανισμό και να υποβάλει σχετική έγγραφη δήλωση, η οποία συνοδεύεται συνήθως από υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599. Η γνωστοποίηση της απώλειας της κάρτας πρέπει να γίνει το ταχύτερο δυνατό, διότι μέχρι την ημέρα που θα λάβει γνώση η τράπεζα ο κάτοχος εξακολουθεί να είναι υπεύθυνος για τις αποδείξεις πώλησης και τις άλλες τυχόν συναλλαγές που διενεργούνται μέσω της κάρτας του. Τι ισχύει σχετικά με τις πιστωτικές κάρτες όσον αφορά τη φορολογία εισοδήματος; Τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί ως πρόσθετο φορολογικό τεκμήριο η χρήση πιστωτικών καρτών. Το τεκμήριο αυτό συγκρίνεται με τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και αν τα υπερβαίνει, φορολογείται αυτό. Οι οργανισμοί έκδοσης πιστωτικών καρτών χορηγούν στους πελάτες τους στο τέλος κάθε χρόνου βεβαίωση στην οποία αναγράφεται το συνολικό ποσό που κατέβαλε ο πελάτης τους. Οι βεβαιώσεις αυτές αθροίζονται και αν το σύνολό τους είναι μεγαλύτερο τόσο από το δηλούμενο στην Εφορία εισόδημα όσο και από το ποσό που προκύπτει από τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, τότε αυτό θεωρείται ότι είναι το φορολογητέο εισόδημα του οικονομικού έτους, εκτός και αν αποδειχτεί ανάλωση κεφαλαίου που αποκτήθηκε τα προηγούμενα έτη. Οι φορολογούμενοι, λοιπόν, θα πρέπει να προσέχουν ώστε οι αγορές που πραγματοποιούν με πιστωτικές κάρτες να μην είναι μεγαλύτερες από το εισόδημα που δηλώνεται στις φορολογικές αρχές. Τι πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής σχετικά με τις πιστωτικές κάρτες; Το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχει υπόψη του ο καταναλωτής είναι ότι η πιστωτική κάρτα απαιτεί συνετή χρήση. Ένα από τα μεγάλα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα σε χώρες όπου υπάρχει μεγάλη διάδοση των πιστωτικών καρτών, όπως είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Γαλλία κ.ά., είναι η λεγόμενη "υπερχρέωση των νοικοκυριών". Υπάρχουν δηλαδή νοικοκυριά που χρωστούν μία ή και παραπάνω φορές το ετήσιο εισόδημά τους λόγω υπέρμετρων αγορών μέσω πιστωτικών καρτών. Σύμφωνα με υποδείξεις της Διεύθυνσης Καταναλωτών του Υπουργείου Εμπορίου, οι καταναλωτές που κάνουν χρήση πιστωτικών καρτών πρέπει να φροντίζουν: - Να διαβάζουν προσεκτικά τους όρους χρήσης των πιστωτικών καρτών. - Να έχουν τις κάρτες μαζί τους, αλλά όχι μέσα σε πορτοφόλι ή τσάντα που κινδυνεύουν να κλαπούν ή να ξεχαστούν. - Να έχουν γραμμένους σε ασφαλές μέρος τους αριθμούς και τους προσωπικούς κωδικούς (ΡΙΝ) των καρτών. - Να αποφεύγουν να υπογράφουν κενά (άγραφα) δελτία χρέωσης. - Πριν από την υπογραφή ενός δελτίου χρέωσης, να διαγράφουν τα τετραγωνίδια που βρίσκονται πάνω από το συνολικό ποσό. - Να κρατούνται προσεκτικά οι μηνιαίοι λογαριασμοί των πιστωτικών καρτών. - Να ειδοποιούν αμέσως την τράπεζα που εξέδωσε την κάρτα σε περίπτωση απώλειας ή
κλοπής της, καθώς και σε περίπτωση αλλαγής της διεύθυνσης κατοικίας τους. - Να μη δανείζουν την πιστωτική τους κάρτα. - Να μη δίνουν τον αριθμό της κάρτας από το τηλέφωνο. Τι καινοτομίες δρομολογούνται στον τομέα των πιστωτικών καρτών; Το λεγόμενο "πλαστικό χρήμα" εκτιμάται από τους ειδικούς ότι θα αποτελέσει τομέα ιδιαίτερης ανάπτυξης κατά τη μετάβαση στον 21ο αιώνα και αναμένεται ότι ένα σημαντικό μερίδιο του τραπεζικού μάρκετινγκ θα αφορά τη διάδοση και τη γενίκευση της χρήσης των πιστωτικών καρτών και γενικότερα μορφών του πλαστικού χρήματος. Ήδη όλο και περισσότερα μεγάλα καταστήματα στο εξωτερικό εκδίδουν πιστωτικές κάρτες, προσπαθώντας με τον τρόπο αυτόν να διατηρήσουν έναν σημαντικό αριθμό πελατών. Πρόσφατη καινοτομία είναι η έκδοση πιστωτικών καρτών που είναι συνδεδεμένες με αθλητικά σωματεία (π.χ. Παναθηναϊκός FC-Visa), πολιτιστικούς οργανισμούς (π.χ. Artion Visa σε συνεργασία με τον Οργανισμό Μεγάρου Μουσικής Αθηνών) κ.ά. Στόχος της είναι η διεύρυνση της πελατείας του τραπεζικού φορέα, η προβολή του συνεργαζόμενου φορέα και η εξυπηρέτηση του πελάτη (π.χ. εκπτώσεις, εξασφάλιση εισιτηρίων, θέσεων σε εκδηλώσεις του φορέα κ.ά.). Σημαντική αύξηση παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια και οι χρεωστικές τραπεζικές κάρτες, με τις οποίες μπορεί κανείς να πραγματοποιεί αγορές με απευθείας χρέωση του λογαριασμού του χωρίς κανένα όριο ή επιβάρυνση με τόκους. Τέλος, τα επόμενα χρόνια εκτιμάται ότι θα κυκλοφορήσουν και στην Ελλάδα οι λεγόμενες "έξυπνες κάρτες" (smart cards), που θα αποτελέσουν έναν σημαντικό νέο τρόπο συναλλαγών λειτουργώντας ως ηλεκτρονικά πορτοφόλια. Προσοχή στις αναλήψεις μετρητών από πιστωτική Ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται αλλά αν δεν έχει μαλλιά σίγουρα θα πάει στον πάτο! Το ίδιο ακριβώς θα κινδυνεύσετε να πάθετε αν κάνετε ανάληψη μετρητών από την πιστωτική σας κάρτα. Το ΑΤΜ «απλόχερα» θα σας δώσει 100-200 ευρώ, αλλά όταν πάρετε το μηνιαίο λογαριασμό θα δείτε ότι η τράπεζα σας χρέωσε με επιτόκιο έως και 21% κατά πολύ υψηλότερο από αυτό που τοκίζεται το υπόλοιπο ποσό που χρωστάτε στην πιστωτική σας κάρτα. Δηλαδή αυτά τα 100 200 ευρώ θα σας κοστίσουν τελικά 221-242 ευρώ. Και σα να μην έφθαναν όλα αυτά, θα δείτε ότι ενδεχομένως έχετε χρεωθεί και με προμήθεια 1 ή και 2 ευρώ παρ ότι αυτό έχει απαγορευτεί με Υπουργική απόφαση. Έτσι τελικά η συνολική επιβάρυνση (ΣΕΠΠΕ) αυξάνεται κατακόρυφα. 5 σημαντικότατα tips: 1. Ποτέ ΔΕΝ κάνουμε ανάληψη μετρητών από την πιστωτική κάρτα εκτός και αν υπάρχει
μια πάρα πολύ έκτακτη ανάγκη. 2. Το επιτρεπόμενο όριο ανάληψης έχει μειωθεί δραστικά στα 300 με 500 ευρώ ανάλογα με το πιστωτικό όριο του κατόχου. 3. Αν κάνετε ανάληψη μετρητών από ΑΤΜ άλλης τράπεζας από αυτή που έχει εκδώσει την πιστωτική σας κάρτα θα επιβαρυνθείτε με επιπλέον χρέωση 4. ΔΕΝ ισχύει η «άτοκη περίοδος» 20-35 ημερών (μέχρι να εκδοθεί ο λογαριασμός) που ισχύει όταν κάνουμε αγορές καταναλωτικών προϊόντων. Η ανάληψη μετρητών τοκίζεται από το πρώτο κιόλας ευρώ και μάλιστα με υψηλότερο επιτόκιο. Μέχρι να εξοφληθεί το ποσό που κάναμε ανάληψη, τρέχει παράλληλα με τον συμβατικό και ο υψηλός τόκος που μας επιβαρύνει η ανάληψη! 5. Αν έχετε ανάγκη για άμεση ρευστότητα είναι προτιμότερο να κάνετε υπερανάληψη από τον τραπεζικό λογαριασμό όψεως. Πώς να κερδίσουμε από το πλαστικό χρήμα Φόροι, τέλη κυκλοφορίας, πετρέλαιο θέρμανσης και άλλες υποχρεώσεις μπορούν να πληρωθούν εμπρόθεσμα, ακόμη και µε κέρδος, χρησιμοποιώντας ως «όπλο» τις πιστωτικές κάρτες. Στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ήρθε μήνυμα για την πληρωμή μιας ακόμη δόσης από το φόρο εισοδήματος του 2013. Κατέφτασε και το ειδοποιητήριο για την καταβολή των τελών κυκλοφορίας του 2014, ενώ η ασφάλεια αυτοκινήτου λήγει. Η δεξαμενή του πετρελαίου θέρμανσης έχει αδειάσει, ενώ οι γιορτές των Χριστουγέννων πλησιάζουν. «Ρευστό» αρκετό δεν υπάρχει και ο εργοδότης καθυστερεί να πληρώσει. Τουλάχιστον, η πιστωτική κάρτα έχει «υπόλοιπο» και επιτρέπει στον κάτοχό της να φανεί συνεπής στις υποχρεώσεις του, να μεταθέσει τις πληρωμές του για έξι, εννέα ή και 12 μήνες, και όλα αυτά χωρίς να καταβάλει ούτε ένα ευρώ σε τόκους. Όχι, αυτός ο πελάτης δεν είναι ο «αγαπημένος» της τράπεζας, καθώς δεν αφήνει κέρδος στο ταμείο της. Ας µην είναι αρεστός, τουλάχιστον βγαίνει κερδισμένος. Λόγω κρίσης, οι κάρτες «κλείνουν» η µία μετά την άλλη. Οι συναλλαγές µε πλαστικό χρήμα περιορίζονται και εκείνες µε μετρητά αυξάνονται. Οι τράπεζες δίνουν όλο και περισσότερα κίνητρα για τη χρήση των καρτών -άτοκες δόσεις, εκπτώσεις και ευκολίες πληρωμής, διότι εκτιμούν ότι, αν αυξηθεί και πάλι η χρήση της πιστωτικής, όλο και κάποιο υπόλοιπο θα μείνει ως οφειλή προκειμένου να επιβληθεί και ο αντίστοιχος τόκος. Όμως όλο και περισσότεροι συνειδητοποιημένοι καταναλωτές γνωρίζουν πια και εκμεταλλεύονται τις κάρτες προς όφελός τους. Ας δούμε πώς. Ψωνίζεις τώρα, πληρώνεις 40 ηµέρες µετά Στο λογαρισμό της πιστωτικής αναγράφεται η ημερομηνία έκδοσής του και η ημερομηνία ππληρωμής του. Αυτές οι δύο ημερομηνίες συνήθως έχουν απόσταση δύο εβδομάδων.
Φροντίστε οι αγορές σας να γίνονται µία - δύο ημέρες μετά την ημερομηνία έκδοσης. Με αυτόν τον τρόπο οι συναλλαγές αποτυπώνονται στον επόμενο λογαριασμό και εσείς κερδίζετε χρονικό περιθώριο πέντε-έξι εβδομάδων για να αποπληρώσετε. Ούτε ένα ευρώ υπόλοιπο?εν αφήνετε ούτε ένα λεπτό του ευρώ ανεξόφλητο και καταβάλλετε εμπρόθεσμα ολόκληρο το ποσό της οφειλής. Μόνο έτσι εξασφαλίζετε ότι δεν θα πληρώσετε τόκους. Αν αγοράσετε προϊόν αξίας 500 και πληρώσετε εμπρόθεσμα τα 450, θα επιβαρυνθείτε µε τόκους επί των 500 και όχι επί των 50 που είναι το υπόλοιπο της οφειλής. Βενζίνη µε πιστωτική Οι εκπτώσεις φτάνουν στο 3% επί της τιμής λιανικής, κάτι που σημαίνει ότι μπορείτε να κερδίσετε έως και πέντε λεπτά το λίτρο. Αυτό που γλιτώνει ο καταναλωτής το επιβαρύνονται ο πρατηριούχος και η εταιρεία εμπορίας πετρελαιοειδών. Πετρέλαιο θέρμανσης µε έκπτωση και σε έξι άτοκες Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο δεν αγοράζουν οι πολλοί πετρέλαιο θέρμανσης δεν είναι τόσο η τελική τιμή λιανικής (σ.σ. άλλωστε, αν ληφθεί υπόψη και το επίδομα, η επιβάρυνση περιορίζεται κοντά στα 90 λεπτά), όσο η έλλειψη ρευστότητας. Από τη συνεργασία των τραπεζών µε τις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών έχει προκύψει πρόγραμμα αποπληρωμής του πετρελαίου θέρμανσης σε έξι άτοκες δόσεις και µε έκπτωση 3%. Ας υποθέσουμε ότι ο λογαριασμός της πιστωτικής εκδίδεται κάθε 20 του μήνα. Θα αγοράσετε πετρέλαιο θέρμανσης αξίας 1.000 στις 21 Νοεμβρίου και θα πληρώσετε µε την πιστωτική. Επιτόπου θα σας γίνει έκπτωση 3% επί της αξίας του πετρελαίου θέρμανσης, ήτοι 30. Ο λογαριασμός θα έρθει λίγο πριν από τα Χριστούγεννα και θα σας καλεί να εξοφλήσετε την 1η από τις έξι δόσεις (ύψους 161 ) μέχρι τις 10 Ιανουαρίου του 2014. Μέχρι τότε όμως, εσείς θα έχετε εισπράξει (εφόσον το δικαιούστε) και το επίδομα θέρμανσης, που για τη συγκεκριμένη συναλλαγή μπορεί να φτάσει στα 280. Άρα, το χέρι στην τσέπη στην πραγματικότητα θα το βάλετε στα μέσα Φεβρουαρίου του 2014, όταν θα λήγει και η δεύτερη δόση. Τη συναλλαγή, εφόσον οι δόσεις καταβάλλονται εγκαίρως, θα την εξοφλήσετε τον Ιούνιο του 2014. Αποπληρώστε τα τέλη κυκλοφορίας το καλοκαίρι Το σύστημα του Taxis για τα τέλη του 2014 ανοίγει την επόμενη εβδομάδα. Αυτά θα καταβληθούν μαζί µε το φόρο πολυτελείας, ο οποίος επιβαρύνει τα Ι.Χ. άνω των 1.929 κυβικών, μέχρι το τέλος του χρόνου. Σε περίπτωση µη αποπληρωµής, το πρόστιµο είναι το ισόποσο των τελών. Μέσω πιστωτικής, παρέχονται τρεις ή και έξι άτοκες δόσεις, που σηµαίνει ότι η αποπληρωµή µπορεί να γίνει τον Ιούνιο του 2014. Εκπτωση 50% στο κινητό Οσο περισσότερο χρησιµοποιείτε την πιστωτική κάρτα, τόσο µεγαλύτερη έκπτωση κερδίζετε στο λογαριασµό του κινητού. Αν πληρώνετε βενζίνη και σούπερ µάρκετ µε πλαστικό χρήµα φτάνοντας το λογαριασµό στα 800 το µήνα, η χρέωση του κινητού µπορεί να µειωθεί κατά 16 (2% επί των µηνιαίων συναλλαγών). Αυτή η έκπτωση µπορεί να αντιστοιχεί ακόµη και στο 50% ενός µέσου λογαριασµού κινητής τηλεφωνίας. Ασφάλεια αυτοκινήτου σε 12 δόσεις
Στα ανασφάλιστα αυτοκίνητα επιβάλλεται πρόστιµο τουλάχιστον 500, ενώ αφαιρούνται και οι πινακίδες. Οι ασφαλιστικές δέχονται πλέον την πληρωµή των ασφαλίστρων ακόµη και σε 12 άτοκες δόσεις. Φόρος εισοδήµατος του 2013 στο τέλος του 2014 Στις 31 Δεκεµβρίου εκπνέει η προθεσµία πληρωµής του φόρου εισοδήµατος για το 2013. Οι περισσότεροι θα πρέπει να καταβάλουν ή το 33% ή το 50% του συνολικού φόρου. Με την πιστωτική κάρτα αυτή η οφειλή µπορεί να καταβληθεί σε έξι, εννέα ή και 12 δόσεις, ανάλογα µε την τράπεζα που έχει εκδώσει την πιστωτική σας κάρτα. Αξιοποιώντας σωστά το πιστωτικό όριο Η κάρτα δεν µπορεί να «αντέξει» όλες αυτές τις συναλλαγές, καθώς θα σας κόψει το «πιστωτικό όριο», το οποίο µάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις έχει υποστεί µείωση από τις ίδιες τις τράπεζες. Θα πληρώσετε µε την κάρτα την υποχρέωση η οποία αν µείνει απλήρωτη θα σας κάνει τη µεγαλύτερη ζηµιά. Είναι προτιµότερο να καταβάλλετε τέλη και ασφάλεια του αυτοκινήτου, παρά την τελευταία δόση του φόρου εισοδήµατος, η οποία, αν µείνει απλήρωτη, επιβαρύνεται µε προσαυξήσεις 1% το µήνα. Τα µετρητά στην κάρτα Η κάρτα σας βρίσκεται στο «πλαφόν». Διαθέτετε 1.000 ευρώ µετρητά για να καλύψετε τις νέες υποχρεώσεις που προκύπτουν. Αν το κάνετε, θα εξακολουθήσετε να πληρώνετε τόκο στην τράπεζα για την οφειλή που έχετε συσσωρεύσει στην κάρτα (εκεί όπου τα επιτόκια φτάνουν στο 16-17%). Ποια εναλλακτική υπάρχει; Με τα µετρητά να αποπληρώσετε µέρος του χρέους στην κάρτα και την υποχρέωση να την καλύψετε µε το «πλαστικό χρήµα», καθώς αυτό θα σας εξασφαλίσει άτοκες δόσεις. Τι θα κερδίσετε; Τους τόκους που αντιστοιχούν στο χρέος που θα εξοφλήσετε και χρόνο για να µαζέψετε χρήµατα. Η κρίση «ψαλίδισε» 3,5 εκατοµµύρια κάρτες Το 2008 φτάσαµε στο σηµείο να έχουµε στα πορτοφόλια µας περισσότερες πιστωτικές κάρτες από όσες οι Γερµανοί. Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας φέρνουν τους Ελληνες, µία χρονιά πριν ξεσπάσει η µεγάλη ύφεση, να µοιράζονται περίπου επτά εκατοµµύρια πιστωτικές κάρτες όταν, την ίδια χρονιά, ολόκληρη Γερµανία είχε µόλις 3,2 εκατοµµύρια (σ.σ. οι Γερµανοί έχουν εντελώς διαφορετική κουλτούρα και χρησιµοποιούν κυρίως τις χρεωστικές κάρτες, οι οποίες υπερβαίνουν τα 100 εκατ.). Το «πλαστικό χρήµα» ερχόταν ταχυδροµικώς στο σπίτι µε συστηµένη επιστολή και εµείς, ανυποψίαστοι για τις συνέπειες, το χρησιµοποιούσαµε χωρίς δεύτερη σκέψη. Τα χρέη σε πιστωτικές έφτασαν σε ιστορικό υψηλό το 2008, κοντά στα 10 δισ. ευρώ. Ηταν η χρονιά που η µία στις δύο συναλλαγές πληρωνόταν µε πλαστικό χρήµα. Η ύφεση είχε ως αποτέλεσµα να σκάσει και αυτή η «φούσκα». Μέσα σε µια πενταετία απενεργοποιήθηκαν περισσότερες από 3,5 εκατοµµύρια πιστωτικές. Κάποιες καταστράφηκαν µε πρωτοβουλία των κατόχων τους, ενώ αρκετές ακυρώθηκαν από τις ίδιες τις τράπεζες, σε µια προσπάθεια να περιοριστεί το φαινόμενο των «κόκκινων» οφειλών. Η αξία των συναλλαγών έχει συρρικνωθεί κατά τουλάχιστον 40%. Αν το 2008 χρησιµοποιούσαµε κάρτα για να χρηµατοδοτήσουµε αγορές 7,7 δισεκατοµµυρίων ευρώ, το 2012 είχαµε ήδη πέσει στα 4,5 δισ. ευρώ. Οσο για τα χρέη, περιορίστηκαν από τα 10 δισ. στα 6 δισ. ευρώ. Κάποιες οφειλές αποπληρώθηκαν, κάποιες άλλες «αναχρηµατοδοτήθηκαν» (οι κάτοχοι των καρτών οδηγήθηκαν στο να εκταµιεύσουν δάνεια µε προσηµειώσεις ακινήτων, για να επιτύχουν µικρότερο επιτόκιο και χαµηλότερη δόση) και κάποιες άλλες διαγράφηκαν ύστερα και από προσφυγή στο νόµο περί προσωπικής
πτώχευσης. Η ύφεση δεν επέφερε µόνο ποσοτικές αλλαγές, αλλά και ποιοτικές. Σύµφωνα µε στοιχεία στελεχών της τραπεζικής αγοράς, ποσοστό περίπου 60% των σηµερινών κατόχων αποπληρώνουν πριν λήξει ο λογαριασµός ολόκληρο το ποσό της οφειλής και όχι ένα µέρος ή µόνο την «ελάχιστη καταβολή», όπως συνέβαινε σχεδόν καθολικά µέχρι και την προ- µνηµονιακή περίοδο. Στην προκειµένη περίπτωση, η πλειονότητα έχει δίκιο, καθώς και απαλλάσσεται από την καταβολή τόκων, και καταφέρνει να µεταθέσει χρονικά την πληρωµή υποχρεώσεων που, για διάφορους λόγους, είναι ανελαστικές.