ΚΕΦ. 10 ΤΑΜΕΙΟ Βιβλίου Ταμείου. Βιβλίο Μικρού Ταμείου. ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Transcript

1 ΚΕΦ. 10 ΤΑΜΕΙΟ Σε κάθε επιχείρηση υπάρχει πάντοτε ένα πρόσωπο το οποίο είναι υπεύθυνο για τις εισπράξεις και τις πληρωμές. Αυτό το πρόσωπο είναι ο ταμίας. Βρίσκεται σ ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο, κατάλληλα εξοπλισμένο, για να γίνονται οι ταμειακές συναλλαγές. Καθημερινά τα χρήματα που εισπράττονται μπαίνουν στο χρηματοκιβώτιο ή καταθέτονται στην τράπεζα. Ο Ταμείας συντάσει καθημερινά καταστάσεις εισπράξεων και πληρωμών. Σ αυτές επισυνάπτονται οι σχετικές αποδείξεις και παραδίδονται στο λογιστήριο για ενημέρωση του Βιβλίου Ταμείου. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ Για κάθε είσπραξη ο ταμείας εκδίδει Απόδειξη Είσπραξης η οποία είναι διπλότυπη. Το πρωτότυπο παραδίδεται σ αυτόν που πληρώνει και το αντίγραφο παραμένει στο στέλεχος. Για την είσπραξη μπορεί να εκδοθεί και Δελτίο Λιανικής Πώλησης κυρίως από τα καταστήματα. Σε μεγάλες υπεραγορές και σε πολλά καταστήματα χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικές ταμειακές μηχανές, οι οποίες καταγράφουν στο εσσωτερικό τους όλες τις εισπράξεις. Στο τέλος κάθε ημέρας εκδίδεται ένα συγκεντρωτικό με το σύνολο των εισπράξεων και κάθε ταμείο το παραδίδει στον Γεννικό Ταμεία για να περαστούν στο Βιβλίο Ταμείου. ΠΛΗΡΩΜΕΣ Για κάθε πληρωμή ο Ταμείας παίρνει Απόδειξη Πληρωμής απ αυτόν που εισπράτει τα χρήματα ή εκδίδει ο ίδιος αν ο εισπράκτορας δεν έχει. Πρέπει να έχουμε υπ όψη μας ότι, όλες οι αποδείξεις είτε είσραξης είτε πληρωμής, για να έχουν ισχύ πάντοτε πρέπει να υπογράφονται. ΜΙΚΡΟ ΤΑΜΕΙΟ Σε μεγάλες επιχειρήσεις μπορεί να υπάρχει και ένα άλλο άτομο που κάνει τις μικροπληρωμές. Αυτός είναι ο Μικρός Ταμείας ο οποίος τροφοδοτείται με ένα μικρό ποσό από το Γεννικό Ταμεία, είτε κάθε βδομάδα είτε κάθε μήνα. Για όλες τις πληρωμές του πρέπει να έχει αποδείξεις για να περαστούν στο Βιβλίο Μικρού Ταμείου. ΤΡΑΠΕΖΕΣ Η λέξη Τράπεζα προέρχεται απο το «Μεγάλο Τραπέζι», τον Πάγκο, που χρησιμοποιούσαν παλιά οι τραπεζίτες, σε διάφορα υπαίθρια σημεία της πόλης, για να κάνουν τη δουλειά τους. Έκτοτε σιγά σιγά εξελήχθηκαν και έφτασαν στη σημερινή μορφή με τα Κεντρικά Καταστήματα και τα πολλά υποκαταστήματα. ΡΟΛΟΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Οι Τράπεζες είναι οικονομικοί οργανισμοί και κύριο έργο τους είναι να δέχονται καταθέσεις με χαμηλό τόκο και να χωρηγούν δάνεια με ψηλότερο τόκο, για να κερδίζουν τη διαφορά. Δάνεια κυρίως παίρνουν επιχειρήσεις για ανέγερση ή αγορά κτηριακών εγκαταστάσεων, για αγορά μηχανημάτων και τεχνολογικού εξοπλισμού, εμπορευμάτων, πρώτων υλών κ.λ.π, παίρνουν όμως και τα νοικοκυριά για αγορά κατοικίας, οικιακού εξωπλισμού, αυτοκινήτων κ.λ.π. Οι Τράπεζες είναι ένα είδος δεξαμενής, στην οποία μαζεύονται απο πολλές πλευρές χρήματα (Καταθέσεις ) και στην συνέχεια αυτά διοχετεύονται στις επιχειρήσεις, στα νοικοκυριά ( Δάνεια ). Δανείζονται χρήματα απο άλλους ( Καταθέσεις ) με ένα χαμηλό επιτόκιο και δανείζουν άλλους με ψηλότερο επιτόκιο ( Δάνεια ).

2 Εκτός όμως απο τα δάνεια και τις καταθέσεις οι Τράπεζες προσφέρουν και άλλες υπηρεσίες όπως: Διευκολύνουν τις πληρωμές στο εσσωτερικό με τα βιβλιάρια επιταγών, την προεξώφληση γραμματίων και συναλλαγματικών κ.λ.π. Τακτοποιούν τις απαιτήσεις και τα χρέη που δημιουργούνται απο τις συναλλαγές με το εξωτερικό, απο τις εξαγωγές και απο τις εισαγωγές,( άνοιγμα πιστώσεων). Αγοράζουν και πουλούν Συνάλλαγμα διευκολύνοντας αυτούς που θέλουν να μεταβούν στο εξωτερικό. Αναλαμβάνουν την αποστολή χρημάτων στο εξωτερικό είτε με τραπεζικές επιταγές ή με τηλεφωνικές εντολές ή και με απ ευθείας κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό μέσω του διαδυκτίου ( ο λογαριασμός IBAN ). Εκδίδουν ταξιδιωτικές επιταγές γι αυτούς που θέλουν να μεταβούν στο εξωτερικό. Εκδίδουν πιστωτικές κάρτες και επιτρέπουν Overdraft ( Παρατράβηγμα ) για αγορές οτιδήποτε αγαθών. Φυλάσσουν τίτλους και άλλα αντικείμενα μεγάλης αξίας. Εκδίδουν εγγυητικές επιστολές Εισπράττουν και πληρώνουν με ανοικτή εντολή για λογαριασμό των πελατών τους λογαριασμούς, ασφάλειες, δόσεις δανείων κ.λ.π. ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΝΤΟΛΗ Είναι γραπτή εντολή που δίνει ο καταθέτης στην τράπεζά του όταν θέλει να γίνονται πληρωμές από το λογαριασμό του χωρίς την έκδοση επιταγών. Αυτή η εντολή αφορά κυρίως τα ενοίκια, τα ασφάλιστρα, τις δόσεις δανείου, τους διάφορους λογαριασμούς Α.Η.Κ, C.Y.T.A κ.λ.π. Γι αυτούς τους λογαριασμούς ειδοποιείται ο ενδιαφερόμενος οργανισμός να τους στέλνει κατευθείαν στην τράπεζα. ΕΙΔΗ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ Οι τραπεζικές καταθέσεις διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με το σκοπό που γίνονται, τη διάρκεια δέσμευσης των χρημάτων και τα δικαιώματα προς τον καταθέτη. Οι κυριότερες κατηγορίες καταθέσεων είναι: 1. Καταθέσεις Προθεσμίας 2. Καταθέσεις Όψεως Ταμιευτηρίου Τρεχούμενος Λογαριασμός Καταθέσεις Προθεσμίας Οταν έχουμε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό και δεν υπολογίζουμε οτι θα το χρησιμοποιήσουμε σύντομα, τότε το καταθέτουμε ( δανείζουμε ) στην Τράπεζα για όσο ορισμένο χρονικό διάστημα θέλουμε. Το χρονικό διάστημα συνήθως είναι τρεις(3) μήνες, έξι (6) μήνες και δώδεκα (12) μήνες. Σ άυτό το διάστημα ο καταθέτης δεν έχει το δικαίωμα να αποσύρει τα χρήματα του πρίν απο τη λήξη τους. Αν όμως επιθυμεί ο ίδιος και για κάποιο λόγο θέλει να τα αποσύρει πιο πρίν απο τη λήξη, μπορεί να το κάνει, μόνο που η Τράπεζα σ αυτήν την περίπτωση θα του βάλει πρόστιμο (penalty). Στις καταθέσεις προθεσμίας η Τράπεζα εφοδιάζει τον καταθέτη μ ένα ειδικό Πιστοποιητικό Εμπρόθεσμης Κατάθεσης το «Γραμμάτιο». Στο Γραμμάτιο καταγράφονται τα στοιχεία του καταθέτη, το ποσό αριθμητικώς και ολογράφως, η ημερομηνία κατάθεσης, η ημερομηνία λήξης, ο τόκος και το ποσό που δικαιούται να αποσύρει ο καταθέτης. Οι Τράπεζες γι αυτές τις καταθέσεις δίνουν πιό ψηλό επιτόκιο απο τις άλλες κατηγορίες καταθέσεων, το οποίο εξαρτάται από το ποσό και απο τη χρονική διάρκεια της κατάθεσης. π.χ το επιτόκιο για κατάθεση

3 διάρκειας 12 μηνών είναι πιο ψηλό απο το επιτόκιο της κατάθεσης διάρκειας 3 μηνών και πιο ψηλό ακόμη από την Κατάθεση Ταμιευτηρίου. Καταθέσεις Οψεως Είναι η καταγορία καταθέσεων στις οποίες ο καταθέτης μπορει να αποσύρει τα χρήματα του όποτε θέλει και όσα θέλει. Αυτός είναι και ο λόγος που αυτές οι καταθέσεις ονομάζονται Καταθέσεις Οψεως και διακρίνονται σε: 1. Καταθέσεις Ταμιευτηρίου 2. Τρεχούμενο Λογαριασμό Καταθέσεις Ταμιευτηρίου Αυτές οι καταθέσεις γίνονται με σκοπό την Αποταμίευση. Συνήθως καταθέτουμε κάθε μήνα ένα ποσό χρημάτων, αν φυσικά μας περισσεύουν ( το πλεόνασμα ), απο το εισόδημά μας για να το έχουμε σε πρώτη ζήτηση όποτε το χρειαστούμε. Μπορούμε να καταθέσουμε και να αποσύρουμε οποιοδήποτε ποσό από το λογαριασμό μας όποτε θέλουμε. Σ αυτές τις καταθέσεις οι Τράπεζες εφοδιάζουν τον καταθέτη με το Βιβλιάριο Ταμιευτηρίου μέσα στο οποίο καταγράφονται όλες οι συναλλαγές που αφορούν αυτήν την κατάθεση, τις αναλήψεις, τις καταθέσεις κ.λ.π. Σ ευτές τις καταθέσεις δεν έχουμε δικαίωμα παρατραβήγματος. Το επιτόκιο εδώ είναι χαμηλό και υπολογίζεται κάθε μήνα στο υπόλοιπο του λογαριασμού που έχει εκείνη τη στιγμή και στο τέλος κάθε χρόνου,συνήθως στις 31 Δεκεμβρίου γράφονται οι συνολικοί τόκοι μέσα στο βιβλιάριο του καταθέτη. Τρεχούμενος Λογαριασμός Αυτές οι καταθέσεις γίνονται κυρίως για διευκόλυνση των πληρωμών. Ο καταθέτης μπορεί να εφοδιαστεί με Βιβλιάριο Επιταγών και να κάνει τις πληρωμές του με αυτές. Οι πληρωμές μέσω Τρεχούμενου Λογαριασμού ή η ανάληψη μετρητών από τον ίδιο τον καταθέτη γίνεται με την έκδοση επιταγών. Κάθε φορά που θα πληρώσει, για οποιαδήποτε αγορά, εκδίδει επιταγή στο όνομα του δικαιούχου και την υπογράφει, έχει όμως και το δικαίωμα να εκδόσει επιταγή και στο όνομά του, αλλά πρέπει να την οπισθογράψει, για να είναι έγκυρη. Για να ανοικτεί Τρεχούμενος Λογαριασμός πρέπει ο καταθέτης να υποβάλει αίτηση σε ειδικό έντυπο. Σ αυτό αναγράφονται όλα τα στοιχεία του και δίνει δείγμα της υπογραφής του. Επίσης δηλώνει αν θέλει Απλό Τρεχούμενο ή Τρεχούμενο με δικαίωμα Παρατραβήγματος. Στη δεύτερη περίπτωση, αν το όριο παρατραβήγματος που ζητά είναι αρκετά μεγάλο, μπορεί να του ζητηθεί να βάλει υποθήκη ή να τον εγγυηθούν κάποια αξιόπιστα και φερέγγυα πρόσωπα. Ο Τρεχούμενος Λογαριασμός διακρίνεται Στον Απλό Τρεχούμενο και Στον Τρεχούμενο με δικαίωμα Παρατράβηγμα. Στον Απλό Τρεχούμενο λογαριασμό ο καταθέτης εκδίδει επιταγές μόνο μέχρι του ποσού που έχει καταθέσει στον λογαριασμό του. Αν εκδόσει επιταγή μεγαλύτερη απ αυτό το ποσό τότε η επιταγή δεν θα έχει αντίκρυσμα και θα σφραγιστεί απο την Τράπεζα. Η επιταγή αυτή ονομάζεται «Ακάλυπτη» και η έκδοση τέτοιων επιταγών απαγορεύεται απο το νόμο. Στον Τρεχούμενο με δικαίωμα Παρατράβηγμα ο καταθέτης μπορεί να εκδόσει επιταγές και πέραν του ποσού που έχει ο λογαριασμός του, βέβαια μέχρι ενός ορισμένου ορίου που το καθορίζει η Τράπεζα. Το ποσό αυτό ονομάζεται Παρατράβηγμα και η Τράπεζα πληρώνει αυτές τις επιταγές, όμως το ποσό αυτό θεωρείται Δάνειο και το επιτόκιό του είναι πολύ ψηλό.

4 Σ αυτόν τον λογαρισμό μπορεί ο καταθέτης να καταθέτει χρήματα και επιταγές που παίρνει απο άλλους, μπορεί όμως να κάνει κατάθεση και οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο π.χ πελάτες για έναντι ή εξώφληση υπολοίπου. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΟΓΑΡΙΣΜΟΥ Στο τέλος κάθε μήνα η τράπεζα για να ενημερώσει τον πελάτη στέλνει κατάσταση λογαριασμού. Ο πελάτης θα συγκρίνει την κατάσταση με τα δικά του στοιχεία για να κάνει έλεγχο και επαλήθευση. Σ αυτόν αναφέρονται: 1. Το αρχικό υπόλοιπο 2. Όλες οι πιστώσεις που έγιναν (καταθέσεις, εισπράξεις, εμβάσματα κ.λ.π) 3. Όλες οι χρεώσεις που έγιναν (πληρωμές, επιταγές που πληρώθηκαν, τραπεζικά δικαιώματα, τόκοι, παρατραβήγματα κ.λ.π) 4. Το τελικό υπόλοιπο ΧΡΕΩΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Το χρεωστικό σημείωμα στέλνεται στον πελάτη κάθε φορά που η τράπεζα χρεώνει τον λογαριασμό του με τόκους ή τραπεζικά δικαιώματα ή πληρωμές που έκανε για λογαριασμό του κ.λ.π. Σ αυτό αναγράφονται το ποσό και η αιτία της χρέωσης. Το πιστωτικό σημείωμα στέλνεται στον πελάτη κάθε φορά που η τράπεζα πιστώνει το λογαριασμό του με κάποιο ποσό όπως τόκους, ποσό που εισπράχθηκε για λογαριασμό του κ.λ.π. Σ αυτό αναφράφεται το ποσό και η αιτία της πίστωσης. ΔΑΝΕΙΑ Μια άλλη δραστηριότητα των Τραπεζών και ίσως η πιο σημαντική είναι να χορηγούν δάνεια. Δάνεια χωρηγούνται στις επιχειρήσεις για επενδυτικούς σκοπούς, σε άτομα για απόκτηση στέγης ή αγορά ακινήτων ή για αγορά αυτοκινήτων κ.λ.π. Ανάλογα με τη χρονική τους διάρκεια τα δάνεια διακρίνονται σε: Βραχυπρόθεσμα : Είναι αυτά που η χρονική διάρκεια εξώφλησής τους είναι μέχρι ένα (1) χρόνο. Μεσοπρόθεσμα : Είναι αυτά που η χρονική διάρκεια εξώφλησής τους είναι απο ένα (1) έως πέντε (5) χρόνια. Μακροπρόθεσμα : Είναι αυτά που η χρονική διάρκεια εξώφλησής τους είνα απο πέντε (5) χρόνια και πάνω. Το επιτόκιο αυτών των δανείων διακειμένεται ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση και μπορεί να είναι σταθερό ή κυμαινόμενο ή και τα δύο μαζί. Για τη χωρήγηση αυτών των δανείων οι Τράπεζες ζητούν εγγυήσεις, κυρίως υποθήκη ακίνητης περιουσίας ή εγγυητή που να διαθέτει ακίνητη περιουσία, γιατί θέλουν να εξασφαλίσουν τα χρήματα τους. Η διαφορά που υπάρχει μεταξύ του επιτοκίου καταθέσεων και του επιτοκίου χωρηγήσεων αποτελεί το κέρδος των Τραπεζών και μαζι με τις προμήθειες διαφόρων άλλων τραπεζικών εργασιών είναι τα έσοδα των Τραπεζών. ΑΝΕΚΚΛΗΤΗ ΕΝΕΓΓΥΑ ΠΙΣΤΩΣΗ

5 Για την εισαγωγή και εξαγωγή εμπορευμάτων απο το εξωτερικό υπάρχουν τρεις τρόποι πληρωμής 1. Ανέκκλητη Ενέγγυα Πίστωση 2. Έναντι Εγγράφων 3. Αποδοχή Συναλλαγματικής Η ανέκκλητη πίστωση προτιμάται απο τους άλλους τρόπους γιατί προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια και στους τρεις συμβαλλόμενους, τον πωλητή, τον αγοραστή και την τράπεζα. Ο πωλητής δεν παραδίδει τα εμπορεύματα αν δεν ειδοποιειθεί γραπτώς απο την τράπεζα του αγοραστή ότι «ανοίχθηκε πίστωση». Ο πωλητής μόλις ειδοποιειθεί παραδίδει τα εμπορεύματα στον μεταφορέα και παίρνει τη φορτωτική, την οποία παραδίδει στην τράπεζά του μαζί με το τιμολόγιο και τα υπόπλοιπα φορτωτικά έγγραφα, για να εισπράξει το ποσό που δικαιούται. Στη συνέχεια τα έγγραφα στέλνονται στην τράπεζα του αγοραστή και αυτή τα παραδίδει στον πελάτη της αφού πρώτα πληρώσει το χρέος του. Τα πλεονεκτήματα της ανέκκλητης πίστωσης είναι Ο πωλητής με το άνοιγμα της πίστωσης είναι σίγουρος ότι θα πληρωθεί επειδή η τράπεζα εγγυάται την πληρωμή. Ο αγοραστής είναι σίγουρος ότι θα του σταλούν τα εμπορεύματα επειδή δεν μπορεί ο πωλητής να εισπράξει τα χρήματα αν δεν στείλει τα εμπορεύματα. Η τράπεζα του αγοραστή έχει το δικαίωμα να πουλήσει τα εμπορεύματα και να εισπράξει τα λεφτά της, αν ο αγοραστής δεν πληρώσει. ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ Συνάλλαγμα είναι όλα τα ξένα νομίσματα αλλά και όλα τα έγραφα που επιτρέπουν στον κάτοχο τους να εισπράξει χρήματα σε ξένο νόμισμα όπως: Ξένα χαρτονομίσματα Τραπεζικές επιταγές εξωτερικού Ταξιδιωτικές επιταγές, Συναλλαγματικές εξωτερικού Εμβάσματα στην τράπεζα σε ξένο νόμισμα κ.λ.π. Το συνάλλαγμα χρειάζεται για την τακτοποίηση οικονομικών συναλλαγών με άτομα απο ξένες χώρες (εκτός απο τις χώρες της Ο.Ν.Ε) όπως, για εξαγωγές και εισαγωγές εμπορευμάτων, για μεταφορές εμπορευμάτων και προσώπων, για παροχή υπηρεσιών απο ξένους, για ιατρικούς σκοπούς, για σπουδές, για ταξίδια...κ.λ.π. Για την τακτοποίηση αυτών των οικονομικών συναλλαγών το συνάλλαγμα το αγοράζουμε απο τις τράπεζες. Όταν όμως έχουμε εμείς στα χέρια μας ξένα νομίσματα ή έγγραφα για να πάρουμε εγχώριο νόμισμα, το πουλάμε στις τράπεζες. ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΑ Η ικανότητα του χρήματος μιας χώρας να ανταλλάσεται με ξένα νομίσματα, λέγεται Συναλλαγματική Αξία. Ο αριθμός που δείχνει πόσες ξένες νομισματικές μονάδες ισοδυναμούν με μία εγχώρια, ονομάζεται Συναλλαγματική Ισοτιμία ή Τιμή Συναλλάγματος.π.χ 1.04 $ ισοδυναμούν με 1. Η Τιμή Συναλλάγματος δεν είναι σταθερή, μεταβάλλεται συνεχώς σύμφωνα με την προσφορά και τη ζήτηση κάθε νομίσματος στην αγορά συναλλάγματος και εκδίδεται κάθε μέρα απο την Κεντρική Τράπεζα σε Δελτίο Τιμών Συναλλάγματος. Το Δελτίο Τιμών Συναλλάγματος έχει δύο τιμές: 1. Την Τιμή Αγοράς: Είναι η τιμή με την οποία η τράπεζα αγοράζει το συνάλλαγμα 2. Την Τιμή Πώλησης: Είναι η τιμή με την οποία η τράπεζα πουλεί το συνάλλαγμα.

6 Παράδειγμα: Αν στο Δελτίο Τιμών Συναλλάγματος, η τιμή αγοράς του δολλαρίου(u.s.a $) είναι 1,34 και η τιμή πώλησής του είναι 1,30 τότε Αν έχω 5000 $ και πάω στήν τράπεζα να πάρω ευρώ η τράπεζα θα μου δώσει 5000 $ : 1,34 = 3731,34 γιατί εκείνη τη στιγμή η τράπεζα αγοράζει συνάλλαγμα και γι αυτό το υπολογίζει με την τιμή αγοράς. Όμως αν εγώ θέλω να πάρω 5000 $ απο την τράπεζα, τότε η τράπεζα θα το υπολογίσει με την τιμή πώλησης και θα πληρώσω 5000 $ : 1,30 = 3846,15. Οπως διαπιστώνουμε απο το πιο πάνω παράδειγμα η τιμή αγοράς είναι πιο φθηνή απο την τιμή πώλησης. Η διαφορά τους είναι το κέρδος της τράπεζας.