Ἐν μὲν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ Για τον υπόλοιπο, λοιπόν, βίο τὴν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἂν τις ἐκβάλλοι καὶ γὰρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τὸν ἀγαθὸν ἄνδρα καὶ φιλόπατριν δε θα μπορούσε κάποιος να αποβάλει αυτού του είδους την εύνοια (προς γνωστούς και φίλους) γιατί, πράγματι, ο αγαθός άντρας πρέπει να αγαπάει τους φίλους του και την πατρίδα του καὶ συμμισεῖν τοῖς φίλοις τοὺς ἐχθροὺς και να μισεί τους ίδιους εχθρούς που μισούν και οι φίλοι του καὶ συναγαπᾶν τοὺς φίλους και να αγαπά τους ίδιους φίλους (που αγαπούν και οι φίλοι του) ὅταν δὲ τὸ τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ όταν, όμως, κάποιος υιοθετεί το τις, χαρακτήρα του ιστορικού ἐπιλαθέσθαι χρή πάντων τῶν τοιούτων πρέπει να τα ξεχάσει όλα αυτά καὶ πολλάκις μὲν εὐλογεῖν καὶ κοσμεῖν τοῖς μεγίστοις ἐπαίνοις τοὺς ἐχθρούς, και πολλές φορές πρέπει να επαινεί και να τιμά με τους μεγαλύτερους επαίνους τους εχθρούς, ὅταν αἱ πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο, όταν οι πράξεις το απαιτούν, πολλάκις δ ἐλέγχειν καὶ ψέγειν και πολλές φορές θα χρειαστεί να ἐπονειδίστως τοὺς ἀναγκαιοτάτους, κατακρίνει και να κατηγορεί κατά τρόπο που ντροπιάζει τους στενούς συγγενείς, ὅταν αἱ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθ όταν τα σφάλματα στις πράξεις τους αυτό ὑποδεικνύωσιν. υποδεικνύουν. Ὥσπερ γὰρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν Όπως ακριβώς όταν ένας ζωντανός οργανισμός χάσει τα μάτια του ἀχρειοῦται τὸ ὅλον, αχρηστεύεται ολόκληρος, οὕτως ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς έτσι κι από την ιστορία αν αφαιρεθεί η ἀληθείας αλήθεια τὸ καταλειπόμενον αὐτῆς ἀνωφελὲς γίνεται διήγημα. ό,τι απομένει από αυτήν γίνεται ανώφελο (ασήμαντο) διήγημα. Πολύβιος, Ἱστορίαι 1.14.4-7 Ερωτήσεις κατανόησης 1. Πώς χαρακτηρίζει ο Πολύβιος την ιστορία που δεν περιέχει αλήθεια και με τι την παρομοιάζει; 2. Ποια είναι τα βασικά προτερήματα που χαρακτηρίζουν τον αγαθό άντρα σύμφωνα με τον Πολύβιο; Λεξιλογικές ασκήσεις 1. Να γράψετε λέξεις της ν.ε. ομόρριζες με τις παρακάτω της α.ε. - Ἱστορίας: - Φίλος: - Βίω: - Ἀναλαμβάνη: - Πράξεις: [1]
- Διήγημα: 2. Να σχηματίσετε προτάσεις με τις λέξεις: κοσμάκης, κόσμιος, κοσμοπλημμύρα - - - 3. Να βρείτε την κατάλληλη λέξη στην α.ε. από το Λεξιλογικό Πίνακα του βιβλίου σας Απρεπής, ανάρμοστη συμπεριφορά: αυτός που συντελεί στη σωτηρία του ανθρώπινου γένους; Διευθετώ: Κοινωνικότητα, ενδιαφέρον για κοσμικές συναναστροφές: Ετυμολογικές ασκήσεις: 1. Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις με τα συνθετικά που σας δίνονται: Ὕλη + τέμνη: Οἴκος + νέμω: Ἀγγελία + φόρος: Λόγος + γράφω: Ὀξύς + θυμός: Πατρίς + γόνος : Αὐτός + ἔργον: Ἐχθρός + πράττω: Φίλος + πονῶ: Νόμος + τίθημι: 2. Να χωρίσετε τις ακόλουθες λέξεις στα συνθετικά τους μέρη: Ελαφηβόλος: Ναυμαχία; Μοναρχία: Παντοκράτωρ: Παιδαγωγός: Θανατηφόρος: 3. Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις της ν.ε. με α συνθετικό τα ουσιαστικά λόγος, πόλις, παῖς - - - Γραμματικές ασκήσεις 1. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο των λέξεων που βρίσκονται στην παρένθεση: Οἱ (ποιμήν) περιάζουσι ἔφ ἁμαξῶν τά κτήματα. Τοῖς (γέρων) ἀρέσκουσιν οἱ (μήν) τοῦ (ἔαρ). [2]
Ἐκ μικροῦ (σπινθήρ) ἀπτομεν πῦρ. Νιόβη εἶχε ἑπτά (θυγατήρ). Παντί τρόπω τά (ψεῦδος) φεῦγε. Ἀποδοτέ τά τοῦ (Καίσαρ) τῷ (Καίσαρ) καί τά τοῦ (θεός) τῷ (θεός). (μήτηρ) τέ καί (πατήρ) καί τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερόν ἐστι ἡ πατρίς. (ἀνήρ) ἐπιφανῶν πάσα γῆ τάφος. Οὐδείς τῶν (ρήτωρ) ἀνίστατο. Σύν Ἀθηνᾶ καί (χείρ) κίνει. Πολλά καί (ἔθνος) καί πόλεις πολέμιοι αὐτοῖς ἤσαν. Οἱ (πολίτης) τῆς Ρώμης εἰσεδέξαντο τόν Κωνσταντῖνον (σωτήρ) αὐτόν ἀνευφημοῦντες. Τοῦ (χειμών) οἱ ἀγροί ἐνίους (= μερικοί) (μήν) μεστοί (χιῶν, γέν. πλήθ) εἰσίν. Οἱ Ἀθηναῖοι δῆμος πολλάκις ἐπίστευε τοῖς ἀδίκοις (ἡγεμών). Αἵ πηγαί τῶν ποταμῶν ἐν τοῖς (ὅρος) εἰσίν Καί ἐν τοῖς (λιμήν) πολεμικαί νῆες εἰσίν ἰκαναί. 2. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις των ουσιαστικών: τό ἄνθος, τό κέρας, ἡ σειρήν, ὁ δαίμων, τό κάλλος, ὁ ἀγών, ὁ ἀήρ, ὁ κρατήρ, τό ψύχος, τό τεῦχος, ὁ ἀστήρ, ἡ θυγάτηρ, τό βέλος 3. Να αναγνωρίσετε τις παρακάτω λέξεις: Θέρους: Χήνα: Αἰώνας: Κηφῆνος: Ράκων: Βραχίοσι: Βάρη: Ἐκλέκτορι: Κοσμήτορες: Χιτώνας: 4. Να μεταφερθούν οι παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθμό Αἵ μητέρες φιλούσι τάς θυγατέρας. [3]
Χαρακτήρ ἀνδρός ἐκ λόγου γνωρίζεται Ὑψηλόν τεῖχος κύκλω τήν πόλιν περιέβαλλε. Οἱ πατέρες ἀπό τῶν πονηρῶν ἀνθρώπων εἴργουσι τούς παίδας Οἱ πολίται εἰσεδέξαντο μετά χαρᾶς τόν ἡγεμόνα 5. Να γραφεί η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό Τό αἴνιγμα: Τῆς ρινός: Τόν ἐλαιώνα: Τοῦ παρθενῶνος: Ταῖς σταγόσι: Τούς βραχίονας: Τοῦ κώδωνος: Τῷ καύσωνι: Ὤ ρήτορες: Τοῦ κόρακος: Τόν ὄνυχα: Τῶν ἀκτίνων: Τῷ Ἑλληνι: Τῶν χειμώνων: Ὤ γείτονες: Ὤ πατέρες: Ὤ ἄνδρες: Τή μητρί: Τῶν δασῶν: Τό ἔθνος: Τή πτέρυγι: Συντακτικές παρατηρήσεις 1. Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνδεσης των παρακάτω προτάσεων Οἱ δέ Πέρσαι ἀντιπαρετάξαντο, ὡς εἶδον τήν βοήθειαν. Ἀγησίλαος ἐκεῖ ἔκανε καί ἐπόρθει τά περί τό ἄστυ. Τά γάρ ταῦτα οὐ τεκμηρίων προσδεῖται, ἀλλ ἀναμνῆσαι μόνον ἀρκεῖ καί εὐθύς πιστεύεται. [4]
Χειρίσοφος μέν ἐπί πλοῖα στέλλεται, ἠμεῖς δέ ἀναμενοῦμεν. Γνώσεσθε ὅτι οὐκ ἐν Ἑλλάδι ἐστέ. Τό ψήφισμα τοῦτο γράφω, ἴνα οὕτω γίγνοιτο οἱ ὅρκοι. Δέδιμεν μή οὐ βέβαιοι ἦτε. Ἐρήσομεν ὅστις ἐστίν ὁ διδάσκαλος. Οὔτε ἄρχομεν πολέμου οὔτε τάς σπονδᾶς λύομεν. Κύρος ἐλυπεῖτο σύν τοῖς ἄλλοις καί οὐκ ἠδυνατο καθεύδειν (=νά κοιμηθεῖ). Οὔτε προδώσομεν ἀλλήλους σύμμαχοι τέ ἐσόμεθα. Θαυμάζω δ ἔγωγε, εἰ μηδείς ὑμῶν μητ ἐνθυμεῖται μητ ὀργίζεται. Οἱ στρατηγοί ἔλεγον ὅτι τήν ἀναίρεσιν (=τήν περισυλλογή) τῶν ναυαγῶν προστάξειαν ἀνδράσι ἀγαθοῖς. Οὔτε ἔγνων οὔτε γνώσομαι. Οἱ μέν ἀκούοντες ταῦτα ἤδονται, οἱ δέ ἤχθοντο. Ἐπεῖ συνῆλθον οἱ λοχαγοί, Ξενοφῶν ἔλεξεν. Τούτους ἐβούλοντο ἑκποδών ποιήσασθαι (= νά ἀπομακρύνουν), ἴνα ραδίως διαπράττοιντο ἅ βούλοιντο. Ἔμειναν, ἕως ἀφίκοντο οἱ στρατηγοί. Ὀρῶμεν μή Νικίας οἴεται τί λέγειν. Εἰ ἐγώ μή γιγνώσκω, ὑμεῖς διδάξαιτε μέ. Νῦν ἐπαινῶ σέ, ἐφ οἶς (=γιά ὅσα) λέγεις τέ καί πράττεις. Ἐπεῖ ἐτελεύτησε Δαρεῖος καί κατέστη εἰς τήν βασιλείας Ἀρταξέρξης, Τισσαφέρνης διαβάλλει τόν Κύρον. Οἱ πολέμιοι ἐγρηγόρευσαν (=ἦταν ξύπνιοι) καί ἔκαιον πυρά πολλά. Ἐβουλεύοντο οἱ Πλαραιεῖς εἴτε κατακαύσωσιν αὐτούς εἴτε τί ἄλλο χρήσωνται. 2. Να υπογραμμίσετε και να χαρακτηρίσετε τους συνδέσμους που εισάγουν τις δευτερεύουσες προτάσεις Λέξει ὁ κατήγορος ὡς ὑβριστής εἰμί. Ἀθηναῖοι ἐνόμισαν λελύσθαι τάς σπονδᾶς, διότι εἰς χείρας ἦλθον. [5]
Ὁμίχλη ἐγένετο, ὥστε ἔλαβον ἐγγύς προσελθόντες. Ἔμειναν, ἕως ἀφίκοντο οἱ στρατηγοί. Εἰ καί χρημάτων εὐποροῦμεν, οὐκ εὐτυχοῦμεν. Οἱ πολέμιοι προσέβαλον τή πόλει καί ὀλίγου εἶλον (=κυρίευσαν) αὐτήν. Ἐπορευόμην, ἴνα ὠφελοίην αὐτόν. Οὕτω σκαιός (=ἀδέξιος) εἰ, ὥστε οὐ δύνασαι λογίσασθαι. Μαινόμεθα πάντες, ὁπόταν ὀργιζώμεθα. Οἱ Θηβαῖοι εἶπον ὅτι οὐκ ἄν ἀποδοῖες τούς νεκρούς. Εἰ ψεύδομαι, ἐξέλεγχε. Πρίν καταλύσαι τό στράτευμα πρός ἄριστον (=γιά γεῦμα), ἐφάνη βασιλέυς. Ὁ Σιλανός ὁ μάντις ἐβόα καί ἐπεχείρει λέγειν. Ἀπορία (=ἀμηχανία) μέν πολλή ἐν τῷ στρατεύματι ἤν, ἐλυπεῖτο δέ σύν τοῖς ἄλλοις καί Ξενοφῶν. Εἰ μή ὑμεῖς ἔλθετε, ἐπορευόμεθα ἄν ἐπί βασιλέα. Ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ, καν εὐτυχῆ. Ἐάν ἀληθεύσης, ὑπισχνοῦμαι σοί δέκα τάλαντα. Φαλίνος ἐγέλασε καί εἶπε. Ἠγεῖτο μέν Χειρίσοφος, ὠπισθοφυλάκει δέ Ξενοφῶν. Ὁρᾶς, ὤ Ἰππία, ὅτι ἐγώ ἀληθῆ λέγω. Κύνας τρέφομεν, ἴνα φυλάττωσι τάς οἰκίας. Οὕτω ἰσχυρόν ἐστίν ἡ ἀλήθεια, ὥστε πάντων ἐπικρατεῖ. 3. Να συνδέσετε τις προτάσεις που ακολουθούν επιλέγοντας τον κατάλληλο σύνδεσμο: ὥσπερ, ἴνα, μή, ὡς, εἰ και Λέγουσι οἱ σοφισταί οὐδέν δέονται χρημάτων. Φοβεῖται, τά ἔσχατα πάθη. Φήσουσι μέ σοφόν εἶναι, μή εἰμί. Μή στέναζε, μάθης. Ἠσπάζετο αὐτόν, ἄν γυνή γαμβρόν ἀσπάζοιτο. [6]
4. Να σημειώσετε Χ στην αντίστοιχη στήλη το είδος της υποτακτικής σύνδεσης Παραδείγματα Σύνδε σμος Αναφο ρική αντ. ή επιρ. Ερωτη μ. αντ. ή επιρ. Εμπρό θετος προσδ Ὁ δέ Βρασίδας, ὡς οὐκ ἐπειθεν, ἀνεχώρησε πάλιν. Ἐπεῖ οὐδείς ἀντέλεγεν, ἐπεψήφισεν. Οὗτος ἐστίν, ὅς ἀπέκτεινε τούς στρατηγούς. Ἀνεπαύοντο ὅπου ἕκαστος ἐτύγχανεν. Ἠρώτα αὐτόν πόσον χρυσίον ἔχοι. Ἐν ὤ ὠπλίζοντο, ἦκον οἱ σκοποί. Ἠνίκα δείλη ἐγίγνετο, ἐφάνη κονιορτός. Ἐκέλευσε σκέψασθε, τί εἴη τό κωλῦον. Οὐ πρός χάριν λέγω τούς λόγους, οὖς λέγω ἑκάστοτε. Κύρος ἤρετο τίς ὁ θόρυβος εἴη. Ἤν τίς Φιλλίδας, ὅς ἐγραμμάτευε τοῖς πολεμάρχοις. [7]