Ενεργειακή Ένωση ποια τα οφέλη για τους πολίτες Ανθή Χαραλάμπους Διευθύντρια ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΥΠΡΙΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ 20 Νοεμβρίου 2015

Ενεργειακή Ένωση ποια τα οφέλη για τους πολίτες Ανθή Χαραλάμπους Διευθύντρια ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΥΠΡΙΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ 20 Νοεμβρίου 2015

Ενεργειακή Ένωση Όραμα ή πραγματικότητα Παροχή στους καταναλωτές της ΕΕ νοικοκυριά και επιχειρήσεις ασφαλούς, βιώσιμης, ανταγωνιστικής και οικονομικά προσιτής ενέργειας.

Οι 5 διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης έχουν επίκεντρο τους πολίτες Ενεργειακή Ασφάλεια Ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης Έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστι κότητα Μείωση των ανθρακούχων εκπομπών

Επίτευξη των στόχων 2020-20% μείωση των εκπομπών CO2 20% μερίδιο των ΑΠΕ 20% βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης 10% ηλεκτρικές διασυνδέσεις 2030 40% μείωση των εκπομπών CO2 27% μερίδιο των ΑΠΕ 27% βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης 15% ηλεκτρικές διασυνδέσεις

Η Ενεργειακή Ένωση θέτει «Μία νέα συμφωνία για τους καταναλωτές» Η πλειονότητα των ευρωπαϊκών νοικοκυριών παραμένουν παθητικοί καταναλωτές. Δεν έχουν τη δυνατότητα επιλογής προμηθευτών. Θα πρέπει να είναι σωστά ενημερωμένοι. Nα τους δοθεί η δυνατότητα να αγοράζουν την ενέργεια τους ελεύθερα από οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος.

Ενοποιημένη αγορά ενέργειας οι διασυνδέσεις είναι ζωτικά ζητήματα για την Ενεργειακή Ένωση Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανάκαμψης και Έργα κοινού ενδιαφέροντος

Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανάκαμψης και Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος Η Κύπρος είναι ενεργειακά απομονωμένη, εξαρτώμενη σε μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο και με υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Η μελλοντική διασύνδεση, που ονομάζεται ευρωασιατική γραμμή διασύνδεσης και επί του παρόντος βρίσκεται στο στάδιο της προμελέτης εφικτότητας, είχε συμπεριληφθεί στον πρώτο ενωσιακό κατάλογο ΕΚΕ. Το έργο θα έχει δυναμικότητα 2000 MW και θα ανεβάσει το επίπεδο διασύνδεσης για την Κύπρο σε πάνω από 100%, όταν ολοκληρωθεί το 2023 Πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για τα κράτη μέλη που βρίσκονται κάτω από τον στόχο του 10% έως το 2020, κυρίως για την Ισπανία και την Κύπρο, μέσα από πιο συντονισμένη προσέγγιση και χρησιμοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων. Πηγή: COM (2015) 82 Final

Μεγάλες διακυμάνσεις στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας παγκόσμιο επίπεδο cents/kwh Μέσες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος στα νοικοκυριά, 2035 25 20 15 2011 OECD average 10 5 2011 Non-OECD average China United States European Union Japan Οι μέσες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να αυξηθούν με τις ψηλότερες να υφίστανται στην ΕΕ και την Ιαπωνία, πολύ ψηλότερες από αυτές στην Κίνα και ΗΠΑ Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Ενέργειας, 2013

Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας οικιακοί καταναλωτές

Ενέργεια σε προσιτές τιμές - νοικοκυριά EU28: Κόστος ηλεκτρισμού για οικιακούς καταναλωτές - 2015 Το 2015 στάληκαν στο σύνολο 330.000 επιστολές σε καταναλωτές που δεν μπορούσαν να πληρώσουν την ηλεκτρική ενέργεια 430.000 Χ 6 = 2.580.000 = 12.7% Πηγή: Eurostat

Ευρωπαϊκές Στατιστικές για την Ενέργεια Ενεργειακό Μείγμα EU-28-2013 Source: EU Energy figures statistical pocketbook 2012

Το παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα πρόκειται να αλλάξει TWh 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 Coal Renewables Gas Nuclear 2 000 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 Η παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ αναμένεται να ξεπεράσει την παραγωγή ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο το 2015 και θα φθάσει σχεδόν αυτή του γαιάνθρακα το 2035 Πηγή: OECD/IEA 2013 Oil

Ευρωπαϊκές Στατιστικές για την Ενέργεια EU28: Μερίδιο ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας Έτος 2013 Source: Eurostat

Υφιστάμενη κατάσταση στην Κύπρο στην τελική κατανάλωση ενέργειας Πηγή: Βάση ενεργειακών δεδομένων Ενεργειακού Γραφείου (στοιχεία κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας παραχωρήθηκαν από την ΑΗΚ)

Τελική κατανάλωση ενέργειας ανά κλάδο στην Κύπρο το 2012 Πηγή: Βάση ενεργειακών δεδομένων Ενεργειακού Γραφείου (στοιχεία κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας παραχωρήθηκαν από την ΑΗΚ)

Τελική κατανάλωση ενέργειας στην Κύπρο ανά είδος καυσίμου

Net metering - procumers Δίκτυο Ηλεκτρισμού Παραγωγή DC ηλεκτρισμού από ΦΒ Μετατροπέας DC σε AC NET METERING

Net metering 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 00:00 00:30 01:00 01:30 02:00 02:30 03:00 03:30 04:00 04:30 05:00 05:30 06:00 06:30 07:00 07:30 08:00 08:30 09:00 09:30 10:00 10:30 11:00 11:30 12:00 12:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 17:00 17:30 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 21:00 21:30 22:00 22:30 23:00 23:30 kwh/15 minutes Import Export PV Generation

Net metering Συμψηφισμός κατανάλωσης ηλεκτρισμού Παραγωγή ηλεκτρισμού = Ιδιοκατανάλωση ηλεκτρισμού + Ηλεκτρισμός προς δίκτυο Λογαριασμός ηλεκτρισμού = Ηλεκτρισμός από δίκτυο Ηλεκτρισμός προς δίκτυο

5μελής οικογένεια στο Παραλίμνι Αντίγραφο λογαριασμού Κατανάλωση περιόδου 4 kwh Περσινή κατανάλωση 840 kwh 3,55 Περίοδος 27/3/2013-29/5/2013

Έξυπνες τεχνολογίες Έχουν ήδη εγκατασταθεί σχεδόν 45 εκατομ. έξυπνοι μετρητές σε 3 Κράτη μέλη (Φινλανδία, Ιταλία και Σουηδία), αριθμός που αντιστοιχεί στο 23 % της προβλεπόμενης εγκατάστασης στην ΕΕ, έως το 2020. Σύμφωνα με εκτιμήσεις μέχρι το 2020 θα εγκατασταθούν σχεδόν 200 εκατομ. Έξυπνων μετρητών ηλεκτρικού ρεύματος (που αντιστοιχούν σε ποσοστό περίπου 72 % του συνόλου των ευρωπαίων καταναλωτών). Πηγή: COM(2014) 356 final

Έξυπνοι μετρητές Το Σπίτι με όλα τα στοιχεία να επικοινωνούν με τον μετρητή Ο έξυπνος μετρητής Το ηλεκτρικό δίκτυο 22

Έξυπνοι μετρητές Οι ανάγκες του καταναλωτή δένονται αποτελεσματικά με το ηλεκτρικό δίκτυο για αμοιβαίο όφελος

Έξυπνοι μετρητές Ο έξυπνος μετρητής που έχει σχεδιαστεί για την Ιταλική Αγορά ΟΦΕΛΗ Ο πελάτης θα μπορεί ανά πάσα στιγμή κοιτάζοντας στην οθόνη του μετρητή, να γνωρίζει - και άρα να ελέγχει- τι καταναλώνει. Δηλαδή, μόλις θα θέτει σε λειτουργία μια ενεργοβόρο συσκευή, π.χ. τον θερμοσίφωνα, αυτόματα ο ηλεκτρονικός μετρητής του θα δείχνει αύξηση φορτίου κ.ο.κ. Έτσι θα μπορεί να περιορίζει την άσκοπη χρήση στην κατανάλωση ενέργειας, ενώ παράλληλα θα πάψει να παραλαμβάνει λογαριασμούς που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική κατανάλωση.

Έξυπνοι μετρητές Οι καταναλωτές και το έξυπνο σπίτι Το έξυπνο σπίτι ακούγεται πολύ ελκυστικό αφού προσφέρει: Εξοικονόμηση στην ενέργεια 10% Υποστηρίζει συστήματα ασφάλειας, Εξυπηρετεί την άνεση μέσα από έξυπνες λύσεις. Επικοινωνεί με τις συσκευές του σπιτιού για αποτελεσματική και αυτοματοποιημένη διαχείριση τους στη βάση των επιλογών του ιδιοκτήτη με στόχο την εξοικονόμηση.

Έξυπνοι μετρητές - Κύπρος Σχετικά με την ευρεία (rollout) εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών στην Κύπρο, η τελική απόφαση θα ληφθεί από τη ΡΑΕΚ και στο παρόν στάδιο δεν υπάρχει τέτοια απόφαση. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/72/EΚ, η απόφαση θα ληφθεί στη βάση της μελέτης κόστους-οφέλους από την ευρεία εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών και προνοεί εγκατάσταση έξυπνου μετρητή στο 80% των καταναλωτών μέχρι το 2020. Στο παρόν στάδιο, και νοουμένου ότι δεν θα υπάρξει περαιτέρω καθυστέρηση από εξωγενείς παράγοντες, αναμένεται στις αρχές του 2016 η έναρξη υλοποίησης του πιλοτικού έργου της ΑΗΚ που αφορά την εγκατάσταση 3.000 έξυπνων μετρητών. Πηγή: ΑΗΚ

Ενέργεια σε προσιτές τιμές - Κύπρος Τυπική κατανάλωση ενέργειας σε κατοικία 200 m 2 στην Κύπρο είναι 22.000 kwh [πηγή: Στατιστική Υπηρεσία] Φωτισμός 7% Πηγή Ενέργειας Ετήσιο Κόστος Ενέργειας Ηλεκτρικές Συσκευές 21% Μαγείρεμα 11% Θέρμανση Χώρου 46% Ηλεκτρισμός 3,313 Πετρέλαιο θέρμανσης Καθαρό πετρέλαιο 641 78 Υγραέριο 242 Βιομάζα (π.χ. ξύλα) 54 Κλιματισμός (Ψύξη) Χώρου 9% Θέρμανση Νερού Χρήσης 6% ΣΥΝΟΛΟ 4,328

Ενεργειακή φτώχεια 51 εκατομμύρια Ευρωπαίοι δεν μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας, πράγμα που σημαίνει ότι συχνά δεν μπορούν να θερμάνουν τα σπίτια τους το χειμώνα. Συνολικά, μεταξύ 50 και 125 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη, λόγω της κακής ποιότητας κατασκευής των κατοικιών τους.

Ενεργειακή φτώχεια Στην ΕΕ περισσότερα από 51 εκατομμύρια πολίτες δεν έχουν κανονικές συνθήκες θερμικής άνεσης και αυτό σχετίζεται με το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας. Πηγή: Buildings Performance Institute Europe (2013)

Ενεργειακή φτώχεια Τόσο η ενεργειακή φτώχεια και οικονομικά προσιτή ενέργεια μπορεί να θεωρηθεί το προϊόν αλληλεπίδρασης τριών παραγόντων: Εισόδημα του νοικοκυριού Η ενεργειακή απόδοση της κατοικίας Το κόστος της ενέργειας

Ενεργειακή φτώχεια Στην Κύπρο: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του 2013, ποσοστό 27,8% του πληθυσμού βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχιας ή κοινωνικό αποκλεισμό (240.000 άτομα) σε σχέση με 27,1% το 2012 (234.000 άτομα ). Το αντίστοιχο ποσοστό της ΕΕ για το 2012 ήταν 24,8%. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του 2013, ποσοστό 15,3% του πληθυσμού της Κύπρου διέμενε σε νοικοκυριά με εισόδημα κάτω του ορίου φτώχιας δηλαδή κάτω από 9.524 ανά άτομο. Το 2012 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 14,7% και το όριο ήταν 10.156 ανά άτομο. Τα πιο πάνω ποσοστά για την Κύπρο αντιστοιχούν σε πληθυσμό 132.199 ατόμων για το 2013 και 126.736 ατόμων το 2012. Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου «Έρευνα συνθηκών διαβίωσης νοικοκυριών 2010-2013»

Οικιακή διατίμηση 08 για συγκεκριμένες κατηγορίες ευάλωτων καταναλωτών Η οικιακή διατίμηση με κώδικα 08 ισχύει για κάθε μία από τις πιο κάτω κατηγορίες πελατών : πολύτεκνες οικογένειες με 3 εξαρτώμενα παιδιά και πάνω με βάση καθορισμένα εισοδηματικά κριτήρια πενταμελείς οικογένειες με 3 εξαρτώμενα παιδιά και με βάση καθορισμένα εισοδηματικά κριτήρια λήπτες Δημοσίου Βοηθήματος λήπτες Επιδόματος Βαριάς Κινητικής Αναπηρίας λήπτες Επιδόματος Φροντίδας σε Τετραπληγικά Άτομα και λήπτες Επιδόματος Φροντίδας σε Παραπληγικά Άτομα. Με βάση τα νέα μέτρα που λήφθηκαν, συμπεριλήφθηκαν επιπρόσθετα και οι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος από τον Αύγουστο του 2015. Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΗΚ οι καταναλωτές αυτοί ανέρχονται στις 14.500 στην Κύπρο

Νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος - Κύπρος 42%

Νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος - Κύπρος 17% 43%

Νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος - Κύπρος 57% 19%

Νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος - Κύπρος 14.000 12.000 average electricity consumption (kwh/year) 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 Household per capita Average Household Cyprus Average per capita Cyprus 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Pilot Project reference

Τοπικός Βιώσιμος Ενεργειακός Σχεδιασμός 6,624 πόλεις έχουν υπογράψει Μέχρι σήμερα >211 εκατομμύρια πολίτες 3686 Σχέδια Δράσης για τη Βιώσιμη ενέργεια έχουν υποβληθεί

Τοπικός Βιώσιμος Ενεργειακός Σχεδιασμός Στην Κύπρο:

Πόσο ενημερωμένοι είστε? Πόσο ενήμεροι είστε για τα εκάστοτε Σχέδια Χορηγιών για χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ή Εξοικονόμηση Ενέργειας σε κατοικίες; 16% 16% Πάρα πολύ 42% 10% 16% Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου Δεν γνωρίζω 39

Επίλογος Μέτρα κοινωνικής πολιτικής για προστασία των ευάλωτων καταναλωτών Πολιτική δυναμικών διατιμήσεων Άμεση εφαρμογή κανόνων αγοράς ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να επιλέγει προμηθευτή Διαφοροποίηση ενεργειακού μίγματος Προώθηση και εγκατάσταση προπληρωμένων «prepaid» μετρητών Ενημέρωση των καταναλωτών Προώθηση του net-metering Προώθηση των έξυπνων μετρητών και της αποθήκευσης ενέργειας

Ευχαριστώ για την προσοχή σας Ανθή Χαραλάμπους Διευθύντρια www.cea.org.cy anthi.charalambous@cea.org.cy Τηλ. 22667716/26 Φαξ 22667736 Λεύκωνος 10-12, 1011 Λευκωσία Like us on Facebook "Ενεργειακό Γραφείο"