ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΑ ΙΟΙΚΗΣΗ, ΑΝΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΩΝ Κων/νος Θ. Παπαδηµητρίου ειδικός επιστήµονας Συνηγόρου του Πολίτη πρόεδρος Ενωσης Αποφοίτων Ε.Σ... & γενικός γραµµατέας Π.Ο.Σ.Υ.ΕΣ.Ε.Φ. Α) Ρ Υ Θ Μ Ι Σ Ε Ι Σ Κατά την άποψη που θα αναπτυχθεί, οι ελάχιστες σήµερα συνταγµατικές διατάξεις για τη ηµόσια ιοίκηση είναι ανεπαρκείς. Οι ανάγκες είναι πολύ µεγαλύτερες. Πολύ συνοπτικά, οι ανάγκες αυτές προκύπτουν επειδή: 1) Η διοίκηση ούτε δοµείται ούτε λειτουργεί σύµφωνα µε τις οικείες επιστηµονικές αρχές. 2) εν υφίστανται αξιόπιστα όργανα ελέγχου των βασικών παραµέτρων της λειτουργίας της Β) Α Ν Α Γ Κ Ε Σ Β.1. Ο Ρ Γ Α Ν Ω Σ Η Το 1975 (ν.δ. 175/73) είχαµε 18 υπουργεία. Το 2005 (ν.1558/85) έχουµε τυπικά 18 υπουργεία αλλά στην πραγµατικότητα αρκετά περισσότερα (24-26), υπάρχει έντονη οργανωσιακή ρευστότητα, αφού όσα υπουργεία ενώθηκαν τυπικά δεν απέκτησαν ακόµα ενιαίο οργανισµό που να τα ενώνει πραγµατικά : το ΥΠΕΧΩ Ε χωρίς ενιαίο οργανισµό από το 1985... το ΥΠΕΣ Α χωρίς ενιαίο οργανισµό από το 1995... 1
το Ανάπτυξης χωρίς ενιαίο οργανισµό από το 1996... το Οικονοµίας χωρίς ενιαίο οργανισµό από το 2000... Σε συνδυασµό µε την αδικαιολόγητη κατάτµηση των υπαλλήλων, ανάλογα µε την ειδικότητά τους, σε πολύ µεγάλο αριθµό διαφορετικών κλάδων (περίπου 1000 σήµερα), δηµιουργούνται διάφορα προβλήµατα : Ασυνεννοησία µεταξύ υπηρεσιών ίδιου υπουργείου... υσκολία µετακινήσεων. Απαιτείται µετάταξη... Πολλά Υπηρεσιακά Συµβούλια. Το Υπουργείο Οικονοµίας έχει 4 το Υπουργείο Γεωργίας έχει 6... Για να µετακινηθείς από το πρώην Εσωτερικών στο πρώην Προεδρίας είναι πρακτικά αδύνατον, γιατί το µεν πρώτο έχει κλάδο ΠΕ διοικητικού ενώ το άλλο ΠΕ διοικητικής οργάνωσης... Σε συνδυασµό µε την απουσία δοµών οριζόντιας επικοινωνίας µεταξύ των υπηρεσιών αφενός και κινητικότητας των υπαλλήλων αφετέρου, ο συντονισµός είναι κάτι ανύπαρκτο ανάµεσα στις υπηρεσίες που δεν µιλούν ίδια γλώσσα... Β.2. Ι Ε Ρ Α Ρ Χ Ι Α B A Θ Μ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Ενας υπάλληλος πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης, το 1975 ξεκινάει ως δόκιµος και όταν µονιµοποιέιται ύστερα από 2 χρόνια, κατατάσσεται στον 11ο βαθµό και ελπίζει στο µέλλον να αναδειχτεί στον ανώτατο βαθµό, τον 1ο του γενικού διευθυντή. Το 1982 έχει φτάσει στον 9ο βαθµό όταν η κατάργηση των γενικών διευθυντών και των αναπληρωτών γενικών διευθυντών (1ο και 2ο βαθµούς) τον φέρνουν πιο κοντά στην ιεραρχία αλλά ταυτόχρονα τον αποµακρύνουν από αυτήν αφού εγκαθίστανται σε αυτήν οι µετακλητοί ειδικοί γραµµατείς. 2
Το 1986, µε τον 7ο βαθµό πλέον και ελπίδες ανεβασµένες συγκλονίζεται από την ριζική αλλαγή του συστήµατος: η πάγια ιεραρχία καταργείται συνολικά και οι θέσεις ευθύνης αναλαµβάνονται κατόπιν επιλογής από τα ΥΣ (ν.1586/86). Το 1990, επανέρχονται οι θέσεις των γενικών διευθυντών. Το 1992, επανέρχεται η πάγια ιεραρχία και ο υπάλληλός µας κατατάσσεται στον βαθµό του εισηγητή α (ν.2085/1992). Το 1994 όµως επανέρχεται το σύστηµα των θητειών (ν.2190/94). Το 1999 το σύστηµα αλλάζει και πάλι: 2 βαθµοί σε ιεραρχία (γενικός διευθυντής και διευθυντής) και µία θεση (τµηµατάρχη) µε θητεία έπειτα από κρίση (ν.2683/1999). Το 2004 το σύστηµα αλλάζει εκ νέου (ν.3260/2004), όλες οι θέσεις µε θητεία... Αποτέλεσµα: µέσα σε 20 χρόνια (1986-2006) το βαθµολόγιο, ο σκληρός οργανωτικός πυρήνας µιας οργάνωσης, έχει αλλάξει 5 φορές ολικά και 2 µερικά. Β.3. Α Ξ Ι Ο Λ Ο Γ Η Σ Η Η απουσία ενός αξιόπιστου συστήµατος µέτρησης και αξιολόγησης της απόδοσης, υπηρεσιών και προσωπικού, συνθέτει µια άλλη, σηµαντική προβληµατική κατάσταση. Αναλυτικά: το 1986 υπήρχε το σύστηµα του π.δ. 581/1984 το 1991 νέο σύστηµα (αρ 54 ν. 1943/91 και π.δ. 318/1992) το 1992 νέο πλήρες σύστηµα (αρ ν. 2085/92) το 1994 αλλαγή βασικού συστήµατος (αρ 36 ν. 2190/94) το 1999 αλλαγή βασικού συστήµατος (αρ 83 ν. 2683/99) το 2004 ριζική αλλαγή (ν. 3230/2004 βάσει της επιτυχίας προκαθορισµένων στόχων..) το 2004 αλλαγή (ν. 3260/2004 µε ασαφή κριτήρια..) το 2007 νέο σύστηµα αξιολόγησης µε µοριοποίηση (σχέδιο ΥΚ) 3
Στα 20 χρόνια (1986-2006), το σύστηµα άλλαξε 6 φορές και αναµένεται η 7η... Χαρακτηριστικό 1: εφαρµόζεται το π.δ. 318/1992 που εκδόθηκε κατ επιταγή του ν. του 1991, το οποίο δεν αντιστοιχεί ακριβώς στα δεδοµένα των επόµενων 4 νοµοθετηµάτων... Χαρακτηριστικό 2: Οι εκθέσεις αξιολόγησης δεν συντάσσονται κανονικά. Παράδειγµα το ΥΠΕΣ Α, για άλλους υπαλλήλους έχουν συµπληρωθεί για άλλους όχι... το π.δ. 318/92 : 1. Γνώση του αντικειµένου 2. ιοικητικές ικανότητες 3. Ενδιαφέρον και δηµιουργικότητα 4. Υπηρεσιακές σχέσεις και συµπεριφορά 5. Αποτελεσµατικότητα ο ν. 2683/99: 1. η δραστηριότητα στην υπηρεσία 2. η πρωτοβουλία του 3. η άσκηση καθηκόντων ως προϊσταµένου 4. η ικανότητα παρακίνησης των υφισταµένων για αυξηµένη απόδοση Χαρακτηριστικό 3: Σήµερα ισχύει ο ν. 3230/2004 µε τον οποίο καθιερώθηκε σύστηµα µέτρησης απόδοσης µε βάση την επίτευξη προαποφασισµένων στόχων Εννοείται πως οι περισσότερες υπηρεσίες δεν διανοήθηκαν καν να το ξεκινήσουν Τον εκέµβριο 2005 εκδόθηκε εγκύκλιος του ΥΠΕΣ Α αλλά µαταίως, όχι µόνο δεν εφαρµόζεται αλλά ούτε καν ελήφθη υπ όψιν στο σχέδιο του νέου Υ.Κ... Β.4.Κ Α Θ Ε Σ Τ Ω Σ Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Υ Πέραν του ότι Πολιτική ανάπτυξης προσωπικού δεν υπάρχει, 4
1/ Τα τελευταία 5 χρόνια (2002-2006) διορίστηκαν: 98.883 µόνιµοι και 544.322 συµβασιούχοι. ηλαδή ποσοστιαία αναλογία, 1 µόνιµος έναντι 5,5 συµβασιούχων. Οι µόνιµοι συµπιέζονται.. (414.946 µε ΑΣΕΠ και 129.611 χωρίς ΑΣΕΠ, συµβασιούχοι..) 2/ Λειτουργία συµβούλων και αντικατάσταση µονίµων υπαλλήλων. Ενα πολυπληθές στρώµα που βρίσκεται µεταξύ του υπουργού και των ανώτερων δηµοσίων υπαλλήλων που εξ αιτίας τους, οι ανώτεροι δηµόσιοι υπάλληλοι κατέχουν στην πραγµατικότητα µεσαίες διαχειριστικές θέσεις.. κατά τον καθ. Σωτηρόπουλο. Στη δεκαετία του 90 ο αριθµός και η ισχύς τους γιγαντώθηκαν. - Το 2001 υπήρχαν 40 σύµβουλοι-συνεργάτες σε καθένα από τα υπουργεία Αµυνας, Εξωτερικών, Υγείας και ΠΕΧΩ Ε. Επί υπουργίας Β. Παπανδρέου στο ΥΠΕΣ Α, σε 18 ανώτερες θέσεις του πρώην ΥΠ.ΕΣ. (3 γενικών διευθυντών και 15 διευθυντών) αντιστοιχούσαν 25 σύµβουλοι (οι 12 απόφοιτοι λυκείου)... Σήµερα υπάρχουν στο ΥΠΕΣ Α (ΓΓ ) συνολικά 43 έναντι 23 ανώτερων υπαλλήλων (4 γενικών διευθυντών και 19 διευθυντών). Το ΣτΕ (πρ επεξ 483/1997) θεώρησε αντισυνταγµατική την υποκατάσταση των υπαλλήλων από τους συµβούλους... 3/ Χαρακτηριστικό µη εφαρµογής επιστηµονικών αρχών: Η απουσία ΚΑΘΗΚΟΝΤΟΛΟΓΙΟΥ! Ο υπάλληλος ασκεί τα καθήκοντα της κατηγορίας και του κλάδου του λέει ο ΥΚ. Αυτό σηµαίνει πρακτικά ότι όλοι κάνουν τα πάντα... Η ισχύουσα νοµοθεσία δεν κατοχυρώνει την ειδίκευση που είναι κύριο χαρακτηριστικό των οργανώσεων... 4/ Στα στελέχη. Τι γίνονται οι απόφοιτοι ΕΣ? Σήµερα µόνο 23 διευθυντές και 152 τµηµατάρχες επί 750 δικαιουµένων... Μη εφαρµογή σχετικής νοµοθεσίας για προώθηση αποφοίτων 5
Με συµµόρφωση µε αποφάσεις ιοικητικών ικαστηρίων 5/ Στους υπαλλήλους µε ειδικές γνώσεις (παράδειγµα οι ειδικοί επιστήµονες). Σε σηµαντικό βαθµό δεν αξιοποιούνται τα προσόντα τους... Παλαιότερη αναφορά σε αντίστοιχη θέση λόγω ειδικής γνώσης (άρθρο 133 ΥΚ 1951) δεν επαναλήφθηκε στον ισχύοντα ΥΚ (ν. 2683/1999)...Οπισθοδρόµηση! -Χρειάστηκε ικαστική απόφαση προκειµένου να τοποθετηθεί απόφοιτος ΤΑΠΑ σε διευθύνσεις µε αντικείµενο ΤΑΠΑ... 6/ Η απαξίωση των αρµόδιων για θέµατα προσωπικού διοικητικών οργάνων (ΥΣ και διευθύνσεις προσωπικού), λόγω των καταλυτικών επιρροών του κοµµατισµού και γενικότερα της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. Β. 5. ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ -ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΙΣΟΤΗΤΑΣ-ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ, ΩΣ ΙΣΟΤΗΤΑ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑ ΕΙΞΗΣ. Σήµερα, δεν δίνονται ίδιες ευκαιρίες επαγγελµατικής ανάδειξης. Πολύ συνηθισµένο γεγονός η συµµετοχή µόνο συγκεκριµένων - αρεστών υπαλλήλων σε θέσεις αµειβόµενες, µέχρι βαθµού καταχρήσεως...αυτό µπορεί να γίνεται ανεξαρτήτως ειδικότητας ή αρµοδιότητας.. Παράδειγµα 1: φορολογικές επιτροπές δήµων Αττικής, προεδρεύει υπάλληλος από το ΥΠΕΣ Α και πληρώνεται από τον δήµο, ανάλογα µε τις υποθέσεις. ήµοι µε πολλές και δήµοι µε λίγες υποθέσεις άρα και συνεδριάσεις. Υπάλληλοι από όλες τις υπηρεσίες, σχετικοί και άσχετοι, επιλογή καθαρά χαριστική! Παράδειγµα 2: οι επιτροπές του προγράµµατος πολιτεία, που έστειλε ο Υπουργός Εσωτερικών στον Εισαγγελέα. Κατηγορούνται ότι συµµετείχαν οι ίδιοι και οι ίδιοι υπάλληλοι και συµµετείχαν σε συνεδριάσεις ακόµα και όταν..απουσίαζαν εκτός Αθήνας! 6
-ΑΣΚΗΣΗ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ Κακοδιοίκηση δεν υφίστανται µόνο οι πολίτες αλλά και οι ίδιοι οι υπάλληλοι, τα δικαιώµατα των οποίων παραβιάζονται σε µια σειρά από περιπτώσεις, χωρίς να µπορεί να γίνει τίποτα γι αυτό, γιατί δεν υπάρχει κανένα αξιόπιστο όργανο! Η ικαστική προστασία είναι αναποτελεσµατική (ιδιαίτερα χρονοβόρος και κοστοβόρος..). Τα θέµατα υπηρεσιακής κατάστασης εξαιρούνται από την αρµοδιότητα τόσο του Συνηγόρου του Πολίτη όσο και του ΣΕΕ... Ετσι, ο υπάλληλος δεν έχει την προστασία που (καλώς) έχει ο πολίτης, ο οποίος κατά συνέπεια, απολαµβάνει µεγαλύτερης προστασίας από τον υπάλληλο... Παραδείγµατα: 1. Σύµφωνα µε τον ΥΚ, η εκπαιδευτική άδεια είναι δικαίωµα και µάλιστα προβλέπεται και επιµίσθιο υπέρ των δικαιούχων. Το Υπουργείο Οικονοµικών µε εγκύκλιό του όµως διευκρίνισε πως ναι µεν θα δίνεται το επιµίσθιο αλλά θα αφαιρούνται τα επιδόµατα... 2. Το Υπουργείο Οικονοµικών παγίως δεν εγκρίνει εκπαιδευτικές άδειες... 3. Το Υπουργείο Πολιτισµού δεν έχει κάνει κρίσεις τµηµαταρχών από το 1987... 4. Πολλά Υπουργεία δεν εφαρµόζουν τη νοµοθεσία υπέρ αποφοίτων της ΕΣ (πρώην Εθνικής Οικονοµίας, Οικονοµικών, ΥΠΕΧΩ Ε, ΓΓΕµπορίου), ενώ µερικά την εφαρµόζουν επιλεκτικά, µόνο για τις θέσεις τµηµαταρχών όχι για τις θέσεις διευθυντών (Παιδείας)... 5. Πολλά υπουργεία δεν εφαρµόζουν τις δικαστικές αποφάσεις υπέρ κάποιων υπαλλήλων τους (Πολιτισµού)... Β.5. Α Μ Ο Ι Β Ε Σ - Μ Ι Σ Θ Ο Ι 7
Η ίδια εργασία πληρώνεται πολύ διαφορετικά σε διαφορετικά Υπουργεία και άλλους φορείς. Ενας υπάλληλος ΠΕ διοικητικού µε υπηρεσία 10 ετών, πληρώνεται µε 1.244 ευρώ στην Περιφέρεια, µε 1.304 στη Ν.Α. µε 1.480 στο Υπουργείο Εσωτερικών και µε 2.000 στο Υπουργείο Οικονοµικών... Γ) Σ Υ Ν Ο Λ Ι Κ Η Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η Από τη δεκαετία του 1950 (έκθεση Βαρβαρέσσου) αλλά προπαντός του 1960 (έκθεση Langrod) είχαν επισηµανθεί τα καίρια προβλήµατα δυσλειτουργίας της ελληνικής κρατικής µηχανής: 1. Η έντονη παρουσία της πολιτικής ηγεσίας, το µεγάλο βάρος του πολιτικού συστήµατος µε ταυτόχρονη καχεξία του διοικητικού. 2. Η αναξιοκρατία, τόσο κατά την πρόσληψη όσο και κατά τη σταδιοδροµία των δηµοσίων υπαλλήλων 3. Ο συγκεντρωτισµός στις δοµές και στη λήψη αποφάσεων, 4. Η γραφειοκρατία, δηλαδή ένα πλέγµα πολύπλοκων διαδικασιώνπολυνοµίας, ασάφειας και νοµικισµού. 5. Η έλλειψη ειδικευµένων στελεχών σε θέµατα διοίκησης και γενικότερα η έλλειψη σοβαρής πολιτικής ανάπτυξης προσωπικού. Εκτοτε, οι ίδιες επισηµάνσεις επαναλήφθηκαν από πολλούς άλλους εµπειρογνώµονες (ΚΕΠΕ 1988, επιτροπή Ζολώτα το 1990, επιτροπή των 100 το 1991, επιτροπή εκλερή το 1992, µε τελευταίο τον Σπράο το 1998) και έγιναν προσπάθειες αντιµετώπισης αυτής της κατάστασης, χωρίς όµως επιτυχία, ενώ στα προβλήµατα είχαν προστεθεί µερικά ακόµα: -Ο κοµµατισµός, η εύνοια δηλαδή και η διαφορετική µεταχείριση των υπαλλήλων ανάλογα µε το κόµµα το οποίο υποστηρίζουν, -Η απουσία κουλτούρας εξυπηρέτησης του πολίτη αλλά αντίθετα η κυριαρχία εσωστρέφειας. 8
Από τη δεκαετία 1990, κάθε Κυβέρνηση εκπονεί ένα µεταρρυθµιστικό πρόγραµµα, περισσότερο ή λιγότερο φιλόδοξο, προκειµένου να επιτύχει όλα εκείνα που οι Εκθέσεις εµπειρογνωµόνων κατέδειξαν ως απαραίτητα. Από το πρόγραµµα αλλαγών του 1992, στις διαρθρωτικές µεταβολές του 1994-1998), το Κυβερνητικό Πρόγραµµα ιοικητικής Μεταρρύθµισης του 1997, το οποίο µάλιστα ήταν το πρώτο που εντάχθηκε και χρηµατοδοτήθηκε και από κοινοτικούς πόρους (πρόγραµµα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ), το σχέδιο ΠΟΛΙΤΕΙΑ το 2001, το αναθεωρηµένο ΠΟΛΙΤΕΙΑ σήµερα (2004-2007) κλπ. Εις µάτην όµως, παρά τις σηµαντικές δοµικές αλλαγές παρά την εφαρµογή νέου δηµοσιοϋπαλληλικού κώδικα (το 1999), παρά την καθιέρωση κώδικα για τις διοικητικές διαδικασίες (το 1999), παρά τις κάποιες προόδους σε ορισµένες ειδικές περιπτώσεις, η πραγµατική βελτίωση της λειτουργίας της ηµόσιας ιοίκησης είναι µόνο οριακή. Είναι χαρακτηριστικό µάλιστα, πως έπειτα από τις συνεχείς αποτυχηµένες µεταρρυθµιστικές προσπάθειες, φαίνεται πως η κατάσταση αυτή τείνει να παγιοποιηθεί, σχηµατίζοντας µια νέα γραφειοκρατία, τη «µεταρρυθµιστική». Αντί δηλαδή η µεταρρύθµιση να µεταβάλλει τη γραφειοκρατία, η τελευταία ενσωµάτωσε τη «µεταρρύθµιση» Σε επίρρωση της παραπάνω άποψης, να αναφέρουµε την πολύ πρόσφατη ΕΚΘΕΣΗ της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την πρόοδο των κρατών µελών στην καταπολέµηση της γραφειοκρατίας. Με άριστα λοιπόν το 10 η χώρα µας βαθµολογήθηκε µε 3 και βρίσκεται πάνω µόνο από την Σλοβενία και τη Σλοβακία. Οι άλλες χώρες είναι µπροστά µας µε πρώτες τη ανία, Βρετανία και Πολωνία Αντίστοιχα, όσον αφορά τον δείκτη διαφθοράς, η Ελλάδα φέτος βρίσκεται στην 54η θέση (µε βαθµό 4,4) από την 36 που ήταν το 1998.. 9
Οσον αφορά την ανταγωνιστικότητα της οικονοµίας, είµαστε στην 129η θέση επί 140 χωρών (2006) µε κυρίαρχη αιτία την γραφειοκρατία και τα συνακόλουθά της. Το κόστος από αυτήν υπολογίστηκε πρόσφατα σε 16 δις ευρώ! ) Π Ρ Ο Τ Α Σ Ε Ι Σ Η επιπόλαιη αντιµετώπιση τόσων πολλών θεµάτων σε επίπεδο νοµοθεσίας και οι δραµατικές καταστάσεις που έχουν δηµιουργηθεί, δικαιολογούν την αναζήτηση συνταγµατικής κατοχύρωσης. 1. Προκειµένου να επιλυθούν τα προβλήµατα της αναξιοκρατίας, της καταστρατήγησης της νοµιµότητας, της διασφάλισης των δικαιωµάτων των υπαλλήλων και της βαθµολογικής ανέλιξης του προσωπικού απαιτείται η λειτουργία µιας ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ. Αυτή θα µπορούσε να είναι το ΑΣΕΠ που σήµερα λειτουργεί µόνο ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ. Με µια διεύρυνση και ενίσχυσή του, ώστε να αναλάβει τον ρόλο που είχε παλαιά το ΑΣ Υ µαζί µε πρόσθετες σύγχρονες αρµοδιότητες, δηλαδή : -και την εποπτεία των κρίσεων για την εφαρµογή της Αρχής της Αξιοκρατίας -και την διασφάλιση των δικαιωµάτων των υπαλλήλων (για την εφαρµογή της Αρχής της ισότητας) -και την προστασία της νοµιµότητας εν γένει. 1
Ο λόγος που επιλέγεται η Ανεξάρτητη Αρχή είναι ότι σήµερα, η αναξιοπιστία είναι διάχυτη και κανείς δεν θα πάρει σοβαρά οποιαδήποτε µονόπλευρη κυβερνητική αλλαγή επ αυτών. Απαιτείται στον ύψιστο βαθµό συναίνεση και ουδετερότητα. Σύµφωνα µε τον καθηγητή Τσούκα σήµερα το θεµελιώδες πρόβληµα είναι η εµπέδωση της εµπιστοσύνης στο µεταρρυθµιστή και η ανάδειξη της αξιοπιστίας του. Εναλλακτικά, αντί του ΑΣΕΠ το ανώτατο συµβούλιο µπορεί να προέλθει από µια ανασυγκρότηση και µεταρρύθµιση του ΕΚ Α (γνώµη της Α Ε Υ). Στο συµβούλιο αυτό θα µπορούν να προσφεύγουν και να πετυχαίνουν γρήγορη και αξιόπιστη κρίση οι θιγόµενοι υπάλληλοι. 2. Αλλαγή συγκρότησης των Υπηρεσιακών Συµβουλίων, ώστε να είναι πραγµατικά ανεξάρτητα. Αρχαιότητα ή κλήρωση. 3. Οπως και σε άλλες περιπτώσεις το Σύνταγµα παραπέµπει στην οικεία επιστήµη, οµοίως απαιτείται η κατοχύρωση αρχών και εργαλείων της διοικητικής επιστήµης (καθηκοντολόγιο, περιγραφή και αξιολόγηση θέσης εργασίας, διυπουργικοί κλάδοι). Πρέπει να επιδιωχθεί η ανάδειξη µέσα από την διαδικασία ελεγχόµενη από το ΑΣ, σώµατος ανώτατων στελεχών και προώθησή τους σε θέσεις που σήµερα είναι πολιτικές (Γενικού Γραµµατέα και υπηρεσιακού Υφυπουργού). Οι προτάσεις που αναπτύχθηκαν συνθέτουν ένα ελάχιστο πλέγµα απαραίτητων µεταρρυθµιστικών κινήσεων. Είναι όµως εκείνες που, αφενός πρέπει να δροµολογηθούν κατά απόλυτη προτεραιότητα αφετέρου µπορούν να φέρουν τις σκοπούµενες αλλαγές, οι οποίες µε τη σειρά τους θα ανοίξουν το δρόµο για συνεχιζόµενες περαιτέρω προσπάθειες. 1
Πρέπει να τονιστεί εδώ ότι, χωρίς αποτελεσµατική ηµόσια ιοίκηση, δεν πρόκειται ούτε αποτελεσµατική προστασία των θεµελιωδών δικαιωµάτων να έχουµε ούτε αποτελεσµατική λειτουργία των δηµοκρατικών θεσµών ούτε πραγµατική εφαρµογή του κράτους δικαίου ούτε την πλήρη εκµετάλλευση των απαραίτητων πόρων για την χρηµατοδότηση του κοινωνικού κράτους.. Αν δεν ξεκινήσουµε από τα παραπάνω, καµία ουσιαστική αλλαγή δεν πρόκειται να συντελεστεί. Θα βελτιώνουµε διαρκώς την πρόσοψη χωρίς να εισχωρούµε στην καρδιά του προβλήµατος. Αν συµβαίνει όµως αυτό, τότε θα πρέπει να ξαναθυµηθούµε τον καθηγητή Βαρβαρέσσο, που πολύ προφητικά είχε επισηµάνει: «αν πραγµατικά θέλουµε µπορούµε να µεταβάλλουµε τη ηµόσια ιοίκηση..». 1