Κοινωνική μέριμνα Μια σύνοψη Παροχές για πολίτες του Μονάχου σε κατάσταση ανάγκης Leistungen für Münchnerinnen und Münchner in Notlagen Griechisch Έκδοση: Ιανουάριος 5 2014
Στοιχεία έκδοσης Landeshauptstadt München Sozialreferat Amt für Soziale Sicherung, Inklusion und Pflege Orleansplatz 11 81667 München Φωτογραφίες: fotolia.com: Karl Naundorf (Titel), Peter Maszlen (S. 20), Alexander Raths (Titel, S. 25), britta60 (S. 34), PhotoSG (S. 39) Thinkstock: Kollektion istock: Melpomenem (S. 3), furtaev (S. 12), Sarah Garner (S. 15), diego_cervo (S. 23), Choreograph (S. 31), nataliaspb (S. 28), curtis_creative (S. 9), JackF (S. 36); Kollektion Blend Images: John Lund (S. 42) Καλλιτεχνική επιμέλεια: Uta Börger www.in-wort-und-bild.net Εκτύπωση: Stadtkanzlei München Τυπωμένο σε 100% ανακυκλωμένο χαρτί. Μετάφραση: Ethno-Medizinisches Zentrum e.v. Έκδοση: 2η έκδοση Ιανουάριος 2015
Αξιότιμοι πολίτες του Μονάχου, η Υπηρεσία Κοινωνικής Μέριμνας έχει ως καθήκον την εξασφάλιση της οικονομικής και κοινωνικής διαβίωσης των κατοίκων του Μονάχου. Οι νομικές βάσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου διέπονται από τον Κοινωνικό Κώδικα, 12ο Βιβλίο (SGB XII). Η έννοια «κοινωνικός» σημαίνει ότι ο κάθε άνθρωπος που χρήζει αρωγής ή φροντίδας πρέπει να έχει τις παροχές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του. Κανείς δεν επιτρέπεται να μπαίνει στο περιθώριο ή να βιώνει διακρίσεις επειδή ζει σε ανέχεια ή χρειάζεται τη βοήθεια τρίτων. Κοινωνική αρωγή σημαίνει την αξίωση για υποστήριξη σε διάφορες περιστάσεις ανάγκης και διαβίωσης. Με το παρόν φυλλάδιο θέλουμε να σας προσφέρουμε μια σύνοψη για τις δυνατότητες των νόμιμων κι εθελοντικών βοηθημάτων, τις απαραίτητες προϋποθέσεις και τις εκάστοτε αρμόδιες υπηρεσίες. Θα σας ενημερώσουμε για τις παροχές που προσφέρονται και πού μπορεί κανείς να κάνει την αντίστοιχη αίτηση. Αν χρειάζεστε βοήθεια, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας Gertraud von Gaessler Προϊστάμενη της Υπηρεσίας Κοινωνικής Μέριμνας 1
Πίνακας περιεχομένων A. Εξηγήσεις σημαντικών όρων σελ. 3 B. Έχετε σταματήσει να εργάζεστε τελειωτικά; σελ. 9 Γ. Αν έχετε σταματήσει να εργάζεστε προσωρινά ή μόνο για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα σελ. 12 Δ. Χρειάζεστε φροντίδα; σελ. 15 E. Η διαμονή σε οίκο ευγηρίας σελ. 20 ΣΤ. Βοήθεια για άτομα τρίτης ηλικίας σελ. 23 Ζ. Δεν έχετε ασφάλεια ασθενείας ή δεν μπορείτε να πληρώσετε τις εισφορές; σελ. 25 H. Διανομή φαγητού κατ οίκον σελ. 28 Θ. Οικιακοί βοηθοί σελ. 31 Ι. Αποκατάσταση αξιοπρεπών συνθηκών κατοικίας σελ. 34 K. Βοήθεια για χρεωμένους και χρεωκοπημένους σελ. 36 Λ. Νομική επιτροπεία σελ. 39 M. Το πάσο του Μονάχου μια εθελοντική παροχή του Δήμου Μονάχου σελ. 42 N. Διευθύνσεις σελ. 45 2
A. Εξηγήσεις σημαντικών όρων Σ αυτό το φυλλάδιο θα βρείτε μια σύνοψη των νομικών και εκουσίων βοηθημάτων που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, όπως όταν το εισόδημά σας δεν καλύπτει τις βιωτικές σας ανάγκες ή και όταν έχετε ανάγκη αρωγής και φροντίδας. Προκαταρκτικά επιθυμούμε να σας παρέχουμε ενημέρωση για τις σημαντικές αρχές και έννοιες του κοινωνικού επιδόματος.
1. Τι είναι το κοινωνικό επίδομα; Είναι μια νόμιμη παροχή και αποσκοπεί να διασφαλίσει συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης. Όποιος δεν έχει από μόνος του τα μέσα για αυτοβοήθεια ή δεν λαμβάνει την απαραίτητη υποστήριξη από τρίτους, έχει νομικά κατοχυρωμένο δικαίωμα να λάβει διάφορες παροχές εφόσον πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Όποιος βρεθεί σε ανάγκη, θα βοηθηθεί και θα ληφθεί υπόψη η προσωπική και η οικονομική του κατάσταση. 2. Πότε χορηγείται το κοινωνικό επίδομα; Θα λάβετε κοινωνικό επίδομα στην έσχατη περίπτωση που δεν μπορείτε (πλέον) να αυτοβοηθηθείτε (π.χ. με το δικό σας εισόδημα) ή όταν δεν λαμβάνετε την απαραίτητη βοήθεια από τρίτους (ασφάλεια σύνταξης, ταμείο φροντίδας, κλπ. αλλά και από συγγενείς). Αρχικά πρέπει δηλ. να εξαντληθούν όλες οι άλλες δυνατότητες και οι δυνητικές αξιώσεις, πριν δοθεί το κοινωνικό επίδομα. Αυτό ονομάζεται «υποδεέστερη κατάταξη του κοινωνικού επιδόματος». 3. Ποιος δεν λαμβάνει παροχές για τη διαβίωσή του σύμφωνα με τον κοινωνικό κώδικα SGB XII; Άτομα ικανά για εργασία που δεν βρίσκουν θέση εργασίας ή είναι χαμηλόμισθοι και δεν καλύπτουν τους ανάγκες τους ( Αρ. 4), μπορούν να κάνουν αίτηση για παροχές που διασφαλίζουν την βιωτικές τους ανάγκες ως επίδομα ανεργίας ΙΙ (Arbeitslosengeld II) στο κέντρο εργασίας, το λεγόμενο Jobcenter. Εκεί θα λάβουν οικονομική στήριξη στα πλαίσια του Δεύτερου Βιβλίου του Κοινωνικού Κώδικα (SGB II). Αν έχετε ερωτήσεις για τα δικαιώματα και τις παροχές μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Jobcenter, το 4
οποίο είναι ενσωματωμένο σε κάθε κοινωνικό οίκο του πολίτη (Sozialbürgerhaus). Άστεγα άτομα μπορούν να απευθύνονται στην υπηρεσία ενημέρωσης (Infothek) του τμήματος «Zentrale Wohnungslosenhilfe». ( Διευθύνσεις, σελ. 45) 4. Τι σημαίνουν οι όροι «τα αναγκαία» και «αυξημένες ανάγκες»; Τα αναγκαία είναι το ποσό που μπορεί να ζητήσει ένα άτομο για την αρμόζουσα, ατομική διαβίωσή του. Εδώ συμπεριλαμβάνονται, συν τοις άλλοις οι κανονικές ανάγκες (π.χ. δαπάνες για τρόφιμα, ρουχισμό, οικιακό εξοπλισμό, οικοσκευή, ρεύμα, νερό, επισκευές και τον ελεύθερο χρόνο) αρμόζουσες δαπάνες για κατοικία και θέρμανση Οι κανονικές ανάγκες μπορεί να διαφέρουν ως προς το ύψος τους και εξαρτώνται από την ηλικία και τις καταστάσεις ζωής. Τα παιδιά π.χ. λαμβάνουν χαμηλότερες παροχές για τις κανονικές ανάγκες απ ό,τι οι ενήλικες. Σ αυτήν την περίπτωση μιλάμε για «καθοριστικές» κανονικές ανάγκες. Για εργένηδες ενήλικες αυτή τη στιγμή το ποσό αυτό ανέρχεται στο Μόναχο στα 420,00 Ευρώ. Άνθρωποι που έχουν ανάγκη φροντίδας και δεν είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν μόνοι τους τις συνεπαγόμενες δαπάνες, η παροχή για τις ανάγκες είναι ενδεχομένως και η χρηματική παροχή που απαιτείται για την κάλυψη της φροντίδας. Υπάρχουν και άνθρωποι που εκτός αυτού χρειάζονται και τις λεγόμενες αυξημένες ανάγκες, έχουν δηλ. υψηλότερες δαπάνες από άλλους (π.χ. οι έγκυες γυναίκες). Αλλά και άτομα που χρειάζονται ειδική πολυδάπανη διατροφή για λόγους υγείας μπορούν να λάβουν τις παροχές για τις αυξημένες ανάγκες. 5
Αυτές οι παροχές είναι συμπληρωματικό επίδομα στις παροχές των κανονικών αναγκών και επαυξάνουν το ποσό που μπορεί να δοθεί στους δικαιούχους. 5. Τι σημαίνει εισόδημα και περιουσία; Οι όροι αυτοί κατά κανόνα σημαίνουν το προσωπικό σας εισόδημα και την περιουσία, αλλά π.χ. και το εισόδημα ή την περιουσία των συζύγων ή των συντρόφων που δεν ζουν σε διάσταση. Ως εισόδημα εννοούμε ειδικά μισθούς και αποδοχές εργασίας, συντάξεις, διατροφές, εισοδήματα από ενοίκια κι επαγγελματικά εκμισθώματα, αλλά και από τόκους. Περιουσία σημαίνει π.χ. μετρητά χρήματα, αποταμιευτικά βιβλιάρια, μετοχές, στεγαστικές συμβάσεις, ασφάλειες ζωής, οχήματα, ακίνητη περιουσία (σπίτια, οικόπεδα), διαμερίσματα (εξαιρούνται ιδιοκατοίκητα ακίνητα με το ανάλογο μέγεθος). 6. Έλεγχος της εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης Αρχικά πρέπει να διεξαχθεί έλεγχος για να διαπιστωθεί αν υφίσταται αξίωση για παροχή κοινωνικού επιδόματος. Γίνεται υπολογισμός αν και σε τι ύψος μπορεί να ανέρχεται το ποσό του βοηθήματος. Εδώ γίνεται σύγκριση των αναγκών σας (τι χρειάζεστε;) με το εισόδημά σας (τι έχετε στη διάθεσή σας;). Παίζουν επίσης ρόλο οι περιουσιακές αξίες, αλλά σ αυτήν την περίπτωση υπάρχουν τα λεγόμενα «ποσά απαλλαγής». Ανάλογα με τα δυνητικά βοηθήματα που χρειάζεστε, έχει καθοριστεί και το ποσό απαλλαγής. Αυτό μένει στην ελεύθερη διάθεσή σας, ακόμη και όταν λάβετε κοινωνικό βοήθημα. 6
Παράδειγμα Η βασική εξασφάλιση αναγκών για άτομα τρίτης ηλικίας και σε περίπτωση μειωμένης δυνατότητας για εργασία προβλέπει ένα ποσό απαλλαγής που ανέρχεται αυτή τη στιγμή στις 2.600,00 Ευρώ για έναν εργένη. Όταν κάποιος συγκατοικεί με σύντροφο, τότε αυτό το ποσό αυξάνεται κατά 614,00 Ευρώ επιπλέον. Μετά τον έλεγχο για να διαπιστωθεί αν μπορείτε να έχετε χρηματική υποστήριξη, θα λάβετε μια γραπτή ειδοποίηση (ενημερωτικό σημείωμα), στην οποία θα ενημερωθείτε για το ύψος και τον υπολογισμό του ποσού πληρωμής. 7. Πρέπει να πληρώσουν οι συγγενείς διατροφή; Κατά κανόνα ο φορέας του κοινωνικού επιδόματος (σ αυτήν την περίπτωση ο Δήμος Μονάχου) θα επικοινωνήσει με συγγενείς υπόχρεους για διατροφή (π.χ. γονείς, παιδιά, σύζυγοι σε διάσταση ή διαζευγμένοι), μόλις χρειαστεί να γίνουν πληρωμές. Αν πράγματι πρέπει να πληρωθεί κάποια διατροφή, εξαρτάται από την ατομική και περιουσιακή κατάσταση των συγγενών και από το είδος του βοηθήματος. 8. Πού και πώς μπορώ να κάνω αίτηση για τα βοηθήματα; Αρχικά θα αποτανθείτε στην υπηρεσία ενημέρωσης «Infothek» του Sozialbürgerhaus. Αρμόδιο είναι το Sozialbürgerhaus που βρίσκεται στην περιοχή της κατοικίας σας. Τις διευθύνσεις των Sozialbürgerhäuser θα τις βρείτε στη σελίδα 45 και στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση: www.muenchen.de/sbh 7
Στην υπηρεσία ενημέρωσης «Infothek» θα μάθετε το όνομα και τον αριθμό τηλεφώνου του/της αρμοδίου υπαλλήλου για να κλείσετε το ραντεβού για την υποβολή της αίτησης. Σε περίπτωση που δεν μπορείτε να πάτε προσωπικά, υπάρχει π.χ. η δυνατότητα να υποβληθεί η αίτηση σε μια επίσκεψη κατ οίκον. 9. Τι χρειάζομαι για την υποβολή της αίτησης; Στο πρώτο ραντεβού παρακαλείσθε να έχετε μαζί σας τα εξής δικαιολογητικά; Ταυτότητα και ταυτότητα αναπήρου, αν υπάρχει Ενοικιαστήριο και τελευταία αύξηση ενοικίου Παραστατικά εισοδήματος (π.χ. μισθολογικό σημείωμα, συνταξιοδοτικό σημείωμα) Παραστατικά περιουσίας (π.χ. αποταμιευτικά βιβλιάρια, μετοχές, στεγαστικές συμβάσεις, ασφάλειες ζωής, οχήματα, ακίνητη περιουσία, δηλ.σπίτια, οικόπεδα, κλπ. Αποκόμματα τραπεζικών λογαριασμών των τελευταίων τριών μηνών Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε επίσης στην ιστοσελίδα www.muenchen.de/sozialamt 8
B. Έχετε σταματήσει να εργάζεστε τελειωτικά; Αν έχετε σταματήσει να εργάζεστε τελειωτικά λόγω ηλικίας ή λόγω κάποιας μόνιμης μειωμένης ικανότητας για εργασία και δεν είστε σε θέση να ανταπεξέλθετε αυτοδύναμα στις καθημερινές ανάγκες της ζωής, μπορείτε να κάνετε αίτηση για τη βασική εξασφάλιση αναγκών για την τρίτη ηλικία και για τη μείωση της βιοποριστικής ικανότητας (άρθρο 41 επόμενα του κοινωνικού κώδικα SGB XII).
1. Ποιός δικαιούται τις παροχές; Η βασική εξασφάλιση αναγκών παρέχεται σε άτομα που έχουν φτάσει στο καθοριστικό όριο ηλικίας για παροχή σύνταξης ή που έχουν ολοκληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας και που ανεξάρτητα από την εκάστοτε κατάσταση στην αγορά εργασίας έχουν μια μόνιμη πλήρη μειωμένη ικανότητα για εργασία υπό την έννοια της νόμιμης ασφάλισης σύνταξης και δεν επαρκούν οι προσωπικοί τους πόροι. Άτομα ικανά για εργασία που αναζητούν εργασία καθώς και μέλη της οικογένειάς τους μπορούν να κάνουν αίτηση για το επίδομα ανεργίας ΙΙ (Arbeitslosengeld II) στο Jobcenter Μονάχου που συστεγάζεται στο εκάστοτε Sozialbürgerhaus. 2. Ποιες παροχές μπορώ να λάβω; Τις παροχές για τις κανονικές ανάγκες τις αντίστοιχες δαπάνες για κατοικία και θέρμανση ενδεχομένως τα επιπλέον επιδόματα τις εισφορές στα ταμεία ασθενείας και φροντίδας (αν δεν υπάρχει υποχρεωτική ασφάλιση) Τις δαπάνες για περαιτέρω νόμιμα θεσπισμένες χρήσεις (π.χ. παροχές και παιδεία και συμμετοχή στα κοινά για τα παιδιά, βασικό εξοπλισμό κατοικίας μαζί με τις οικιακές συσκευές, βασικό ρουχισμό) 10
Παρακαλούμε σημειώστε Για την παροχή της βασικής εξασφάλισης πρέπει να γίνει γραπτή αίτηση. Για την υποβολή της αίτησης παρακαλούμε να κλείσετε ραντεβού με τον/την αρμόδιο/α υπάλληλο στο Sozialbürgerhaus. Το βοήθημα θα χορηγηθεί από την πρώτη ημέρα του μήνα, στον οποίο θα υποβληθεί η αίτηση στο φορέα του κοινωνικού βοηθήματος (αν δηλ. παραληφθεί η αίτηση στις 17 Μαΐου, η πληρωμή θα γίνει αναδρομικά από την 1η Μαΐου). 3. Υπόδειξη Σε περίπτωση που δεν δικαιούστε μόνιμης μηνιαίας χρηματικής αρωγής, ενδεχομένως είναι δυνατόν να σας εγκριθούν εφάπαξ χρηματικές παροχές (π.χ. για το βασικό εξοπλισμό μιας κατοικίας). Είναι δυνατόν να υπάρχει και δικαίωμα για παροχή επιδόματος για ενοίκιο. Για το οικιστικό επίδομα πρέπει επίσης να υποβληθεί αίτηση είτε προσωπικά στο Sozialbürgerhaus είτε ταχυδρομικώς. 11
Γ. Τι συμβαίνει αν έχετε σταματήσει να εργάζεστε προσωρινά ή μόνο για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα; Σε περίπτωση που προσωρινά δεν μπορείτε να εργαστείτε και ν ανταπεξέλθετε αυτοδύναμα στις καθημερινές ανάγκες διαβίωσης, υπάρχει η δυνατότητα να κάνετε αίτηση για βοήθημα για τις ανάγκες διαβίωσης (άρθρα 27 επόμενα του κοινωνικού κώδικα SGB XII).
1. Ποιος δικαιούται το βοήθημα; Άτομα που ζουν στη Γερμανία όταν δεν μπορούν αυτοδύναμα να ανταπεξέλθουν καθόλου ή όχι επαρκώς στις αναγκαίες απαιτήσεις της διαβίωσης και μπορούν να εργασθούν καθημερινά για λιγώτερο από 3 ώρες για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, αλλά όχι σε μόνιμη βάση. Όποιος μπορεί να εργασθεί και χρήζει βοηθήματος, μπορεί να κάνει αίτηση για επίδομα ανεργίας ΙΙ στο Jobcenter Μονάχου. Το Jobcenter είναι ενσωματωμένο στο εκάστοτε Sozialbürgerhaus. 2. Ποιες παροχές μπορώ να λάβω; Τις παροχές για τις κανονικές ανάγκες τις αντίστοιχες δαπάνες για κατοικία και θέρμανση ενδεχομένως τα επιπλέον επιδόματα τις εισφορές στα ταμεία ασθενείας και φροντίδας (αν δεν υπάρχει υποχρεωτική ασφάλιση) Τις δαπάνες για περαιτέρω νόμιμα θεσπισμένα εφάπαξ βοηθήματα (π.χ. βασικό εξοπλισμό κατοικίας μαζί με τις οικιακές συσκευές, βασικό ρουχισμό, παροχές για παιδεία και συμμετοχή στα κοινά για τα παιδιά) 13
Παρακαλούμε λάβετε υπόψη Το βοήθημα διαβίωσης πληρώνεται από την ημέρα που θα κοινοποιηθεί η ανάγκη αρωγής στο φορέα του κοινωνικού επιδόματος. Πληρωμές δεν θα γίνουν για χρονικά διαστήματα πριν την ημερομηνία υποβολής της κοινοποίησης, δηλ. χρέη δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν μ αυτόν τον τρόπο. (Αν δηλ. έχετε δανεισθεί χρήματα για να τα βγάλετε πέρα για κάποιο χρονικό διάστημα, δεν είναι δυνατόν να πάρετε αυτό το ποσό.) Μια εξαίρεση εδώ αποτελούν τα χρέη για ενοίκια ( Κεφάλαιο I, σελ. 38). 3. Υπόδειξη Σε περίπτωση που δεν δικαιούστε τρέχουσας μηνιαίας χρηματικής αρωγής για τα έξοδα διαβίωσης, ενδεχομένως είναι δυνατόν να σας εγκριθούν εφάπαξ χρηματικές παροχές (π.χ. για τον πρώτο εξοπλισμό μιας κατοικίας). Είναι δυνατόν να υπάρχει και δικαίωμα για παροχή επιδόματος για ενοίκιο. Για το οικιστικό επίδομα πρέπει επίσης να υποβληθεί αίτηση είτε προσωπικά στο Sozialbürgerhaus είτε ταχυδρομικώς. 14
Δ. Χρειάζεστε φροντίδα; Σε περίπτωση που χρειάζεστε φροντίδα λόγω μιας σωματικής, διανοητικής ή ψυχικής ασθένειας/ αναπηρίας, πρέπει αρχικά να επικοινωνήσετε με το ταμείο παροχών φροντίδας. Αν δεν έχετε ασφάλιση φροντίδας ή αν οι παροχές του ταμείου και οι δικές σας οικονομικές δυνατότητες δεν επαρκούν, τότε μπορείτε να κάνετε αίτηση για βοήθημα φροντίδας (άρθρα 61 και επόμενα του κοινωνικού κώδικα SGB XII).
Υπάρχει διαφοροποίηση αν χρειάζεστε βοήθεια από κινητή μονάδα, όταν π.χ. ζείτε στο ίδιο σας το σπίτι, ή αν χρειάζεστε βοήθεια σε εσωτερική μονάδα γιατί διαμένετε σε ίδρυμα φροντίδας ή θέλετε να μετακομίσετε σ ένα τέτοιο ίδρυμα. Ο Δήμος Μονάχου είναι κανονικά αρμόδιος για τις κινητές μονάδες φροντίδας και η Περιφέρεια της Άνω Βαυαρίας για τις εσωτερικές μονάδες ( Κεφάλαιο E, σελ. 22). 1. Ποιος δικαιούται να λάβει βοήθεια; Άτομα που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν πλέον καθόλου χωρίς βοήθεια όσον αφορά τις απαραίτητες βασικές ανάγκες (π.χ. πλύσιμο, ντύσιμο) και τις δουλειές του νοικοκυριού (ψώνια, καθαριότητα στο σπίτι, κλπ.), θα λάβουν τα απαραίτητα μέσα για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Προϋπόθεση γι αυτό είναι να έχει γίνει κατάταξη σε μια κλίμακα φροντίδας από την Ιατρική Υπηρεσία του ταμείου ασθενείας (MDK). Όποιος δεν είναι ασφαλισμένος, θα παρουσιασθεί για να κάνει τις ιατρικές εξετάσεις στο Τμήμα Υγείας και Περιβάλλοντος του Δήμου. Το αρμόδιο Sozialbürgerhaus ( σελ. 45) θα δώσει την ανάλογη εντολή. Ανάλογα με την έκταση των αναγκών φροντίδας θα ακολουθήσει η κατάταξη σε διάφορες κλίμακες φροντίδας: 16 Κλίμακα φροντίδας I (αυξημένη ανάγκη) Κλίμακα φροντίδας II (βαριά ανάγκη) Κλίμακα φροντίδας III (βαρύτατη ανάγκη). 2. Ποιες παροχές είναι δυνατές; Επίδομα φροντίδας: Σας χορηγούνται χρήματα, όταν π.χ. η φροντίδα αναλαμβάνεται από συγγενείς.
Εμπράγματες παροχές φροντίδας: Το αντίστοιχο ποσό θα χορηγηθεί σ ένα φορέα φροντίδας, ο οποίος θα παρέχει τις υπηρεσίες. Συνδυασμένες παροχές: Τα δύο είδη παροχών μπορούν ενδεχομένως να συνδυαστούν, όταν π.χ. οι συγγενείς και ο φορέας φροντίδας μοιραστούν τη φροντίδα. 3. Πόσα χρήματα είναι δυνατόν να καταβληθούν; Αυτό εξαρτάται από την εκάστοτε κλίμακα φροντίδας. Αυτή τη στιγμή ισχύουν τα εξής ποσά: Επίδομα Εμπράγματη φροντίδας παροχή Κλίμακα φροντίδας I 244,00 468,00 Κλίμακα φροντίδας II 458,00 1.144,00 Κλίμακα φροντίδας III 728,00 1.612,00 4. Βοήθημα για άτομα με περιορισμένες δεξιότητες ρουτίνας (π.χ. με γεροντική άνοια) Άτομα με δυσλειτουργίες δεξιοτήτων που οφείλονται σε γεροντική άνοια, με διανοητικές αναπηρίες ή με ψυχικές ασθένειες αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην καθημερινή τους ρουτίνα. Γι αυτά τα άτομα ο νομοθέτης έχει προβλέψει ειδικές προδιαγραφές και έχει αυξήσει τις πληρωμές στις κλίμακες φροντίδας Ι και ΙΙ. Έτσι λοιπόν υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης επιδόματος ή παροχών φροντίδας ακόμη και σε άτομα χωρίς κατάταξη σε κάποια κλίμακα φροντίδας. Εδώ αναφερόμαστε στη λεγόμενη «κλίμακα φροντίδας 0». 17
18 Επίδομα Εμπράγματη φροντίδας παροχή Κλίμακα φροντίδας 0 123,00 231,00 Κλίμακα φροντίδας I 316,00 689,00 Κλίμακα φροντίδας II 545,00 1.298,00 Κλίμακα φροντίδας III 728,00 1.612,00 5. Ποιος πληρώνει; Όλα τα άτομα με ασφάλιση φροντίδας πρέπει αρχικά να επικοινωνήσουν με το ταμείο φροντίδας τους. Οι πληρωμές μέσω του ταμείου καλύπτουν ποσά μόνο μέχρι στο ύψος των ποσών που αναφέρονται στους αρ. 3 και 4. Όποιος δεν έχει ασφάλεια φροντίδας ή χρειάζεται χρήματα πέραν των παγίων ποσών για τις δαπάνες της φροντίδας, μπορεί να κάνει αίτηση στο αρμόδιο Sozialbürgerhaus ( σελ. 45). Σε αντίθεση με τις πληρωμές από το ταμείο φροντίδας υπάρχουν οι εξής διαφορές: Οι παροχές του κοινωνικού επιδόματος προσανατολίζονται στο εισόδημα και την περιουσία (γίνεται προκαταρκτικός υπολογισμός αν και σε τι βαθμό μπορείτε εσείς οι ίδιοι να καλύψετε τα έξοδα της φροντίδας). Είναι δυνατόν να καλυφθούν όλες οι δαπάνες φροντίδας που είναι απαραίτητες για την κατάλληλη ατομική παροχή φροντίδας (π.χ. εκκρεμότητες δαπανών, όταν δεν επαρκούν τα χρήματα από το ταμείο φροντίδας για να πληρωθεί ο φορέας φροντίδας). Επίσης και για δαπάνες που θα προκληθούν όταν δεν έχει φτάσει ο ενδιαφερόμενος στην κατάταξη σε κλίμακα φροντίδας, υπάρχει δυνατότητα να καλυφθούν αντίστοιχα βοηθήματα (π.χ. οικιακή βοηθός ( Κεφάλαιο Θ, σελ. 31), βοηθήματα τηλεφώνου, επικουρικά βοηθήματα φροντίδας).
Παρακαλούμε λάβετε υπόψη Η έγκριση του βοηθήματος θα ισχύσει από την ημέρα που θα κοινοποιηθεί η ανάγκη αρωγής στο φορέα του κοινωνικού επιδόματος. 6. Υπόδειξη Άτομα τρίτης ηλικίας από 65 ετών και άνω που δεν χρειάζονται φροντίδα, πιθανόν να δικαιούνται να λάβουν το βοήθημα ηλικιωμένων ( Κεφάλαιο ΣΤ, σελ. 23) Στο Διαδίκτυο θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το θέμα της φροντίδας στη διεύθυνση www.bmg.bund.de/pflege.html Αν επιθυμείτε να ασχοληθείτε περισσότερο με την ασφάλεια φροντίδας, σας συνιστούμε το φυλλάδιο του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Υγείας με τον τίτλο «Ratgeber zur Pflege Alles, was Sie zur Pflege wissen müssen». Στην ιστοσελίδα www.bundesgesundheitsministerium.de / Publikationen μπορείτε να κατεβάσετε ή να παραγγείλετε αυτό το φυλλάδιο. Εφόσον χρειάζεστε βοήθεια λόγω κάποιας αναπηρίας (π.χ. συνοδεία σε κοινωνικές εκδηλώσεις ή μεταφορά με όχημα για άτομα με αναπηρίες), η αρμόδια υπηρεσία είναι η περιφέρεια της Άνω Βαυαρίας. Bezirk Oberbayern Bezirksverwaltung Prinzregentenstraße 14, 80538 München Τηλ.: 089 / 21 98-01 Φαξ: 089 / 21 98-119 00 19
E. Διαμονή σε οίκο ευγηρίας Όποιος δεν χρειάζεται φροντίδα, αλλά επιθυμεί να μετακομίσει για λόγους υγείας σε ίδρυμα ηλικιωμένων (τμήμα εύρωστων ηλικιωμένων σε οίκο ευγηρίας ή σε οικιστική εγκατάσταση με επιτροπεία ηλικιωμένων) μπορεί να κάνει αίτηση για βοηθήματα σε ιδρύματα ηλικιωμένων (άρθρο 27 β του κοινωνικού κώδικα SGB XII).
1. Ποιος μπορεί να λάβει βοήθημα; Άτομα που δεν χρειάζονται φροντίδα (δηλ. η διαπιστωμένη ανάγκη βασικής φροντίδας από την Ιατρική Υπηρεσία της ασφάλειας ασθενείας είναι κάτω των 15 λεπτών ημερησίως) και δεν μπορούν να πληρώσουν ολικώς ή μπορούν να πληρώσουν μερικώς τις δαπάνες μόνοι τους και είχαν τη συνήθη διαμονή τους στο Μόναχο πριν την μετακόμιση σε οίκο ευγηρίας. 2. Τι έξοδα καλύπτονται; Αν η σύνταξή σας καθώς και το εισόδημα ή η περιουσία σας δεν επαρκούν για την πληρωμή των εξόδων του ιδρύματος, θα αναλάβει η Υπηρεσία Κοινωνικής Μέριμνας το υπόλοιπο ποσό διαφοράς και θα το πληρώνει κατά κανόνα άμεσα στον οίκο ευγηρίας. Πρέπει βέβαια να χρησιμοποιείτε το συνολικό σας εισόδημα για τα έξοδα του ιδρύματος, αλλά θα παίρνετε κάθε μήνα ένα χαρτζιλίκι, το λεγόμενο «ποσό τοις μετρητοίς». Αυτό μπορείτε να το διαθέσετε κατά τη βούλησή σας. 3. Ποιος πληρώνει; Όποιος δεν έχει ανάγκη φροντίδας, για θέματα που αφορούν την κατοίκηση σε ίδρυμα ηλικιωμένων είναι σκόπιμο να επικοινωνήσει πριν από την προγραμματισμένη μετακόμιση με την υπηρεσία Amt für Soziale Sicherung Abt. Wirtschaftliche Hilfen in Einrichtungen Schwanthalerstraße 62, 80336 München Τηλ.: 089 / 233-468 29 ή - 468 26 E-Mail: s-i-wh3.soz@muenchen.de 21
Αν έχει διαπιστωθεί στην περίπτωσή σας ήδη μια κλίμακα φροντίδας ή αν χρειάζεστε παροχή βασικής φροντίδας για πάνω από 15 λεπτά ημερησίως, τότε δεν είναι αρμόδιος ο Δήμος Μονάχου, αλλά η περιφέρεια της Άνω Βαυαρίας. Παρακαλούμε επικοινωνήστε με την υπηρεσία Servicestelle des Bezirks Oberbayern Prinzregentenstraße 14 80538 München Τηλ.: 089 / 21 98-210 10 Φαξ: 089 / 21 98-052 10 10 E-Mail: servicestelle@bezirk-oberbayern.de Διαδίκτυο: www.bezirk-oberbayern.de Παρακαλούμε λάβετε υπόψη Η έγκριση του βοηθήματος θα ισχύσει από την ημέρα που θα κοινοποιηθεί η ανάγκη αρωγής στο φορέα του κοινωνικού επιδόματος. 4. Πού θα βρω ελεύθερες θέσεις; Η λεγόμενη υπηρεσία Μονάχου «Pflegebörse» ενημερώνει για τις διαθέσιμες προσφορές. Δίνει συνοπτικά πληροφορίες για τα ιδρύματα στο Μόναχο και στην περιφέρεια του Μονάχου. Εκτός αυτού ενημερώνει για περαιτέρω προσφορές συμβουλευτικών υπηρεσιών καθώς και για ερωτήσεις που αφορούν την ασφάλεια φροντίδας. Στο Διαδίκτυο θα βρείτε πληροφορίες στη διεύθυνση www.muenchnerpflegeboerse.de 22
ΣΤ. Βοήθεια για άτομα τρίτης ηλικίας Αν χρειάζεστε ιατρική θεραπεία, αλλά δεν μπορείτε να πληρώσετε τις εισφορές ασθενείας και φροντίδας τότε υπάρχει η δυνατότητα να κάνετε αίτηση στο Sozialbürgerhaus για την κάλυψη των εξόδων (άρθρο 71 του κοινωνικού κώδικα XII).
1. Ποιος δικαιούται την αρωγή ηλικιωμένων; Αίτηση μπορούν να υποβάλουν άτομα που έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας και δεν έχουν αρκετούς οικονομικούς πόρους. 2. Ποιες δυνατότητες παροχών υπάρχουν; Επίδομα εισιτηρίου: Αποσκοπεί να διευκολύνει την αγορά ενός π.χ. εισιτηρίου για ηλικιωμένους, όταν δεν υπάρχουν παροχές από άλλες υπηρεσίες. Βοήθημα τηλεφώνου: Αποσκοπεί συν τοις άλλοις στην διατήρηση της επαφής με την οικογένεια/τους γνωστούς, όταν κάποιος έχει περιορισμένες δυνατότητες να βγει έξω από το σπίτι του. Οικιακό σύστημα κλήσης εκτάκτου ανάγκης: Όταν παρουσιαστεί μια περίσταση επικίνδυνη για τη ζωή, όπου ένα κανονικό τηλέφωνο και μόνο δεν επαρκεί, για να καλέσει κάποιος βοήθεια, τότε καλύπτονται διάφορα έξοδα (έξοδα σύνδεσης, κλπ.). Παρακαλούμε λάβετε υπόψη Η έγκριση του βοηθήματος θα ισχύσει από την ημέρα που θα κοινοποιηθεί η ανάγκη αρωγής στο φορέα του κοινωνικού επιδόματος. Για το βοήθημα ηλικιωμένων δεν είναι υποχρεωμένοι να πληρώσουν διατροφή οι υπόχρεοι συγγενείς. 24
Ζ. Δεν μπορείτε να πληρώσετε τις εισφορές ασθενείας και φροντίδας ή δεν έχετε ασφάλεια ασθενείας; Αν χρειάζεστε ιατρική θεραπεία, αλλά δεν μπορείτε να πληρώσετε τις εισφορές ασθενείας και φροντίδας τότε υπάρχει η δυνατότητα να κάνετε αίτηση στο Sozialbürgerhaus για την κάλυψη των εξόδων (άρθρο 32, κοινωνικός κώδικας SGB XII).
1. Ποιες δυνατότητες παροχών υπάρχουν όταν σας χορηγηθεί η βασική εξασφάλιση ή το βοήθημα διαβίωσης; Όταν λαμβάνετε τη βασική εξασφάλιση ( Κεφάλαιο B, σελ. 9) ή το βοήθημα διαβίωσης ( Κεφάλαιο Γ, σελ. 12) και δεν είστε ήδη στην υποχρεωτική ασφάλιση ασθενείας (π. χ. λόγω της σύνταξής σας), θα χορηγηθούν οι εισφορές στην εκούσια νόμιμη ασφάλιση ασθενείας. Σε ιδιωτικά ασφαλισμένους μπορεί να καλυφθεί η εισφορά μέχρι το ήμισυ των βασικών ασφαλίστρων της ασφαλιστικής τους εταιρείας. Επίσης θα καλυφθούν οι εισφορές σας για την ασφάλεια φροντίδας. Όταν λαμβάνετε τη βασική εξασφάλιση ή το βοήθημα διαβίωσης και δεν είναι δυνατή η ασφάλιση, τότε θα σας δηλώσουν σε ένα κρατικό φορέα ασφάλισης ασθενείας της επιλογής σας. Θα έχετε τις ίδιες παροχές όπως όλοι οι ασφαλισμένοι αυτής της ασφάλισης και θα έχετε μια κάρτα ασφαλισμένου που θα χρησιμοποιείτε κατά τις επισκέψεις σας σε γιατρούς. 2. Ποιες δυνατότητες παροχών υπάρχουν όταν δεν σας χορηγηθεί η βασική εξασφάλιση ή το βοήθημα διαβίωσης; Όταν δεν σας χορηγείται ούτε η βασική εξασφάλιση ούτε το κοινωνικό επίδομα, πρέπει να ασφαλιστείτε μόνοι σας σε μια κρατική ή μια ιδιωτική ασφάλεια ασθενείας αυτό εξαρτάται από το αν παλιά ήσαστε υπάλληλος ή ελεύθερος επαγγελματίας. Στη Γερμανία είναι υποχρεωτική η ασφάλεια ασθενείας. Αν το προηγούμενο εισόδημά σας ή η περιουσία σας ήταν αρκετά για τη διαβίωσή σας, αλλά δεν υπάρχουν πλέον χρήματα για την πληρωμή των εισφορών της ασφάλειας ασθενείας, μπορείτε να διευκρινίσετε στο αρμόδιο Sozialbürgerhaus ( σελ. 45) 26
τις διαθέσιμες δυνατότητες για μια ασφάλιση ασθενείας (και φροντίδας). Κατ εξαίρεση είναι δυνατόν να χορηγηθούν επίσης και βοηθήματα υγείας (άρθρα 47 επόμενα, κοινωνικός κώδικας SGB XII). Αυτό αφορά ειδικά την κάλυψη δαπανών για ιατρική αγωγή. Παρακαλούμε λάβετε υπόψη Η έγκριση του βοηθήματος θα ισχύσει από την ημέρα που θα κοινοποιηθεί η ανάγκη αρωγής στο φορέα του κοινωνικού επιδόματος. 27
H. Διανομή φαγητού κατ οίκον Άνθρωποι που λόγω της ηλικίας τους ή μιας ασθενείας δεν μπορούν να μαγειρεύουν, μπορούν να έχουν οικονομική υποστήριξη, για να πληρώνουν διανομή φαγητού κατ οίκον (άρθρα 27a και 42, κοινωνικός κώδικας SGB XII).
1. Ποιος μπορεί να κάνει αίτηση για διανομή φαγητού κατ οίκον; Ηλικιωμένα ή ασθενή άτομα που λαμβάνουν βασική εξασφάλιση αναγκών ( Κεφάλαιο Β, σελ. 9) ή τρέχον βοήθημα διαβίωσης ( Κεφάλαιο Γ, σελ. 12) μπορούν να λάβουν διανομή φαγητού κατ οίκον χωρίς να διεξαχθεί έλεγχος εισοδήματος. Άνθρωποι που χρειάζονται διανομή φαγητού κατ οίκον, αλλά δεν παίρνουν τη βασική εξασφάλιση ή βοήθημα διαβίωσης, μπορούν να κάνουν αίτηση στο αρμόδιο Sozialbürgerhaus ( σελ. 45). 2. Ποιες δυνατότητες παροχών υπάρχουν; Εκτός από τις δαπάνες του φαγητού κατ οίκον υπάρχει και η δυνατότητα μιας καθημερινής επιχορήγησης που είναι ανεξάρτητη από την πραγματική τιμή του φαγητού και καλύπτει μόνο ένα μέρος των δαπανών. Δεν καλύπτονται έξοδα για ειδική διατροφή. Αν απαιτείται ειδική διατροφή για λόγους υγείας και προκύπτουν επιπλέον έξοδα, μπορείτε να κάνετε επίσης αίτηση για κάλυψη των αυξημένων αναγκών λόγω της πολυδάπανης διατροφής στο αρμόδιο Sozialbürgerhaus ( σελ. 45). 3. Πού θα βρω διανομή φαγητού κατ οίκον; Στο Μόναχο οι οργανώσεις της ελεύθερης κοινωνικής πρόνοιας προσφέρουν αυτές τις παροχές με πλήρη κάλυψη της περιφέρειας. Εκτός από την ομώνυμη πρωτοβουλία «Essen auf Rädern» μερικές οργανώσεις και ειδικά μερικά κέντρα εξυπηρέτησης ηλικιωμένων (ASZ) προσφέρουν το λεγόμενο μεσημεριανό τραπέζι. 29
Πληροφορίες για τα κέντρα ASZ θα βρείτε στην ιστοσελίδα www.muenchen.de/asz Παρακαλούμε λάβετε υπόψη Η έγκριση του βοηθήματος θα ισχύσει από την ημέρα που θα κοινοποιηθεί η ανάγκη αρωγής στο φορέα του κοινωνικού επιδόματος. Για τη διανομή φαγητού κατ οίκον δεν είναι υποχρεωμένοι να πληρώσουν διατροφή οι υπόχρεοι συγγενείς. 30
Θ. Οικιακή βοηθός Όποιος δεν χρειάζεται ακόμη φροντίδα, αλλά έχει εντούτοις δυσκολίες να φροντίσει το νοικοκυριό του, μπορεί να κάνει αίτηση στο Sozialbürgerhaus για κάλυψη δαπανών για μια οικιακή βοηθό (άρθρο 61, κοινωνικός κώδικας SGB XII).
1. Ποιος δικαιούται το βοήθημα; Υποστήριξη είναι δυνατή για άτομα που δεν χρειάζονται ακόμη φροντίδα (κάτω από 45 λεπτά ανάγκη βασικής φροντίδας) χρειάζονται βοήθεια στο νοικοκυριό (π.χ. για την καθαριότητα της κατοικίας, πλύσιμο των ρούχων, ψώνια, μαγείρεμα) και δεν μπορούν να πληρώσουν οικιακή βοηθό από δικούς τους πόρους. 2. Πού μπορώ να κάνω αίτηση για οικιακή βοηθό; Όποιος επιθυμεί να κάνει αίτηση για οικιακή βοηθό, πρέπει να επικοινωνήσει με τον υπεύθυνο υπάλληλο (κοινωνικός κώδικας SGB XII) στο αρμόδιο Sozialbürgerhaus ( σελ. 45). Αν είναι απαραίτητη μια οικιακή βοηθός, θα το διαπιστώσουν οι υπάλληλοι της κοινωνικής πρόνοιας κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης κατ οίκον. 3. Ποιος θα διεξάγει την οικιακή βοήθεια; Αφού διαπιστωθεί σε τι βαθμό απαιτείται μια οικιακή βοηθός (π.χ. τρεις ώρες εβδομαδιαίως), μπορείτε να επιλέξετε αν θα διεξαχθεί η οικιακή βοήθεια από μια αναγνωρισμένη υπηρεσία φροντίδας οικιακής βοήθειας ή από ένα ιδιωτικό άτομο. 4. Πόσα χρήματα διατίθενται για την οικιακή βοήθεια; Αυτό εξαρτάται από το πόση βοήθεια χρειάζεστε και ποιος θα την παρέχει. Αν χρησιμοποιηθεί μια αναγνωρισμένη υπηρεσία 32
φροντίδας ή οικιακής βοήθειας, υπάρχουν σταθερά πάγια ποσά για την πληρωμή. Για την απασχόληση ενός ιδιωτικού ατόμου έχει καθορισθεί μια αμοιβή ανά ώρα που ανέρχεται αυτή τη στιγμή στα 13 Ευρώ περίπου. Απ αυτό το ποσό αφαιρούνται οι εισφορές για την κοινωνική ασφάλιση και οι φόροι. Η πληρωμή γίνεται μόνο για άτομα που δεν ανήκουν στο κοντινό συγγενικό περιβάλλον (π.χ. μέλη της οικογένειας). 5. Πώς γίνεται η πληρωμή των χρημάτων; Συνήθως η υπηρεσία φροντίδας / οικιακής βοήθειας κάνει την εκκαθάριση των δαπανών της άμεσα με το Sozialbürgerhaus. Όταν απασχολούνται ιδιώτες, θα πάρετε εσείς οι ίδιοι τα χρήματα για να πληρώνετε την αμοιβή της οικιακής βοηθού. Παρακαλώ λάβετε υπόψη Η έγκριση του βοηθήματος θα ισχύσει από την ημέρα που θα κοινοποιηθεί η ανάγκη αρωγής στο φορέα του κοινωνικού επιδόματος. 33
I. Αποκατάσταση αξιοπρεπών συνθηκών κατοικίας Αυτή η βοήθεια χορηγείται π.χ. σε άτομα των οποίων η κατοικία βρίσκεται σε κατάσταση άκρας εξαθλίωσης που δεν μπορούν πλέον μόνοι τους να αποκαταστήσουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
1. Ποιος δικαιούται αυτή τη βοήθεια; Κάτοικοι του Μονάχου, ανεξαρτήτου του φύλου, που είναι αβοήθητοι και ανήμποροι να αναγνωρίσουν την κατάσταση της κατοικίας τους και δεν έχουν κοινωνικές συναναστροφές που μπορούν να τους δώσουν κίνητρο να συμμορφώσουν και να καθαρίσουν το σπίτι τους από τα σκουπίδια. 2. Πώς μπορεί να λάβει κάποιος αυτή τη βοήθεια; Οι συνεργάτες της κοινωνικής πρόνοιας της περιφέρειας μπορούν να αναγνωρίσουν συχνά από πείρα αυτήν την ειδική κατάσταση των ανθρώπων. Εργάζονται στα Sozialbürgerhäuser και θα λάβουν την ανάλογη δράση. Η απομάκρυνση των σκουπιδιών από μια κατοικία θα διεξαχθεί κάτω από συνθήκες κοινωνικοπαιδαγωγικής επιμέλειας που συνοδεύει τους ενδιαφερόμενους να περάσουν αυτήν την επιβαρυντική κατάσταση. 3. Ποιες δυνατότητες παροχών υπάρχουν; Αυτή η βοήθεια είναι δυνατή είτε κατοικεί κάποιος σε ενοικιαζόμενο σπίτι είτε σε ιδιοκατοίκητο. Η απομάκρυνση των σκουπιδιών από μια κατοικία απαιτεί κατά συνέπεια κι έναν εξωνυχιστικό καθαρισμό. Αν απαιτηθούν μικροεπισκευές ή νέα έπιπλα ως συνέπεια της εξαθλίωσης, θα πληρωθούν και αυτά. 4. Ιδιαίτερο γνώρισμα Αυτό το βοήθημα χορηγείται ανεξάρτητα από το εισόδημα και την περιουσία. Δεν είναι υποχρεωμένοι να πληρώσουν διατροφή οι υπόχρεοι συγγενείς. 35