ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΠΣΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ ΕΛΘΕ, ΠΝΕΥΜΑ ΑΓΙΟ, ΘΕΡΑΠΕΥΣΕ ΚΑΙ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΕ ΜΑΣ Ο Χριστός μας καλεί να γίνουμε κοινότητες συμφιλίωσης και θεραπείας Αθήνα, Ελλάδα, 9-16 Μαΐου 2005 PLEN 11 Μαΐου Όχι για Σχολιασμό Έγγραφο Αρ. 1 ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΣΥΝΗΓΟΡΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΆΤΟΜΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΜΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΜΦΙΛΙΩΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Samuel Kabue Αυτή η παρουσίαση εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο του θέματος της Επιτροπής για την Παγκόσμια Ιεραποστολή και τον Ευαγγελισμό, το οποίο είναι Ο Χριστός μας καλεί να γίνουμε κοινότητες συμφιλίωσης και θεραπείας. Η έμφαση της ολομέλειας είναι στην έννοια της κοινότητας, και στο πώς η κοινοτική ζωή μπορεί να έχει ή να μην έχει θεραπευτικό και συμφιλιωτικό χαρακτήρα και αποτέλεσμα. Προσπάθησα να ερευνήσω αυτό το θέμα σε σχέση με τα άτομα με ειδικές ανάγκες στη σύγχρονη Εκκλησία και κοινωνία. Οι όροι θεραπεία και συμφιλίωση είναι τόσο γνώριμοι σε εμάς, ιδιαίτερα στην οικουμενική αδελφότητα, σε βαθμό που να θεωρούνται ταυτόσημοι και να μας προκαλούν τα ίδια θετικά συναισθήματα. Οπωσδήποτε όμως δεν είναι έτσι. Για τους ανθρώπους της Νοτίου Αφρικής για τους οποίους το Απαρτχάιντ αποτελεί ακόμη νωπή ανάμνηση και για τους κατοίκους του Σουδάν που μόλις τώρα βγαίνουν από μια μακρά περίοδο συγκρούσεων που επέφερε πολλά βάσανα, οι όροι αυτοί θα έχουν την έννοια της 1
ελπίδας και μιας αίσθησης δημιουργίας αρμονίας με τους γείτονες που κάποτε ήταν εχθροί. Σε κοινωνίες οι οποίες ακόμη μαστίζονται από ένοπλες συγκρούσεις και καταρρακώνονται από την εμπειρία του θανάτου και του πόνου, οι όροι αυτοί θα είναι δίχως νόημα και η χρήση τους θα θεωρείται ως μια διαρκής υπενθύμιση του πόνου. Ακόμη και μεταξύ των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην Εκκλησία και την κοινωνία, οι όροι αυτοί θα έχουν πολύ διαφορετική σημασία και εμπειρία, ανάλογα με τις περιστάσεις του κάθε ατόμου. Όπως αναφέρει εύστοχα η ανακοίνωση του ΠΣΕ Μια Εκκλησία Όλων και για Όλους, καμία κοινωνική ομάδα δεν είναι ποτέ ίδια με τις άλλες, και τα άτομα με ειδικές ανάγκες δεν αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα. Προερχόμαστε από μια ποικιλία πολιτισμών, και έχουμε επομένως πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, όπως όλοι οι άνθρωποι. Έχουμε βιώσει διαφορετικά είδη και επίπεδα ιατρικής φροντίδας και διαφορετικές κοινωνικές νοοτροπίες. Έχουμε φτάσει στην αποδοχή των προβλημάτων μας μέσα από διαφορετικές οδούς. Ορισμένοι από εμάς έχουν προβλήματα εξ αρχής, είτε λόγω εκ γενετής καταστάσεων είτε από το ίδιο το τραύμα της γέννησης, ενώ άλλοι έχουν πέσει θύματα ατυχημάτων ή παρουσίασαν προβλήματα σε μεταγενέστερο στάδιο της ζωής τους. Αυτό κάνει τους δύο όρους να έχουν πολύ διαφορετική σημασία για διαφορετικούς ανθρώπους, παρά την κοινή άποψη περί κοινωνίας, που εκφράζεται στη δήλωση στην περίπτωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες, συχνά θεωρούμε ότι η θεραπεία σημαίνει είτε ξερίζωμα του προβλήματος σαν να ήταν μεταδοτικός υιός, είτε προβολή του ενάρετου πόνου, ως ένα μέσο ενδυνάμωσης της πίστης στον Θεό. Αν το πρόβλημα είναι αποτέλεσμα ασθένειας ή ατυχήματος, ο όρος θεραπεία συνοδεύεται από μια λαχτάρα και ελπίδα για ανάρρωση εφ όσον δεν έχει αποδεχθεί κανείς αυτήν την νέα κατάσταση στη ζωή του. Για όσους έχουν αποκτήσει το πρόβλημα εκ γενετής και έχουν περάσει από τις απαραίτητες διαδικασίες προσαρμογής, ο όρος θεραπεία έχει μικρή σχέση με τα προβλήματά τους, μέχρι κάποιος να τους υπενθυμίσει αυτήν την οπτική. Γι αυτούς, η ασθένεια και η πάθηση είναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα, και η θεραπεία εφαρμόζεται στην ασθένεια, όχι στην πάθηση. Στο σημείο αυτό πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι δεν έχω καμία αμφιβολία μέσα μου, όπως και πολλά άτομα με ειδικές ανάγκες τα οποία γνωρίζω, ότι η θεία θεραπεία είναι βιβλική και εφαρμόσιμη στη χριστιανική πίστη. Ωστόσο, η κατανόηση της σε σχέση με τα άτομα με ειδικές ανάγκες γίνεται πολύπλοκη από τις διαφορετικές διδασκαλίες, τα δόγματα και τις θεολογίες. Ορισμένες από αυτές θεολογίες έχουν κάνει τη λέξη θεραπεία ανάθεμα στα αυτιά των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν τα άτομα με ειδικές ανάγκες γίνονται ευάλωτα σε εύκολες εμπορικές προτάσεις και θρησκευτικές ομάδες, οι οποίες προσφέρουν θαυματουργική θεραπεία στο πλαίσιο της επιφανειακής αποδοχής και της φιλίας. Ορισμένα σενάρια μπορούν να φανερώσουν του λόγου το αληθές: Ας πάρουμε την περίπτωση ενός γνωστού ευαγγελιστή από το εξωτερικό, ο οποίος φθάνει με μια ολόκληρη ομάδα βοηθών σε μια πόλη της Αφρικής. Πριν από την άφιξη του, η πόλη είναι γεμάτη από αφίσες και καταχωρήσεις στα ΜΜΕ που μιλούν για τις θεραπευτικές του δυνάμεις και καλούν όλους όσους πάσχουν από κάθε είδους ασθένεια 2
να προσέλθουν για να θεραπευτούν. Μια ολόκληρη σχολή για άτομα με ειδικές ανάγκες έρχεται στο στάδιο όπου η ευαγγελική σταυροφορία λαμβάνει χώρα, γεμάτη ελπίδα για σωτηρία. Μετά το κήρυγμα απευθύνεται κάλεσμα προς όλους όσους χρήζουν βοήθειας και οι ενθουσιώδεις βοηθοί φέρνουν μπροστά όλα τα παιδιά με τα αναπηρικά καροτσάκια και τα δεκανίκια τους. Γίνεται μια συγκινητική προσευχή και καλούνται όλοι να λάβουν τη θεραπεία πηδώντας από τα καροτσάκια τους και πετώντας τα δεκανίκια. Οι βοηθοί τραβούν τα καροτσάκια από τα παιδιά και παίρνουν τα δεκανίκια τους. Μολονότι μέσα στη σύγχυση κάποιοι χτυπούν άσχημα, δεν έρχεται καμιά θεραπεία και το πλήθος διασκορπίζεται, ενώ ορισμένοι παίρνουν μαζί τους τα δεκανίκια ως ενθύμιο κάποιας φανταστικής θεραπείας, προκαλώντας έτσι ακόμη περισσότερο πόνο σε αυτά τα φτωχά παιδιά που παραμένουν εκεί ανήμπορα να μετακινηθούν. Άλλη μια περίπτωση είναι αυτή ενός ώριμου Χριστιανού με ειδικές ανάγκες που εμφανίζεται σε μια τέτοια ευαγγελική συγκέντρωση με τον απλό σκοπό να ακούσει τον λόγο του Θεού από τον φημισμένο ευαγγελιστή και να λάβει έτσι πνευματική ευλογία. Γίνεται κάλεσμα για όσους θα ήθελαν να αποδεχθούν τον Κύριο και όσους έχουν ανάγκες που χρειάζονται προσευχές. Οι ενθουσιώδεις βοηθοί, πιστεύοντας δικαιολογημένα ή όχι ότι πρέπει να έχει έρθει αναζητώντας θεραπεία, τον σπρώχνουν μπροστά χωρίς να ζητήσουν την άδεια ή ακόμη και τη γνώμη του. Δεν λαμβάνει χώρα καμιά θεραπεία και καθώς το πλήθος διασκορπίζεται ο "φτωχός" άνθρωπος μένει μόνος του, με το πρόβλημά του, και η δικαιολογία που δίνεται για την αποτυχία είναι ότι δεν πίστευε αρκετά ώστε να θεραπευτεί. Όσο υποθετικές και να φαίνονται, αυτές είναι συνηθισμένες εμπειρίες στην πατρίδα μου και εγώ ο ίδιος έχω πέσει θύμα ενός τέτοιου περιστατικού. Επομένως, όπως βλέπουμε, ενώ η θεραπεία μπορεί να φέρει τη χαρά και την ανακούφιση, μπορεί επίσης να φέρει πόνο, εκνευρισμό, καθώς και σοβαρά θεολογικά ερωτήματα. Μπορεί κανείς να ρωτήσει, είναι οι διηγήσεις περί θεραπείας σήμερα ένα ζήτημα πίστης, πραγματικότητας, ή φαντασίας; Λένε αλήθεια κάποιοι, αν όχι οι περισσότεροι, από τους ευαγγελιστές που υπόσχονται θεϊκή θεραπεία, ιδιαίτερα όταν αναφέρονται στη θεραπεία ή την επανόρθωση σωματικών παθήσεων, ή αναζητούν την αυτοπροβολή αδιαφορώντας για τον διασυρμό, τον ντρόπιασμα και την αγανάκτηση των αποδεκτών των υποτιθέμενων θεραπευτικών αποστολών τους; Το πιο σημαντικό, σε αυτήν τη σύγχρονη εποχή της πληροφορίας, των τηλεπικοινωνιών και της τεχνολογίας, με όλες τις βοηθητικές συσκευές που επιτρέπουν στα άτομα με ειδικές ανάγκες να ενταχθούν στην κοινωνία και να λάβουν μέρος σε σχεδόν κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής, αποτελεί η θαυματουργική θεραπεία των σωματικών παθήσεων τον κεντρικό λόγο για την παρουσίαση των πασχόντων στον Θεό; Όπου συμβαίνει αυτό, τότε η ψυχή, η οποία αποτελεί τον ύψιστο στόχο της ευαγγελικής ιεραποστολής θεωρείται λιγότερο σημαντική από το σαρκικό σώμα. Οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από την σωματική τους κατάσταση, έχουν ανάγκη να ακούσουν το Ευαγγέλιο και να συγκινηθούν από αυτό. Έχουν ανάγκη να συμμετάσχουν στη διάδοση του Ευαγγελίου. Οι παθήσεις τους δεν μπορούν να αποτελούν ούτε αιτία για την απάρνηση της αμαρτίας, ούτε δικαιολογία για την αδυναμία τους να παίξουν τον ρόλο τους στην επέκταση του βασιλείου. Αυτό καταδεικνύεται καλύτερα με το παράδειγμα του αγίου Παύλου, ο οποίος έχοντας μια σωματική κατάσταση την οποία χαρακτηρίζει ως αγκάθι που πληγώνει τη σάρκα 3
προσεύχεται τρεις φορές να θεραπευτεί. Αντί να τον θεραπεύσει, ο Θεός τον διαβεβαιώνει ότι η χάρη Του είναι αρκετή για να τον στηρίξει. Στην πορεία, ο Παύλος λαμβάνει την αποκάλυψη ότι η δύναμη του Θεού τελειοποιείται στην αδυναμία (Β Κορ. 12: 7-8). Δεν είναι αυτή η ίδια χάρη αρκετή για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, ώστε να προχωρήσουν σαν σταυροφόροι των ευαγγελίων και μέτοχοι του βασιλείου; Έχω αναφερθεί σε διαφορετικές διδασκαλίες, δόγματα και θεολογίες. Αυτές έχουν κατά καιρούς οδηγήσει σε σοβαρές και επιβλαβείς πατερναλιστικές και παρεμβατικές στάσεις στην εκκλησία. Η ερμηνεία και η πίστη μεταξύ ορισμένων εκκλησιών ότι υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στην πάθηση/αρρώστια και την αμαρτία τις έχει κάνει να αναπτύξουν μια στάση λύπησης και συμπάθειας απέναντι στους αρρώστους ή πάσχοντες. Γι αυτούς η παρουσία ατόμων με ειδικές ανάγκες στην Εκκλησία είναι ένα σημάδι ότι η εκκλησία αδυνατεί να πολεμήσει το κακό που αποτελεί την πηγή αυτών των ασθενειών. Η απάντηση σε αυτό συνίσταται σε ατελείωτες προσευχές για όσους βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση, και όταν αυτές οι προσευχές δεν έχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα, το θύμα κατηγορείται για ελλιπή πίστη. Ως αποτέλεσμα, το συγκεκριμένο άτομο επιλέγει να απομακρυνθεί, όχι μόνο από τη συγκεκριμένη εκκλησία αλλά και από τη χριστιανική πίστη. Αυτό εξηγεί γιατί τις περισσότερες φορές τα άτομα με ειδικές ανάγκες νιώθουν αποξενωμένα, περιθωριοποιημένα, ντροπιασμένα, και σε ορισμένες περιπτώσεις προσβεβλημένα από τη θεραπεία που τους προσφέρθηκε από την Εκκλησία. Ενώ δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τις εκκλησίες για την ερμηνεία της βίβλου που υιοθετούν, είναι απαραίτητο στη σημερινή εποχή να υιοθετηθεί μια πιο περιεκτική και ενισχυτική θεολογία και επομένως ερμηνεία της Βίβλου. Μολονότι ο Ιησούς με τη γλώσσα που χρησιμοποιεί σε ορισμένες από τις διηγήσεις περί θεραπείας που συναντούμε στη Βίβλο φαίνεται να συνδέει τη θεραπεία με τη συγχώρεση των αμαρτιών, είναι ταυτόχρονα αυτός ο οποίος άνοιξε τον δρόμο στην απόκλιση από αυτόν τον τρόπο σκέψης. Αναφερόμενος στον εκ γενετής τυφλό στο Ιωάννη 9: 1-3, σε αντίθεση με την άποψη που εκφράζεται από τους μαθητές Του, ότι πρέπει να είναι τυφλός λόγω αμαρτιών δικών του ή των γονέων του, ο Ιησούς ξεκαθάρισε ότι η κατάστασή του δεν είχε καμία σχέση με την αμαρτία. Ήταν τυφλός ώστε να καταδειχθεί σε αυτόν το έργο του Θεού. Η ερμηνεία των διηγήσεων του Ευαγγελίου θα πρέπει να ακολουθήσει αυτήν τη γραμμή σκέψης. Οι διηγήσεις περί θεραπείας στην Καινή Διαθήκη και ιδιαίτερα εκείνες στο ευαγγέλιο είχαν μια κρυφή διάσταση την οποία η σύγχρονη κοινωνία θα πρέπει να λάβει υπ όψιν της, καθώς αναφέρεται στην πάθηση με βάση τη σύγχρονη αντίληψη περί θεραπείας και συμφιλίωσης. Κατ αρχάς, ο Ιησούς καινοτόμησε περιλαμβάνοντας τους αρρώστους και τους πάσχοντες ως μέλημα στο λειτούργημα Του. Επέλεξε να χρησιμοποιήσει τη θεραπεία για να τους ενώσει με την υπόλοιπη κοινωνία. Πριν από την εποχή Του, ήταν αποκλεισμένοι, αγνοημένοι, και θεωρούνταν μολυσμένοι. Η συμφιλιωτική αποστολή Του σήμαινε χαρμόσυνα νέα για τους νέους, ανακούφιση για τους καταπιεσμένους, ανάκτηση της όρασης για τους τυφλούς και ελευθερία για τους καταπιεσμένους (Λουκάς 4: 18). 4
Η θεραπεία ως μέσο συμφιλίωσης σε σχέση με την αρωγή των ατόμων με ειδικές ανάγκες είχε δύο συμπληρωματικές διαστάσεις. Πρόκειται για την φροντίδα και την αποκατάσταση. Η αποκατάσταση όπως είχε ιδωθεί σε αυτό το πλαίσιο θα μπορούσε να ορισθεί ως θεραπεία. Η αποστολή Του έπρεπε να λάβει υπ όψιν την πτυχή την οποία η κοινωνία της εποχής κατανοούσε καλύτερα. Αυτή ήταν η σωματική θεραπεία, παρ ότι αποτελούσε απλώς ένα μέσο για ένα σκοπό, και όχι απαραίτητα τον σκοπό καθαυτό. Αυτό το οποίο ήταν και είναι ακόμη ιδιαίτερα σημαντικό για το μήνυμα της συμφιλίωσης είναι η αποδοχή, και η αποκατάσταση στο πλαίσιο της κοινωνίας. Για να κατανοήσουμε αυτό το πρότυπο της ιεραποστολής, ας πάρουμε μερικά παραδείγματα. Όταν ο τυφλός Βαρτιμαίος (Μάρκος 10: 46-52) ανέκτησε την όρασή του, συντάχθηκε με το πλήθος που ακολουθούσε τον Χριστό. Έγινε ένας από αυτούς και δεν ήταν πλέον απομονωμένος, αποκλεισμένος και αγνοημένος. Δεν ήταν πλέον ο τυφλός ζητιάνος στην άκρη του δρόμου. Όχι μόνο θεραπεύτηκε από την τυφλότητά του, αλλά ανακαινίσθηκε και συμφιλιώθηκε με την υπόλοιπη κοινωνία η οποία στο παρελθόν τον είχε επιπλήξει, του είχε φωνάξει, του έδινε προσταγές αντί για βοήθεια, τον θεωρούσε διαφορετικό, κατώτερο και περιθωριακό. Στη διήγηση για τον ανάπηρο άνδρα στην Ωραία Θύρα (Πράξεις 3: 1-10), ο τελευταίος, βρίσκοντας τη δύναμη να περπατήσει, μπαίνει στον ναό και συμμετέχει με τους υπόλοιπους στη λατρεία και τον δοξασμό του Θεού. Πριν από αυτό, ήταν ένας ξένος ο οποίος, αν και βρισκόταν πάντα κοντά στον ναό ποτέ δεν έπαιρνε μέρος σε ό,τι συνέβαινε εκεί. Η θεραπεία του ήταν το μέσο για τη συμφιλίωσή του όχι μόνο με τους ανθρώπους αλλά και με τον Θεό. Έγινε πιστός, όπως και η υπόλοιπη κοινότητα. Δεν ήταν πλέον διαφορετικός, καθώς είχε συμφιλιωθεί με τους συνανθρώπους του. Στη διήγηση του Ιωάννη 5: 1-18 για τον άνδρα που έμενε στην κολυμβήθρα της Βησθαϊδά για τριάντα οκτώ χρόνια, μαθαίνουμε ότι συναντήθηκε με τον Ιησού αργότερα, μετά τη θεραπεία του στον ναό. Αυτή ήταν ενδεχομένως η πρώτη φορά που βρέθηκε σε ναό, καθώς προηγουμένως η αναπηρία του σύμφωνα με την ιουδαϊκή παράδοση και θρησκεία τον καθιστούσε μολυσμένο και επομένως ανάξιο να παραβρεθεί σε έναν ιερό χώρο. Σαν τους άλλους δύο, είχε αποκατασταθεί, ελευθερωθεί, είχε γίνει άνθρωπος, και επομένως συμφιλιωθεί με τους υπόλοιπους Ιουδαίους. Υπάρχουν περίπου είκοσι έξι διαφορετικές γραφές που αναφέρονται σε ανθρώπους με αναπηρίες όπως παράλυση, τυφλότητα, κουφότητα ή σωματικά προβλήματα στο Ευαγγέλιο. Σύμφωνα με την ιουδαιο-χριστιανική παράδοση και πρακτική της εποχής, όλες τους έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Έχουν δύο ονόματα: είναι φτωχοί, άνεργοι, επαίτες ή υπηρέτες. Αντιμετωπίζονται με περιφρόνηση, διασύρονται και εξευτελίζονται δημοσίως. Σε αυτό το πλαίσιο ο Ιησούς διακηρύσσει ότι ήρθε για να απελευθερώσει τους δέσμιους και τους καταπιεσμένους. Η θεραπευτική Του αποστολή, μολονότι ορισμένες φορές χρησιμοποιεί τη γλώσσα της συγχώρεσης της αμαρτίας, καθώς αυτήν καταλάβαιναν οι Ιουδαίοι, ήταν ακριβώς να ελευθερώσει εκείνους οι οποίοι είχαν ζήσει στα δεσμά της καταπίεσης, του εξευτελισμού και της ταπείνωσης. Τους κάλεσε στο τραπέζι Του, σε αντίθεση με τις επικρατούσες συνήθειες και πρακτικές. 5
Όπως ήδη αναφέρθηκε στην ανακοίνωση του ΠΣΕ, στην αυγή του 21 ου αιώνα, όπως και στην προχριστιανική περίοδο, τμήματα του πληθυσμού που δεν μπορούν να συναγωνισθούν ή να λειτουργήσουν στα επίπεδα που η κοινωνία απαιτεί περιθωριοποιούνται, περιφρονούνται, ή, με πιο σύγχρονους όρους, απορρίπτονται. Ανάμεσά τους βρίσκουμε ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων με αισθητήριες, κινητικές και νοητικές αναπηρίες. Θα τους βρούμε σε οποιαδήποτε μεγάλη πόλη του κόσμου: άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας, εθνικής προέλευσης, χρώματος, πολιτισμού και θρησκείας, οι οποίοι, λόγω της αναπηρίας τους, ζουν στην απόλυτη φτώχεια, πείνα, εξάρτηση, η υποφέρουν από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν και κακομεταχείριση από τους περισσότερο ικανούς. Ο ρόλος της Εκκλησίας σε αυτόν τον νέο αιώνα είναι να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα της ανθρωπότητας ως εικόνα του ανήμπορου Ιησού στον σταυρό είναι η πραγματικότητα των ατόμων με ειδικές ανάγκες που απορρίπτονται και εγκαταλείπονται. Είναι επίπονο το ότι οι εκκλησίες ανά τον κόσμο δεν έχουν δείξει πιο έντονο ενδιαφέρον για τα βάσανα των περιθωριοποιημένων, των φτωχών, τυφλών, κωφών και σωματικά ή νοητικά περιορισμένων ανθρώπων. Δεν χρειαζόμαστε λύπηση, ή ελεημοσύνη, αλλά συμπόνια, κατανόηση και ευκαιρίες να αναπτύξουμε τις δικές μας κλίσεις, δυνατότητες και ικανότητες. Στις Προσπάθειες τους να επιτύχουν την ειρήνη, να προστατεύσουν το περιβάλλον, να διασφαλίσουν την ισότητα των γυναικών, τα δικαιώματα των παιδιών, τη φροντίδα των ηλικιωμένων, οι εκκλησίες και οι Χριστιανοί θα πρέπει επίσης να συμπεριλάβουν στα προγράμματά τους τον αγώνα για την πλήρη αποκατάσταση των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια οι θετικές στάσεις απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες έχουν αυξηθεί στις εκκλησίες και τις χριστιανικές οργανώσεις μας. Παρότι αυτό κάθε άλλο παρά παγκόσμιο φαινόμενο αποτελεί, πρόκειται οπωσδήποτε για μια ευχάριστη εξέλιξη. Είναι όμως σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι σε ορισμένα μέρη του κόσμου και σε κάποιες εκκλησίες υπήρξε πρόσφατα μια στροφή προς τον υπερπροστατευτισμό, και ακόμη και αρνητική αντιμετώπιση των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Σε ορισμένα μέρη, οι ευαγγελικές ομάδες μας έχουν χειραγωγήσει. Η χειραγώγηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες, ακόμη χειρότερη και από την παραμέληση, θα μπορούσε να αποτελέσει το νέο αμάρτημα της Εκκλησίας. Υπό το φως των παραπάνω, είναι απαραίτητο για την Εκκλησία να εξετάσει τον ορισμό της θεραπείας σε σχέση με τα άτομα με ειδικές ανάγκες στον ευρύτερο δυνατό βαθμό, ώστε να διασφαλίσει ότι κάθε πτυχή της ζωής τους καλύπτεται με ευαισθησία και ρεαλισμό. Μια χρήσιμη επιλογή είναι ο ορισμός της με έναν τρόπο που θα κάνει μια σαφή διάκριση μεταξύ κοινωνικής και ιατρική θεραπείας. Η κοινωνική θεραπεία κατανοείται ως κατάργηση των καταπιεστικών συστημάτων, ενώ η ιατρική θεραπεία σχετίζεται με τη βιολογική αποκατάσταση του σώματος. Σε αυτό το είδος θεολογίας, η αναπηρία αποτελεί μια κοινωνική κατασκευή και η θεραπεία συνίσταται στην κατάργηση των κοινωνικών φραγμών. Από αυτήν την προοπτική, οι διηγήσεις των ευαγγελίων περί θεραπείας αφορούν κυρίως την αποκατάσταση των ατόμων στις 6
κοινότητές τους, παρότι αναφέρονται στη θεραπεία σωματικών παθήσεων για να κάνουν το μήνυμα ευκολότερα καταληπτό. Συνοψίζοντας τη θεμελιώδη θεολογική αρχή που διέπει την ανακοίνωση του ΠΣΕ, καθίσταται σαφές ότι η ενσωμάτωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην Εκκλησία αποτελεί μαρτυρία για την αγάπη του Θεού όπως εκφράζεται από όλα τα τέκνα του. Μπορεί επίσης να αποτελέσει παράδειγμα και έμπνευση στις κοινωνίες εκείνες στις οποίες τα άτομα με ειδικές ανάγκες υποφέρουν από τον εξευτελισμό και την περιθωριοποίηση. Είτε η Εκκλησία ενέχεται στην παροχή φροντίδας, επανένταξης, ευλογίας ή λειτουργίας προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες, θα πρέπει να αναγνωρίσει τις κεντρικές αξίες της ισότητας και της αξιοπρέπειας στο πλαίσιο του χριστιανικού μηνύματος και να το καταστήσει προμετωπίδα για το έργο της. Η Εκκλησία είναι εξ ορισμού ένας τόπος και μια διαδικασία κοινωνίας, ανοιχτή για όλους τους ανθρώπους, χωρίς διακρίσεις. Είναι ένας τόπος φιλοξενίας και καλωσορίσματος, υπό την έννοια που ο Αβραάμ και η Σάρα υποδέχθηκαν τους αγγελιοφόρους του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη (Γέν. 18). Αποτελεί ανθρώπινη αντανάκλαση μιας θείας ενότητας που λατρεύεται ταυτόχρονα ως Τριάδα. Είναι μια κοινωνία ανθρώπων με διαφορετικά, ωστόσο συμπληρωματικά χαρίσματα. Ο Άγιος Παύλος μας υπενθυμίζει: Καθάπερ γὰρ τὸ σῶμα ἕν ἐστιν καὶ μέλη πολλὰ ἔχει πάντα δὲ τὰ μέλη τοῦ σώματος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν σῶμα οὕτως καὶ ὁ Χριστός.... Είναι ένα όραμα ολότητας καθώς και θεραπείας, φροντίδας και κοινότητας ταυτόχρονα. Όπως το σώμα είναι ένα αλλά έχει πολλά μέλη, έτσι συμβαίνει και με τον Χριστό (Α Κορ. 12:12). Αποδεχόμαστε από κοινού και διακηρύσσουμε ότι αυτή είναι η ουσία και ο σκοπός της Εκκλησίας. Είναι η βάση της ενότητάς μας ως Χριστιανών. Γιατί τότε πολύ συχνά ορισμένοι από εμάς (συνήθως αυτοί τους οποίους θεωρούμε ως άγνωστους ή ξένους, ως διαφορετικούς ή ίσως προβληματικούς) περιθωριοποιούνται και ακόμη και αποκλείονται; Όπου συμβαίνει αυτό, ακόμη και μέσω της παθητικής παράλειψης, η Εκκλησία δεν επιτελεί τον σκοπό της. Αρνείται την ίδια την πραγματικότητά της. Στην Εκκλησία, καλούμαστε να πράξουμε διαφορετικά. Όπως λέει ο Άγιος Παύλος, τα μέρη του σώματος τα οποία φαίνονται ασθενέστερα (θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν λέει αυτά που είναι πραγματικά ασθενέστερα ) είναι αναντικατάστατα (Α Κορ. 2:22). Όπως καταλήγει η ανακοίνωση, η βασική αρχή που θα πρέπει πάντα να διέπει τη στάση μας απέναντι στους συνανθρώπους μας είναι το αξίωμα ότι είμαστε όλοι ατελείς, δεν είμαστε ολοκληρωμένοι χωρίς τα δώρα και τα χαρίσματα των άλλων ανθρώπων. Δεν είμαστε πλήρης κοινότητα χωρίς τον συνάνθρωπό μας. Η ανταπόκριση και η πλήρης συμπερίληψη των ατόμων με ειδικές ανάγκες δεν αποτελεί επιλογή για τις εκκλησίες του Χριστού μας. Αποτελεί το καθοριστικό χαρακτηριστικό της Εκκλησίας. 7