ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ. Πχοχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Πχοχιακή Εργασία ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ: Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Επιμέλεια πτυχιακής : Κούτνα Άννα Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Ευαγγελίδου Άρτεμις Καβάλα, 2009 1

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ: Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Τριμελής Συμβουλευτική Επιτροπή: 2

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Για την ολοκλήρωση της παρούσας πτυχιακής εργασίας, θεωρώ υποχρέωση μου να ευχαριστήσω θερμά, τόσο για την ευκαιρία που μου έδωσε να την πραγματοποιήσω, όσο και για την πολύτιμη βοήθεια και καθοδήγηση σε κάθε στάδιο της εργασίας την καθηγήτρια μου κα. Ευαγγελίδου Άρτεμις. Τέλος, χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ, στην οικογένεια μου και το στενό φιλικό μου περιβάλλον, για την κατανόηση και τη βοήθεια που μου προσέφεραν για τη διεξαγωγή της πτυχιακής μου εργασίας. 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.1 Εισαγωγή... 6 1.2 Ιστορικά στοιχεία... 7 2. Πεδίο εφαρμογής...11 2.1. Επιβολή του φόρου...11 2.2 Αντικείμενο του φόρου... 12 2.3 Υποκείμενοι στο φόρο...14 3. Φορολογητέες πράξεις...16 3.1 Παροχή υπηρεσιών...16 3.2 Εισαγωγή αγαθών...19 3.3 Ενδοκοινοτικές συναλλαγές... 20 3.4 Ενδοκοινοτική παράδοση... 25 3.5 Ενδοκοινοτική απόκτηση... 27 3.6 Περιοδική δήλωση Φ.Π.Α... 28 3.7 Σύστημα VIES... 30 3.8 Ανακεφαλαιωτικός πίνακας ενδοκοινοτικών παραδόσεων... 32 3.9 Σύστημα INTRASTAT... 33 3.10 Γενικές πληροφορίες... 34 3.11 Στατιστικά κατώφλια... 36 3.12 Δήλωση INTRASTAT Αποστολής... 36 4. Τόπος πραγματοποίησης φορολογητέων πράξεων... 38 4.1 Τόπος παράδοσης αγαθών... 38 4.2 Τόπος παροχής υπηρεσιών... 41 4.3 Τόπος ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών... 47 4

5. Γένεση της φορολογικής υποχρέωσης... 50 5.1 Χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης στην παράδοση αγαθών και στην παροχή υπηρεσιών...50 5.2 Χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης στην εισαγωγή αγαθών... 51 5.3 Χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης στην ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών και απαιτήσεων του φόρου... 53 6. Πρακτική αντιμετώπιση ενδοκοινοτικών συναλλαγών από επιχειρήσεις...54 6.1 Η αντιμετώπιση των ενδοκοινοτικών συναλλαγών από τις επιχειρήσεις... 54 6.2 Τα στοιχεία που εκδίδουν οι επιχειρήσεις για τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές...64 6.3 Περιοδικές και Εκκαθαριστικές δηλώσεις... 69 6.4 Τα έντυπα Intrastat και Listing... 78 7.1 Έρευνα... 94 7.2 Συμπεράσματα...100 8. Βιβλιογραφία...105 5

1.1 Εισαγωγή: Ο φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) υιοθετήθηκε με το Ν.1642/1986(ΦΕΚ 125/Α) την 1η Ιανουαρίου 1987 και αποτέλεσε τη βασική φορολογική μεταβολή που έπρεπε να κάνει η χώρα μας ύστερα από την ένταξη μας της στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Η νομοθεσία περί ΦΠΑ έχει υποστεί πολλές τροποποιήσεις και συμπληρώσεις από τότε και μέχρι σήμερα, τόσο σε κοινοτικό, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Πρόσφατα όμως, κωδικοποιήθηκε σε ενιαίο κείμενο σύμφωνα με το νόμο 2859/2000. Η φορολογία στην Ελλάδα αποτελεί βασική πηγή εσόδων για το δημόσιο τομέα, καθώς από τους φόρους που εισπράττει είναι σε θέση να χρηματοδοτεί τις δαπάνες και να παρέχει δωρεάν υπηρεσίες στο κοινωνικό σύνολο. Μ αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, η φορολογία διακρίνεται σε δυο κατηγορίες, στους έμμεσους και στους άμεσους φόρους. Ο ΦΠΑ είναι ένας φόρος, ο οποίος επιβάλλεται σε βάρος των επιχειρήσεων και καταβάλλεται τμηματικά σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας (βιομηχανία, βιοτεχνία κλπ ) και της εμπορίας των αγαθών(χονδρικό και λιανικό εμπόριο) και που υπολογίζεται ουσιαστικά μόνο στην αξία η οποία προστίθεται από κάθε επιχείρηση δηλαδή στη διαφορά μεταξύ αξίας παράδοσης των αγαθών και αξία κτήσης τους. Ο ΦΠΑ εφαρμόζεται σήμερα σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο φόρος υιοθετήθηκε εκεί για να αντικαταστήσει άλλους έμμεσους φόρους δαπάνης, που υπήρχαν πριν από αυτόν, όπως το χαρτόσημο και το φόρο κύκλου εργασιών. Με τον όρο ενδοκοινοτική συναλλαγή εννοούμε οποιαδήποτε συναλλαγή η οποία πραγματοποιείται μέσα στο πλαίσιο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ας αναφέρουμε εδώ, ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης είναι οι ακόλουθες: Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Φινλανδία, Σουηδία, Τσεχία. Όπως προείπαμε, ότι αγοράζουμε από χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ονομάζεται ενδοκοινοτική συναλλαγή. Η παραλαβή αυτή γίνεται με τους εξής τρόπους μεταφοράς: θαλάσσια μεταφορά, σιδηροδρομική μεταφορά, οδική, εναέρια, ταχυδρομική, μεταφορά 6

με ίδια μέσα.. Είναι βασικό να ξέρουμε πως παραλάβαμε μια εισαγωγή γιατί από την φορτωτική παίρνουμε πληροφορίες για την σύνταξη της intrastat, όπως θα δούμε παρακάτω: μάζα, όγκο, τεμάχια κλπ. Η αποστολή συνοδεύεται πάντα από το δελτίο αποστολής της μεταφορικής όταν είναι οδικώς, την διατακτική που αναφέρεται ο αριθμός μερίδας, τα κιλά και ο αριθμός του αυτοκινήτου που έγινε η μεταφορά, το τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών της μεταφορικής και το CMR. Επίσης τα εμπορεύματα συνοδεύουν συνήθως και το τιμολόγιο του οίκου του εξωτερικού ή και το δικό τους δελτίο αποστολής προς τον παραλήπτη. 1.2 Ιστορικά στοιχεία Ολες οι ευρωπαϊκές χώρες πριν τεθούν σε ισχύ οι κοινοτικές Συνθήκες, προστάτευαν την εσωτερική παραγωγή με τελωνειακούς δασμούς, οι οποίοι δημιουργούσαν προβλήματα στην εισαγωγή προϊόντων σε τιμές χαμηλότερες σε σχέση με εκείνες της εθνικής παραγωγής, και με ποσοτικούς περιορισμούς, οι οποίοι εμπόδιζαν την εισαγωγή ορισμένων προϊόντων σε ποσότητες μεγαλύτερες από αυτές που χρειάζονταν για την ικανοποίηση της εσωτερικής κατανάλωσης την οποία δεν κάλυπτε η εσωτερική παραγωγή. Μ αυτόν τον τρόπο, μια χώρα εισήγαγε συνήθως τις ποσότητες και τις ποιότητες των αγαθών που δεν παράγονταν εντός της. Οι βιομηχανικές επιχειρήσεις, όντας καλά προστατευμένες, δεν μπορούσαν να διακρίνουν την ανάγκη να πραγματοποιηθούν μεγάλες προσπάθειες εκσυγχρονισμού και μείωσης του κόστους παραγωγής τους. Το θύμα αυτού του προστατευτισμού ήταν κυρίως ο ευρωπαίος καταναλωτής, ο οποίος είχε περιορισμένη επιλογή και έπρεπε να καταβάλλει σχετικά υψηλές τιμές για την απόκτηση αγαθών συχνά μέτριας ποιότητας. Η τελωνειακή ένωση, η οποία περιοριζόταν αρχικά στους τομείς του άνθρακα και του χάλυβα βάσει της Συνθήκης ΕΚΑΧ, αλλά η οποία επεκτάθηκε σύντομα σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες χάρη στη Συνθήκη ΕΟΚ, απέβλεπε στο να διορθώσει αυτήν την κατάσταση. Σύμφωνα με το άρθρο 23 της Συνθήκης ΕΚ, η Κοινότητα θεμελιώνεται πάνω σε μια τελωνειακή ένωση η οποία καλύπτει όλες τις ανταλλαγές προϊόντων και η οποία 7

περιλαμβάνει την κατάργηση μεταξύ των κρατών μελών των τελωνειακών δασμών κατά την εισαγωγή ή την εξαγωγή και όλων των φόρων με ανάλογο αποτέλεσμα, καθώς και την υιοθέτηση ενός κοινού τελωνειακού δασμολογίου για τις σχέσεις τους με τρίτα κράτη. Η τελωνειακή ένωση της ΕΚ εκτείνεται «στο σύνολο των εμπορευματικών ανταλλαγών». Αυτό σημαίνει ότι επωφελούνται επίσης από την ελεύθερη κυκλοφορία στο εσωτερικό της Κοινότητας τα εμπορεύματα από τρίτες χώρες, εφόσον οι τελωνειακές διατυπώσεις εκτελέστηκαν και οι τελωνειακοί δασμοί και οι φόροι με ανάλογο αποτέλεσμα πληρώθηκαν στο κράτος μέλος εισαγωγής (άρθρο 24 ΣΕΚ). Τα άρθρα 13 και 14 της Συνθήκης της Ρώμης προέβλεπαν ότι οι τελωνειακοί δασμοί και οι φόροι με ανάλογο αποτέλεσμα θα έπρεπε να καταργηθούν προοδευτικά κατά τη διάρκεια μιας μεταβατικής περιόδου που θα διαρκούσε δώδεκα χρόνια από την 1η Ιανουαρίου 1958 μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1969. Μολονότι η Συνθήκη έδινε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να παραλλάζουν τον ρυθμό της μείωσης των τελωνειακών δασμών ανάλογα με τα προϊόντα, εάν κάποιος κλάδος είχε προβλήματα, η μείωση ήταν σταθερή και χωρίς προβλήματα. O ρυθμός του τελωνειακού αφοπλισμού επιταχύνθηκε μάλιστα με δύο αποφάσεις του Συμβουλίου και η μεταβατική περίοδος τερματίστηκε ένα χρόνο και μισό νωρίτερα απ' ό,τι προέβλεπε η Συνθήκη, δηλαδή την 1η Ιουλίου 1968. Αυτό δείχνει ότι ο τελωνειακός αφοπλισμός δεν προκάλεσε σοβαρά προβλήματα στις βιομηχανίες των κρατών μελών, εφόσον η αντίρρηση ενός κράτους μπορούσε να αποτρέψει την τροποποίηση του ρυθμού αφοπλισμού που προέβλεπε η Συνθήκη. Τα κράτη που εντάχθηκαν μεταγενέστερα στην EOK είχαν μια πενταετή μεταβατική περίοδο για την κατάργηση των τελωνειακών δασμών στις ενδοκοινοτικές ανταλλαγές. ^ ι γι' αυτά ο τελωνειακός αφοπλισμός δεν παρουσίασε ιδιαίτερα προβλήματα. Βέβαια πολλές από τις προηγουμένως προστατευμένες βιομηχανίες αναγκάστηκαν να εκσυγχρονιστούν ή να κλείσουν, αλλά πολλές νέες βιομηχανίες δημιουργήθηκαν ή μεγάλωσαν πάνω σε υγιείς βάσεις. H επιτάχυνση της πραγματοποίησης της τελωνειακής ένωσης σήμαινε ότι οι ενδοκοινοτικές ανταλλαγές απηλλάγησαν τότε από τους τελωνειακούς δασμούς και τους ποσοτικούς περιορισμούς στις εισαγωγές και στις εξαγωγές. Αλλά, τα άλλα εμπόδια στις ανταλλαγές, δηλαδή οι φόροι με αποτέλεσμα ανάλογο με τελωνειακούς δασμούς και τα μέτρα με αποτέλεσμα ανάλογο εκείνου των ποσοτικών περιορισμών, δεν εξαλείφθηκαν. 8

H καλή λειτουργία της τελωνειακής ένωσης απαιτούσε την εξάλειψη και αυτών των εμποδίων με το τέλος της μεταβατικής περιόδου. Πράγματι, η Συνθήκη της Ρώμης σαφώς ανέφερε την ανάγκη απλούστευσης, στο μέτρο του δυνατού, των διοικητικών διατυπώσεων που επιβάρυναν το εμπόριο (άρ. 10 ΕΟΚ). Στην πραγματικότητα, μόλις συμπληρώθηκε ο δασμολογικός αφοπλισμός, εντάθηκε ο «χαρτοπόλεμος» μεταξύ των διοικήσεων των κρατών μελών, οι οποίες επιδίωκαν έτσι να προστατεύσουν την εσωτερική παραγωγή και συγχρόνως να διατηρήσουν τις δικές τους λειτουργίες και τη δύναμή τους. Τα έντυπα και οι σφραγίδες που απαιτούνταν στα σύνορα είχαν βέβαια διάφορους λόγους ύπαρξης, π.χ., την επανάκτηση των φόρων επί των εξαγομένων προϊόντων, τη συλλογή στατιστικών στοιχείων, τους ελέγχους που απέβλεπαν στο να εμποδίσουν τις εισαγωγές ειδών που δεν ήταν πλήρως συμμορφωμένα με τους εθνικούς κανονισμούς. Αλλά κάθε σφράγισμα εντύπου σήμαινε επίσης απώλεια χρόνου και χρήματος για τις επιχειρήσεις της Kοινότητας. Πολλά από αυτά τα εμπόδια ήταν συγκεκαλυμμένα σε κανονισμούς, π.χ., για την προστασία του περιβάλλοντος ή των καταναλωτών, οι οποίοι διέφεραν από κράτος σε κράτος. Τα περιοριστικά τους αποτελέσματα ήταν συχνά πιο επιζήμια από εκείνα των τελωνειακών δασμών και των ποσοτικών περιορισμών. Πράγματι, ενώ τα τελωνειακά εμπόδια ακρίβαιναν ή περιόριζαν ποσοτικά τις εισαγωγές, οι διαφορετικοί κανονισμοί μπορούσαν να αποκλείσουν τελείως την εισαγωγή ενός προϊόντος από ένα κράτος μέλος. Ευτυχώς τέτοιες ακραίες περιπτώσεις ήταν μάλλον σπάνιες, αλλά η εξάλειψη των μη τελωνειακών εμποδίων στις συναλλαγές απαίτησε τρεις φορές περισσότερο χρόνο και προσπάθεια απ' ό,τι η εξάλειψη των τελωνειακών εμποδίων. Έστω και αν δεν ήταν πλήρης, η ελευθερία κυκλοφορίας των εμπορευμάτων είχε αναμφισβήτητα θετικά οικονομικά αποτελέσματα. Mεταξύ του 1958 και του 1972, ενώ οι ανταλλαγές μεταξύ των έξι ιδρυτικών κρατών μελών της EOK και του υπόλοιπου κόσμου είχαν πολλαπλασιαστεί επί τρία, οι ενδοκοινοτικές ανταλλαγές είχαν πολλαπλασιαστεί επί εννέα. Αυτή η εξαιρετική ανάπτυξη των ανταλλαγών ήταν ένας ουσιώδης παράγων της οικονομικής προόδου και της αύξησης του βιοτικού επιπέδου που γνώρισαν τότε τα αρχικά κράτη μέλη. Οι δυνατότητες που παρείχε η μεγάλη αγορά δημιούργησαν ένα κλίμα εμπιστοσύνης στις επιχειρήσεις, που μεταφράστηκε σε αύξηση των επενδύσεων. Οι καταναλωτές ήταν οι μεγάλοι κερδισμένοι γιατί βρήκαν μια μεγάλη 9

προσφορά προϊόντων καλής ποιότητας και σε καλύτερες τιμές από ό,τι πριν από τον τελωνειακό αφοπλισμό. Η τελωνειακή ένωση σημάδευε πολύ καλά τον στόχο της ευημερίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Για να αυξηθούν τα εξ αυτής οφέλη, όμως, τα κοινά θεσμικά όργανα όφειλαν να εξαλείψουν τα εναπομένοντα προβλήματα. 10

2.1 Πεδίο εφαρμογής 2.1 Επιβολή του φόρου Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, επιβάλλεται ένας φόρος κύκλου εργασιών που ονομάζεται "φόρος προστιθέμενης αξίας". Ο φόρος αυτός επιρρίπτεται από τον κατά νόμο υπόχρεο σε βάρος του αντισυμβαλλομένου. Ο Φ.Π.Α. επιβάλλεται: α) στις παραδόσεις αγαθών, δηλαδή στις πωλήσεις αγαθών και γενικά στις πράξεις εκείνες που μεταβιβάζεται η κυριότητα ενσώματων κινητών ή ακίνητων αγαθών. β) στις παροχές υπηρεσιών που γίνονται μέσα στην Ελληνική επικράτεια. γ) στις εισαγωγές αγαθών στο εσωτερικό της χώρας. δ) στις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών. Γενικά χαρακτηριστικά: Ο Φ.Π.Α. βαρύνει πραγματικά τον τελευταίο καταναλωτή, σε βάρος του οποίου επιρρίπτεται. Νομικώς όμως, υπόχρεος στο φόρο είναι ο παραγωγός ή η επιχείρηση, που οφείλει να καταβάλλει το φόρο στο Δημόσιο άσχετα αν παρέλειψε να τον εισπράξει από τον καταναλωτή. Η είσπραξη του φόρου γίνεται σε κάθε στάδιο συναλλαγής και υπολογίζεται στην τιμή του αγαθού ή της υπηρεσίας, αφού αφαιρεθεί από το φόρο ο φόρος που επιβάρυνε το αγαθό στο προηγούμενο στάδιο. Ο φόρος παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά: Είναι φόρος καταναλώσεως Είναι φόρος αναλογικός Είναι φόρος καθολικός Είναι φόρος δίκαιος 11

Είναι φόρος ουδέτερος Είναι φόρος πραγματικός Δεν είναι φόρος παρακρατούμενος Πλήττει τα έσοδα και όχι το κέρδος Συμβάλλει στην αποφυγή της φοροδιαφυγής Δεν αποτελεί στοιχείο κόστους ή εσόδων 2.2 Αντικείμενο του φόρου Αντικείμενο του φόρου είναι: Η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών, εφόσον πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία (με αντάλλαγμα) στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο που ενεργεί με αυτή την ιδιότητα. Επισημαίνεται ότι η έννοια της παράδοσης αγαθών είναι ευρύτερη από τη πώληση και καταλαμβάνει και άλλες πράξεις εκτός από αυτή (αυτοπαράδοση, απαλλοτρίωση, ανταλλαγή κλπ). Ο Φ.Π.Α καλύπτει όλο το φάσμα των συναλλαγών στο εσωτερικό της χώρας αφού επιβάλλεται σε όλες τις παραδόσεις αγαθών και τις παροχές υπηρεσιών με εξαίρεση τις απαλλασσόμενες πράξεις για τις οποίες θα αναφερθούμε παρακάτω. Στο φόρο υπόκεινται καταρχήν, μόνο οι πράξεις που γίνονται με αντάλλαγμα και όχι από χαριστική αιτία(για παράδειγμα δωρεά). Στην έννοια του ανταλλάγματος περιλαμβάνεται όχι μόνο το χρήμα αλλά και οποιαδήποτε άλλη μορφή αντιπαροχής(για παράδειγμα είδος). Η ύπαρξη όμως ανταλλάγματος δεν είναι πάντοτε αναγκαία για να θεωρηθεί ως φορολογητέα η παράδοση. Ορισμένες πράξεις φορολογούνται αν και δεν γίνονται με αντάλλαγμα όπως για παράδειγμα, οι αυτοπαραδόσεις. Ως φορολογητέες πράξεις θεωρούνται οι συναλλαγές που γίνονται από υποκείμενο στο φόρο στα πλαίσια της επαγγελματικής του δραστηριότητας και όχι οποιεσδήποτε πράξεις που γίνονται ευκαιριακά από μη υποκείμενους στο φόρο που δεν 12

ενεργούν με την ιδιότητα τους αυτή. Έτσι, για παράδειγμα, η πώληση από έναν έμπορο ξυλείας του ιδιωτικού αυτοκινήτου του δεν αποτελεί υποκείμενη στο φόρο πράξη, αφού για την πράξη αυτή δεν ενεργεί στα πλαίσια της επαγγελματικής δραστηριότητας. Η εισαγωγή αγαθών στο εσωτερικό της χώρας. Η δεύτερη κατηγορία πράξεων που υπάγονται στο φόρο εκτός από την παράδοση αγαθών και την παροχή υπηρεσιών είναι και η εισαγωγή αγαθών στην ελληνική επικράτεια. Επισημαίνεται εδώ ότι η εισαγωγή αγαθών φορολογείται αντικειμενικά χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ιδιότητα του εισαγωγέα, δηλαδή χωρίς να εξετάζεται αν ο εισαγωγέας είναι υποκείμενος στο φόρο ή όχι ή αν αυτός ενεργεί κατά την εισαγωγή μέσα στα πλαίσια άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας του. Συνεπώς η εισαγωγή αγαθών θα φορολογηθεί και όταν εισαγωγέας είναι πρόσωπο που δεν ασκεί καμία οικονομική δραστηριότητα(ιδιώτης). Από 1/1/1993 και με το Ν.2093/92 προστέθηκαν δύο νέες κατηγορίες πράξεων στο «αντικείμενο του φόρου»που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία της Εσωτερικής Αγοράς και οι οποίες μέχρι τις 31/12/1992 αποτελούσαν ένα μέρος της εισαγωγής αγαθών, που αποστέλλονταν από τα κράτη μέλη προς την Ελλάδα. Η ρύθμιση αυτή κρίθηκε αναγκαία, επειδή από 1η Ιανουαρίου 1993 καταργούνται οι τελωνιακές διατυπώσεις και έλεγχοι στα σύνορα, όσον αφορά τη διακίνηση προσώπων και αγαθών μεταξύ των κρατών- μελών. Έτσι έχουμε ακόμα: Ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών και απόκτηση καινούργιου μεταφορικού μέσου. Με τον όρο ενδοκοινοτική απόκτηση, θεωρείται κάθε πράξη με την οποία μεταβιβάζεται σε ένα πρόσωπο το δικαίωμα να διαθέτει σαν κύριος ενσώματα κινητά αγαθά τα οποία αποστέλλονται ή μεταφέρονται από τον πωλητή ή τον αγοραστή ή από άλλο πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό των προσώπων αυτών από άλλο κράτοςμέλος προς το εσωτερικό της χώρας. 13

2.3 Υποκείμενοι στο φόρο Στο φόρο υπόκειται: Α. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ημεδαπό ή αλλοδαπό, ή ένωση προσώπων, εφόσον ασκεί κατά τρόπο ανεξάρτητο οικονομική δραστηριότητα, αδιάφορα από τον τόπο εγκατάστασης, τον επιδιωκόμενο σκοπό ή το αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής. Από τον πιο πάνω ορισμό προκύπτει ότι για να υπαχθεί κάποια στο φόρο πρέπει να συγκεντρώνει τις ακόλουθες ιδιότητες: 1) Να είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο (ημεδαπό ή αλλοδαπό)ή ένωση προσώπων. Επομένως, υποκείμενοι στο φόρο μπορεί να είναι εκτός από τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχείρηση και τα νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων ανεξάρτητα από τη νομική τους μορφή (πχ ΑΕ,ΕΠΕ,ομόρρυθμες,ετερόρρυθμες,συνεταιρισμοί,κοινοπραξίες,κοινωνίες αστικού δικαίου κλπ)στο φόρο επίσης υπάγεται και η συμπλοιοκτησία, καθώς και οι ιδιότυπες μεταφορικές επιχειρήσεις. 2) Να ασκεί οποιαδήποτε «οικονομική δραστηριότητα»ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης(στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό),τον επιδιωκόμενο σκοπό(κερδοσκοπικό ή μ η)και το αποτέλεσμα της δραστηριότητας του(κέρδος ή ζημία). Από τα πιο πάνω προκύπτει, ότι ο υποκείμενος στο φόρο μπορεί να είναι στην Ελλάδα και πρόσωπο που είναι εγκατεστημένο στο εξωτερικό για παράδειγμα, Έλληνας ή ξένος υπήκοος που είναι εγκατεστημένοι στο εξωτερικό(σε κράτος-μέλος ή τρίτη χώρα)όταν κάνει μέσα στην Ελλάδα φορολογητέες πράξεις, είναι υποκείμενοι και οφείλει για τις πράξεις αυτές να πληρώσει φόρο στη χώρα μας. Επίσης υποκείμενοι στο φόρο μπορεί να είναι και οι συνεταιρισμοί οποιασδήποτε μορφής(προμηθευτικοί, αγροτικοί)γιατί προκειμένου να χαρακτηριστεί κάποιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο ως υποκείμενο στο φόρο δεν ασκεί καμία δραστηριότητα αν αυτό επιδιώκει κερδοσκοπικό ή όχι σκοπό. Τέλος, το πρόσωπο που ασκεί κάποια επαγγελματική δραστηριότητα είναι υποκείμενο στο φόρο, ακόμη και αν δεν πραγματοποιεί από τη δραστηριότητα αυτή 14

κέρδος αλλά ζημία, για παράδειγμα, έμπορος αγοράζει έτοιμα ενδύματα αξίας 1000,00 ευρώ τα οποία αργότερα αναγκάζεται να τα πουλήσει κάτω από το κόστος τους, έστω 900,00 ευρώ (απαξίωση εμπορεύματος λόγω αλλαγής της μόδας)στην περίπτωση αυτή ο έμπορος είναι υποχρεωμένος να υποβάλλει τη σχετική δήλωση στο δημόσιο, έστω και αν η δήλωση είναι αρνητική. Δηλαδή, ο έμπορος αυτός που πούλησε τα εμπορεύματα με ζημία του, δεν παύει να είναι γι αυτό το λόγο το λόγο υποκείμενος στο φόρο. 3)Να ενεργεί κατά την άσκηση της δραστηριότητας του με τρόπο ανεξάρτητο. Αυτό σημαίνει ότι για να υπαχθεί κάποιος στο φόρο δεν πρέπει να έχει με τον εργοδότη ή τον εντολέα του σχέσεις μίσθωσης εργασίας ή οποιαδήποτε άλλη νομική σχέση εξάρτησης. Β) Κάθε πρόσωπο το οποίο πραγματοποιεί περιστασιακά παράδοση ενός καινούργιου μεταφορικού μέσου το οποίο αποστέλλεται ή μεταφέρεται προς άλλο κράτος-μέλος. 15

3. Φορολογητέες πράξεις 3.1 Παροχή υπηρεσιών Παράδοση αγαθών θεωρείται κάθε πράξη με την οποία μεταβιβάζεται σε κάποιο πρόσωπο το δικαίωμα να διαθέτει ως κύρια ενσώματα κινητά αγαθά καθώς και ακίνητα. Διευκρινίζεται ότι ως ενσώματα αγαθά θεωρούνται και οι φυσικές δυνάμεις ή ενέργειες, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συναλλαγής. Οι δυνάμεις ή ενέργειες αυτές, σύμφωνα και με τις διατάξεις του αστικού κώδικα μπορούν να είναι κυρίως το ηλεκτρικό ρεύμα, το αέριο, το ψύχος και η θερμότητα. Για την πραγματοποίηση της παράδοσης αγαθών απαιτείται η συνύπαρξη των εξής κυρίως στοιχείων: - Ενέργεια του υποκειμένου στο φόρο, στα πλαίσια της οικονομικής του δραστηριότητας. - Σύμβαση αμφοτεροβαρής και μεταβιβαστικής της κυριότητα - Παράδοση μεταβιβαζόμενου πράγματος - Θέση του πράγματος στη διάθεση του λήπτη Κατά την πώληση ή αγορά αγαθών από παραγγελιοδόχο που ενεργεί στο όνομα του, θεωρείται ότι συντελείται παράδοση αγαθών μεταξύ αυτού και του παραγγελέα. Στην περίπτωση αυτή ο παραγγελιοδόχος θεωρείται κατά περίπτωση αγοραστής ή πωλητής ως προς τον παραγγελέα. Ως παράδοση λογίζεται επίσης: Η πώληση αγαθών με τον όρο της παρακράτησης της κυριότητας μέχρι την αποπληρωμή του τιμήματος. Η μεταβίβαση, με καταβολή αποζημίωσης της κυριότητας αγαθού που ενεργείται κατόπιν επιταγής δημοσίας αρχής ή στο όνομα της σε εκτέλεση νόμου. Παράδοση ακινήτων: 1. Παράδοση ακινήτων είναι η μεταβίβαση αποπερατωμένων ή ημιτελών κτιρίων ή τμημάτων τους και του οικοπέδου που μεταβιβάζεται μαζί με αυτά, εφόσον πραγματοποιείται πριν από την πρώτη εγκατάσταση σ αυτά. Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου θεωρούνται: 16

1. Ως κτίρια, τα κτίσματα γενικά και οι κάθε είδους κατασκευές που συνδέονται με τα κτίσματα ή με το έδαφος κατά τρόπο σταθερό και μόνιμο. II. Ως πρώτη εγκατάσταση ή πρώτη χρησιμοποίηση, με οποιοδήποτε τρόπο, των κτιρίων ύστερα από την ανέγερση τους, όπως είναι η ιδιοκατοίκηση, η μίσθωση, η ιδιόχρηση, ή άλλη χρήση. Όταν με τα κτίσματα μεταβιβάζεται οικόπεδο μεγαλύτερο εκείνου που ορίζεται ως οικοδομήσιμο από τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις, η παράδοση του επιπλέον οικοπέδου υπάγεται στο φόρο του παρόντος νόμου, εφόσον αυτό δεν είναι οικοδομήσιμο σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις. 2. Παράδοση θεωρείται επίσης: I. Η μεταβίβαση της υψηλής κυριότητας, η σύσταση, ή η παραίτηση από το δικαίωμα προσωπικής δουλείας, καθώς και η μεταβίβαση του δικαιώματος άσκησης της επικαρπίας των ακινήτων της παραγράφου 1 II. Η εκτέλεση εργασιών στα ακίνητα, με μίσθωση έργου ανεξάρτητα αν διαθέτει τα υλικά ο εργοδότης ή ο εργολάβος. Εργασίες κατά την πιο πάνω έννοια είναι και οι εκσκαφές, οι κατεδαφίσεις, η κατασκευή οικοδομών οδών, γεφυρών, υδραγωγείων, υδραυλικών και αποχετευτικών έργων, ηλεκτρολογικών και μηχανολογικών εγκαταστάσεων και τεχνικών γενικά έργων, καθώς και οι συμπληρώσεις. επεκτάσεις, διαρρυθμίσεις και επισκευές εκτός από τις εργασίες συνήθους συντήρησης των έργων αυτών. 3. Στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 και στην περίπτωση α' της παραγράφου 2,στις οποίες επιβάλλεται Φ.Π.Α, δεν επιβάλλεται φόρος μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ) Ο επαγγελματίας κατασκευαστής ακινήτων ήταν μέχρι 31/12/2005 απαλλασσόμενοι από τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται από τον κώδικα Φ.Π.Α λόγω αναστολής εφαρμογής του Φ.Π.Α στα ακίνητα Μετά την ισχύ των διατάξεων του ν.3427/2005 ο επαγγελματίας κατασκευαστής νεόδμητων ακινήτων, για τα ακίνητα που ανεγείρει με άδειες που εκδίδονται μετά την 1/1/2006 τα οποία πρόκειται να αποτελέσουν αντικείμενο της δραστηριότητας του, έχει πλέον όλες τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τον κώδικα Φ.Π.Α. 17

1) Ο νόμος ορίζει ότι παροχή υπηρεσιών θεωρείται κάθε πράξη που δε συνιστά παράδοση αγαθών. Όπως γίνεται αντιληπτό, η διατύπωση αυτή του νόμου δείχνει τη γενικότητα του φόρου, στον οποίο υπάγονται αφενός οι παραδόσεις αγαθών και αφετέρου κάθε πράξη που δεν συνιστά παράδοση αγαθών. Επομένως, γνωρίζοντας τη βασική κατηγορία των πράξεων που αποτελούν παράδοση αγαθών και έχοντας υπόψη από την κοινή πείρα των συναλλαγών, τις πράξεις που από την φύση τους και τον οικονομικό τους προορισμό συνιστούν παροχή υπηρεσιών, μπορούμε να διακρίνουμε και να κατατάξουμε στις φορολογητέες πράξεις των υπηρεσιών τις εργασίες για παράδειγμα, των ελεύθερων επαγγελματιών των ελεύθερων τεχνιτών, των μεσιτών, των μεταφορέων, των συμβούλων γενικά, των γραφείων μελετών, επεξεργασίας στοιχείων και πληροφοριών, των κομμωτηρίων, των ινστιτούτων καλλονής, των διαφημιστικών επιχειρήσεων, των δημοσίων θεαμάτων και ακροαμάτων, των επιχειρήσεων, των επιχειρήσεων παροχής οδικής βοήθειας, της μίσθωσης ενσώματων κινητών αγαθών κλπ. Ακολούθως στην ίδια διάταξη και για άρση κάθε αμφιβολίας διευκρινίζεται από το νόμο ότι η πράξη της παροχής υπηρεσιών μπορεί να συνίσταται και: Σε μεταβίβαση ή παραχώρηση της χρήσης ενός άυλου αγαθού, όπως είναι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, οι άδειες εκμετάλλευσης βιομηχανικών και εμπορικών σημάτων και παρόμοιων δικαιωμάτων. Σε υποχρέωση για παράλειψη ή ανοχή μιας πράξης ή κατάστασης όπως είναι π.χ η ανάληψη υποχρέωσης για μη άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας σε ορισμένο μέρος ή σε όλη τη χώρα, η ανάληψη υποχρέωσης για μη άσκηση συγκεκριμένου δικαιώματος κλπ. Εννοείται βέβαια ότι για την υπαγωγή στο φόρο των ανωτέρω πράξεων(παροχή υπηρεσιών)προϋπόθεση είναι καταρχήν, η ύπαρξη ανταλλάγματος, δηλαδή η παροχή υπηρεσιών να ενεργείται με κάποια αμοιβή. 2) Ως παροχή υπηρεσιών λογίζεται επίσης: ΐ. Η εκμετάλλευση ξενοδοχείων, επιπλωμένων δωματίων και οικιών, κατασκηνώσεων και παρόμοιων εγκαταστάσεων, χώρων στάθμευσης κάθε είδους μεταφορικών μέσων και τροχόσπιτων, 18

ΐΐ. Η διάθεση τροφής και ποτών από εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία, κέντρα διασκέδασης και παρόμοιες επιχειρήσεις για επιτόπια κατανάλωση, ΐΐΐ. Η εκτέλεση υπηρεσίας με καταβολή αποζημίωσης ύστερα από επιταγή δημόσιας αρχής ή στο όνομα της ή σε εκτέλεση νόμου,(στη κατηγορία των υπηρεσιών αυτών ανήκουν αυτές που προσφέρονται π.χ. από κέντρα τεχνικού ελέγχου αυτοκινήτων, από ορκωτούς λογιστές, πραγματογνώμονες κλπ, καθώς και σε κάθε περίπτωση παροχής υπηρεσίας μετά από επιταγή της δημόσιας αρχής όπως π.χ η υποχρέωση των πολιτικών μηχανικών μίας περιοχής να εκτιμήσουν τις ζημιές των σπιτιών από ένα σεισμό ΐν. Η μίσθωση βιομηχανοστασίων και χρηματοθυρίδων, ν. Οι εργασίες φασών επί ενσώματων κινητών αγαθών. Ως εργασία φασών νοείται η εκτέλεση εργασιών παραγωγής, κατασκευής η συναρμολόγησης ενσώματων κινητών αγαθών, με σύμβαση μίσθωσης έργου, από υλικά και αντικείμενα που παραδίδονται από τον εργοδότη στον εργολάβο για το σκοπό αυτόν, ανεξάρτητα αν ο εργολάβος χρησιμοποιεί και δικά του υλικά. Η διάταξη της περίπτωσης αυτής ισχύει και όταν ο εργοδότης είναι υποκείμενος στο φόρο εγκαταστημένος σε άλλο κράτος-μέλος, εφόσον τα υλικά και αντικείμενα αποστέλλονται από το κράτος του εργοδότη και τα αγαθά ποτ παράγονται ή κατασκευάζονται ή συναρμολογούνται από τον εργολάβο μεταφέρονται ή αποστέλλονται στον εργοδότη στο κράτος-μέλος, στο οποίο αυτός είναι εγκατεστημένος. 3)Αν ο υποκείμενος στο φόρο μεσολαβεί σε παροχή υπηρεσιών, ενεργώντας στο όνομα του, αλλά για λογαριασμό άλλων προσώπων,θεωρείται ότι λαμβάνει και παρέχει ο ίδιος τις υπηρεσίες αυτές. 3.2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ Στην εισαγωγή των αγαθών φορολογείται αντικειμενικά αυτή καθαυτή η πράξη της εισόδου των αγαθών, από χώρες εκτός της κοινότητας, ανεξάρτητα από το πρόσωπο που ενεργεί την εισαγωγή, υποκείμενο ή μη στο φόρο ή ιδιώτη, σε αντίθεση με τις πράξεις που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της χώρας(παράδοση αγαθών και παροχή υπηρεσιών),οι οποίοι υπάγονται στο φόρο όταν πραγματοποιούνται από υποκείμενο στο φόρο πρόσωπο που ενεργεί μ αυτή του την ιδιότητα 19

Ως εισαγωγή αγαθών θεωρείται: Α)Η είσοδος στο εσωτερικό της χώρας αγαθών που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις των άρθρων 9 και 10 της Συνθήκης περί Ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας ή προκειμένου για αγαθά υπαγόμενα στη Συνθήκη περί Ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, που δεν βρίσκονται σε ελεύθερη κυκλοφορία. Β)Η είσοδος στο εσωτερικό της χώρας αγαθών προερχόμενων από τρίτες χώρες, εκτός από αυτά που αναφέρονται στη περίπτωση Α. 3.3 ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ Ενδοκοινοτικές συναλλαγές είναι οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται σε κοινοτικό επίπεδο και ανάλογα με τη μορφή της συναλλαγής μπορούν να ταξινομούνται στις ακόλουθες κατηγορίες: Α)Συναλλαγές μεταξύ των επιχειρήσεων: Είναι οι συναλλαγές που γίνονται μεταξύ δύο υποκειμένων στο Φ.Π.Α επιχειρήσεων, οι οποίες είναι εγκατεστημένες σε διαφορετικά Κράτη-Μέλη. Π.χ. ελληνική επιχείρηση εμπορίας ηλεκτρικών συσκευών αγοράζει τέτοιες συσκευές από αντίστοιχη ιταλική ή γερμανική επιχείρηση εμπορίας ειδών διατροφής αγοράζει από αντίστοιχη ελληνική κονσέρβες φρούτων. Για να είναι ενδοκοινοτικές αυτές οι συναλλαγές θα πρέπει απαραίτητα οι συναλλασσόμενες επιχειρήσεις να είναι υποκείμενες στο φόρο και να υπάρχει αποδεδειγμένα φυσική μεταφορά των αγαθών από το ένα κράτος-μέλος στο άλλο. Β)Συναλλαγές με απαλλασσόμενα πρόσωπα ή επιχειρήσεις μη υποκείμενες στο φόρο: Είναι οι συναλλαγές που γίνονται μεταξύ δύο προσώπων ή επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένες σε διαφορετικά Κράτη-Μέλη και ο ένας από τους συναλλασσόμενους δεν είναι υποκείμενος στο Φ.Π.Α. 20

Π.χ. βελγικό νοσοκομείο(απαλλασσόμενη επιχείρηση)αγοράζει αξονικό τομογράφο από αγγλικό εργοστάσιο κατασκευής ιατρικών μηχανημάτων. Ένας ελληνικός δήμος αγοράζει απορριμματοφόρα οχήματα από γαλλική επιχείρηση ειδικών οχημάτων. Οι συναλλαγές αυτές είναι ενδοκοινοτικές αλλά διέπονται από ορισμένους ειδικούς κανόνες προκειμένου να προσδιοριστεί ο τόπος φορολόγησης. Πιο συγκεκριμένα, εάν ένα απαλλασσόμενο πρόσωπο ή επιχείρηση αγοράζει αγαθά από ένα άλλο κράτος-μέλος, καταβάλλει κανονικά το Φ.Π.Α στη χώρα προέλευσης, εφόσον η αξία των αγαθών δεν υπερβαίνει τα 10.000,00ευρώ.Στην περίπτωση που η αξία των αγοραζομένων αγαθών είναι μεγαλύτερη από 10.000,00 ευρώ, ο Φ.Π.Α οφείλεται στη χώρα που είναι εγκατεστημένο το απαλλασσόμενο πρόσωπο. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το απαλλασσόμενο πρόσωπο θα πρέπει να εγγραφεί στο VIES και να καταστεί υποκείμενος στο Φ.Π.Α, προκειμένου να μην επιβαρυνθεί με το Φ.Π.Α της χώρας προέλευσης από τον πωλητή αλλά να τον καταβάλλει με έκτακτη περιοδική δήλωση Φ.Π.Α στο Κράτος-Μέλος που είναι εγκατεστημένος. Εδώ επισημαίνεται ότι το απαλλασσόμενο πρόσωπο έχει την ευχέρεια να επιλέξει σαν τόπο φορολόγησης το κράτος-μέλος που είναι εγκατεστημένο, ακόμα και στην περίπτωση που η αξία των αγοραζομένων αγαθών είναι μικρότερη από 10.000,00 ευρώ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι πριν από την αγορά των αγαθών το εν λόγω απαλλασσόμενο πρόσωπο πρέπει να εγγραφεί στο VIES, ώστε ο πωλητής να τον τιμολογήσει χωρίς το Φ.Π.Α του Κράτους-Μέλους πώλησης των αγαθών. Εξυπακούεται ότι και σ αυτή την περίπτωση το απαλλασσόμενο πρόσωπο θα πρέπει να καταβάλει τον αναλογούντα Φ.Π.Α με έκτακτη περιοδική δήλωση στη χώρα που είναι εγκατεστημένο. Γ)Πωλήσεις σε ιδιώτες: Μετά την κατάργηση των φορολογητέων συνόρων(1.1.1993)οι ιδιώτες που ταξιδεύουν από το ένα Κράτος-Μέλος στο άλλο και αγοράζουν αγαθά, πληρώνουν το Φ.Π.Α στο Κράτος-Μέλος που τα αγόρασε και δεν είναι υπόχρεοι για καταβολή Φ.Π.Α όταν θα επιστρέψουν στο δικό τους Κράτος-Μέλος. 21

Π.χ. Ιταλίδα τουρίστρια που αγοράζει κοσμήματα από κατάστημα της Αθήνας, θα επιβαρυνθεί με ελληνικό Φ.Π.Α (19%)και δεν είναι υπόχρεη για καταβολή Φ.Π.Α όταν επιστρέψει στην Ιταλία. Εδώ θα πρέπει να αναφερθούν ορισμένες διευκρινίσεις για το καθεστώς των πωλήσεων αγαθών σε ενδοκοινοτικά ταξίδια. Μέχρι την 30.06.1999 απαλλασσόταν η αγορά ορισμένων ποσοτήτων από τους ενδοκοινοτικούς ταξιδιώτες κατά τη διάρκεια ενδοκοινοτικών ταξιδιών με πλοία ή αεροσκάφη. Τα προϊόντα αυτά θα μπορούν να υπάγονται μόνο σε Φ.Π.Α(π.χ. κολόνιες)ή σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και Φ.Π.Α (τσιγάρα και αλκοολούχα ποτά). Μετά την 01.07.1999 δεν υφίσταται πλέον απαλλαγή και τα αγαθά που αγοράζονται κατά τη διάρκεια ενός ενδοκοινοτικού ταξιδιού, π.χ. Πάτρα-Ανκόνα με πλοίο ή Αθήνα- Μόναχο με αεροσκάφος, φορολογούνται με τους όρους και το συντελεστή Φ.Π.Α του Κράτους-Μέλους αναχώρησης. Ο κανόνας αυτός εφαρμόζεται ακόμα και στις περιπτώσεις διέλευσης από διεθνή ύδατα ή διεθνή εναέριο χώρο. Δ)Πωλήσεις από απόσταση: Οι συναλλαγές αυτές πραγματοποιούνται με αποστολή των αγαθών και την ευθύνη της μεταφοράς την αναλαμβάνει ο πωλητής, ο οποίος είναι υποκείμενος στο Φ.Π.Α εγκατεστημένος σε ένα Κράτος-Μέλος και ο αγοραστής σε άλλο. Ο αγοραστής είναι κατά κανόνα ιδιώτης ή άλλο πρόσωπο το οποίο ενεργεί σαν ιδιώτης, που δεν έχει δικαίωμα έκπτωσης του φόρου και δεν υποχρεούνται από άλλες διατάξεις να καταβάλει το φόρο σαν ενδοκοινοτική απόκτηση. Η επιλογή των αγοραζομένων προϊόντων μπορεί να γίνει μέσω ειδικών φυλλαδίων ή τιμοκαταλόγων που να έχουν έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή. Η παραγγελία μπορεί να γίνει γραπτά, τηλεφωνικά ή μέσω Ιntemet. Και η παράδοση γίνεται συνήθως ταχυδρομικά ή ηλεκτρονικά. Π.χ. έλληνας σπουδαστής από τη Θεσσαλονίκη δίνει παραγγελία μέσω για δυο εξειδικευμένα βιβλία, τα οποία του αποστέλλονται ταχυδρομικά από τη Γαλλία. Ο τόπος φορολογίας αυτών των συναλλαγών είναι το Κράτος-Μέλος εγκατάστασης του πωλητή, εκτός εάν οι συνολικές πωλήσεις του κατά την τρέχουσα ή προηγούμενη διαχειριστική περίοδο προς το συγκεκριμένο Κράτος-Μέλος του αγοραστή 22

έχουν υπερβεί ορισμένα όρια (35.000,00 ή 100.000,00 ευρώ),τα οποία έχουν καθοριστεί από το Κράτος-Μέλος του αγοραστή. Στο παραπάνω αναφερόμενο παράδειγμα οι πωλήσεις της γαλλικής επιχείρησης προς Έλληνες αγοραστές μέχρι του ορίου των 35.000,00ευρώ επιβαρύνονται με γαλλικό Φ.Π.Α Εάν οι πωλήσεις αυτές υπερβούν τα 35.000,00 ευρώ, τότε τόπος φορολογίας των περαιτέρω πωλήσεων είναι η Ελλάδα και αυτό σημαίνει ότι η γαλλική επιχείρηση πρέπει να ορίσει φορολογικό εκπρόσωπο στην Ελλάδα μέσω του οποίου θα πωλεί με ελληνικό Φ.Π.Α τον οποίο θα αποδίδει στο Ελληνικό Δημόσιο. Για τα όρια που ισχύουν στα Κράτη-Μέλη παρατίθεται ο παρακάτω πίνακας: Κράτος-Μέλος Κοινοτικό πρόθεμα Όριο σε ευρώ Αυστρία ΑΤ 100.000,00 Βέλγιο ΒΕ 35.000,00 Γαλλία ΕΚ 100.000,00 Γερμανία ΌΕ 100.00,00 Δανία ΌΚ 35.000,00 Ελλάδα ΕΕ 35.000,00 Ιταλία ΙΤ 35.000,00 Ιρλανδία ΙΕ 35.000,00 Ισπανία Ε8 35.000,00 Λουξεμβούργο Ε ϋ 100.000,00 Μεγάλη Βρετανία ΘΒ 100.000,00 Ολλανδία ΝΕ 100.000,00 Πορτογαλία ΡΤ 35.000,00 Σουηδία 8Ε 35.000,00 Φινλανδία ΕΙ 35.000,00 Ε)Πωλήσεις καινούργιων μεταφορικών μέσων και προϊόντων Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης: Για τις συναλλαγές αυτές ο Φ.Π.Α καταβάλλεται πάντα στο Κράτος-Μέλος ταξινόμησης ή κατανάλωσης. Οι συναλλαγές αυτές αφορούν: - καινούρια μεταφορικά μέσα, - πετρελαιοειδή, 23

- οινόπνευμα και οινοπνευματώδη ποτά και - βιομηχανοποιημένα καπνά. Οι σχετικές κοινοτικές διατάξεις περιλαμβάνονται στις οδηγίες 92/78,92/81 και 92/83 και έχουν ενσωματωθεί στο εθνικό μας δίκαιο με το Ν.2127/1993 (από 1.1.2002 ο Ν.2127/1993 ενσωματώθηκε στον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα Ν.2960/2001). Σαν καινούρια μεταφορικά μέσα, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν.2859/2000 (κωδικός Φ.Π.Α),θεωρούνται: - τα σκάφη μήκους άνω των 7,5μέτρων, - τα αεροσκάφη των οποίων το συνολικό βάρος κατά την απογείωση υπερβαίνει τα 1.550χιλιόγραμμα, - τα χερσαία οχήματα με κινητήρα κυβισμού άνω των 48 κυβικών εκατοστών ή ισχύος άνω των 72 kw, τα οποία προορίζονται για τη μεταφορά προσώπων ή εμπορευμάτων. Τα ανωτέρω θεωρούνται καινούργια εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι δύο αναφερόμενες παρακάτω προϋποθέσεις: - Η παράδοση των μεταφορικών μέσων να πραγματοποιείται πριν την πάροδο τριών μηνών από την ημερομηνία της πρώτης κυκλοφορίας για σκάφη και αεροσκάφη και πριν την πάροδο έξι μηνών για τα χερσαία οχήματα και - Τα μεταφορικά μέσα να μην έχουν διανύσει περισσότερα από 6.000 χιλιόμετρα (για τα χερσαία οχήματα), άνω των 100 ωρών πλεύσης (για τα σκάφη) και άνω των 40 ωρών πτήσης (για τα αεροσκάφη). Η διαδικασία καταβολής του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης(τέλος ταξινόμησης για τα οχήματα) και του Φ.Π.Α για τις συναλλαγές αυτές, προβλέπεται από την παρ. 7 του άρθρου 38 του Ν.2859/2000(κωδικός Φ.Π.Α) και η καταβολή του φόρου γίνεται με ειδική δήλωση στην αρμόδια Τελωνειακή Αρχή. Επισημαίνεται ότι για την αγορά προϊόντων που υπάγονται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης δεν ισχύει το όριο των 10.000,00 ευρώ για τα απαλλασσόμενα πρόσωπα και ο τόπος φορολογίας είναι το Κράτος-Μέλος του αγοραστή, σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 11 του Ν.2859/2000(κωδικός Φ.Π.Α). 24

ΣΤ)Πωλήσεις μεταχειρισμένων οχημάτων και αγαθών, καθώς και αντικειμένων καλλιτεχνικής και συλλεκτικής αξίας: Κατά κανόνα οι συναλλαγές αυτές φορολογούνται στο Κράτος-Μέλος του πωλητή και είναι ιδιότυπες ενδοκοινοτικές συναλλαγές αφού διέπονται από ειδικούς κανόνες. Ορισμένες όμως φορές αντιμετωπίζονται σαν ενδοκοινοτικές, όπως π.χ πώληση μεταχειρισμένου αυτοκινήτου από πωλητή υποκείμενο στο φόρο σε αγοραστή υποκείμενο που είναι εγκατεστημένος σε διαφορετικό Κράτος-Μέλος. Ζ)Παροχή υπηρεσιών: Είναι οι συναλλαγές που αφορούν την παροχή υπηρεσιών σε κοινοτικό επίπεδο και έχουν διακρατικό χαρακτήρα, όπως π.χ. οι ενδοκοινοτικές μεταφορές Facon κ.λπ. Δεν δημιουργούνται δηλωτικές υποχρεώσεις (Listing και Intrastat)όπως συμβαίνει με την παράδοση των αγαθών. Συνδέονται όμως σε πολλές περιπτώσεις άμεσα με τις ενδοκοινοτικές παραδόσεις ή αποκτήσεις και τις επηρεάζουν ως προς τον τόπο φορολόγησης, όπως π.χ. ενδοκοινοτική παράδοση η οποία περιλαμβάνει εγκατάσταση και συναρμολόγηση του παραδιδόμενου αγαθού. Η)Συναλλαγές μεταξύ μη υποκειμένων ή μεταξύ ιδιωτών: Πρόκειται για συναλλαγές σε κοινοτικό επίπεδο που μπορεί να έχουν διακρατικό χαρακτήρα αλλά επειδή διενεργούνται από πρόσωπα που είναι εκτός πεδίου εφαρμογής του Φ.Π.Α.(όπως αυτό καθορίζεται από τις σχετικές κοινοτικές και εθνικές διατάξεις)δεν θεωρούνται ούτε αντιμετωπίζονται σαν ενδοκοινοτικές συναλλαγές. Παραδείγματος χάριν, η αγορά μεταχειρισμένου Ι.Χ. αυτοκινήτου, που πραγματοποιεί Έλληνας ιδιώτης από Ιταλό ιδιώτη είναι εκτός πεδίου εφαρμογής Φ.Π.Α. και δεν είναι ενδοκοινοτική συναλλαγή. 3.4 ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Ενδοκοινοτική παράδοση είναι η παράδοση αγαθών, τα οποία αποστέλλονται ή μεταφέρονται σε άλλο Κράτος-Μέλος από τον πωλητή ή τον παραλήπτη ή από άλλον 25

που ενεργεί για λογαριασμό τους, προς άλλον υποκείμενο στο φόρο ή προς μη υποκείμενο στο φόρο πρόσωπο, το οποίο υπό προϋποθέσεις καθίσταται υποκείμενο στο Φ.Π.Α. Η παράδοση αυτή, που πριν την κατάργηση των φορολογικών συνόρων εθεωρείτο εξαγωγή, στα πλαίσια του μεταβατικού καθεστώτος(μετά την 1/1/1993) θεωρείται ενδοκοινοτική παράδοση. Σύμφωνα με τις διατάξεις αφενός του κοινοτικού (άρθρου 28γ της 6ης οδηγίας)και αφετέρου του εθνικού δικαίου(άρθρο 28 του Ν.2859/2000)η ενδοκοινοτική παράδοση αγαθών απαλλάσσεται από Φ.Π.Α. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την απαλλαγή είναι η φυσική μεταφορά του αγαθού από την Ελλάδα σε άλλο Κράτος-Μέλος και η τιμολόγηση να γίνεται μεταξύ δύο υποκειμένων και εγγεγραμμένων στο σύστημα VIES. Παραδείγματος χάριν, η παράδοση τυποποιημένων ξηρών καρπών από ελληνική σε γερμανική επιχείρηση αποτελεί ενδοκοινοτική παράδοση και απαλλάσσεται από Φ.Π.Α, εφόσον βεβαίως συντρέχουν οι πιο πάνω αναφερόμενες προϋποθέσεις. Επίσης, η πώληση κονσερβών από ελληνικό συνεταιρισμό σε σουπερμάρκετ του Βελγίου, εφόσον συντρέχουν οι αναφερθείσες προϋποθέσεις, αποτελεί ενδοκοινοτική παράδοση και απαλλάσσεται από Φ.Π.Α. Οι εν λόγω ενδοκοινοτικές παραδόσεις είναι απαλλασσόμενες για την Ελλάδα γιατί θα αντιμετωπισθούν σαν ενδοκοινοτικές αποκτήσεις στη Γερμανία και στο Βέλγιο αντίστοιχα και θα φορολογηθούν εκεί. Μπορούν να διακρίνουμε τις ενδοκοινοτικές παραδόσεις σε: - απλές παραδόσεις (π.χ. παράδοση από την Ελλάδα στην Ιταλία) - τριγωνικές παραδόσεις (π.χ. παράδοση αγαθών στη Γερμανία, τα οποία όμως ο έλληνας πωλητής αγόρασε από την Ιταλία), - παράδοση αγαθών που υπόκειται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (π.χ. παράδοση λικέρ από την Ελλάδα στην Ολλανδία), - μεταφορά αγαθών επιχείρησης σε άλλο Κράτος-Μέλος (π.χ. μεταφορά εμπορεύσιμων αγαθών μιας ελληνικής επιχείρησης στο Βέλγιο για προσωρινή αποθήκευση και μεταγενέστερη πώληση) κ.λπ. 26

3.5 ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΑΠΟΚΤΗΣΗ Ενδοκοινοτική απόκτηση είναι η πράξη με την οποία ένα πρόσωπο αποκτά το δικαίωμα να κατέχει ως κύριος ενσώματα κινητά αγαθά που αποστέλλονται ή μεταφέρονται από άλλο Κράτος-Μέλος στην Ελλάδα από τον πωλητή ή τον αγοραστή ή από άλλον που ενεργεί για λογαριασμό τους. Η πράξη αυτή που πριν από την κατάργηση των φορολογικών συνόρων εθεωρείτο εισαγωγή, στα πλαίσια του μεταβατικού καθεστώτος (μετά την 1/1/1993) θεωρείται ενδοκοινοτική απόκτηση. Σύμφωνα με τις διατάξεις τόσο του κοινοτικού (άρθρα 22,26,28α και 33 της 6ης Οδηγίας)όσο και του εθνικού δικαίου(άρθρα 11 και 15 του Ν.2859/2000),η ενδοκοινοτική απόκτηση θεωρείται ότι πραγματοποιείται στην Ελλάδα, όταν ο χρόνος άφιξης των αγαθών που αποστέλλονται ή μεταφέρονται από άλλο Κράτος-Μέλος προς αυτόν που τα αποκτά, βρίσκονται στο εσωτερικό της χώρας. Παραδείγματος χάριν, η αγορά ηλεκτρικών συσκευών που πραγματοποιεί ελληνική εμπορική επιχείρηση από γερμανικό εργοστάσιο θεωρείται ενδοκοινοτική απόκτηση εάν βεβαίως τα αγαθά μεταφέρονται στην Ελλάδα και η τιμολόγηση γίνεται μεταξύ δύο υποκειμένων και εγγεγραμμένων στο σύστημα VIES. Επίσης, η αγορά ξυλείας που πραγματοποιεί ελληνικό εργοστάσιο από φινλανδική επιχείρηση, εφόσον συντρέχουν οι αναφερόμενες ανωτέρω προϋποθέσεις, αντιμετωπίζεται σαν ενδοκοινοτική απόκτηση. Οι εν λόγω ενδοκοινοτικές αποκτήσεις θα φορολογηθούν στην Ελλάδα επειδή έχουν απαλλαγεί του Φ.Π.Α σαν ενδοκοινοτικές παραδόσεις στην Γερμανία και Φινλανδία αντίστοιχα. Μπορούμε να διακρίνουμε τις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις σε: - απλές αποκτήσεις (π.χ. αγορά αγαθών από την Ιταλία), - τριγωνικές αποκτήσεις (π.χ. αγορά από την Γερμανία, τα οποία όμως παραδόθηκαν από την Ιταλία), - απόκτηση αγαθών με Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (π.χ. αγορά μπύρας από την Ολλανδία), - απόκτηση μεταφορικών μέσων (π.χ. αγορά φορτηγού αυτοκινήτου από τη Γερμανία), 27

- μεταφορά παγίων κοινοτικής επιχείρησης στην Ελλάδα (π.χ. ιταλική κατασκευαστική εταιρεία μεταφέρει τον εξοπλισμό της στην Ελλάδα, προκειμένου να εκτελέσει ένα τεχνικό έργο. Επισημαίνεται ότι τυπικά στις ανωτέρω ενδοκοινοτικές αποκτήσεις ο τόπος φορολόγησης είναι η Ελλάδα. Στην πράξη όμως δεν εκταμιεύεται φόρος επειδή ο αναλογών Φ.Π.Α. χρεοπιστώνεται στη δήλωση Φ.Π.Α. Ο εν λόγω Φ.Π.Α. θα εισπραχθεί στην περαιτέρω πώληση στο εσωτερικό της χώρας. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ένα ταμειακό μειονέκτημα για τις συναλλαγές στο εσωτερικό της χώρας. 3.6 ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ Φ.Π.Α. Η περιοδική δήλωση Φ.Π.Α. (κανονική ή έκτακτη) υποβάλλεται από όλους τους υπόχρεους Φ.Π.Α. ανεξάρτητα εάν πραγματοποιούν ή όχι ενδοκοινοτικές συναλλαγές. Όμως, όσοι διενεργούν ενδοκοινοτικές παραδόσεις ή αποκτήσεις είναι απαραίτητο να απεικονίζουν τις συναλλαγές αυτές στην περιοδική τους δήλωση, επειδή ειδικά για το μεταβατικό καθεστώς Φ.Π.Α. οι δηλούμενες αξίες σε εθνικό επίπεδο διασταυρώνονται με τα στοιχεία που συλλέγονται σε κοινοτικό επίπεδο (από τις περιοδικές δηλώσεις των συναλλασσομένων και από τις δηλώσεις Listing),ώστε να καθίσταται εφικτός ο κοινοτικός έλεγχος. Αναφορικά με το χρόνο που πρέπει να καταχωρούνται οι ενδοκοινοτικές συναλλαγές σημειώνονται τα ακόλουθα: - Οι ενδοκοινοτικές παραδόσεις πρέπει να περιλαμβάνονται στη δήλωση της φορολογικής περιόδου που διενεργήθηκε η παράδοση (έκδοση σχετικού τιμολογίου)και στο τρίμηνο Listing της ίδιας περιόδου. - Οι ενδοκοινοτικές αποκτήσεις πρέπει να περιλαμβάνονται στη δήλωση της φορολογικής περιόδου που πραγματοποιήθηκε η απόκτηση. Ο χρόνος γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης συνδέεται με το απαιτητό του φόρου από το Ελληνικό Δημόσιο. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 18 του Ν.2859/2000 ο φόρος γίνεται απαιτητός (άρα θα καταχωρηθεί στη δήλωση) κατά το χρόνο έκδοσης του τιμολογίου ή άλλου στοιχείου που επέχει θέση τιμολογίου και στην περίπτωση που δεν εκδόθηκε τιμολόγιο ή άλλο στοιχείο ο φόρος γίνεται απαιτητός από το Δημόσιο το αργότερο τη 15η ημέρα του 28

επόμενου μήνα από αυτόν που γεννήθηκε η φορολογική υποχρέωση (παρελήφθησαν τα αγαθά). Εάν για παράδειγμα τα αγαθά ήλθαν στην Ελλάδα το μήνα Μάρτιο ενώ το τιμολόγιο εκδόθηκε από τον αντισυμβαλλόμενο το μήνα Απρίλιο, η ενδοκοινοτική απόκτηση θα δηλωθεί με τη δήλωση Φ.Π.Α. του Απριλίου. Εάν τα αγαθά ήλθαν στην Ελλάδα το μήνα Μάρτιο αλλά το τιμολόγιο εκδίδεται το μήνα Μάιο ή δεν εκδίδεται καθόλου, η ενδοκοινοτική απόκτηση θα δηλωθεί τον Απρίλιο. Εάν το τιμολόγιο εκδοθεί πριν την άφιξη των αγαθών, η ενδοκοινοτική απόκτηση θα δηλωθεί στο μήνα έκδοσης του τιμολογίου. Επισημαίνεται ότι τα παραπάνω πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και για την απεικόνιση των συναλλαγών αυτών στο Listing ενδοκοινοτικών αποκτήσεων. Οι ημερομηνίες υποβολής των περιοδικών δηλώσεων Φ.Π.Α. και των δηλώσεων INTRASTAT, περιλαμβάνονται στον παρακάτω πίνακα: Γ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Α ΚΑΙ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Περίοδος υποβολής Μορφή υποβολής Ημερομηνίες υποβολής Περ. ΦΠΑ INTRASTAT Περ. ΦΠΑ ΙΝΤΚΑ8ΤΑΤ Μηνιαία Μηνιαία Τριμηνιαία Μηνιαία Ηλεκτρονική Έντυπη ή Μέχρι 26η * την ηλεκτρονική Έντυπη: ή Ηλεκτρονική: Μέχρι την 26η * Έντυπη ηλεκτρονική Έντυπη: ή 20ή-23η Ηλεκτρονική: Μέχρι την 26η ** Έντυπη ηλεκτρονική ή Έντυπη: 20ή-23η ή μέχρι την 26η *** Ηλεκτρονική: Μέχρι την 26η * *Εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από το μήνα αναφοράς. * Εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από το τρίμηνο αναφοράς 29

*Ειδικά για το τρίτο μήνα του εκάστοτε τριμήνου, η δήλωση INTRASTAT μπορεί να υποβληθεί εμπρόθεσμα στη ΔΥΟ μέχρι την 26η, εφόσον η περιοδική δήλωση του ΦΠΑ υποβληθεί ηλεκτρονικά. Στην περίπτωση που συμβεί κάποια από τις παραπάνω καταληκτικές ημερομηνίες να μην είναι εργάσιμη ημέρα, τότε η λήξη της προθεσμίας μεταφέρεται στην επόμενη εργάσιμη ημέρα. 3.7 ΣΥΣΤΗΜΑ VIES Μέσω του συστήματος αυτού διενεργείται ο έλεγχος στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές. Τα γράμματα του VIES είναι τα αρχικά των λέξεων «VAT INFORMATION EXCHANGE SYSTEM», δηλαδή ανταλλαγή πληροφοριών για το ΦΠΑ. Πριν από την εφαρμογή του μεταβατικού καθεστώτος ο έλεγχος στη διακίνηση των αγαθών από το ένα κράτος στο άλλο γινόταν στα σύνορα και έτσι διασφαλίζονταν τα έσοδα από ΦΠΑ. Όμως μετά την κατάργηση των φορολογικών συνόρων και των τελωνειακών διατυπώσεων δεν υφίσταται τέτοιος έλεγχος και για το λόγο αυτό δημιουργήθηκε το σύστημα VIES. Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό σύστημα που λειτουργεί από το 1993 και με το οποίο είναι συνδεδεμένα όλα τα Κράτη-Μέλη. Βασίζεται στην αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών που μπορεί να έχει στη διάθεση της κάθε φορολογική διοίκηση, αφού έχει πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων των άλλων Κρατών-Μελών. Σε κάθε Κράτος-Μέλος υπάρχει ένα κεντρικό μητρώο υποκειμένων στο ΦΠΑ, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα πρόσωπα (νομικά ή φυσικά) που διενεργούν ενδοκοινοτικές συναλλαγές. Το μητρώο αυτό είναι δυναμικό και εμπλουτίζεται με τους νέους υποκείμενους που αρχίζουν ενδοκοινοτικές συναλλαγές. Με την εγγραφή του στο σύστημα, ο υποκείμενος «εξατομικεύεται», λαμβάνει δηλαδή τον «ευρωπαϊκό αριθμό ΦΠΑ», τον οποίο πρέπει να χρησιμοποιεί σε κάθε ενδοκοινοτική συναλλαγή. Ο αριθμός αυτός για την Ελλάδα είναι ο ΑΦΜ με τον ειδικό κωδικό (πρόθεμα) EL. Κάθε Κράτος- Μέλος έχει ειδικό κωδικό. 30

Εκτός από το πιο πάνω αναφερόμενο μητρώο υποκειμένων, οι φορολογικές διοικήσεις έχουν στη διάθεση τους ορισμένα στοιχεία των συναλλαγών που γίνονται σε ενδοκοινοτικό επίπεδο. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την επεξεργασία των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ και των ειδικών τριμηνιαίων ανακεφαλαιωτικών πινάκων (Listing). Από την εκμετάλλευση όλων το πιο πάνω στοιχείων οι φορολογικές διοικήσεις είναι σε θέση να διασταυρώνουν τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές, ώστε να διασφαλίζουν τα έσοδα τους. Κάθε πρόσωπο που διενεργεί ενδοκοινοτικές συναλλαγές είναι υποχρεωμένο να αναγράφει στα στοιχεία που εκδίδει τον εξατομικευμένο αριθμό VIES (πρόθεμα EL και ΑΦΜ για την Ελλάδα), καθώς επίσης και τον ΑΦΜ/ΦΠΑ του αντισυμβαλλόμενου με τον ανάλογο κωδικό (πρόθεμα) που ισχύει σε κάθε Κράτος-Μέλος. Στην περίπτωση που ενεργεί για πρώτη φορά ενδοκοινοτική συναλλαγή, έχει υποχρέωση εγγραφής στο σύστημα VIES. Η εγγραφή γίνεται στην αρμόδια ΔΟΥ με την υποβολή δήλωσης μεταβολών εγγραφής στο VIES. Η εγγραφή για τα απαλλασσόμενα πρόσωπα που κάνουν ενδοκοινοτικές συναλλαγές ευκαιριακά, ισχύει και για την επόμενη διαχειριστική περίοδο. Με το σύστημα VIES ο πωλητής έχει τη δυνατότητα αλλά και την υποχρέωση να ελέγχει την εγκυρότητα του Α.Φ.Μ./Φ.Π.Α του αγοραστή, τον τόπο εγκατάστασής του και κατά συνέπεια διασφαλίζεται ότι ο αγοραστής θα δηλώσει τη συναλλαγή σαν ενδοκοινοτική απόκτηση στο Κράτος-Μέλος εγκατάστασής του. Επισημαίνεται ότι είναι απαραίτητο να επαληθεύεται ο Α.Φ.Μ./Φ.Π.Α του αγοραστή που είναι εγκατεστημένος σε άλλο Κράτος-Μέλος, γιατί αν δεν επιβεβαιώνεται ο Α.Φ.Μ./Φ.Π.Α, θα πρέπει στο τιμολόγιο να χρεώνεται Φ.Π.Α. Η επαλήθευση αυτή για τους Έλληνες ενδιαφερόμενους γίνεται γραπτά (έγγραφο ή fax) είτε προφορικά (τηλεφωνικά) από το Δ' Τμήμα της 14ης Διεύθυνσης Φ.Π.Α. του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών. 31

Ένταξη-εγγραφή στο VIES Ποιός Πότε Γιατί Νομική Βάση Οι υποκείμενοι με Ενδοκοινοτικές Συναλλαγές. Οι απαλλασσόμενοι, νομικά πρόσωπα, αγρότες κ.λπ. Μεταφορικές που διενεργούν ενδ/κές συναλλαγές Πριν την έναρξη των ενδ/κών συναλλαγών Πριν τη διενέργεια ευκαιριακών συναλλαγών Πριν την έναρξη διενέργειας τέτοιου είδους μεταφορών Εγγραφή στο Μητρώο/Πρόθεμα EL Μηδενικός συντελεστής Υποχρεωτικά για Συναλλαγές>=10.000,00ευρώ Ή προαιρετικά για Συναλλαγές<=10.000,00ευρώ Για διασταύρωση στοιχείων και τιμολόγηση με μηδενικό συντελεστή σε ορισμένες περιπτώσεις Κανονισμός 218/93, άρθρα 11,36 και 38 του Ν.2859/2000 (κωδ. Φ.Π.Α) Κανονισμός 218/93, άρθρα 11,36 και 38 του Ν.2859/2000 (κωδ. Φ.Π.Α) Κανονισμός 218/93. ΠΟΛ.1040/1993 3.8 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΝΔΟΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ Ο υποκείμενος στο φόρο όταν πραγματοποιεί παραδόσεις έχει την υποχρέωση, εκτός από τη σχετική καταχώριση στην περιοδική δήλωση Φ.Π.Α, να υποβάλει Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Παραδόσεων (Listing) τόσο για τις απλές παραδόσεις όσο και για τις τριγωνικές παραδόσεις στα Κράτη-Μέλη. Η υποχρέωση υποβολής υπάρχει και στις περιπτώσεις μετακίνησης αγαθών από υποκείμενο εγκατεστημένο στην Ελλάδα προς άλλο Κράτος-Μέλος για τις ανάγκες της επιχείρησής του, καθώς και στις παραδόσεις καινούργιων μεταφορικών μέσων ή προϊόντων που υπάγονται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης. Δεν υπάρχει υποχρέωση υποβολής πίνακα ενδοκοινοτικών παραδόσεων, στην περίπτωση αποστολής δειγμάτων, χωρίς τιμολογούμενη αξία. Οι αξίες των 32

ενδοκοινοτικών παραδόσεων καταχωρούνται στον πίνακα μειωμένες κατά το ποσό των εκπτώσεων ή επιστροφών. Σε περίπτωση λάθους, π.χ. μικρότερη αξία ή λανθασμένος Α.Φ.Μ/Φ.Π.Α, θα πρέπει να υποβληθεί διορθωτικός πίνακας. Αναφορικά με τη συμπλήρωση και την υποβολή του Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Παραδόσεων επισημαίνονται τα ακόλουθα: - Υποχρέωση υποβολής υφίσταται ανεξάρτητα από το ύψος των ενδοκοινοτικών παραδόσεων. Δεν υπάρχει δηλαδή κατώφλι όπως συμβαίνει με το INTRASTAT. - Δεν υπάρχει υποχρέωση υποβολής εάν σε κάποιο τρίμηνο δεν πραγματοποιήθηκαν ενδοκοινοτικές παραδόσεις. - Ο πίνακας συμπληρώνεται μόνο για τις παραδόσεις αγαθών και όχι για την παροχή υπηρεσιών. - Σε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής του εν λόγω πίνακα, επιβάλλεται πρόστιμο σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.2523/1997(117,00 έως 1.170,00 ευρώ μετά την 1.1.2002) - Ο πίνακας από 1.7.2003 υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω TAXIS-NET μέχρι την 26η ημέρα του επόμενου μήνα που ακολουθεί τη λήξη του σχετικού τριμήνου μέσα στο οποίο έγινε η συναλλαγή. Το ίδιο ισχύει και για τις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις. 3.9 ΣΥΣΤΗΜΑ INTRASTAT Εξαιτίας της κατάργησης των φορολογικών συνόρων(1.1.1993)και των τελωνειακών διατυπώσεων δημιουργήθηκε πρόβλημα συλλογής στοιχείων του ενδοκοινοτικού εμπορίου. Τα στοιχεία αυτά εκτός από τη στατιστική εκμετάλλευση είναι απαραίτητα στην Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (EUROSTAT) για τον υπολογισμό των εθνικών ΑΕΠ, ποσοστό των οποίων συνεισφέρει από τα Κράτη-Μέλη στον Κοινοτικό προϋπολογισμό. Για να καλυφθεί λοιπόν αυτή η ανάγκη δημιουργήθηκε το σύστημα INTRASTAT, μέσω του οποίου συλλέγονται τα στατιστικά στοιχεία των ενδοκοινοτικών συναλλαγών (Κανονισμοί 3390/91 ΕΟΚ, 3046/92 ΕΟΚ). Τα στατιστικά στοιχεία 33