«Λουκουµάκι θα πάρετε;» Brno 25-10-07 Λεξιλόγιο η καζανιά: η ποσότητα, που χωράει σε ένα καζάνι(σ) καζανιάζω, το καζανάκι, το καζάνι, η καζανιά (π) Για να χορτάσουν πενήντα άνθρωποι χρειάζεσαι µάλλον ένα καζάνι φαγητό. (π) σηµαδεύω-οµαι: σηµειώνω, βάζω ένα διακριτικό στοιχείο αναγνώρισης (σ) το σηµάδι, σηµαδεύω, το σήµα, το σηµάδεµα, σηµαδιακός-η-ο, σηµαδούρα (π) Η περιπέτεια του στην έρηµο τον σηµάδεψε, από τότε που χάθηκε στη Σαχάρα δεν θέλει να ακούσει για Αφρική. (π) η εξέλιξη: η ανάπτυξη, οι διαδοχικές φάσεις ενός φαινόµενου (σ) εξελίσσω-οµαι, η εξέλιξη, εξελικτικός-η-ο (π) Η εξέλιξη της εκστρατείας των Αµερικανών στο Ιράκ πάει πολύ άσχηµα. (π) κουβαλώ-µαι: µεταφέρω κάτι από το ένα µέρος στο άλλο (σ) κουβαλώ, το κουβάληµα, ο κουβαλητής, κουβαλητός-η-ο (π) Για να χτιστεί αυτό το σπίτι κουβαλούσαν πέτρες τριάντα εργάτες για µήνες. (π) τα µπαγκάζια: οι αποσκευές (σ) εν µπορώ να το αποφύγω, στις διακοπές µου σέρνω πάντα ένα σωρό µπαγκάζια. (π) δεόντως: όπως έπρεπε, σε ικανοποιητικό βαθµό(σ) Τον περιποιήθηκε δεόντως, του τα είπε έξω από τα δόντια, χύµα. (π) υφάλµυρος-η-ο: αυτός που έχει αλµυρή γεύση (σ) Σε πολλά από τα νησιά του Αιγαίου το νερό δεν πίνεται, γιατί είναι υφάλµυρο. (π) κάνω το γύρο του κόσµου: γίνοµαι διάσηµος, γίνοµαι γνωστός (σ) Η είδηση για την ανακάλυψη αυτού του φαρµάκου έχει κάνει το γύρο του κόσµου.(π) ανακαλύπτω-οµαι: βρίσκω κάτι άγνωστο µέχρι τότε (σ) ανακαλύπτω, η ανακάλυψη (π) Ο Χ. Κολόµβος ανακάλυψε την Αµερική το 1492. (π) ανακατεύω-οµαι: βάζω µαζί όµοια ή ανόµοια πράγµατα, ανακινώ µια ανόµοια µάζα, έχω τάση εµετού, ανατρέπω µια κατάσταση (σ) ανακατεύω, το ανακάτεµα, η ανακατωσούρα, η ανακάτεψη, ανάκατος-η-ο, ανακατωσούρης-α (π) Για να κάνεις αυτή την κρέµα, πρέπει να ανακατεύεις τα υλικά µια ώρα στην κατσαρόλα. (π) κολλώδης, ες: αυτός που έχει υφή κόλλας (σ) η κόλλα, κολλάω, κολλητικός-η-ο, κολλητός-η-ο, το κολλητήρι (π) Τα φύλλα αυτού του φυτού έχουν µια κολλώδη ουσία, όταν τα πιάνεις το βλέπεις αυτό, έτσι, πρέπει οπωσδήποτε να πλύνεις τα χέρια σου µετά. (π) η µπουκίτσα: µικρή ποσότητα τροφής, που βάζει ο άνθρωπος στο στόµα του (σ)
µπουκώνω, η µπουκιά, η µπουκίτσα (π) Από χθες πονάει ο λαιµός του δεν µπορεί να φάει κανονικά παρά µόνον µπουκίτσα στη µπουκίτσα. (π) πασπαλίζω: καλύπτω µια επιφάνεια µε πολύ λεπτό στρώµα σκόνης (σ) η πασπάλη, πασπαλίζω, το πασπάλισµα (π) Τους λουκουµάδες τους πασπαλίζουµε συνήθως µε κανέλα. (π) αντικαθιστώ κάτι µε κάτι άλλο: βάζω στη θέση ενός πράγµατος κάτι άλλο (σ) η αντικατάσταση, αντικαθιστώ (π) Ο διευθυντής του τµήµατος µας αντικαταστάθηκε από τη νέα διοίκηση του εργοστασίου. (π) διαχειρίζοµαι κάτι: είµαι υπεύθυνος για την εκτέλεση ορισµένων ενεργειών ή πραγµάτων (σ) διαχειρίζοµαι, η διαχείριση, ο διαχειριστής, διαχειριστικός-η-ο (π) Η τωρινή διοίκηση του εργοστασίου είναι ανίκανη να διαχειριστεί τα προβλήµατα, που προέκυψαν από το άνοιγµα των αγορών. (π) ανακαινίζω-οµαι: αναµορφώνω, ανανεώνω (σ) ανακαινίζω, η ανακαίνιση, ο ανακαινιστής, ανακαινιστικός η-ο (π) Αυτό το κτήριο ανακαινίστηκε µε χρήµατα του Υπουργείου Πολιτισµού. (π) τρυπώνω: τοποθετώ κάτι σε µέρος, που δεν µπορεί να βρεθεί, χώνω (σ) το τρύπωµα, τρυπώνω (π) Μια ώρα ψάχνω το λινό µου παντελόνι, κάπου το τρύπωσε η µητέρα µου, και άντε τώρα να το βρω. (π) εκκεντρικός-η-ο: ο ιδιόρρυθµος, ο ξεχωριστός (σ) η εκκεντρικότητα, εκκεντρικός-η-ο( π) Αυτή η κοπέλα ντύνεται πολύ εκκεντρικά, όπου και αν πάει ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους. (π) Ερωτήσεις 1. Από πότε κατασκευάζονται στο νησί της Σύρου λουκούµια; 2. Ποιος έφερε στη Σύρο την τέχνη του λουκουµιού; 3. Ποιος και που πρωτοανακάλυψε το λουκούµι; 4. Ποιοι διάσηµοι αγαπούσαν τα λουκούµια; Παραγωγή κειµένου: 1. Έχετε υπόψη σας κάποια παρόµοια ιστορία µε αυτή του λουκουµιού; Υπάρχουν λουκούµια στη χώρα σας; Έχετε δοκιµάσει λουκούµι και που; 2. Έρχεται κάποιος για πρώτη φορά στο σπίτι σας, πως τον υποδέχεστε, τι του προσφέρετε συνήθως; ( διάλογος) 3. Άλλαξαν οι συνήθειες στον τόπο σας ή µεταξύ των γενεών γύρω από τις επισκέψεις των ανθρώπων;
Ασκήσεις: Α. Συµπληρώστε τα κενά στις προτάσεις που ακολουθούν µε τη σωστή µετοχή (- οντας, οµενος-η-ο) 1. Χθες..(φτάνω) στο σπίτι βρήκα τους γονείς µου να µε περιµένουν. 2.Το µυαλό τους είχε µείνει (καρφώνω) στα ίδια πράγµατα και ας είχαν περάσει χρόνια απ όταν ο γιος τους σκοτώθηκε (πολεµώ) στο µέτωπο. 3. (δίνω) µεγαλύτερη προσοχή στα (λέγω) του κατάλαβε, πως δεν ήταν και τόσο δύσκολο να αντιληφθεί τους βαθύτερους στόχους του. 4. Η εµφάνιση της ήταν ιδιαίτερα..(προσέχω), έτσι που (βλέπω) την πίστευες, πως πράγµατι είχε αλλάξει. 5..(παραπατώ),..(µεθώ) και σε κακά χάλια έφτασε τελικά στο σπίτι του. 6.Με.(κόβω) τα φτερά τους και το φόβο (ζωγραφίζω) στα πρόσωπα τους παρουσιάστηκαν µπροστά στον υπεύθυνο της οµάδας τους. 7...(πλησιάζω) τον του έριξε ένα (οργίζω) βλέµµα.(δίνω) του να καταλάβει, ότι το είχε παρακάνει. 8.Η αγγλική γλώσσα είναι η πλέον (διαδίδω) γλώσσα στη γη, µιλιέται από την πλειοψηφία των..(µορφώνω) ανθρώπων. 9. (διαβάζω) τα κείµενα του και (ακούω) τον στη συνέχεια σχηµάτισα την εντύπωση, πως επρόκειτο για άτοµο µε.(διαταράσσω) προσωπικότητα. 10..(ξεκινώ) τη δουλειά του από τα άγρια χαράµατα και (τελειώνω) αργά το βράδυ αισθανόταν πια το κορµί του µόνιµα (πιάνω) και.(τσακίζω) από την κούραση. 11 ( συνηθίζω) από τη συµπεριφορά της δεν απόρησε καθόλου.(ακούω) από τον διευθυντή της τα τελευταία κατορθώµατα της. 12..(κυνηγώ) και (διώχνω) από τον τόπο του προσπαθούσε µάταια να βρει µια καινούρια πατρίδα. 13. Στην πίσω πλευρά της φωτογραφίας ήταν το όνοµα του (γράφω), πότε ήταν.(γεννώ) και πότε τραβήχτηκε η φωτογραφία. 14..(φεύγω) έριξε µαύρη πέτρα πίσω του.(υπόσχοµαι) στον εαυτό του, πως δεν επρόκειτο να ξαναγυρίσει. 15. (πολεµώ) µέρες τώρα και..(βλέπω) πολλούς από τους συντρόφους του (σακατεύω) από τα όπλα του εχθρού ένιωθε πως, έχανε σιγά-σιγά το θάρρος του. 16..(περνώ) από τη γειτονιά της του ήρθαν στο νου.(ξεχνώ) εικόνες βαθιά (θάβω) µέσα του. 17.(τραγουδώ) και..(χορεύω) σε όλο το δρόµο έφτασαν τελικά (αργοπορώ) στο σπίτι της νύφης. 18..(υποτιµώ) τις ικανότητες του ο διευθυντής του τµήµατος όπου δούλευε, τον έστειλε πίσω στην παλιά του θέση (πικραίνω) τον και.(αδικώ) τον ολοφάνερα. 19..(παίζω) από το πρωί ως το βράδυ και.(κουβαλώ) όλη την παρέα του στο σπίτι τα κατάφερε να µην αφήσει σε ησυχία κανέναν.
Β. Αντικαταστήστε τους χρόνους των ρηµάτων στις παρακάτω προτάσεις µε παρελθοντικό ή µελλοντικό χρόνο: Κάθε µέρα περπατώ µια τουλάχιστον ώρα. Ακούω πάντα δυνατά µουσική, δεν µε ενοχλεί καθόλου... Πίνω πολλούς καφέδες καθηµερινά, τόσο που έχω πρόβληµα µε το στοµάχι µου... Περνώ συχνά από την παλιά σου γειτονιά, επειδή δουλεύω εκεί κοντά... Λες τα ίδια πράγµατα και αυτό κουράζει.. Αρχίζω δίαιτα, δεν πάει άλλο. Παίζει πολύ καλό τάβλι, κερδίζει σχεδόν πάντα... Τρέχουν όλη µέρα, γιατί έχουν πολλές δουλειές.. Τον ακούς πάντα; µα αυτός δεν ξέρει τι λέει και τι θέλει. Χορεύουν ώρες τώρα πάνω στη σκηνή, χωρίς να κουράζονται ποτέ... Τρώνε µε την ίδια όρεξη, ό,τι υπάρχει µπροστά τους.. Παίρνει µέρος σ αυτή τη συναυλία και τραγουδάει από τους πρώτους στη σειρά. Επειδή περιµένω επισκέψεις, µαγειρεύω όλη µέρα.. Παίρνω πάντα το τρένο, έτσι είµαι εκεί γύρω στις πέντε το απόγευµα.. Η τελευταία του δουλειά µεταφράζεται στα αγγλικά.. Σηκώνει µεγάλα βάρη και έτσι κάνει εντύπωση. Κρατώ σηµειώσεις και µετά γράφω τα κείµενα µου. Ταξιδεύω πολλά χρόνια και αυτό γιατί µε ενδιαφέρουν οι νέοι τόποι... Αγοράζω και τρώω κάθε µέρα φρέσκα λαχανικά γιατί είµαι χορτοφάγος. Βλέπουν πάντα µε τα δικά τους µάτια, χωρίς να υπολογίζουν τους άλλους.
Γ. Να συµπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις µε τις λέξεις συνοµήλικος, ανήλικος, ενήλικος, µεσήλικας, υπερήλικας όπως στο παράδειγµα: Ο Γιάννης έχει δεκαπέντε χρόνια όπως και εγώ - είναι συνοµήλικος µου 1. Ο Γιώργος έχει δεκαεπτά χρόνια - είναι 2. Η Σοφία είναι δεκαεννιά χρονών - είναι. 3. Ο πατέρας µου είναι 55 χρονών - είναι. 4. Η γιαγιά µου είναι 90 χρονών - είναι.. 5. Με τη φίλη µου έχουµε την ίδια µέρα γενέθλια - είµαστε. Να συµπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις, µένοντας στο ίδιο πρόσωπο και στον ίδιο αριθµό στην πρώτη και δεύτερη στήλη, µε τύπους των ρηµάτων: ενδιαφέρω, συγκινώ, εµπνέω, ενοχλώ 1. Τον η τέχνη - δεν για την τέχνη 2. Τους. οι ατυχίες του - από τις ατυχίες του 3. Τους.. τα ψέµατα -.. από τα ψέµατα 4. Μας οι αγώνες τους -. από τους αγώνες τους 5. Σας. τα έθιµα τους - για τα έθιµα τους 6. Με η ιστορία αυτού του τόπου -.για τη ιστορία αυτού του τόπου 7. Σε. το δράµα τους -.από το δράµα τους 8. Τον..η απουσία της - από την απουσία της 9. Σας η πολιτική -..για την πολιτική 10. Με ο θόρυβος - από τον θόρυβο 11. Τον..η αθωότητα της- από την αθωότητα της 12. Μας..οι αταξίες της-..για τις αταξίες της Ε. Να συµπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις µε τύπους των ρηµάτων που σας δίνονται: απασχολώ, αποµακρύνω, κατηγορώ, επιµένω, παρακολουθώ Τον..οι συχνές σιωπές της. - γρήγορα από το χώρο της καταστροφής. εν.περισσότερο στην άποψη του. Είχε την αίσθηση, πως διαρκώς.- Συχνά.για τη στάση του. Στην αρχή στην επιχείρηση του πατέρα του. Βιαστικά τους.από την αποβάθρα. Τους..όλους για προδοσία. εν µπορέσατε να αυτή τη χρονιά τα σεµινάρια µας.- εν.., µάλλον έχεις δίκαιο. Μην σ αυτό το γεγονός. Ο καθηγητής για τιµωρία τους. από την τάξη. εν τον..άδικα. Μην., αυτό δεν γίνεται. -.. τα παιδιά γρήγορα από τη φωτιά. -.. τον, το αξίζει εν..αυτά, που λέω. - ο ένας τον άλλον, σαν να είστε µικρά παιδιά.- Πόσους εργάτες.. στην επιχείρηση σου. -., µόνον έτσι θα έχεις κάποια µείωση της τιµής του. - κατά τρόπο ενοχλητικό στην άποψη τους. Αυτές τις µέρες δεν. τα µηχανήµατα του δήµου από το δρόµο µας. - Αυτές τις µέρες τα µηχανήµατα του δήµου στο δρόµο µας.-...την εκποµπή σας καθηµερινά. κ. Καραπάνο για συνενοχή στη ληστεία της περασµένης εβδοµάδα! Το µόνο, που σας, είναι το εγώ σας και τίποτε άλλο. - τον από κοντά της, δεν βλέπεις, που πάει. - εν.τακτικά τα µαθήµατα. Το βλέπω καθαρά,..κάθε κίνηση µου, έτοιµος να µε.για άλλη µια φορά. Και ενώ οι τραυµατίες..γρήγορα από το χώρο της πυρκαγιάς, ο κόσµος..γεµάτος αγωνία το παλιό σπίτι, να καίγεται σα λαµπάδα. εν πρόκειται, να τελειώσω σήµερα τη δουλειά µου, έτσι που µ. µε τα αιώνια προβλήµατα σου.