Ευαγγελική περικοπή: Εκ του Κατά Ματθαίον Κεφ. Β:13 23 Κείμενο: 13 Αναχωρησάντων δὲ αὐτῶν ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου φαίνεται κατ ὄναρ τῷ Ιωσὴφ λέγων ἐγερθεὶς παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ φεῦγε εἰς Αἴγυπτον, καὶ ἴσθι ἐκεῖ ἕως ἂν εἴπω σοι μέλλει γὰρ Ηρῴδης ζητεῖν τὸ παιδίον τοῦ ἀπολέσαι αὐτό. 14 Ο δὲ ἐγερθεὶς παρέλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ νυκτὸς καὶ ἀνεχώρησεν εἰς Αἴγυπτον, 15 καὶ ἦν ἐκεῖ ἕως τῆς τελευτῆς Ηρῴδου, ἵνα πληρωθῇ τὸ ρηθὲν ὑπὸ τοῦ Κυρίου διὰ τοῦ προφήτου λέγοντος ἐξ Αἰγύπτου ἐκάλεσα τὸν υἱόν μου.16 Τότε Ηρῴδης ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων. 17 τότε ἐπληρώθη τὸ ρηθὲν ὑπὸ Ιερεμίου τοῦ προφήτου λέγοντος 18 φωνὴ ἐν Ραμᾷ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολύς Ραχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς, καὶ οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν.19 Τελευτήσαντος δὲ τοῦ Ηρῴδου ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου κατ ὄναρ φαίνεται τῷ Ιωσὴφ ἐν Αἰγύπτῳ 20 λέγων ἐγερθεὶς παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ πορεύου εἰς γῆν Ισραήλ τεθνήκασι γὰρ οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχὴν τοῦ παιδίου. 21 ὁ δὲ ἐγερθεὶς παρέλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ ἦλθεν εἰς γῆν Ισραήλ. 22 ἀκούσας δὲ ὅτι Αρχέλαος βασιλεύει ἐπὶ τῆς Ιουδαίας ἀντὶ Ηρῴδου τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, ἐφοβήθη ἐκεῖ ἀπελθεῖν χρηματισθεὶς δὲ κατ ὄναρ ἀνεχώρησεν εἰς τὰ μέρη τῆς Γαλιλαίας, 23 καὶ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς πόλιν λεγομένην Ναζαρέτ, ὅπως πληρωθῇ τὸ ρηθὲν διὰ τῶν προφητῶν ὅτι Ναζωραῖος κληθήσεται. 1 / 8
Ερμηνευτική απόδοση: Από Π. Ν. Τρεμπέλα 13 Οταν δε ανεχώρησαν οι μάγοι, ιδού άγγελος Κυρίου εφάνη εις το όνειρον του εις τον Ιωσήφ και του είπε Σήκω και παράλαβε το παιδίον και την μητέρα του και φεύγε εις την Αίγυπτον και μένε εκεί, έως ότου σου είπω. Φύγε, διότι πρόκειται ο Ηρώδης να ζητήση το παιδίον με τον σκοπόν να το θανατώση.14 Ο Ιωσήφ δε εσηκώθη και παρέλαβε νύκτα το παιδιόν και την μητέρα τουκαι ανεχώρησεν εις την Αίγυπτον. 15 Και ήτο εκεί, μέχρις ότου απέθανεν ο Ηρώδης, δια να επαληθεύση τελείως εκείνο, που ελέχθη από τον Κύριον δια μέσου του Προφήτου, ο οποίος είπεν Από την Αίγυπτον εκάλεσα τον υιόν μου να επιστρέψεη εις τον τόπον της γεννήσεως του. 16 Τότε ο Ηρώδης, όταν είδεν ότι οι μάγοι τον εξηπάτησαν και τον εγέλασαν, εθύμωσε πολύ και έστειλε στρατιώτας, οι οποίοι εθανάτωσαν όλα τα παιδιά, που ήσαν εις την Βηθλεέμ και εις όλα τα περίχωρα και σύνορα της, από ηλικίας δύο ετών και κάτω, σύμφωνα με τον χρόνον, τον οποίον εξηκρίβωσεν από τους μάγους. 17 Τότε έλαβε πλήρη πραγματοποίησιν εκείνο, που ελέχθη από τον προφήτην Ιερεμίαν, ο οποίος επροφήτευσε και είπε 18 Φωνή σπαρακτική ηκούσθη εις το χωρίον της φυλής Βενιαμίν Ραμά, θρήνος και κλάματα και οδυρμός πολύς. Η σύζυγος του Ιακώβ Ρα χήλ, που ήτο εκεί θαμμένη, δια των απογόνων της μητέρων, που εστερήθησαν τα μικρά τους, κλαίει τα τέκνα της, και δεν ήθελε με κανένα τρόπον να παρηγορηθή, διότι τα αθώα αυτά παιδιά δεν υπάρχουν πλέον στις την ζωήν. 19 Οταν δε απέθανεν ο Ηρώδης, ιδού εφάνη εις το όνειρον του εις τον Ιωσήφ άγγελος Κυρίου εν Αιγύπτω 20 και του είπε Σήκω και πάρε το παιδίον και την μητέρα του και πήγαινε με την ησυχίαν σου εις την χώραν των Ισραηλιτών. Διότι έχουν πλέον αποθάνει εκείνοι, που εζήτουν την ζωήν του παιδιού. 21 Αυτός δε, αφού εσηκώθη, επήρε το παιδίον και την μητέρα του και ήλθεν εις την Παλαιστίνην. 22 Αλλ όταν ήκουσεν, ότι ο Αρχέλαος εβασίλευεν εις την Ιουδαίαν αντί του πατρός του Ηρώδου, εφοβήθη να μεταβεί εκεί. 2 / 8
Και καθώς ωδηγήθη εις όνειρον από τον Θεόν, ανεχώρησεν εις τα μέρη της Γαλιλαίας, όπου ήτο ηγεμών ο ολιγώτερον σκληρός από τον αδελφόν του Αρχέλαον Ηρώδης ο Αντίπας. 23 Και αφού ήλθε, κατοίκησεν εις πόλιν που λέγεται Ναζαρέτ, δια να πραγματοποιηθή εκείνο, που ελέχθη από τους προφήτας, ότι ο Ιησούς θα ονομασθή από τους εχθρούς του περιφρονητικώς Ναζωραίος. Σχόλια: Σωκράτης Ανδρέου, Θεολόγος Ιεροψάλτης. Η ευαγγελική περικοπή που αναγινώσκετε στην εκκλησία μετά τη Γέννηση του Χριστού παρουσιάζει τρία αλληλένδετα μεταξύ τους γεγονότα και τα οποία μάλιστα προμηνύουν τη μαρτυρική και θυσιαστική πορεία που αργότερα θα υποστεί ο Ιησούς Χριστός με τον σταυρικό του θάνατο. Πρώτα γίνεται λόγος για την φυγή της Αγίας Οικογένειας στην Αίγυπτο, έπειτα η αιματηρή σφαγή των νηπίων της Βηθλεέμ, και τέλος ο επαναπατρισμός του μικρού Χριστού, αυτή τη φορά όμως στη Ναζαρέτ. Μετά την προσκύνηση των μάγων και την αναχώρηση αυτών υπό την θαυμαστή καθοδήγηση του αγγέλου «δι άλλης οδού», ο άγγελος Κυρίου αναλαμβάνει να φέρει «εις πέρας άλλην αποστολή». Παρουσιάζεται στο όνειρο του Ιωσήφ και τον προτρέπει να πάρει τον μικρό Χριστό και τη μητέρα του μακριά από την Ιουδαία, πέρα στην Αίγυπτο, προλέγοντάς του τις κακές προθέσεις του σκληρού ηγεμόνα Ηρώδη να ψάξει και να σκοτώσει τον Μεσσία. Ο άγγελος ως διάκονος και υπηρέτης του Τριαδικού Θεού, γίνεται ο φύλακας του προαιώνιου σχεδίου του Θεού που αφορά την σωτηρία των ανθρώπων. Οι κίνδυνοι τους οποίους είχε να αντιμετωπίσει ο μικρός Χριστός αναντίρρητα χρειάζονταν την άνωθεν βοήθεια και προστασία. Αμέσως λοιπόν και χωρίς οποιονδήποτε ενδοιασμό, ο Ιωσήφ, ως αγαθός και συνετός προστάτης, υπάκουσε στο πρόσταγμα του αγγέλου, και το ίδιο βράδυ, προτού ακόμη εκδηλώσει την θηριωδέστατη του μανία ο ανίερος Ηρώδης, πήρε την Παναγία και 3 / 8
τον Χριστό και ξεκίνησαν το μακρινό τους ταξίδι για την Αίγυπτο. Τα λόγια των κλητών προφητών γίνονται για ακόμα μια φορά πράξη. Ο Κύριος που μίλησε με προφητικά λόγια στην Παλαιά Διαθήκη μέσω των προφητών, τώρα μιλάει και διά του αγγέλου, όχι όμως αινιγματικά, αλλά φανερά. Αυτός και μόνον ως παντοδύναμος και παντογνώστης γνώριζε την πρόθεση του Ηρώδη, και προνόησε ώστε ο Μονογενής του Υιός να περάσει αλώβητος από τους πρώτους διωγμούς εναντίον του. Γιατί όμως επέλεξε ένα τόσο μακρινό προορισμό ο Θεός γνωρίζοντας το αχανές της ερήμου, το δύσβατο των ορέων, αλλά και τους συναφής κινδύνους διαβίωσης τόσο του μικρού Χριστού, όσο και της μητέρας του και του Ιωσήφ; Δεν ήσαν τα εδάφη της Συρίας, ή ακόμη και της Δαμασκού επιλογές πιο δόκιμες, απομακρυσμένες αφενός από τον ορατό κίνδυνο, και αφετέρου πιο εύκολοβάδιστες από την αγία Οικογένεια; Αυτές είναι λογικές σκέψεις κάθε ανθρώπου που απλά το μόνο που έχει στο μυαλό του είναι το τραχύ της αποστάσεως και της εξουθένωσης. Σίγουρα η Θεία επιλογή δεν μπορεί να είναι τυχαία. Ο Θεός επέλεξε σίγουρα την Αίγυπτο ως τον πλέον ασφαλή τόπο για τον Υιό του, έναν χώρο που δεν ήταν άγνωστος για Αυτόν, καθώς συνδέεται μ αυτήν ιστορικά, αφού ο λαός του Ισραήλ, δια του εκλεκτού του Μωυσή από την Αίγυπτο είχαν αναχωρήσει για τη γη της επαγγελίας. Επιπλέον, η αναφορά στην Αίγυπτο είναι ένα προανάκρουσμα της Οικουμενικής διάστασης που θα ελάμβανε η διδασκαλία του Χριστού καθώς δεν θα περιοριζόταν μονάχα στα κλειστά όρια της Ιουδαίας και της Παλαιστίνης, αλλά σ ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο. Ακολούθως ο ευαγγελιστής ιστορεί την φρικτή και αποτρόπαια πράξη που έπραξε ο Ηρώδης. Την σφαγή όλων των μικρών βρεφών που ήταν κάτω των δύο ετών, σε ολόκληρη την Βηθλεέμ και τα περίχωρά της. Η αρρωστημένη και σαλεμένη του ζήλια, σε συνδυασμό με τον φόβο του ότι θα έχανε την εξουσία από τον αναμενόμενο από τους Ιουδαίους Μεσσία, άναψαν μέσα του τις απάνθρωπες και εγκληματικές κακίες και έγινε όργανο του θλιβερού Εωσφόρου. Οι μάγοι, δεν πέρασαν ποτέ ξανά από το βασίλειο του για 4 / 8
να του δώσουν την πληροφορία που ήθελε, και αυτό ήταν που τον εξόργισε. Όμως δυστυχώς κατασπάραξε κάθε στοργική και μητρική αγκαλιά, κατάσφαξε και αφάνισε αδίστακτα και απερίσκεπτα τόσα βρέφη, ανυπεράσπιστα και άκακα, πιστεύοντας ο άθλιος σε ποσοστιαίες πιθανότητες και ενδεχόμενες «βεβαιότητες». Ω της παραφροσύνης!!! Μολαταύτα όμως η Εκκλησία του Χριστού, παρά το ανελέητο και απεχθές του εγκλήματος, έχει να καυχάται και να τιμά τους πρώτους μάρτυρες για χάριν του Χριστού. Τα πρώτα εύοσμα και μυρίπνοα άνθη του παραδείσου, που άλαλα ακόμη εδέχθησαν το μαρτυρικό ξίφος ως αρωγό προς το αμάραντο στέφανο της δόξης του Θεού. Ο ευαγγελιστής Ματθαίος μας καταδεικνύει ότι, δεν πέρασε πολύς καιρός, και αυτοί που ήθελαν να σκοτώσουν τον μικρό Χριστό απέθαναν. Όντως, ο Ηρώδης βρήκε φρικτό και επώδυνο θάνατο σύμφωνα με τους τότε ιστορικούς. Διάδοχος του Ηρώδη στο θρόνο ήταν ο υιός του ο Αρχέλαος, επικίνδυνος επίσης, όχι όμως τόσο σκληρός και απάνθρωπος. Ο κίνδυνος για τη ζωή του Χριστού ελαχιστοποιήθηκε. Έτσι ο άγγελος εμφανίζεται και πάλι στον Ιωσήφ και του λέει να επιστρέψουν στα εδάφη του Ισραήλ, διότι αυτοί που ήθελαν να σκοτώσουν το παιδί δεν ζουν πλέον. Όμως η Βηθλεέμ δεν ήταν και η πιο ασφαλής περιοχή για την εκεί διαβίωσή τους, και με την καθοδήγηση του αγγέλου μετέβησαν στην πόλη της Ναζαρέτ, όπου πέρασε εκεί τα παιδικά του χρόνια ο μικρός Χριστός. Αποστολικό Ανάγνωσμα: Προς Γαλάτας Α, 11 19. 11 Γνωρίζω δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον τὸ εὐαγγελισθὲν ὑπ' ἐμοῦ ὅτι οὐκ ἔστι κατὰ ἄνθρωπον 12 οὐδὲ γὰρ ἐγὼ παρὰ ἀνθρώπου παρέλαβον αὐτὸ οὔτε ἐδιδάχθην, ἀλλὰ δι' ἀποκαλύψεως Ιησοῦ Χριστοῦ. 13 Ηκούσατε γὰρ τὴν ἐμὴν ἀναστροφήν ποτε ἐν τῷ Ιουδαϊσμῷ, ὅτι καθ' ὑπερβολὴν ἐδίωκον τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπόρθουν αὐτήν, 14 καὶ προέκοπτον ἐν τῷ Ιουδαϊσμῷ ὑπὲρ πολλοὺς συνηλικιώτας ἐν τῷ γένει μου, περισσοτέρως ζηλωτὴς ὑπάρχων τῶν 5 / 8
πατρικῶν μου παραδόσεων. 15 Οτε δὲ εὐδόκησεν ὁ Θεὸς ὁ ἀφορίσας με ἐκ κοιλίας μητρός μου καὶ καλέσας διὰ τῆς χάριτος αὐτοῦ 16 ἀποκαλύψαι τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἐν ἐμοί, ἵνα εὐαγγελίζωμαι αὐτὸν ἐν τοῖς ἔθνεσιν, εὐθέως οὐ προσανεθέμην σαρκὶ καὶ αἵματι, 17 οὐδὲ ἀνῆλθον εἰς Ιεροσόλυμα πρὸς τοὺς πρὸ ἐμοῦ ἀποστόλους, ἀλλὰ ἀπῆλθον εἰς Αραβίαν, καὶ πάλιν ὑπέστρεψα εἰς Δαμασκόν. 18 Επειτα μετὰ ἔτη τρία ἀνῆλθον εἰς Ιεροσόλυμα ἱστορῆσαι Πέτρον, καὶ ἐπέμεινα πρὸς αὐτὸν ἡμέρας δεκαπέντε 19 ἕτερον δὲ τῶν ἀποστόλων οὐκ εἶδον εἰ μὴ Ιάκωβον τὸν ἀδελφὸν τοῦ Κυρίου. Ερμηνευτική απόδοση: Από Π. Ν. Τρεμπέλα 11 Σας γνωστοποιώ δε, αδελφοί, ότι το ευαγγέλιον, που εκηρύχθη εις σας από εμέ, δεν είναι επινόημα ανθρώπου. 12 Διότι όχι μόνον οι λοιποί απόστολοι, αλλα και εγώ δεν παρέλαβον αυτό από άνθρωπον, ούτε το εδιδάχθην από άνθρωπον, αλλά παρέλαβον αυτό κατ ευθείαν δι αποκαλύψεως του Θεού, ο οποίος αμέσως μου εφανέρωσε και μου απεκάλυψε τον Ιησούν Χριστόν. 13 Οτι δε με υπερφυσική αποκάλυψιν μου παρεδόθη από αυτόν τον Θεόν το ευαγγέλιον, αποδεικνύεται από την κατα το παρελθόν δράσιν μου. Διότι ηκούσατε την διαγωγήν, που έδειξα κάποτε, όταν ηκολούθουν τον νόμον και τα έθιμα των Ιουδαίων. Ηκούσατε δηλαδή, ότι υπερβολικά κατεδίωκον την Εκκλησίαν του Θεού και προσεπάθουν να την καταστρέψω. 14 Και προώδευα εις τον Ιουδαισμόν περισσότερον από πολλούς συνομήλικας μου εις το έθνος μου και εδείκνυον περισσότερον από αυτούς ζήλον υπερ των παραδόσεων, που παρελάβομεν από τους πατέρας. 15 Οταν όμως ευηρεστήθη ο Θεός, ο οποίος με εξεχώρισε και με εξέλεξεν από τον καιρόν ακόμη, που ήμην εις την κοιλίαν της μητρός μου, και με εκάλεσε δια της χάριτος του, χωρίς εγώ από τα έργα μου να είμαι άξιος μδια μίαν τέτοιαν εκλογήν, 16 δια να αποκαλύψη τον Υιιόν αυτού εις το βάθος της ψυχής μου, δια να τον κηρύττω μεταξύ των εθνών, ευθύς δεν συνεβουλεύθην σάρκα και αίμα, δηλαδή άνθρωπον τινα οιονδήποτε. 6 / 8
17 Ούτε ανέβην εις τα Ιεροσόλυμα προς συνάντησιν των Αποστόλων, που είχον κληθή προ εμού εις το αποστολικόν αξίωμα,αλλά επήγα εις την Αραβίαν και πάλιν επέστρεψα εις την Δαμασκόν. 18 Επειτα, μετά τρία έτη αφ ότου επέστρεψα εις τον Χριστόν, ανέβην εις Ιεροσόλυμα δια να γνωρίσω τον Πέτρον και έμεινα πλησίον του δεκαπέντε ημέρας. 19 Αλλον δε από τους αποστόλους, δεν είδον παρά μόνον τον Ιάκωβον τον αδελφόν του Κυρίου. Σχόλια: Σωκράτης Ανδρέου, Θεολόγος Ιεροψάλτης. Όλες οι επιστολές που έγραψε και απέστειλε ο απόστολος Παύλος, καθώς επίσης και ολόκληρη η αποστολική και ιεραποστολική του δράση αποσκοπούν μονάχα σε ένα και τον αυτό σκοπό. Τον ευαγγελισμό των εθνών. Τη διάδοση του ευαγγελίου του Κυρίου ώστε να γίνει γνωστό σε όλη την Οικουμένη το κήρυγμα του Σταυροθέντως και Αναστάντως Χριστού. Μέσα σ αυτό το αποστολικό απόσπασμα, δεν φαίνεται μονάχα αυτός ο σκοπός, αλλά πιστοποιείται και επισφραγίζεται η γνησιότητα και η αλήθεια του κηρύγματός του αποστόλου από τον ίδιον τον Χριστό. Ο Απόστολος γράφοντας στους Γαλάτες, όντας στην Έφεσο, και αφού είχε προηγουμένως κηρύξει σ αυτούς την Νέαν Διαθήκη, θέλει να τους επιστήσει την προσοχή και να τους προστατέψει από τους ψευδοδιδασκάλους του Ιουδαϊσμού που προκαλούσαν ταραχές και σκάνδαλα μεταξύ των πιστών στις νεοσύστατες Εκκλησίες που επισκεπτόταν ο απόστολος. Μάλιστα δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου διάφοροι τόλμησαν να συκοφαντήσουν και να διαβάλουν την αυθεντικότητα και το κύρος του αποστόλου Παύλου, ότι δεν ήταν ένας εκ των δώδεκα άμεσων μαθητών του Χριστού, και ότι το κήρυγμά του δεν ήταν δοσμένο από τον ίδιο τον Θεό, αλλά από χέρια ανθρώπων, δηλ. των αποστόλων. Έτσι λοιπόν με εμπειρικά και βιωματικά επιχειρήματα, γνωστά σε όλους, έρχεται ο απόστολος Παύλος να αναχαιτίσει όλες τις μεθοδευμένες συκοφαντίες και να αποδείξει ότι δεν έχει 7 / 8
οποιαδήποτε ανάγκη διαπίστευσης από κανέναν για να διαδίδει το ευαγγέλιο του Χριστού, καθώς χρήστηκε χρηστός Κυρίου, από τον ίδιο τον Θεό. Θυμίζει σε όλους την πρότερη ζωή που βίωνε ως σκληρός διώκτης των Χριστιανών τα πρώτα χρόνια, και ακολούθως υπερτονίζει την θαυμαστή αποκάλυψη του Θεού σ αυτόν και την επακόλουθη μεταστροφή του ως γνησίου και πιστού στρατιώτη του Χριστού. Μάλιστα η αναφορά του αποστόλου Παύλου ότι συνάντησε τον απόστολο Πέτρο και τον Ιάκωβον τον αδελφόθεον, γίνεται κυρίως για να μας δίξει την αγαστή και αδελφική σχέση που είχε με τους αποστόλους ως ένας άλλος ισαπόστολος και αυτός. Η συνεύρεση τους όμως δεν προϋποθέτει μιαν καταξίωση του ιδίου, καθώς η κλήση και το αξίωμά του έγιναν πολύ πρωτύτερα χάριτι Θεού. 8 / 8