«Συµβολή της Εξοικονόµησης Ενέργειας στους διάφορους τοµείς της Οικονοµίας. Εµπειρίες του ΚΑΠΕ» ρ Γιώργος Αγερίδης Μηχανολόγος Μηχανικός ιευθυντής Ενεργειακής Αποδοτικότητας Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών και Εξοικονόµησης Ενέργειας - Κ.Α.Π.Ε. e-mail: gayer@cres.gr
1. Εισαγωγή Κύριες προκλήσεις του σήµερα: Περιορισµός των αιτίων της κλιµατικής αλλαγής Έξοδος από την οικονοµική κρίση. Άµεσος στόχος: η µείωση της χρήσης των ορυκτών καυσίµων, για τον περιορισµό των θερµοκηπιακών εκποµπών, και η τόνωση της αγοράς µε κατάλληλα κίνητρα που θα ενισχύσουν την κατανάλωση και θα δηµιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Απώτερος στόχος: ο συνδυασµός των θετικών ρυθµών ανάπτυξης και της βιώσιµης διαχείρισης του περιβάλλοντος και των πόρων του Πλανήτη.
Η άµεση σύνδεση της οικονοµικής και κοινωνικής ανάπτυξης µε την κατανάλωση ενέργειας και της ενέργειας µε την κατάσταση του περιβάλλοντος, προέβαλλαν από τη δεκαετία του 70 τη σηµασία της ενεργειακής αποδοτικότητας. Η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας: είτε ως εξοικονόµηση ενέργειας στην τελική χρήση, είτε ως διαχείριση στην τελική ζήτηση, είτε ως ορθολογική χρήση σε όλες τις δραστηριότητες παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών αποτελεί σηµαντική παράµετρο αντιµετώπισης των σύνθετων προβληµάτων ενέργειας, περιβάλλοντος, οικονοµικής και κοινωνικής ανάπτυξης.
2. Εξοικονόµηση Ενέργειας και Οικονοµία Οι οικονοµικές επιπτώσεις της εξοικονόµηση ενέργειας καλύπτουν µεγάλο φάσµα δραστηριοτήτων σε ευρύ χρονικό πεδίο: Βραχυπρόθεσµα, ένα Πρόγραµµα Εξοικονόµησης Ενέργειας, κατά την υλοποίηση των έργων του, επηρεάζει την απασχόληση (νέες θέσεις εργασία, ειδικά σε τοπικό επίπεδο), την εκροή κεφαλαίων (για την εισαγωγή εξοπλισµού) και τα ηµεροµίσθια των απασχολούµενων στα έργα. Μέσο και µακροπρόθεσµα την τοπική και εθνική οικονοµία µε τη δηµιουργία νέων άµεσων µόνιµων θέσεων εργασία, καθώς και έµµεσων θέσεων εργασίας σε περιφερειακές βιοµηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες για την κατασκευή και υποστήριξη και συντήρηση νέων συστηµάτων και εξοπλισµού.
Μέσο και µακροπρόθεσµα την τοπική και εθνική οικονοµία µε τη µείωση των λειτουργικών εξόδων για κατανάλωση ενέργειας µεγάλου αριθµού καταναλωτών και τη διοχέτευση της εξοικονοµούµενης ενέργειας και καυσίµων, καθώς και των εξοικονοµούµενων οικονοµικών πόρων σε άλλους παραγωγικούς ή κοινωνικούς τοµείς. Μέσο και µακροπρόθεσµα τις εθνικές υποχρεώσεις για κάλυψη των ενεργειακών και περιβαλλοντικών στόχων στα πλαίσια Ευρωπαϊκών και διεθνών συµφωνιών και δεσµεύσεων µε τη µείωση των σχετικών ορίων της χώρας. Μακροπρόθεσµα την εθνική οικονοµία µε τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου και των µέτρων που θα πρέπει να ληφθούν από τις επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής.
Επιπλέον, δηµιουργείται µια σειρά έµµεσων επιπτώσεων: Ανάπτυξη νέων προϊόντων Αύξηση της καινοτοµίας και της ανταγωνιστικότητας σε Ευρωπαϊκό και ιεθνές επίπεδο Ανάπτυξη νέων κλάδων της επιστήµης, της τεχνολογίας και των οικονοµικών δραστηριοτήτων Ανάπτυξη νέων πεδίων της αγροτικής πολιτικής Αντιµετώπιση της αυξηµένης ζήτησης σε ενέργεια µε την αύξηση του πληθυσµού σε εθνικό και παγκόσµιο επίπεδο και τη συνεχή προσπάθεια για ισόρροπη ανάπτυξη και βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της κοινωνίας.
Υπάρχουν, όµως, και αρνητικές επιπτώσεις σε βραχυπρόθεσµο και τοπικό επίπεδο. Σύµφωνα µε µελέτη, η µείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, που αποτελεί προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής πολιτικής για την κλιµατική αλλαγή, θα έχει άµεσες επιπτώσεις στην απασχόληση της λειτουργίας και της συντήρησης των θερµικών µονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Εκτιµάται ότι µια µείωση κατά 16% σε σχέση µε το σενάριο αναφοράς, θα µπορούσε να προκαλέσει την απώλεια κατά µέγιστο 20% άµεσων θέσεων εργασίας. Παράλληλα, οι άµεσες θέσεις εργασίας στον τοµέα των ΑΠΕ θα µπορούσαν να αυξηθούν κατά 50%. Παραµένει, όµως, άγνωστος ο αριθµός των θέσεων εργασίας που θα µπορούσαν να δηµιουργηθούν από την προοπτική των ενεργειακών υπηρεσιών για την κάλυψη των απαιτήσεων των καταναλωτών για ενεργειακή αποδοτικότητα.
Ωστόσο, η τελική επίπτωση της εξοικονόµησης ενέργειας στην απασχόληση θα είναι θετική. Οι απώλειες θέσεων εργασίας στον τοµέα του άνθρακα θα µπορούσαν κατά µεγάλο µέρος να αντισταθµιστούν από νέες θέσεις που θα προκύψουν αφενός από τα πλεονεκτήµατα που δίνει η εξοικονόµηση ενέργειας και αφετέρου από την ανακατανοµή των εξοικονοµούµενων οικονοµικών πόρων από τους ενεργειακούς λογαριασµούς των επιχειρήσεων και του οικιακού τοµέα.
3. Η εµπειρία του ΚΑΠΕ Το ΚΑΠΕ ως το εθνικό Κέντρο για της ΑΠΕ και την ΕΞΕ, εµπλέκεται σε µία σειρά δράσεων και έργων που αποσκοπούν στη µείωση της κατανάλωσης ενέργειας και στην ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση των επιχειρήσεων, των υπηρεσιών και των πολιτών. Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του µετέχει στην υλοποίηση Προγραµµάτων ως Ενδιάµεσος Φορέας ιαχείρισης ή ως Τεχνικός Σύµβουλος άλλων Ενδιάµεσων Φορέων. Στους Πίνακες που ακολουθεί παρουσιάζονται ενδεικτικές επενδύσεις εξοικονόµησης ενέργειας που υλοποιήθηκαν στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Ανταγωνιστικότητα» (Ε.Π.ΑΝ.) του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.
Εφαρµογές στο ΕΠΑΝ (1/4) α/α επενδυτής έργο επέµβαση εξε (MWh) CO 2 (tn) 1. τρόφιµα νέα µέθοδος συµπύκνωσης του τοµατοχυµού για την εξοικονόµηση θερµικής ενέργειας φυγοκεντρικός διαχωριστής δεξαµενή ανάµιξης ινών χυµού ηλεκτρονικός εξοπλισµός ελέγχου ροής 277,95 974,86 αυτοµατισµοί 2. τρόφιµα υποκατάσταση συµβατικών καυσίµων µε φυσικό αέριο καυστήρων υγραερίου και πετρελαίου 158,41 181,05
Εφαρµογές στο ΕΠΑΝ (2/4) α/α επενδυτής έργο επέµβαση εξε (MWh) CO 2 (tn) 3. ποτά εφαρµογή µεθόδων εξοικονόµησης ενέργειας για την µείωση του κόστους του προϊόντος οινοποιητών αεροσυµπιεστών εγκατάσταση ψυχόµενων δεξαµενών 3.300,16 416,79 φίλτρων πλυντηρίων 4. φάρµακα εγκατάσταση νέου εξοπλισµού για τη µείωση άεργων ενεργειακών καταναλώσεων και απωλειών ενέργειας εγκατάσταση πυκνωτών εγκατάσταση παθητικών φίλτρων αρµονικών εγκατάσταση ρυθµιστών τάσης εγκατάσταση σταθεροποιητών τάσης 1.951,87 848,3
Εφαρµογές στο ΕΠΑΝ (3/4) α/α επενδυτής έργο επέµβαση εξε (MWh) CO 2 (tn) 5. τσιµέντα έργα εξοικονόµησης ενέργειας στο εργοστάσιο εγκατάσταση Fuzzy Logic στους µύλους τσιµέντου και στον περιστροφικό κλίβανο 36.050,00 11.177,00 διαχωριστών στους µύλους τσιµέντου 6. ξενοδοχείο εξοικονόµηση ενέργειας στο ξενοδοχείο ηλεκτροκινητήρων στους ανελκυστήρες τοποθέτηση αυτόµατης πόρτας εισόδου εξόδου 859,23 78,54 συµβατικών λαµπτήρων
Εφαρµογές στο ΕΠΑΝ (4/4) α/α επενδυτής έργο επέµβαση εξε (MWh) CO 2 (tn) 7. υφάσµατα εξοικονόµηση θερµικής και ηλεκτρικής ενέργειας βαφικών µηχανών καψαλίστρας 6.641,00 1.448,40 µηχανής σταθεροποίησης υφάσµατος 8. πλαστικά & µεταλλικά είδη υποκατάσταση ηλεκτρισµού και υγραερίου από φυσικό αέριο στο εργοστάσιο ηλεκτρικών αντιστάσεων µε καυστήρες Φ.Α. 3.785,83-1.930,02 υγραερίου από Φ.Α.
Στα πλαίσια του Ε.Σ.Π.Α. το ΚΑΠΕ: Εξειδίκευσε και θα λειτουργήσει ως Ενδιάµεσος Φορέας ιαχείρισης στο Πρόγραµµα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ», που απευθύνεται σε Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μετέχει στον Ενδιάµεσο Φορέα ιαχείρισης του Ε.Π.Α.Ε. (Ε.Φ.Ε.Π.Α.Ε.), όπου θα εκπονήσει όλες τις ενεργειακές επιθεωρήσεις των έργων του τοµέα της ενέργειας. Σηµαντική είναι, επίσης, η συµβολή των ιαπιστευµένων Εργαστηρίων του ΚΑΠΕ στην πιστοποίηση των ενεργειακών χαρακτηριστικών δοµικών, κυρίως, προϊόντων.
Τέλος, το ΚΑΠΕ στα πλαίσια των εθνικών υποχρεώσεων της Οδηγίας 2006/32/ΕΚ «για την ενεργειακή απόδοση στην τελική χρήση», εκπόνησε το Εθνικό Σχέδιο ράσης Ενεργειακής Αποδοτικότητας (Σ ΕΑ). Από το Σχέδιο αυτό εκτιµάται ότι σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, µέχρι το 2020 στους κύριους τοµείς τελικής χρήσης ενέργειας µπορούν να εξοικονοµηθούν σηµαντικά ποσά ενέργειας.
υναµικό εξοικονόµησης ενέργειας στην ΕΕ Εκτιµάται ότι µέχρι το 2020 στους κύριους τοµείς τελικής χρήσης ενέργειας µπορούν να εξοικονοµηθούν σηµαντικά ποσά ενέργειας: Ευρωπαϊκή Ένωση Ελλάδα τοµέας Κατανάλωση ενέργειας (Mtoe) 2005 Κατανάλωση ενέργειας (Mtoe) 2020 (χωρίς να αλλάξει τίποτε) υναµικό εξοικονόµησης ενέργειας (Mtoe) 2020 υναµικό εξοικονόµησης ενέργειας (Mtoe) 2020 υναµικό εξοικονόµησης ενέργειας (Mtoe) 2020 οικιακός (νοικοκυριά) 280 338 91 27% 29% τριτογενής (εµπορικά κτίρια) 157 211 83 30% 30% µεταφορές 332 405 105 26% 36% κατασκευαστική βιοµηχανία 297 382 95 25% 5%
4. Συµπεράσµατα ΗΕξοικονόµηση Ενέργειας αποτελεί σηµαντική παράµετρο περιβαλλοντικής και οικονοµικής πολιτικής. Οι σχετικές δράσεις συµβάλλουν στην Εθνική και Ευρωπαϊκή προσπάθεια καταπολέµησης των κλιµατικών αλλαγών και παράλληλα µπορούν να τονώσουν την αγορά, παρέχοντας διέξοδο στην τρέχουσα οικονοµική κρίση. ίνουν, επίσης, δυνατότητες ανάπτυξης της τεχνολογίας και του ανταγωνισµού µε την ανάπτυξη νέων προϊόντων και νέων θέσεων εργασίας. Τέλος, η διαµόρφωση του πλαισίου των παρεχόµενων ενισχύσεων του ΕΠΑΝ ΙΙ αναµένεται ότι θα συµβάλλει στη βέλτιστη κατανοµή των διατιθέµενων οικονοµικών πόρων για την προώθηση των εφαρµογών της ενεργειακής αποδοτικότητας και την επίτευξη των Εθνικών υποχρεώσεων σε Ευρωπαϊκό και ιεθνές επίπεδο.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας