Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΠΕ) Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ ΠΑΤΡΑ, 2016 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΗΛΙΟΣ ΗΛΙΟΣ - Τοπικό σχέδιο για την απασχόληση ανέργων στην κατασκευή και τη συντήρηση έργων Α.Π.Ε. με έμφαση στις δράσεις του προγράμματος «ΗΛΙΟΣ» και παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ Περιεχόμενα 1. Ορισμοί & Συντομογραφίες... 5 1.1. Ορισμοί... 5 1.2. Συντομογραφίες... 8 2. Κοινοτικό Πλαίσιο ΑΠΕ... 9 3. Εθνικό Πλαίσιο ΑΠΕ... 11 3.1. Οργάνωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα... 11 3.2. Πορεία Νομοθετικού Πλαισίου ΑΠΕ... 12 3.3. Σημερινή Κατάσταση... 20 4. CASE STUDY Φ/Β Πάρκο 500 kw... 22 5. CASE STUDY Φ/Β 10 kw... 26 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ... 30 Σελίδα 3 από 30

Σελίδα 4 από 30 Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ 1. Ορισμοί & Συντομογραφίες 1.1. Ορισμοί Ταρίφα (Feed in tariff) Η ταρίφα ορίζει το ποσό της αποζημίωσης του παραγωγού για κάθε ποσότητα ενέργειας (kwh) που εγχέεται στο ηλεκτρικό δίκτυο από τη μονάδα παραγωγής του. Το ποσό αυτό καθορίζεται από τους νόμους και σχετικές υπουργικές αποφάσεις. Επί του παρόντος, η τιμή αυτή καθορίζεται από την περίοδο έναρξης λειτουργίας του πάρκου. Net metering Το Net metering αφορά στη διαδικασία συμψηφισμού της παραγόμενης ενέργειας με την καταναλισκόμενη, η οποία πραγματοποιείται στις εγκαταστάσεις του αυτοπαραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας. Το πλεόνασμα της ενέργειας που προκύπτει από τον συμψηφισμό εγχέεται στο Δίκτυο χωρίς υποχρέωση οποιαδήποτε αποζημίωσης στον παραγωγό. Η διαδικασία αυτή παρουσιάστηκε αρχικώς στο Νόμο 3468 / 2006 και τροποποιήθηκε με το Νόμο 4203/2013 και αφορά σε εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών και μικρών ανεμογεννητριών (μέχρι 50kW). Το net metering είναι μέθοδος συμψηφισμού ενέργειας από φωτοβολταϊκά και άλλες ΑΠΕ. Σε αντίθεση με τα φωτοβολταϊκά με ταρίφα (feed-in tariff), στα συστήματα net metering ο συμψηφισμός παραγώμενου και καταναλισκόμενου ρεύματος είναι ενεργειακός (σε kwh) και όχι "λογιστικός" (σε ). Και τα μεν και τα δε ανήκουν στην μεγάλη κατηγορία των διασυνδεδεμένων φωτοβολταϊκών n-grid ή grid-cnnected systems διεθνώς (σε αντίθεση με τα αυτόνομα φωτοβολταϊκά - ff grid) όπου υπάρχει σύνδεση με το δημόσιο δίκτυο. Το net metering έχει αναρίθμητα πλεονεκτήματα και προσφέρει άμεση απόσβεση για τον ενδιαφερόμενο, ενώ προστατεύει το περιβάλλον χωρίς να επιβαρρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Από το Μάιο του 2015 έχουν εγκατασταθεί εκατοντάδες φωτοβολταϊκά συστήματα με ενεργεικό συμψηφισμό net metering. Αυτοπαραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. Σύμφωνα με το Νόμο 3468/2006, ο αυτοπαραγωγός είναι αυτός που παράγει ηλεκτρική ενέργεια από μονάδες Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. (Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης) κυρίως για δική του χρήση και διοχετεύει τυχόν πλεόνασμα της ενέργειας αυτής στο Σύστημα ή στο Δίκτυο. Βιοκαύσιμα / Βιορευστά Τα Βιοκαύσιμα είναι υγρά ή αέρια καύσιμα κίνησης τα οποία παράγονται από βιομάζα, όπως ορίζει η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009 / 28 / ΕΚ. Ειδικότερα περιλαμβάνει: Bιοντίζελ (πετρέλαιο βιολογικής προέλευσης): Οι μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων (ΜΛΟ FΑME) που παράγονται από φυτικά ή και ζωικά έλαια και λίπη και είναι ποιότητας πετρελαίου ντίζελ, για χρήση ως Βιοκαύσιμο. Bιοαιθαvόλη: Η αιθανόλη που παράγεται από Βιομάζα ή από το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα αποβλήτων, για χρήση ως Βιοκαύσιμο. Βιοαέριο: Το καύσιμο αέριο που παράγεται από Βιομάζα ή από το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων, το οποίο μπορεί να καθαρισθεί και να αναβαθμισθεί σε ποιότητα φυσικού αερίου, για χρήση ως Βιοκαύσιμο, ή το ξυλαέριο. Bιομεθαvόλη: Η μεθανόλη που παράγεται από Βιομάζα, για χρήση ως Βιοκαύσιμο. Σελίδα 5 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού Βιοδιμεθυλαιθέρας: Ο διμεθυλαιθέρας που παράγεται από Βιομάζα, για χρήση ως Βιοκαύσιμο. Βιο ΕΤΒΕ: Ο αιθυλο τριτοταγής βουτυλαιθέρας (ΕΤΒΕ) που παράγεται από βιοαιθανόλη, για χρήση ως Βιοκαύσιμο. Το κατ όγκο ποσοστό του Βιο ΕΤΒΕ που υπολογίζεται ως Βιοκαύσιμο είναι 47% επί του συνόλου του. Βιο ΜΤΒΕ: Ο μεθυλο τριτοταγής βουτυλαιθέρας (ΜΤΒΕ) που παράγεται από βιομεθανόλη, για χρήση ως Βιοκαύσιμο. Το κατ όγκο ποσοστό του Βιο ΜΤΒΕ που υπολογίζεται ως Βιοκαύσιμο είναι 36% επί του συνόλου του. Συνθετικά Βιοκαύσιμα: Οι συνθετικοί υδρογονάνθρακες ή τα μίγματα συνθετικών υδρογονανθράκων που παράγονται από Βιομάζα. Bιοϋδρογόvο: Το υδρογόνο που παράγεται από Βιομάζα ή βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων, για χρήση ως Βιοκαύσιμο. Καθαρά Φυτικά Έλαια: Τα έλαια που παράγονται από ελαιούχα φυτά μέσω συμπίεσης, έκθλιψης ή ανάλογων μεθόδων, φυσικά ή εξευγενισμένα αλλά μη χημικώς τροποποιημένα, όταν είναι συμβατά με τον τύπο του χρησιμοποιούμενου κινητήρα ή εξοπλισμού και τις αντίστοιχες απαιτήσεις εκπομπών αερίων ρύπων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Οριακή Τιμή Συστήματος Η Οριακή Τιμή του Συστήματος είναι η τιμή στην οποία εκκαθαρίζεται η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και είναι η τιμή που εισπράττουν όλοι οι όσοι εγχέουν ενέργεια στο Σύστημα και πληρώνουν όλοι όσοι ζητούν ενέργεια από το Σύστημα. Συγκεκριμένα, η Οριακή Τιμή του Συστήματος διαμορφώνεται από τον συνδυασμό των προσφορών τιμών και ποσοτήτων που υποβάλλουν κάθε μέρα οι διαθέσιμες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, και του ωριαίου φορτίου ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, που διαμορφώνεται σε καθημερινή βάση από τους καταναλωτές. Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) καταρτίζεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και χρησιμοποιείται για τη μέτρηση των μεταβολών του γενικού επιπέδου των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών που συνθέτουν το "καλάθι της νοικοκυράς". Η τελευταία αναθεώρηση του ΔΤΚ βασίστηκε στην Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών του έτους 2009. Ο ΔΤΚ είναι δείκτης σταθερής βάσης και διατίθεται σε μηνιαία βάση. Δίκτυο (Σύστημα) Μεταφοράς Το Δίκτυο Μεταφοράς μεταφέρει την ηλεκτρική ισχύ από τους σταθμούς παραγωγής στους υποσταθμούς μεταφοράς. Η μεταφορά γίνεται σε υψηλή τάση, μέσω του δικτύου υψηλής τάσης (150kV) και υπερυψηλής (400kV) για να μειωθούν οι απώλειες ισχύος, όταν οι αποστάσεις είναι μεγάλες. Οι γραμμές Μεταφοράς δεν μπορούν να τροφοδοτήσουν άμεσα τους καταναλωτές που χρησιμοποιούν χαμηλή τάση (220/380V) αλλά φθάνουν μέχρι ορισμένα σημεία, τους υποσταθμούς μεταφοράς, όπου γίνεται υποβιβασμός της τάσης στη μέση τάση, δηλαδή στα 20 kv του δικτύου. Οι υποσταθμοί αποτελούν κόμβους στο δίκτυο του ηλεκτρισμού. Δίκτυο Διανομής Το Δίκτυο Διανομής αποτελείται από το δίκτυο διανομής μέσης τάσης (20kV) που μεταφέρει την ηλεκτρική ενέργεια από τους υποσταθμούς μεταφοράς στους υποσταθμούς διανομής και το δίκτυο διανομής χαμηλής τάσης (220/380V) που μεταφέρει την ηλεκτρική ενέργεια από τους υποσταθμούς διανομής στους καταναλωτές. Απομονωμένο Μικροδίκτυο Αποµονωµένο Μικροδίκτυο, είναι το δίκτυο κάθε Μη ιασυνδεδεµένου Νησιού το οποίο είχε κατά το έτος 1996 συνολική ετήσια κατανάλωση ενέργειας µικρότερη των 500 GWh (Ν. 3426/2005). Σελίδα 6 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Τα Νησιά της Ελληνικής Επικράτειας των οποίων το Δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας δεν συνδέεται με το Σύστημα και το Δίκτυο διανομής της ηπειρωτικής χώρας. Διαχειριστής των ηλεκτρικών συστημάτων των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών είναι ο ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ. Υβριδικός Σταθμός Κάθε σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που: Χρησιμοποιεί μία, τουλάχιστον, μορφή ΑΠΕ. Η συνολική ενέργεια που απορροφά από το Δίκτυο, σε ετήσια βάση, δεν υπερβαίνει το 30% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνεται για την πλήρωση του συστήματος αποθήκευσης του σταθμού αυτού. Ως ενέργεια που απορροφά ο Υβριδικός Σταθμός από το Δίκτυο, κατά το προηγούμενο εδάφιο, ορίζεται η διαφορά μεταξύ της ενέργειας που μετράται κατά την είσοδό της στο σταθμό και της ενέργειας που αποδίδεται απευθείας στο Δίκτυο από τις μονάδες ΑΠΕ του Υβριδικού Σταθμού. Η διαφορά αυτή υπολογίζεται, για τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, σε ωριαία βάση. Αν για την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας εφαρμόζεται τεχνολογία διαφορετική από αυτή των φωτοβολταϊκών, μπορεί να χρησιμοποιείται και συμβατική ενέργεια που δεν απορροφάται στο Δίκτυο, εφόσον η χρήση της ενέργειας αυτής κρίνεται αναγκαία για την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας. Η χρησιμοποιούμενη συμβατική ενέργεια δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% της συνολικής ενέργειας που παράγεται, σε ετήσια βάση, από τις μονάδες αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας. Η μέγιστη ισχύς παραγωγής των μονάδων του σταθμού ΑΠΕ δεν μπορεί να υπερβαίνει την εγκατεστημένη ισχύ των μονάδων αποθήκευσης του σταθμού αυτού, προσαυξημένη κατά ποσοστό μέχρι 20%. (Ν. 3468/2006) Σελίδα 7 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού 1.2. Συντομογραφίες Φ/Β: ΔΕΔΔΗΕ: ΔΕΗ: ΑΔΜΗΕ: ΛΑΓΗΕ: ΕΠΟ: ΜΕΑ: ΟΤΣ: μοτσ: ΑΠΕ: ΔΤΚ: ΡΑΕ: ΕΣΜΗΕ: ΜΔΝ: Φωτοβολταϊκός (-ή/-ό) Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης Οριακή Τιμή Συστήματος Μέση Οριακή Τιμή Συστήματος Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Σελίδα 8 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ 2. Κοινοτικό Πλαίσιο ΑΠΕ Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/28/EC, η οποία εκδόθηκε στις 23 Απριλίου του 2009 στοχεύει στην προώθηση της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αποτελεί τροποποίηση παλαιότερων Οδηγιών (2001/77/ΕC και 2003/30/EC). Στην Οδηγία αυτή αναγνωρίζεται η ανάγκη της ενεργειακής εξοικονόμησης σε συνδυασμό με την αύξηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Επίσης, λαμβάνεται υπόψη η πρόοδος της τεχνολογίας σε συνδυασμό με την παροχή κινήτρων για τη χρήση ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών και τεχνολογιών από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στον τομέα της μεταφοράς. Επιπλέον, τονίζεται ιδιαίτερα η στενή σχέση που θα πρέπει να έχει η ανάπτυξη ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Ωστόσο, αναγνωρίζεται η διαφοροποίηση των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το δυναμικό του στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το ενεργειακό του μείγμα. Επομένως, ο εθνικός στόχος 20%, το οποίο αποτελεί μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην κατανάλωση ενέργειας μέχρι το 2020 θα πρέπει να επιμεριστεί σε επιμέρους στόχους για κάθε κράτος μέλος. Όμως, ο εθνικός στόχος για επίτευξη ποσοστού 10% ως μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στις μεταφορές μέχρι το το 2020 θα πρέπει να τεθεί στο ίδιο επίπεδο για κάθε κράτος μέλος, ώστε να διασφαλιστεί η συνέπεια των προδιαγραφών για τα καύσιμα κίνησης και τη διαθεσιμότητα των καυσίμων. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στα βιοκαύσιμα και στα βιορευστά, των οποίων η παραγωγή θα πρέπει να είναι αειφόρος και δεν θα πρέπει να συνεπάγεται την καταστροφή των εδαφών με βιοποικιλότητα. Επίσης, θα πρέπει να παρακολουθούνται οι επιπτώσεις της καλλιέργειας βιομάζας, λόγω αλλαγών της χρήσης γης και της εισαγωγής χωροκατακτητικών ξένων ειδών. Τα βιοκαύσιμα θα πρέπει να προωθούνται με τρόπο που να ενθαρρύνεται η αυξημένη παραγωγικότητα της γεωργίας και τη χρήση υποβαθμισμένων γαιών. Με βάση τις εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η συγκεκριμένη Ευρωπαϊκή Οδηγία ορίζει ένα κοινό πλαίσιο για την προώθηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Θέτει υποχρεωτικούς εθνικούς στόχους για το συνολικό μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας και το μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στις μεταφορές. Επιπλέον, καθορίζονται κανόνες για τη στατιστική μεταβίβαση μεταξύ κρατών μελών, για κοινά έργα μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρώ, για τις εγγυήσεις προέλευσης, για τις δοικητικές διαδικασίες, για την πληροφόρηση και την κατάρτιση και την πρόσβαση στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας για ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Επιπλέον, καθιερώνονται κριτήρια αειφορίας του περιβάλλοντος για τα βιοκαύσιμα και τα βιορευστά. Κάθε κράτος μέλος θα έπρεπε να εκπονήσει εθνικό σχέδιο δράσης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ορίζει τους εθνικούς συνολικούς στόχους των κρατών μελών για τα μερίδια της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που καταναλίσκονται στις μεταφορές, στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, της θέρμανσης και της ψύξης μέχρι το 2020. Ωστόσο, θα πρέπει παράλληλα να ληφθεί υπόψη και το αντίκτυπο που έχουν λοιπά μέτρα πολιτικής που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση στην τελική κατανάλωση ενέργειας. Το εθνικό σχέδιο δράσης θα έπρεπε να κοινοποιηθεί στην Επιτροπή το αργότερο μέχρι τις 30 Ιουνίου 2010. Το αντίστοιχο σχέδιο δράσης για την Ελλάδα είναι αναρτημένο στο site του ΥΠΕΚΑ. Επίσης, στην οδηγία αυτή αναφέρεται ο τρόπος για τη στατιστική μεταβίβαση συγκεκριμένης ποσότητας ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από ένα κράτος μέλος σε άλλο. Ωστόσο, η επίτευξη του εθνικού στόχου του μεταβιβάζοντος κράτους μέλους δεν επηρεάζεται από τη διαδικασία αυτή. Ακόμη, ορίζονται προδιαγραφές για κοινά έργα μεταξύ κρατών μελών και για κοινά έργα μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών. Σελίδα 9 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού Η Οδηγία 2009/28/EC επιπλέον αναφέρει θέματα που σχετίζονται με την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Πιο συγκεκριμένα, ορίζει ότι από την 1 η Ιανουαρίου 2012 και μετά, όλα τα νέα δημόσια κτίρια και τα υφιστάμενα δημόσια κτίρια που υπόκεινται σε διεργασίες ανακαίνισης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο θα διαδραματίζουν υποδειγματικό ρόλο στο πλαίσιο της παρούσας οδηγίας και μπορούν να συμμορφώνονται με τα πρότυπα για κατοικίες μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας ή με την εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ακόμα, σχετικά με τη βιομάζα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προωθούν τεχνολογίες μετατροπής που να επιτυγχάνουν απόδοση μετατροπής τουλάχιστον 85% για τις οικιστικές και εμπορικές εφαρμογές και τουλάχιστον 70% για τις βιομηχανικές εφαρμογές. Η οδηγία περιλαμβάνει διαδικασίες για την εγγύηση προέλευσης της ηλεκτρικής ενέργειας και της ενέργειας θέρμανσης και ψύξης που παράγονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να αποδεικνύεται στους τελικούς καταναλωτές το μερίδιο ή η ποσότητα ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα του προμηθευτή ενέργειας. Η εγγύηση προέλευσης θα εκδίδεται έπειτα από σχετικό αίτημα του παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σχετικό πρότυπο με την εγγύηση προέλευσης της ενέργειας αποτελεί το EVS-EN 16325 που εκδόθηκε το Φεβρουάριο του 2013. Σκοπός του προτύπου είναι η συμμόρφωση με τις κείμενες Οδηγίες και η δημιουργία μίας βάσης για περαιτέρω προώθηση της πιστοποίησης σχετικά με την προέλευση της παραγόμενης ενέργειας. Το πρότυπο προσδιορίζει τις απαιτήσεις για τις Εγγυήσεις Προέλευσης της ηλεκτρικής ενέργειας από όλες της πηγές ενέργειας και πιο συγκεκριμένα τις απαιτήσεις για την εγγραφή, έκδοση, μεταφορά και ακύρωση των Εγγυήσεων. Εν συνεχεία, παρουσιάζονται τα κριτήρια αειφορίας για τα βιοκαύσιμα και τα βιορευστά. Σύμφωνα με τα κριτήρια αυτά, τα βιοκαύσιμα και βιορευστά των οποίων η ενέργεια λαμβάνεται υπόψη για την αξιολόγηση της τήρησης των απαιτήσεων της παρούσας οδηγίας ως προς τους εθνικούς στόχους θα πρέπει να μην έχουν παραχθεί από εδάφη με υψηλή αξία βιοποικιλότητας, καθώς και από πρώτες ύλες που έχουν προέλθει από εκτάσεις υψηλών αποθεμάτων άνθρακα. Σελίδα 10 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ 3. Εθνικό Πλαίσιο ΑΠΕ 3.1. Οργάνωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα Ο Νόμος 2773/1999 (ΦΕΚ 286 Α / 22.12.1999) με τίτλο «Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ρύθμιση θεμάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις» αποτέλεσε το πρώτο βήμα για την απελευθέρωση της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Με τον νόμο αυτό συστήνεται η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.), η οποία είναι ανεξάρτητη διοικητική αρχή και οι αρμοδιότητές της ήταν κυρίως γνωμοδοτικές, παρακολούθησης και ελέγχου της αγοράς ενέργειας σε όλους τους τομείς, ήτοι στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα, από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και φυσικό αέριο. Περαιτέρω αρμοδιότητες απέκτησε η ΡΑΕ με τον Νόμο 3851/2010 σχετικά με τη γνωμοδότηση έργων Α.Π.Ε. Η απελευθέρωση της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα οριοθετείται ουσιαστικά με την αναγνώριση του δικαιώματος επιλογής προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας από όλους τους καταναλωτές από την 1.7.2007, με εξαίρεση τους καταναλωτές που είναι εγκατεστημένοι σε Απομονωμένα Μικροδίκτυα (μη Διασυνδεδεμένα νησιά) με το Νόμο 3426/2005 με τίτλο «Επιτάχυνση της διαδικασίας για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας» (ΦΕΚ Α' 309/22.12.2005), ο οποίος αποτελεί τροποποίηση του Νόμου 2773/1999. Ο Νόμος 4001/2011 (ΦΕΚ 179/22-8-2011) με τίτλο «Για τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις.» εκδόθηκε με στόχο την ενσωμάτωση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών 2009/72/ΕΚ και 2009/73/ΕΚ στην ελληνική νομοθεσία. Οι οδηγίες αυτές σχετίζονται με τους κανόνες που θα πρέπει να διέπει η εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και η εσωτερική αγορά Φυσικού Αερίου. Με το Νόμο αυτό, η ΡΑΕ ανέλαβε αρμοδιότητες παρακολούθησης και εποπτείας της αγοράς ενέργειας, προστασίας των καταναλωτών, παρακολούθησης της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας, τη χορήγηση, τροποποίηση και ανάκληση αδειών για την άσκηση ενεργειακών δραστηριοτήτων, την εποπτεία των Ανεξάρτητων Διαχειριστών Μεταφοράς, την έγκριση τιμολογίων μη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων, την παρακολούθηση πρόσβασης στις ενεργειακές διασυνδέσεις και τη λήψη ρυθμιστικών μέτρων για την εύρυθμη λειτουργία των ενεργειακών αγορών. Ο Νόμος 4001/2011 επιπλέον ορίζει τη σύσταση του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), με σκοπό να αναλάβει τα καθήκοντα του Διαχειριστή του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ). Στο πλαίσιο αυτό σκοπός του ΑΔΜΗΕ Α.Ε. είναι η λειτουργία, συντήρηση και ανάπτυξη του ΕΣΜΗΕ ώστε να διασφαλίζεται ο εφοδιασμός της χώρας με ηλεκτρική ενέργεια με τρόπο ασφαλή, αποδοτικό και αξιόπιστο. Ο ΑΔΜΗΕ Α.Ε. είναι 100% θυγατρική της ΔΕΗ Α.Ε., ωστόσο είναι πλήρως ανεξάρτητος λειτουργικά και διοικητικά, έχοντας ουσιαστικές εξουσίες λήψης αποφάσεων, τηρώντας όλες τις προς αυτό απαιτήσεις ανεξαρτησίας που ενσωματώνονται στο Νόμο 4001/2011 και στην Οδηγία 2009/72/ΕΚ. Παράλληλα, ορίζεται η σύσταση του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ) σύμφωνα με το Ν. 4001/2011 και σε συμμόρφωση με την Οδηγία 2009/72/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. συστάθηκε με την απόσχιση του κλάδου Διανομής της ΔΕΗ Α.Ε., με σκοπό να αναλάβει τα καθήκοντα του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής. Είναι κατά 100% θυγατρική εταιρεία της ΔΕΗ Α.Ε., ωστόσο είναι ανεξάρτητη λειτουργικά και διοικητικά, τηρώντας όλες τις απαιτήσεις ανεξαρτησίας που ενσωματώνονται στο παραπάνω νομικό πλαίσιο. Έργο του ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. είναι η λειτουργία, η συντήρηση και η ανάπτυξη του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και η διασφάλιση της διαφανούς και αμερόληπτης πρόσβασης στο δίκτυο διανομής των καταναλωτών, των Προμηθευτών και γενικότερα όλων των χρηστών του δικτύου. Στους στόχους του ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. είναι η αξιόπιστη τροφοδοσία των καταναλωτών, η διατήρηση της ποιότητας της τάσης του ρεύματος και η διαρκής βελτίωση της ποιότητας εξυπηρέτησης των καταναλωτών. Σελίδα 11 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού Ακόμη, μέσω του Νόμου 4001/2011 συστήνεται ο Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΑΕ (ΛΑΓΗΕ ΑΕ) και ασκεί τις δραστηριότητες που ασκούνταν από το Διαχειριστής Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΑΕ (ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ), πλην εκείνων που κατά το άρθρο 99 του ν.4001/2011 μεταφέρονται στον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΑΕ (ΑΔΜΗΕ ΑΕ). Ο ΛΑΓΗΕ εφαρμόζει τους κανόνες για τη λειτουργία της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 4001/2011 και των κατ εξουσιοδότηση αυτού εκδιδομένων πράξεων και ιδίως τον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό. Η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Α.Ε. (ΔΕΗ Α.Ε.) αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη εταιρία παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Κατέχει περίπου το 68% της εγκατεστημένης ισχύος των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα συμπεριλαμβάνοντας στο ενεργειακό της μείγμα λιγνιτικούς, υδροηλεκτρικούς και πετρελαϊκούς σταθμούς, καθώς και σταθμούς φυσικού αερίου, αλλά και μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). 1 Τον Φεβρουάριο του 2014 εκδόθηκε ο Κώδικας Διαχείρισης Ηλεκτρικών Συστημάτων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (Κώδικας ΜΔΝ) (ΦΕΚ 304 Β / 11.02.2014). Με τον Κώδικα αυτό απελευθερώθηκε η ηλεκτρική αγορά στα ΜΔΝ και θεσπίζονται κανόνες για τη λειτουργία και τη διαχείριση των μικρών απομονωμένων ηλεκτρικών συστημάτων. Ο Κώδικας ορίζει την εποπτεία διαχείρισης των συστημάτων ΜΔΝ και καθορίζει την ύπαρξη Κέντρων Ελέγχου Ενέργειας, καθώς και τις προϋποθέσεις για την άσκηση δραστηριότητας Προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στα ΜΔΝ. Επιπλέον, ορίζονται τεχνικά χαρακτηριστικά μονάδων για τη διασύνδεσή τους με το ηλεκτρικό σύστημα ενός ΜΔΝ και ο τρόπος πρόσβασης των παραγωγών στο Δίκτυο ΜΔΝ. Επιπλέον, αναφέρεται ο τρόπος υπολογισμού του κόστους αμοιβής των μονάδων παραγωγής, συμπεριλαμβάνοντας το κόστος παραγωγής τους, το κόστος διαθεσιμότητάς τους και το κόστος επικουρικών υπηρεσιών. Σημαντική είναι η αναφορά στο κομμάτι των σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στα ΜΔΝ. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι ο Διαχειριστής ΜΔΝ υποχρεούται να απορροφά κατά προτεραιότητα την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τις Μονάδες ΑΠΕ όλων των κατηγοριών περιλαμβανομένων και των Μονάδων Υβριδικών Σταθμών, καθώς και από τις μονάδες ΣΗΘΥΑ, έναντι των Συμβατικών Μονάδων, με την επιφύλαξη της ασφαλούς λειτουργίας του Συστήματος ΜΔΝ. Στο πλαίσιο αυτό, η ως άνω προτεραιότητα δεν ισχύει για την τεχνικά ελάχιστη παραγωγή των Συμβατικών Μονάδων υποχρεωτικής ένταξης (must run), όπως αυτές έχουν καθοριστεί για κάθε Σύστημα ΜΔΝ, καθώς και για την τυχόν παραγωγή Συμβατικών Μονάδων που είναι αναγκαίες για την κάλυψη Επικουρικών Υπηρεσιών, οι οποίες δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν από τις Μονάδες ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ και Υβριδικών Σταθμών. 3.2. Πορεία Νομοθετικού Πλαισίου ΑΠΕ Νόμος 3851/2010 Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/28/EC εντάχθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το Νόμο 3851/2010 «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και άλλες διατάξεις σε θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής» στις 4 Ιουνίου του 2010. Στο Νόμο αυτό ορίζονται οι εθνικοί στόχοι για την συμμόρφωση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οδηγία. Πιο συγκεκριμένα, ορίζεται συμμετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 40%. Επιπλέον, ορίζεται συμμετοχή της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας για 1 ΔΕΗ Α.Ε., (n.d.), https://www.dei.gr/el/i dei/i etairia/mils dei ae/dei ae Σελίδα 12 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ θέρμανση και ψύξη σε ποσοστό τουλάχιστον 20% και στην τελική κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές σε ποσοστό τουλάχιστον 10%. Με το Νόμο 3851/2010 αναθεωρήθηκαν οι διαδικασίες έκδοσης αδειών για την τοποθέτηση εγκαταστάσεων ΑΠΕ, όπως αυτές είχαν οριστεί στο Νόμο 3468/2006 «Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης και λοιπές διατάξεις» και τροποποιήθηκαν διατάξεις του Νόμου 3734/2009 «Προώθηση της συμπαραγωγής δύο ή περισσότερων χρήσιμων μορφών ενέργειας, ρύθμιση ζητημάτων σχετικών με το Υδροηλεκτρικό Έργο Μεσοχώρας και άλλες διατάξεις» με στόχο την διευκόλυνση και την επιτάχυνση στην έκδοση αδειών για την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ. Επιπλέον, στο Νόμο αναφέρονται κίνητρα για την προώθηση των εγκαταστάσεων ΑΠΕ, μέσω της υψηλής τιμολόγησης της ενέργειας που παράγεται από αυτές. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται ενδεικτικά ότι η τιμολόγηση των φωτοβολταϊκών σταθμών στια οικίες (Ειδικό Πρόγραμμα σε Κτιριακές Εγκαταστάσεις (με ισχύ 10 kw)) είχε τιμή ενέργειας 550 /MWh, ενώ επιπλέον η τιμολόγηση των φωτοβολταϊκών πάρκων συνοδευόταν από αναπροσαρμογή κάθε έτος, σύμφωνα με το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους. Ερμηνευτικές εγκύκλιοι Εν συνεχεία, ακολούθησαν διάφορες ερμηνευτικές εγκύκλιοι και υπουργικές αποφάσεις, οι οποίες καθόριζαν ενδελεχώς τους όρους για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κτίρια και γήπεδα, σε εντός και εκτός σχεδίου περιοχές και για τις εγκαταστάσεις που αφορούν συγκεκριμένα το Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων. Ενδεικτικά αναφέρονται οι υπουργικές αποφάσεις με Αρ. Απ. 40158 ΦΕΚ 1556 Β / 22.09.2010, με Αρ. Απ. 36720 ΦΕΚ 376 ΑΑΠ / 06.09.2010 και ΦΕΚ Β 1079 / 04.06.2010. Τροποποιητικές Αποφάσεις Στη συνέχεια (Ιανουάριος 2012), λαμβάνοντας υπόψη τη διείσδυση των φωτοβολταϊκών σταθμών στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας και τον βαθμό επίτευξης των εθνικών στόχων διείσδυσης των Α.Π.Ε. εκδίδεται η Υπουργική Απόφαση Υ.Α.Π.Ε. / Φ1 / οικ. 2262 (ΦΕΚ Β 97) / 31.01.2012, στην οποία μεταβάλλεται (μειώνεται) η τιμολόγηση των φωτοβολταϊκών πάρκων, για τα οποία δεν είχε ακόμα συναφθεί σύμβαση Συμψηφισμού (για τις φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις του Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων) και δεν είχε κατατεθεί αίτηση σύναψης σύμβασης (για τα λοιπά φωτοβολταϊκά πάρκα) σε σχέση με την τιμή ενέργειας του Νόμου 3851/2010. Έπειτα, με την Υπουργική Απόφαση ΦΕΚ Β 2317 / 10.08.2012, μειώθηκε η τιμολόγηση των φωτοβολταϊκών πάρκων, όπως αυτή οριζόταν στην Παράγραφο 3 του Άρθρου 3 της Υπ. Απόφασης Β 1079 / 04.06.2009. Με την ίδια απόφαση, δεδομένου ότι η συνολική ηλεκτρική ισχύς των φωτοβολταϊκών σταθμών για τους οποίους έχει υπογραφεί Σύμβαση Πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας υπερβαίνει το όριο για την εγκατεστημένη ισχύ κατά το έτος 2014 και ξεπερνά ακόμη και το όριο για το έτος 2020, ορίζεται η αναστολή υποβολής νέων αιτημάτων και εξέτασης εκκρεμών αιτημάτων από τη Ρ.Α.Ε. (σε περίπτωση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας) ή από τον αρμόδιο διαχειριστή (σε περίπτωση εξαίρεσης από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας). Εν συνεχεία, τον Μάιο 2013 εκδίδεται νέα Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β 1103 / 02.05.2013), με την οποία τροποποιείται (μειώνεται) η τιμή ενέργειας για τις εγκαταστάσεις του Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε σχέση με την Υπ. Απόφαση Β 1079/ 04.06.2009. Η τιμή ενέργειας σχετίζεται με την ημερομηνία ενεργοποίησης του φωτοβολταϊκού πάρκου. Σελίδα 13 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού Νόμος 4203/2013 Ο Νόμος 4203/2013 ορίζει την έννοια του net- metering. Πιο συγκεκριμένα, επιτρέπεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών και σταθμών μικρών ανεμογεννητριών από αυτοπαραγωγούς σε εγκαταστάσεις τους που συνδέονται στο Δίκτυο. Η παραγόμενη ενέργεια από το σταθμό που εγχέεται στο δίκτυο διανομής συμψηφίζεται σε κάθε κύκλο καταμέτρησης με την καταναλισκόμενη ενέργεια στις εγκαταστάσεις του αυτοπαραγωγού που τροφοδοτεί ο σταθμός. Το πλεόνασμα ενέργειας που προκύπτει από το συμψηφισμό του προηγούμενου εδαφίου διοχετεύεται στο Δίκτυο, χωρίς υποχρέωση για οποιαδήποτε αποζημίωση στον αυτοπαραγωγό. Νόμος 4254 / 2014 Τον Απρίλιο του 2014 (07.04.2014) εκδίδεται ο Νόμος 4254/2014, σύμφωνα με τον οποίο ρυθμίζονται διάφορα θέματα των Α.Π.Ε. και κυρίως η τιμολόγηση σταθμών εν λειτουργία και νέων σταθμών, η επιμήκυνση της Σύμβασης Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας και η επανέναρξη υποδοχής και εξέτασης νέων αιτημάτων φωτοβολταϊκών πάρκων. Πιο συγκεκριμένα, αναθεωρείται η τιμολόγηση των φωτοβολταϊκών σταθμών εν λειτουργία αναφορικά με την Περίοδο Διασύνδεσης, την υλοποίηση της επένδυσης με ή χωρίς χρήση δημόσιας ενίσχυσης, το Σύστημα στο οποίο έχει συνδεθεί το πάρκο (εάν βρίσκεται στο Διασυνδεδεμένο ή Μη Διασυνδεδεμένο Σύστημα) και την ισχύ του πάρκου. Η ισχύς του πάρκου διακρίνεται στις εξής κατηγορίες (για Διασυνδεδεμένο Σύστημα): στις Φ/Β εγκαταστάσεις που ανήκουν στο Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Εγκαταστάσεων, στις εγκαταστάσεις με P (ισχύ) 100 kw, στις εγκαταστάσεις με 100 kw < P (ισχύ) 500 kw, στις εγκαταστάσεις με 500 kw < P (ισχύ) 1 MW, στις εγκαταστάσεις με 1 MW < P (ισχύ) 5 MW στις εγκαταστάσεις με P (ισχύ) > 5 ΜW Η ισχύς του πάρκου διακρίνεται στις εξής κατηγορίες (για Μη Διασυνδεδεμένο Σύστημα): στις εγκαταστάσεις με P (ισχύ) 100 kw στις εγκαταστάσεις με P (ισχύ) > 100 kw Παρόμοια κατηγοριοποίηση λαμβάνουν και οι αιολικοί σταθμοί που είναι εν λειτουργία, καθώς και τα μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα και σταθμούς ΣΗΘΥΑ. Επιπλέον, στο Νόμο αυτό αναφέρεται και η τιμολόγηση των νέων σταθμών Α.Π.Ε., οι οποίοι τίθενται σε δοκιμαστική λειτουργία ή ενεργοποιείται η σύνδεσή τους μετά την έναρξη ισχύος του Νόμου. Η διάκριση σε κατηγορίες ορίζεται με την ύπαρξη δημόσιας ενίσχυσης ή χωρίς για την υλοποίηση της επένδυσης και την ισχύ της επένδυσης. Ωστόσο, η τιμολόγηση αυτή δεν αφορά νέους φωτοβολταϊκούς σταθμούς, των οποίων η τιμή ενέργειας καθορίζεται από την Υπουργική Απόφαση ΦΕΚ Β 1103 / 02.05.2013. Πιο συγκεκριμένα, η τιμολόγησή τους (για σταθμούς που δεν εμπίπτουν στο Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων) καθορίζεται με συγκεκριμένη τιμή ενέργειας μέχρι το τέλος του 2014, ενώ από το 2015 και μετά η τιμή ενέργειας θα ορίζεται με βάση την Μέση Οριακή Τιμή Συστήματος του προηγούμενου έτους, προσταυξημένη κατά ένα συντελεστή αναλόγως με την ισχύ του πάρκου και το Σύστημα στο οποίο συνδέεται. Σελίδα 14 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ Επιπλέον, στον Νόμο 4254/2014 ορίζεται και η επιμήκυνση της Σύμβασης Πώλησης και Σύμβασης Συμψηφισμού για τους παραγωγούς του «Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων» κατά 7 έτη, εφόσον λειτουργούν για λιγότερα από 12 έτη κατά την 1 η Ιανουαρίου 2014. Κατά το διάστημα της επέκτασης, οι παραγωγοί των σταθμών θα πρέπει να επιλέξουν τον τρόπο με τον οποίο θα τιμολογούνται, καθώς παρέχονται 2 περιπτώσεις: 1. Σύμφωνα με μεθοδολογία που καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και λαμβάνει υπόψη τα χαρακτηριστικά των τεχνολογιών ως προς τη συμβολή τους στη σταθερότητα του ηλεκτρικού συστήματος και τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας όπως αυτές διαμορφώνονται από τη λειτουργία της αγοράς 2. Με τιμή 90 / MWh για μέγιστη ετήσια ποσότητα ενέργειας που υπολογίζεται από τη μαθηματική σχέση: Ενέργεια (kwh) = Εγκατεστημένη Ισχύς (kw) x Συντελεστής Απόδοσης (kwh / kw). Ο Συντελεστής Απόδοσης παρέχεται σε πίνακα και διαφοροποιείται όσον αφορά στις τεχνολογίες Α.Π.Ε. Ωστόσο, οι παραγωγοί θα πρέπει να υποβάλουν αντίστοιχη δήλωση για την επιλογή του τρόπου τιμολόγησης στον ΛΑΓΗΕ, το ΔΕΔΔΗΕ ή το Προμηθευτή τουλάχιστον 6 μήνες πριν την έναρξη επέκτασης της σύμβασης. Σε περίπτωση που παρέλθει το παραπάνω χρονικό διάστημα, η αποζημίωση του παραγωγού θα γίνεται κάθε φορά με τη μικρότερη τιμή εκ των δύο περιπτώσεων. Επιπλέον, ο Νόμος 4254/2014 καταργεί την αναστολή της διαδικασίας υποβολής νέων αιτημάτων σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς. Η Εικόνα 1 παρουσιάζει τη σχετική πορεία της νομοθεσίας ΑΠΕ. Σελίδα 15 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού Εικόνα 1: Διάγραμμα πορείας Νομοθεσίας ΑΠΕ Σελίδα 16 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΦΕΚ Α 79 / 09.04.2012) Όσον αφορά την τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών δομοστοιχείων σε κτιριακές εγκαταστάσεις, ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός που εκδόθηκε στις 9 Απριλίου 2012 (ΦΕΚ Α 79 / 09.04.2012) ορίζει περιορισμούς σε σχέση με τα σημεία τοποθέτησης των δομοστοιχείων. Πιο συγκεκριμένα, ορίζεται ότι φωτοβολταϊκά δομοστοιχεία μπορούν να τοποθετηθούν πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο κτίριο αλλά εντός του ιδεατού στερεού μόνο σε οριζόντια θέση και να αποτελούν ένα ενιαίο αισθητικό σύνολο. Επιπλέον, αναφέρεται η περίπτωση των διατηρητέων κτιρίων, τα οποία ορίζονται από ειδικούς πολεοδομικούς όρους και ειδικούς όρους προστασίας. Για το λόγο αυτό, επεμβάσεις ή προσθήκες σε διατηρητέα κτίρια ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, έπειτα από τη γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής και εφόσον δεν αλλοιώνονται τα στοιχεία που συνέτειναν στο χαρακτηρισμό τους ως διατηρητέα. Επομένως, η τοποθέτηση συστημάτων ΑΠΕ, ήτοι φωτοβολταϊκών σε διατηρητέα κτίρια δύναται να διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα ή ίσως και να μην επιτραπεί η τοποθέτησή τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες (Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής και Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής). Κορεσμός Δικτύων Ένας από τους βασικούς άξονες που διαμορφώνουν τις απαιτήσεις του ρυθμιστικού πλαισίου για το Σύστημα Μεταφοράς και το Δίκτυο Διανομής είναι η έγκαιρη υλοποίηση απαραίτητων αλλαγών ώστε να καταστεί δυνατή η πρόσβαση και η μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ. Η ΡΑΕ παρακολουθεί και αναλύει τα θέματα που αφορούν τις υποδομές στα δίκτυα, τις τεχνικές απαιτήσεις σύνδεσης και το κόστος πρόσβασης / χρήσης αυτών, με έμφαση στις απαραίτητες ενισχύσεις που απαιτούνται, όχι μόνο σε στοιχεία δικτύων, αλλά και σε νέα εργαλεία και τεχνολογίες που θα δημιουργήσουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την επίτευξη των εθνικών στόχων για τις ΑΠΕ καθώς επίσης και στην ορθολογική κατανομή του σχετικού κόστους στους χρήστες των υποδομών. Σύμφωνα με την παρ.5 του άρθρου 3 του ν.3468 όπως ισχύει (μετά την τροποποίησή του και από τον ν.3851), οι περιοχές με κορεσμένα δίκτυα και η δυνατότητα απορρόφησης ισχύος σε αυτές διαπιστώνονται με απόφαση της ΡΑΕ που εκδίδεται μετά από εισήγηση του αρμόδιου Διαχειριστή. Με βάση το αρχείο της ΡΑΕ, τον Αύγουστο του 2012 εκδόθηκε η απόφαση υπ αριθμ. 699/2012 από τη ΡΑΕ, σύμφωνα με την οποία η Πελοπόννησος καθίσταται περιοχή με κορεσμένο δίκτυο, με αποτέλεσμα να μην επιτρέπεται η υποβολή νέων αιτημάτων για χορήγηση Προσφοράς Σύνδεσης. Σύμφωνα με την επιστολή της ΡΑΕ προς ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ (Ο 5901/7.7.2014), με βάση προηγούμενες επιστολές του ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ προς ΡΑΕ παρουσιάστηκαν δυνατότητες απορρόφησης ισχύος από σταθμούς ΑΠΕ στην Πελοπόννησο και πιο συγκεκριμένα υπολογίστηκε διαθέσιμο περιθώριο 46,78 MW (σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαν οι Διαχειριστές τον Απρίλιο του 2014). Στην επιστολή αυτή η ΡΑΕ αποφασίζει την άμεση εκκίνηση της διαδικασίας διάθεσης του τρέχοντος περιθωρίου. Εν γένει, πέρα από την περιοχή της Πελοποννήσου, περιοχές οι οποίες εμφανίζουν προβλήματα κορεσμού είναι οι εξής: Εύβοια, Θράκη, Νότια Στερεά Ελλάδα, Κιλκίς, Κυκλάδες, Νότια Ιόνια Νησιά, Νομοί Καστοριάς-Φλώρινας και περιοχή Μεσοχώρας-Συκιάς, με βάση την επιστολή της ΡΑΕ προς ΑΔΜΗΕ (Ο-57791/10.3.2014). Για το λόγο αυτό, ιδιαίτερα στις περιοχές αυτές θα πρέπει να προηγείται μία συνεννόηση με το τοπικό κατάστημα για την επιβεβαίωση της διαθεσιμότητας του δικτύου για τη διενέργεια της αδειοδοτικής διαδικασίας. Σελίδα 17 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Ένα άλλο θέμα που διαφοροποιεί κυρίως την ταρίφα των συστημάτων ΑΠΕ είναι ο διαχωρισμός του δικτύου της ελληνικής επικράτειας σε διασυνδεδεμένο σύστημα / δίκτυο και μη διασυνδεδεμένα νησιά. Εν γένει, η ταρίφα στα ΜΔΝ είναι υψηλότερη από την ταρίφα για αντίστοιχης ισχύος σταθμούς ΑΠΕ στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα. Σύμφωνα με το Νόμο 4254/2014, ο ΔΕΔΔΗΕ (ως διαχειριστής των ΜΔΝ) είναι υπεύθυνος για τις συμβάσεις πώλησης ενέργειας στα ΜΔΝ, ενώ οι αντίστοιχοι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας είναι υπεύθυνοι για την αναπροσαρμογή της τιμολόγησης των υφιστάμενων εγκαταστάσεων ΑΠΕ. Ωστόσο, λόγω του μικρού μεγέθους του ηλεκτρικού συστήματος σε κάθε ΜΔΝ, είναι πιθανό να θεωρηθεί κορεσμένο ή να επιβάλλονται περιορισμοί ως προς τη μέγιστη ισχύ πάρκου που επιτρέπεται να εγκατασταθεί. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει προ της έναρξης αδειοδοτικής διαδικασίας για την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ να προηγείται επικοινωνία με τον Διαχειριστή του Δικτύου για την επιβεβαίωση της υποδοχής νέων αιτημάτων. Μηχανισμός Δημόσιας Ενίσχυσης Το 2004 εγκρίθηκε ο Αναπτυξιακός Νόμος (Νόμος 3299/2004, ΦΕΚ 261 Α/23.12.2004) σύμφωνα με τον οποίο η Ελλάδα διακρίθηκε σε 4 περιοχές ως Α, Β, Γ, Δ (η περιοχή Δ διαιρέθηκε σε 3 υποπεριοχές, ως Δ1, Δ2, Δ3) και ορίστηκαν 5 κατηγορίες με βάση τα οποία τα επενδυτικά σχέδια κατατάσσονταν για τη λήψη ενίσχυσης. Τα είδη ενίσχυσης που προβλέπονταν ήταν: Επιχορήγηση ή και επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση κόστους δημιουργούμενης απασχόλησης Τα επενδυτικά σχέδια που σχετίζονταν με την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατατάσσονταν στην κατηγορία 4. Ο Πίνακας 1 παρουσιάζει τα ποσοστά επιχορήγησης ή και επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ανάλογα με την Περιοχή και την Κατηγορία στην οποία ανήκε η επένδυση: Κατηγορία Επένδυσης Περιοχή Α Περιοχή Β Περιοχή Γ Περιοχή Δ1 Περιοχή Δ2 Περιοχή Δ3 Κατηγορία 1 0% 18% 30% 35% 40% 40% Κατηγορία 2 0% 13% 25% 35% 35% 35% Κατηγορία 3 40% 40% 40% 40% 40% 40% Κατηγορία 4 30% 30% 35% 35% 40% 40% Κατηγορία 5 35% 35% 35% 35% 35% 35% Πίνακας 1: Πίνακας ποσοστών επιχορήγησης ή και επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης (Ν. 3299/2004) Σελίδα 18 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ Η υποβολή αιτήσεων στον Αναπτυξιακό Νόμο 3299/2004 έληξε τον Ιανουάριο του 2010. Το 2011 εγκρίθηκε ο Νέος Αναπτυξιακός Νόμος, με βάση τον οποίο η Ελλάδα χωρίζεται σε 3 ζώνες κινήτρων ανάλογα με το Νομό στον οποίο πραγματοποιείται η επένδυση και οι επιχειρήσεις διακρίνονται σε 3 κατηγορίες, στις Μεγάλες Επιχειρήσεις, στις Μεσαίες Επιχειρήσεις και στις Μικρές και Πολύ μικρές Επιχειρήσεις (η τελευταία αποτελεί μία ενιαία κατηγορία). Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα ποσοστά ενίσχυσης κατά ζώνη κινήτρων: Ζώνη Κινήτρων Μεγάλες Επιχ. Μεσαίες Επιχ. Μικρές & Πολύ μικρές Επιχ. Α 15% 20% 25% Β 30% 35% 40% Γ 40% 45% 50% Πίνακας 2: Πίνακας ποσοστών ενίσχυσης κατά ζώνη κινήτρων (Ν. 3908/2011) Ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε από: Ν. 4072/2012 «Βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος Νέα εταιρική μορφή Σήματα Μεσίτες Ακινήτων Ρύθμιση θεμάτων ναυτιλίας, λιμένων και αλιείας και άλλες διατάξεις» Το Ν. 4083/2012 «Επείγουσες ρυθμίσεις επενδυτικών σχεδίων ν. 3908/2011 και π.δ. 33/2011» τον Ν. 4111/2013 «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, τροποποιήσεις του ν. 4093/2012, κύρωση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Έγκριση των Σχεδίων των Συμβάσεων Τροποποίησης της Κύριας Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας, κλπ) τον Ν. 4146/2013 «Διαμόρφωση φιλικού αναπτυξιακού περιβάλλοντος για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις και άλλες διατάξεις» τον Ν. 4155/2013 «Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων και άλλες διατάξεις» τον Ν. 4177/2013 «Κανόνες ρύθμισης της αγοράς προϊόντων και της παροχής υπηρεσιών και άλλες διατάξεις» Ν. 4242/2014 «Ενιαίος Φορέας Εξωστρέφειας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 50/28-02-2014). Στο Νέο Αναπτυξιακό Νόμο εμπίπτουν οι επενδύσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα και μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που αξιοποιείται από ηλιοθερμικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, όπως περιγράφονται στις περιπτώσεις ε` και στ` του πίνακα της παραγράφου 1 (β) του άρθρου 13 του ν. 3468/2006. 2 2 Νόμος υπ αριθ. 3908/2011«Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή» (ΦΕΚ Α 8), http://www.ependyseis.gr/sub/nms3908/files/nms3908_2011_per_id_epnd_n4242_2014.pdf Σελίδα 19 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού 3.3. Σημερινή Κατάσταση Την 1 η Οκτωβρίου 2010 εκδόθηκε η απόφαση για την επιδιωκόμενη αναλογία εγκατεστημένης ισχύος και την κατανομή της στο χρόνο μεταξύ των διαφόρων τεχνολογιών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, με στόχο την επίτευξη των εθνικών στόχων του Νόμου 3851/2010 ορίστηκε η αναλογία του Πίνακα 3: Τεχνολογία ΑΠΕ Στόχος μέχρι το 2014 (MW) Στόχος μέχρι το 2020 (MW) Υδροηλεκτρικά 3700 4650 Φωτοβολταϊκά 1500 2200 Ηλιοθερμικά 120 250 Αιολικά 4000 7500 Βιομάζα 200 350 Πίνακας 3: Επιδιωκόμενη αναλογία εγκατεστημένης ισχύος (MW) ανά τεχνολογία Α.Π.Ε. Σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο του ΛΑΓΗΕ για τον Οκτώβριο του 2014, η αναλογία των τεχνολογιών Α.Π.Ε. που βρίσκονται σε λειτουργία παρουσιάζεται στον Πίνακα 4: Τεχνολογία ΑΠΕ Στόχος μέχρι το 2014 (MW) Στατιστικά στοιχεία - ΛΑΓΗΕ (MW) Υδροηλεκτρικά 3700 220 Φωτοβολταϊκά 1500 2430 Ηλιοθερμικά 120 - Αιολικά 4000 1602 Βιομάζα 200 47 Πίνακας 4: Συγκριτικός Πίνακας Εγκατεστημένης ισχύος τεχνολογιών ΑΠΕ και επιδιωκόμενης μέχρι το 2014 Με βάση τον Πίνακα 3, παρατηρείται ότι μόνο η τεχνολογία των Φωτοβολταϊκών έχει υπερβεί τα όρια που είχαν τεθεί για το 2014, ενώ είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επισημανθεί ότι δεν έχει καταγραφεί ηλιοθερμικός σταθμός εν λειτουργία. Αναφορικά με τη Νομοθεσία που ισχύει σήμερα, με βάση τον Νόμο 4254/2014 ξεχωρίζουν 2 καταστάσεις: 1. Υφιστάμενες Εγκαταστάσεις Α.Π.Ε., οι οποίες βρίσκονταν εν λειτουργία (δοκιμαστική ή οριστική) προ της έκδοσης του Νόμου 4254/2014 Σελίδα 20 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ 2. Νέες Εγκαταστάσεις Α.Π.Ε., οι οποίες δεν βρίσκονταν εν λειτουργία προ της έκδοσης του Νόμου 4254/2014 Υφιστάμενες εγκαταστάσεις Α.Π.Ε. Όσον αφορά στις υφιστάμενες εγκατάστασεις Α.Π.Ε., η τιμολόγηση της παραγόμενης ενέργειας μειώθηκε, σύμφωνα με την Παράγραφο ΙΓ.1. Επίσης, επιμηκύνεται η διάρκεια σύμβασης πώλησης, συμψηφισμού (για εγκαταστάσεις του «Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων»), παραγωγής και λειτουργίας κατά 7 έτη αυτοδίκαια, εφόσον κατά την 1 η Ιανουαρίου 2014 οι εγκαταστάσεις αυτές λειτουργούσαν για λιγότερο από 12 έτη. Ο παραγωγός σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να επιλέξει έναν από τους 2 προτεινόμενους (εντός του Νόμου 4254/2014) τρόπους αποζημίωσης της ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον 6 μήνες πριν την έναρξη επέκτασης της σύμβασης. Νέες εγκαταστάσεις Α.Π.Ε. Όσον αφορά στις νέες εγκαταστάσεις Α.Π.Ε., οι υποψήφιοι επενδυτές δύναται να υποβάλουν νέα αιτήματα προς αξιολόγηση στους αρμόδιους φορείς (ΡΑΕ, ΔΕΔΔΗΕ) για την έκδοση των αδειών, με τον τρόπο που ορίζεται στο Νόμο 3851/2010 και τις μετέπειτα τροποποιήσεις του. Όσον αφορά στα Συστήματα ΜΔΝ, καθώς και σε περιοχές που υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εμπίπτουν στις περιοχές με κορεσμένο δίκτυο, θα πρέπει να προηγείται επικοινωνία με το Διαχειριστή του Συστήματος για την επιβεβαίωση της υποβολής νέων αιτημάτων. Σελίδα 21 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού 4. CASE STUDY Φ/Β Πάρκο 500 kw Ενδεικτικά αναφέρονται οι εγκρίσεις που απαιτούνται για την έκδοση αδειών για εγκατάσταση Φωτοβολταϊκού Πάρκου 500 kw σε γήπεδο εκτός σχεδίου πόλης. Επισημαίνεται ότι οι παρακάτω εγκρίσεις απαιτούνται για την υλοποίηση του έργου, ωστόσο είναι δυνατό να ζητηθούν επιπλέον δικαιολογητικά, ανάλογα με τις αρμόδιες υπηρεσίες. ΔΕΔΔΗΕ Αρχική αίτηση στο ΔΕΔΔΗΕ. Στο φάκελο θα πρέπει να περιλαμβάνονται τα στοιχεία που αναγράφονται στην αίτηση ΔΕΔΔΗΕ και πιο συγκεκριμένα: Τεχνικά εγχειρίδια φωτοβολταϊκών στοιχείων Τεχνικά εγχειρίδια και πιστοποιητικά αντιστροφέων Τεχνική περιγραφή της εγκατάστασης (ΜΤ και ΧΤ) και του υποσταθμού ΜΤ/ΧΤ στο χώρο εγκατάστασης του φωτοβολταϊκού σταθμού Μονογραμμικό ηλεκτρολογικό σχέδιο του φωτοβολταϊκού σταθμού και του υποσταθμού ΜΤ/ΧΤ (υπογεγραμμένα από μελετητή κατάλληλης ειδικότητας) Αντίγραφο πρόσφατου λογαριασμού κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος (μόνο για την περίπτωση αυτοπαραγωγού) Τοπογραφικό σχέδιο της ακριβούς θέσης της εγκατάστασης και χάρτη ΓΥΣ 1:5000 με απεικόνιση του πολυγώνου του γηπέδου (προκειμένου για γήπεδα εκτός σχεδίου πόλεως) Μόνο για νομικά πρόσωπα: το ΦΕΚ δημοσίευσης της σύστασης της εταιρείας (για ΑΕ ή ΕΠΕ) επικυρωμένο αντίγραφο του καταστατικού, όπως καταχωρήθηκε στα βιβλία εταιρειών του Πρωτοδικείου (για ΟΕ ή ΕΕ) Τίτλος κυριότητας ή τίτλος νόμιμης κατοχής του γηπέδου εγκατάστασης (βλ παράγραφο 10 του εντύπου). Γίνονται δεκτά και προσύμφωνα αγοράς ή μίσθωσης Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86, στην οποία ο αιτών να βεβαιώνει ότι όλα τα στοιχεία που υποβάλλει με την αίτησή του είναι αληθή Στη συνέχεια εκδίδονται οι Όροι Προσφοράς Σύνδεσης, οι οποίοι θα πρέπει να γίνουν αποδεκτοί και να πληρωθεί το αντίστοιχο τίμημα για την Κατασκευή των Έργων από μέρους του ΔΕΔΔΗΕ. Εν συνεχεία, προσκομίζονται τα λοιπά έγγραφα για την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης με το Δίκτυο, όπως αυτά παρουσιάζονται στην αίτηση προς το ΔΕΔΔΗΕ. Πιο συγκεκριμένα, τα έγγραφα αυτά είναι: Τίτλος κυριότητας ή νόμιμης κατοχής του γηπέδου εγκατάστασης, ως ακολούθως: για εγκατάσταση του σταθμού σε ιδιόκτητο χώρο από τον κύριο του χώρου αυτού: Τίτλος κυριότητας (αντίγραφο της συμβολαιογραφικής πράξης αγοράς οικοπέδου και του πιστοποιητικού μεταγραφής της στο υποθηκοφυλακείο) για εγκατάσταση του σταθμού σε ιδιόκτητο χώρο από τρίτο, πλην του ιδιοκτήτη: Τίτλος νόμιμης κατοχής (αντίγραφο του σφραγισμένου από τη ΔΟΥ ιδιωτικού συμφωνητικού μακροχρόνιας μίσθωσης) και αντίγραφο του τίτλου κυριότητας του εκμισθωτή. Εναλλακτικά γίνονται δεκτά αντίγραφα της συμβολαιογραφικής πράξης μίσθωσης και του πιστοποιητικού μεταγραφής της στο υποθηκοφυλακείο. Σελίδα 22 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ Έγκριση εκτέλεσης εργασιών μικρής κλίμακας για την εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού σταθμού, από την αρμόδια Πολεοδομική Yπηρεσία Βεβαίωση απαλλαγής από απόφαση ΕΠΟ, από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή της οικείας Περιφέρειας, ή απόφαση ΕΠΟ εφόσον απαιτείται Εφόσον προσκομισθούν τα ανωτέρω, υπογράφεται η Σύμβαση Σύνδεσης με το ΔΕΔΔΗΕ. Εν συνεχεία,υποβάλεται στο: ΛΑΓΗΕ Αίτηση για υπογραφή Σύμβασης Πώλησης Σύμβαση Σύνδεσης Βεβαίωση Απαλλαγής από ΕΠΟ Εν τέλει, προ της φάσης ενεργοποίησης του σταθμού (δοκιμαστική λειτουργία) προσκομίζονται στο: ΔΕΔΔΗΕ: Αντίγραφο της Σύμβασης Πώλησης Ηλεκτρικής Ενέργειας μεταξύ Παραγωγού και ΛΑΓΗΕ Υπεύθυνη Δήλωση Ηλεκτρολόγου Εγκαταστάτη (Υ.Δ.Ε.) για τη συνολική εγκατάσταση, με συνημμένο μονογραμμικό ηλεκτρολογικό σχέδιο της εγκατάστασης (ΜΤ και ΧΤ) Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86, στην οποία ο Παραγωγός θα αναφέρει τις ρυθμίσεις των προστασιών ορίων τάσεως και συχνότητας του Αυτόματου Διακόπτη Διασύνδεσης (ΑΔΔ) σύμφωνα με τις υποδείξεις του ΔΕΔΔΗΕ Όσον αφορά στην έκδοση Άδειας Εργασιών Μικρής Κλίμακας, τα συνήθη δικαιολογητικά που απαιτούνται είναι τα ακόλουθα (αναλόγως την περιοχή της αρμόδιας αρχής): ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ: Αίτηση Τοπογραφικό Διάγραμμα Σχέδιο χωροθέτησης, με σημειωμένο το ποσοστό κάλυψης του γηπέδου Τελεσίδικη Πράξη Χαρακτηρισμού από Δασαρχείο Βεβαίωση Απαλλαγής ΕΠΟ Χαρακτηρισμός γης (εάν εμπίπτει σε γη υψηλής παραγωγικότητας ή όχι) Τεχνική Περιγραφή Εγκατάστασης (στην οποία θα πρέπει να παρουσιάζονται τα έργα που θα πραγματοποιηθούν, καθώς και οι διαστάσεις του οικίσκου). Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί ώστε το μέγιστο ύψος των κατασκευών εντός γηπέδου να είναι 2,5 m, ώστε η απόσταση που θα αφεθεί από την άκρη του γηπέδου να είναι 2,5m, διαφορετικά θα πρέπει να αφεθεί απόσταση ίση με 5m. Επίσης, το εμβαδόν του οικίσκου θα πρέπει να είναι 15 m 2 (ΦΕΚ Β 583 / 14.04.2011 για τη λήψη Άδειας Εργασιών Μικρής Κλίμακας, διαφορετικά θα πρέπει να ληφθεί οικοδομική άδεια) Εγκρίσεις από Αρχαιολογικές Υπηρεσίες Τίτλος κυριότητας ή νόμιμης κατοχής του εν λόγω γηπέδου Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω δικαιολογητικά είναι συνήθως τα απαιτούμενα, ωστόσο θα πρέπει να διεξάγεται συνεννόηση με την αρμόδια υπηρεσία, για την επιβεβαίωσή τους. Σελίδα 23 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού Η τιμολόγηση του σταθμού αυτού πραγματοποιείται με βάση την Υπουργική Απόφαση ΦΕΚ Β 1103 / 02.05.2013, σύμφωνα με την περίοδο στην οποία θα τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία. Εφόσον τεθεί από τον Αύγουστο του 2014 μέχρι το τέλος του 2014 σε δοκιμαστική λειτουργία θα τιμολογηθεί με 90 /MWh. Εάν τεθεί σε λειτουργία από το 2015 και μετά, θα τιμολογηθεί με 1,1x(Μέση Οριακή Τιμή Συστήματος κατά το πρηγούμενο έτος). Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζεται σχηματικά η πορεία της αδειοδοτικής διαδικασίας για ένα νέο Φωτοβολταϊκό Πάρκο ισχύος 500 kw σε γήπεδο σε εκτός σχεδίου περιοχής. Σελίδα 24 από 30

Εθνικό και Κοινοτικό Νομικό Πλαίσιο ΑΠΕ Εικόνα 2: Διάγραμμα αδειοδοτικής διαδικασίας για Φ/Β πάρκο ισχύος 500 kw Σελίδα 25 από 30

Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού 5. CASE STUDY Φ/Β 10 kw (που εντάσσεται στο Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων) Ενδεικτικά αναφέρονται οι εγκρίσεις που απαιτούνται για την έκδοση αδειών για εγκατάσταση Φωτοβολταϊκού Πάρκου 10 kw στην οροφή οικίας (στέγη / δώμα). Επισημαίνεται ότι οι παρακάτω εγκρίσεις απαιτούνται για την υλοποίηση του έργου, ωστόσο είναι δυνατό να ζητηθούν επιπλέον δικαιολογητικά, ανάλογα με τις αρμόδιες υπηρεσίες. ΔΕΔΔΗΕ Αρχική αίτηση στο ΔΕΔΔΗΕ. Στο φάκελο θα πρέπει να περιλαμβάνονται τα στοιχεία που αναγράφονται στην αίτηση ΔΕΔΔΗΕ και πιο συγκεκριμένα: Τεχνικά εγχειρίδια φωτοβολταϊκών στοιχείων Τεχνικά εγχειρίδια και πιστοποιητικά αντιστροφέων Μονογραμμικό ηλεκτρολογικό σχέδιο του φωτοβολταϊκού συστήματος (υπογεγραμμένα από μελετητή κατάλληλης ειδικότητας) Αντίγραφο πρόσφατου λογαριασμού κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος (για τον μετρητή κατανάλωσης του ακινήτου ή των κοινοχρήστων μέσω του οποίου θα διενεργείται ο οικονομικός συμψηφισμός) Τοπογραφικό της θέσης εγκατάστασης (προκειμένου για κτιριακές εγκαταστάσεις εκτός σχεδίου πόλεως) Κάτοψη του χώρου εγκατάστασης όπου θα αποτυπώνεται η ακριβής θέση τοποθέτησης των φωτοβολταϊκών πλαισίων Αποδεικτικό δικαιώματος χρήσης του χώρου εγκατάστασης, κατά περίπτωση, ως ακολούθως: για εγκατάσταση του συστήματος σε ιδιόκτητο χώρο από τον κύριο του χώρου αυτού: Τίτλος κυριότητας (αντίγραφο συμβολαιογραφικής πράξης και πιστοποιητικού μεταγραφής της στο υποθηκοφυλακείο) για εγκατάσταση του συστήματος σε ιδιόκτητο χώρο από άλλον, πλην του ιδιοκτήτη, κύριο οριζόντιας ιδιοκτησίας στο ίδιο κτίριο: Τίτλος κυριότητας ως ανωτέρω και έγγραφη συμφωνία του κυρίου του χώρου εγκατάστασης για την παραχώρησή του σε άλλο κύριο οριζόντιας ιδιοκτησίας του ιδίου κτιρίου, με ιδία ευθύνη των υπογραφόντων για εγκατάσταση του συστήματος σε κοινόχρηστο ή κοινόκτητο χώρο είτε από το σύνολο των κυρίων οριζοντίων ιδιοκτησιών του κτιρίου, είτε από έναν εκ των κυρίων οριζοντίων ιδιοκτησιών, μετά από παραχώρηση του χώρου αυτού: Πρακτικό ομόφωνης απόφασης της γενικής συνέλευσης ή έγγραφη συμφωνία όλων των συνιδιοκτητών του κτιρίου με ευθύνη του διαχειριστή ή του κυρίου οριζόντιας ιδιοκτησίας που θα εγκαταστήσει το σύστημα, αντίστοιχα για εγκατάσταση του συστήματος σε ιδιόκτητο χώρο από ΝΠΔΔ: Τίτλος κυριότητας (αντίγραφο συμβολαιογραφικής πράξης και πιστοποιητικού μεταγραφής της στο υποθηκοφυλακείο) Σελίδα 26 από 30