ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ Ονομασία δείκτη Κωδικός Ορισμός Τυπική Μορφή Μονάδες Μέτρησης Χωρική Αναφορά Συχνότητα Μέτρησης Σκοπιμότητα Στόχοι πολιτικής Προδιαγραφές Δεδομένα Πηγές Προβλήματα Σχόλια Εγκατάσταση Επιχειρήσεων POL08 Ο δείκτης προσδιορίζει το πλήθος και τη διαχρονική εξέλιξη των ενεργών επιχειρήσεων στη διασυνοριακή ζώνη επιδράσεων V (στοιχεία ανά NUTS2/3), ως αποτέλεσμα των επιδράσεων του άξονα στη χωροθετική συμπεριφορά των επιχειρήσεων Αριθμός ενεργών επιχειρήσεων: Πίνακες και χάρτες Πλήθος Μεταβολή ως ποσοστό (%) επιδράσεων V, Συνοριακών Περιοχών, Διαδρόμων Βραχυπρόθεσμα: 1 έτος Μεσοπρόθεσμα: 5 έτη Βάσει της μεθοδολογίας υπολογισμού της πολυκεντρικότητας, ο δείκτης αποτελεί συνιστώσα για τη συμπληρωματική αξιολόγηση φαινομένων χωρικής πόλωσης και ροών Πολυκεντρικότητα Eurostat, NACE Rev 2: Όλοι οι κλάδοι πλην πρωτογενή τομέα (Business demography) Παρατηρητήριο ΕΟ - Δείκτης SET20 Χρονοσειρές στοιχείων ενεργών επιχειρήσεων σε NUTS0/2/3 κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας NACE Rev 2 Eurostat Στατιστικές υπηρεσίες χωρών διασυνοριακής ζώνης Εκτιμάται σχετική δυσκολία στην εξεύρεση αναλυτικά των απαιτούμενων στοιχείων λόγω διασποράς και ανομοιογένειας των πηγών. Η Αλβανία χρησιμοποιεί ακόμη το σύστημα NACE Rev 1 για τα περιφερειακά στοιχεία που δημοσιεύει. Μέσα από την παρακολούθηση της εγκατάστασης των επιχειρήσεων διαμορφώνονται συμπεράσματα για τη χωροθετική συμπεριφορά της επιχειρηματικότητας και άρα την ελκυστικότητα κάποιων περιοχών - κατανόηση φαινομένων πόλωσης της ανάπτυξης.
Υπολογισμός δείκτη NUTS 0/2/3 Πίνακας 1. Ενεργές επιχειρήσεις (αριθμός, NUTS0/2/3, 2010) Ονομασία επιδράσεων V 2010 συνοριακών περιοχών διαδρομων EU28 - - - EU27 - - - AL Αλβανία 103.038 34.440 65.617 AL01 North Albania 24.513 - - AL011 Diber 2.097 2.097 - AL012 Durres 12.316-12.316 AL013 Kukes 998 - - AL014 Lezhe 2.844 - - AL015 Shkoder 6.258 - - AL02 Central Albania 46.628 - - AL021 Elbasan 6.972 6.972 6.972 AL022 Tirane 39.656-39.656 AL03 South Albania 31.897 - - AL031 Berat 4.366 - - AL032 Fier 9.416 - - AL033 Gjirokaster 2.926 2.926 - AL034 Korce 6.673 6.673 6.673 AL035 Vlore 8.516 8.516 - BG Βουλγαρία 373.736 151.150 308.701 BG31 Severozapaden 28.556 - - BG311 Vidin 3.368 3.368 3.368 BG312 Montana 4.575 4.575 4.575 BG313 Vratsa 5.783-5.783 BG314 Pleven 9.357-9.357 BG315 Lovech 5.473 - - BG32 Severen tsentralen 34.961 - - BG321 Veliko Tarnovo 10.285-10.285 BG322 Gabrovo 6.013-6.013 BG323 Ruse 11.027-11.027 BG324 Razgrad 4.017 - - BG325 Silistra 3.619-3.619 BG33 Severoiztochen 50.555 - - BG331 Varna 31.619-31.619 BG332 Dobrich 8.484 - - BG333 Shumen 6.714 - - BG334 Targovishte 3.738 - - BG34 Yugoiztochen 52.462 - - BG341 Burgas 25.742 25.742 25.742 BG342 Sliven 6.896-6.896 BG343 Yambol 5.385 5.385 - BG344 Stara Zagora 14.439-14.439 BG41 Yugozapaden 141.250 - - 2
2010 NUTS Ονομασία 0/2/3 επιδράσεων V συνοριακών διαδρομων περιοχών BG411 Sofia Stolitsa (capital) 106.024-106.024 BG412 Sofia 8.981 8.981 8.981 BG413 Blagoevgrad 15.773 15.773 15.773 BG414 Pernik 4.987 4.987 4.987 BG415 Kyustendil 5.485 5.485 5.485 BG42 Yuzhen tsentralen 65.952 - - BG421 Plovdiv 34.744-34.744 BG422 Haskovo 11.182 11.182 11.182 BG423 Pazardzhik 9.805-9.805 BG424 Smolyan 5.482 5.482 - BG425 Kardzhali 4.739 4.739 4.739 EL Ελλάδα 934.890 86.753 661.762 EL11 Αν. Μακεδονία - Θράκη 42.643 - - EL111 Έβρος 9.493 9.493 9.493 EL112 Ξάνθη 6.897 6.897 6.897 EL113 Ροδόπη 6.146 6.146 6.146 EL114 Δράμα 7.392 7.392 - EL115 Καβάλα 12.715-12.715 EL12 Κεντρική Μακεδονία 158.631 - - EL121 Ημαθία 9.968-9.968 EL122 Θεσσαλονίκη 95.710-95.710 EL123 Κιλκίς 5.441 5.441 5.441 EL124 Πέλλα 11.117 11.117 - EL125 Πιερία 11.416-11.416 EL126 Σέρρες 13.190 13.190 13.190 EL127 Χαλκιδική 11.789 - - EL13 Δυτική Μακεδονία 23.417 - - EL131 Γρεβενά 2.291-2.291 EL132 Καστοριά 5.426 5.426 5.426 EL133 Κοζάνη 11.863-11.863 EL134 Φλώρινα 3.837 3.837 3.837 EL14 Θεσσαλία 57.300 - - EL141 Καρδίτσα 8.485 - - EL142 Λάρισα 20.890-20.890 EL143 Μαγνησία 17.515-17.515 EL144 Τρίκαλα 10.410-10.410 EL21 Ήπειρος 27.984 - - EL211 Άρτα 4.778 - - EL212 Θεσπρωτία 4.118 4.118 4.118 EL213 Ιωάννινα 13.696 13.696 13.696 EL214 Πρέβεζα 5.392 - - EL22 Ιόνια Νησιά 29.501 - - EL221 Ζάκυνθος 5.786 - - EL222 Κέρκυρα 14.583 - - EL223 Κεφαλληνία 5.077 - - 3
2010 NUTS Ονομασία 0/2/3 επιδράσεων V συνοριακών διαδρομων περιοχών EL224 Λευκάδα 4.055 - - EL23 Δυτική Ελλάδα 48.861 - - EL231 Αιτωλοακαρνανία 15.011 - - EL232 Αχαΐα 23.528-23.528 EL233 Ηλεία 10.322 - - EL24 Στερεά Ελλάδα 41.071 - - EL241 Βοιωτία 8.070-8.070 EL242 Εύβοια 17.264 - - EL243 Ευρυτανία 1.365 - - EL244 Φθιώτιδα 11.337-11.337 EL245 Φωκίδα 3.035 - - EL25 Πελοπόννησος 47.352 - - EL251 Αργολίδα 8.949 - - EL252 Αρκαδία 7.115 - - EL253 Κορινθία 11.450-11.450 EL254 Λακωνία 7.382 - - EL255 Μεσσηνία 12.456 - - EL30 Αττική 346.355 - - EL300 Αττική 346.355-346.355 EL41 Βόρειο Αιγαίο 18.441 - - EL411 Λέσβος 8.970 - - EL412 Σάμος 4.843 - - EL413 Χίος 4.628 - - EL42 Νότιο Αιγαίο 39.362 - - EL421 Δωδεκάνησος 21.046 - - EL422 Κυκλάδες 18.316 - - EL43 Κρήτη 53.972 - - EL431 Ηράκλειο 25.959 - - EL432 Λασίθι 6.346 - - EL433 Ρέθυμνο 7.479 - - EL434 Χανιά 14.188 - - IT Ιταλία 9.045.922-107.707 ITF4 Puglia 255.673 - - ITF43 Taranto 30.327 - - ITF44 Brindisi 23.304-23.304 ITF45 Lecce 55.039 - - ITF46 Foggia 36.594 - - ITF47 Bari 84.403-84.403 ITF48 Barletta - Adria - Trani 26.006 - - MK ΠΓΔΜ 75.497 45.807 69.428 MK00 Fyrom 75.497 - - MK001 Vardarski 5.915 5.915 5.915 MK002 Istocen 6.069 6.069 - MK003 Jugozapaden 7.386 7.386 7.386 MK004 Jugoistocen 6.488 6.488 6.488 4
2010 NUTS Ονομασία 0/2/3 επιδράσεων V συνοριακών διαδρομων περιοχών MK005 Pelagoniski 8.272 8.272 8.272 MK006 Poloski 7.280 7.280 7.280 MK007 Severoistocen 4.397 4.397 4.397 MK008 Skopski 29.690-29.690 SR Σερβία 83.786 - - SR01 Beogradski - - - SR011 Beograd - - - SR04 Juzne i Istocne Srbije - - - SR041 Bor - - - SR042 Branicevo - - - SR043 Zajecar - - - SR044 Jablanica - - - SR045 Nisava - - - SR046 Pirot - - - SR047 Podunav - - - SR048 Pcinja - - - SR049 Toplica - - - TR Τουρκία 2.346.128 - - TR10 Istanbul - - - TR100 Istanbul - - - TR21 Tekirdag, Edirne, Kirklareli - - - TR211 Tekirdag - - - TR212 Edirne - - - TR213 Kirklareli - - - Στην Αλβανία, οι ενεργές επιχειρήσεις το 2010 ήταν περίπου 103 χιλ. εκ των οποίων το 38,5% ήταν συγκεντρωμένο στην περιοχή των Τιράνων. Στις νότιες και κεντρικές περιοχές εντοπίζεται ο μεγάλος όγκος των επιχειρήσεων. Στις περιοχές των συνόρων συγκεντρώνεται περίπου το 30% των ενεργών επιχειρήσεων. Στη Βουλγαρία, οι ενεργές επιχειρήσεις το 2010 ξεπερνούν τις 370 χιλ. εκ των οποίων πάνω από το 28% συγκεντρώνεται στην περιοχή της Σόφιας. Στις νότιες περιφέρειες συγκεντρώνεται περίπου το 65% των επιχειρήσεων. Στις περιοχές των συνόρων συγκεντρώνεται περίπου του 40% των ενεργών επιχειρήσεων της χώρας. Στην Ελλάδα, οι ενεργές επιχειρήσεις το 2010 ξεπερνούσαν τις 930 χιλ. εκ των οποίων το 37% περίπου ήταν συγκεντρωμένο στην Αττική ενώ στη Θεσσαλονίκη το ποσοστό έφτανε το 10% περίπου. Στο επίπεδο των περιφερειών, πέρα από την Αττική ο αμέσως μεγαλύτερος όγκος καταγράφηκε στη Κ. Μακεδονία με 160 χιλ. περίπου. Στις περιοχές των συνόρων συγκεντρώνεται περίπου το 9% των ενεργών επιχειρήσεων της χώρας. Στην περιφέρεια της Puglia καταγράφηκαν 255 χιλ. ενεργές επιχειρήσεις αποτελώντας το 2,8% περίπου του συνόλου των επιχειρήσεων στη χώρα. Στην περιοχή του Bari εντοπίζεται περίπου το 33% των επιχειρήσεων της περιφέρειας. 5
Στην ΠΓΔΜ καταγράφηκαν περίπου 75,5 χιλ. ενεργές επιχειρήσεις το 2010 εκ των οποίων το 39% περίπου ήταν εγκατεστημένο στην περιοχή των Σκοπίων. Σχήμα 1. Ενεργές επιχειρήσεις (αριθμός, NUTS3, 2010) Μεθοδολογία και συστηματοποίηση Ο δείκτης μετράει το πλήθος των ενεργών επιχειρήσεων το έτος αναφοράς καθώς και τη διαχρονική μεταβολή τους. Το πλήθος των επιχειρήσεων προκύπτει από το άθροισμα όλων των κλάδων της οικονομίας κατά NACE Rev 2 πλην αυτών του πρωτογενή τομέα. Μεταβολή των ενεργών επιχειρήσεων (%) Στοιχεία ενεργών επιχειρήσεων προέρχονται από τη Eurostat και τις στατιστικές υπηρεσίες των χωρών Ελλάδα, Αλβανία, ΠΓΔΜ, Σερβία και Τουρκία. Ο δείκτης υπολογίζεται μόνο για το έτος 2010 λόγω της σχετικής πληρότητας και ομοιογένειας των δεδομένων για τη συγκεκριμένη χρονιά. Ο δείκτης υπολογίζεται για NUTS2/3. Για λόγους σύγκρισης δίνονται οι τιμές για NUTS0. Ο δείκτης παράγει συνολικές τιμές ενεργών επιχειρήσεων για: α) τη ζώνη επιδράσεων V, β) τη ζώνη συνοριακών περιοχών και γ) τη ζώνη των διαδρόμων. 6
Τα δεδομένα NUTS0/2 της Ελλάδας προκύπτουν από ίδια επεξεργασία - άθροισμα των διαθέσιμων στοιχείων για NUTS3 από τη στατιστική υπηρεσία της χώρας με αφαίρεση των αγροτικών κλάδων. Τα δεδομένα NUTS0/2 της Αλβανίας προκύπτουν από ίδια επεξεργασία - άθροισμα των διαθέσιμων στοιχείων για NUTS3 από τη στατιστική υπηρεσία της χώρας. Δεδομένα για τη Σερβία διατίθενται μόνο σε NUTS0/1. Δεδομένα για την Τουρκία διατίθενται μόνο σε επίπεδο NUTS0 για το έτος αναφοράς. Πληρότητα σε επίπεδο NUTS2/3 υπάρχει μόνο για τα έτη 2012 και 2013. Πηγές Για Βουλγαρία και Ιταλία: Eurostat στο http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/search_database Για τη Σερβία: http://webrzs.stat.gov.rs/website/public/reportview.aspx Για την Αλβανία: http://www.instat.gov.al/en/figures/statistical-databases.aspx. Ίδια επεξεργασία. Για την Τουρκία: http://www.turkstat.gov.tr/pretablo.do?alt_id=1036 και http://tuikapp.tuik.gov.tr/bolgesel/degiskenleruzerindensorgula.do?durum=ackapa& menuno=489&altmenugoster=0&secilendegiskenlistesi=# Για την Ελλάδα: ΕΛΣΤΑΤ, Μητρώο Επιχειρήσεων. Ίδια επεξεργασία 7
Τα παραπάνω αποτελούν μέρος των παραδοοτέων στο πλαίσιο της σύμβασης (Κωδικός αναφοράς 5265): ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ: ΔΙΑΤΡΟΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΗ ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΕΔΑΦΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, που εκπονήθηκε το 2014-2015, για το Παρατηρητήριο της Εγνατίας Οδού, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ, Αρχ. Μηχ/κος - Χωροτάκτης - Πολεοδόμος ΜΩΥΣΙΑΔΗ ΘΕΟΔΟΥΛΗ, Μηχ/κος Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περ/κης Ανάπτυξης, MSc ΒΕΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ, Μηχ/κος Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περ/κης Ανάπτυξης, MSc Δρ. ΓΑΒΑΝΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Πολιτικός Μηχ/κος ΗΛΙΑ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ, Μηχ/κος Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περ/κης Ανάπτυξης, MSc Καθ. ΚΑΥΚΑΛΑΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ Δρ. ΜΟΥΤΣΙΑΚΗΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ, Περιβαλλοντολόγος Καθ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Καθ. ΠΙΤΣΙΑΒΑ ΛΑΤΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ Δρ. ΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ, Μηχ/κος Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περ/κης Ανάπτυξης, MSc Τα πλήρη τεύχη των εκθέσεων και λοιπών παραδοτέων της Μελέτης διατίθενται από τον ιστότοπο του Παρατηρητηρίου της Εγνατίας Οδού: http://observatory.egnatia.gr/06_extras/6_4_reports.htm Τα περιεχόμενα και οι τυχόν απόψεις που φιλοξενούνται στις εκθέσεις, στα κείμενα εργασίας και στους χάρτες του Παρατηρητηρίου δεν αντανακλούν απαραίτητα τη σύμφωνη γνώμη της εταιρείας ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Επιτρέπεται η αναπαραγωγή για μη εμπορικούς σκοπούς με την προϋπόθεση ότι θα αναφέρεται η πηγή (Παρατηρητήριο ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.). 8