ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1

Οκτώβριος 2010

1. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Κύρια χαρακτηριστικά της κρίσης αυτής είναι το ιδιαίτερα μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα, το τεράστιο χρέος και η συνεχής υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Τα προβλήματα αν και προϋπήρχαν της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης επιδεινώθηκαν σημαντικά εξαιτίας της. Αποκορύφωμα υπήρξε η κλιμάκωση της διαφοράς μεταξύ των αποδόσεων των γερμανικών και ελληνικών κρατικών ομολόγων. Τον Απρίλιο του 2009 η Ελλάδα υπήχθη στη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος καθώς τα ελλείμματα του 2007 και του 2008 υπερέβαιναν την τιμή αναφορά της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Το 2009 το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης διαμορφώθηκε στο 12,9%. Τελικά με τη δημοσίευση των αναθεωρημένων στοιχείων από την Eurostat το έλλειμμα ανήρθε στο 13,6% ενώ το δημόσιο χρέος έφτασε το 115,1% το ΑΕΠ. Οι αρνητικές αυτές εξελίξεις προκάλεσαν ένα ντόμινο υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας και μεγάλη διεύρυνση της διαφοράς αποδόσεων μεταξύ ελληνικών και γερμανικών κρατικών ομολόγων τους πρώτους μήνες του 2010. Η μόνη διέξοδος από τον επικίνδυνο φαύλο κύκλο στον οποίο μπήκε η ελληνική οικονομία ήταν η δραστική μείωση του ελλείμματος και του χρέους. Το μεγάλο έλλειμμα εμπιστοσύνης και η κερδοσκοπική στρατηγική ορισμένων επενδυτών τους πρώτους μήνες του 2010 έφεραν την ελληνική οικονομία στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Το Συμβούλιο των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών της ζώνης του ευρώ (Eurogroup) αποσαφήνισε αρχές Απριλίου τους όρους λειτουργίας και ενεργοποίησης του μηχανισμού στήριξης που ενεργοποιήθηκε περίπου έναν μήνα αργότερα Στις αρχές Μαΐου 2010 ανακοινώθηκε η ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της Ελλάδας, ο οποίος προβλέπει τη διάθεση 110 δισ. Ευρώ στην Ελλάδα. Σταδιακά και υπό αυστηρότατες προϋποθέσεις θα αποδεσμεύονται τα δάνεια, ενώ η πρώτη διεξοδική εξέταση των επιδόσεων έγινε στο τέλος Ιουνίου. 1 Τράπεζα της Ελλάδος, Ετήσια Έκθεση του Διοικητή για το 2009 2

Επίσης αποφασίστηκε η στήριξη της ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών με πρόβλεψη αποθεματικού 10 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με την απόφαση τα 80 δισ. ευρώ θα δοθούν από τις χώρες της ευρωζώνης υπό μορφή διμερών δανείων, ενώ τα υπόλοιπα 30 δισ. ευρώ θα καλυφθούν από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ο ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ υποχώρησε το 2008 στο 2,0% από 4,0% το 2007 κυρίως λόγω της μεγάλης μείωσης των επενδύσεων. Μετά από μια σειρά ετών με εντυπωσιακά υψηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, που οδήγησαν σε εφησυχασμό, το 2009 ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν αρνητικός στο -2%, όπως αναμένεται και για το 2010. ΔΕIΚΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 2010 2009 2008 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (% μεταβολή όγκου)-2% -2,0-2,0 2,0 Ρυθμός Πληθωρισμού (εθνικός δείκτης) ~5 1,2 4,2 Δημόσιο Χρέος (% του ΑΕΠ) θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι το 2014: 130% 120 115 99,2 Ανεργία (% εργατικού δυναμικού) 11,6 α τρίμηνο 12 9,4 7,7 Έλλειμμα προϋπολογισμού (%ΑΕΠ) -8,7-13,6-7,7 Σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία που υποβλήθηκαν την 1.4.2010. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδας, ΕΣΥΕ, ΤΑΣΕΙΣ, Προβλέψεις Υπουργείου Οικονομικών ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΚΑΙ ΧΡΕΟΣ 2. Οι επανειλημμένες υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας και η μεγάλη αύξηση της διαφοράς απόδοσης των ελληνικών ομολόγων έναντι των αντίστοιχων γερμανικών την περίοδο Δεκεμβρίου 2009 Απριλίου 2010 ανέδειξαν με τον πλέον έντονο και σαφή τρόπο τους μεγάλους κινδύνους που εγκυμονεί για μια χώρα το πολύ υψηλό δημόσιο χρέος, ιδίως όταν μένει σε υψηλά επίπεδα για πολλά χρόνια. Ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ, παρά τη σημαντική μείωσή του εξαιτίας της αναθεώρησης του ΑΕΠ το 2007, παρέμεινε σε πολύ υψηλά επίπεδα και σημείωσε πολύ μεγάλες αυξήσεις. 2 Τράπεζα της Ελλάδος, Ετήσια Έκθεση του Διοικητή για το 2009 3

Το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού διπλασιάστηκε και από 6,1% το 2008 έφθασε στο 13% το 2009, έναντι στόχου για το έλλειμμα 3,4% του ΑΕΠ (που αργότερα αναπροσαρμόστηκε στο 5% του ΑΕΠ). ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ-ΑΝΕΡΓΙΑ 3 Η κατάσταση στην αγορά εργασίας επιδεινώθηκε σταδιακά στη διάρκεια του 2009. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά την υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας και της ανταγωνιστικότητας. Το 2009 ο μέσος αριθμός των απασχολούμενων μειώθηκε κατά 1,1% έναντι του 2008. Ο μέσος αριθμός ανέργων ήταν 471,1 χιλιάδες το 2009 δηλαδή κατά 93,2 χιλιάδες άτομα υψηλότερος από ότι το 2008. Το μέσο ποσοστό ανεργίας το 2009 ήταν 9,5% δηλ. κατά 1,9% εκατοστιαία μονάδα υψηλότερο από ό,τι το 2008. Για το 2010 αναμένεται μεγάλη αύξηση της ανεργίας λόγω της γενικότερης οικονομικής κατάστασης. Η σύγκριση των εξελίξεων στην ελληνική αγορά εργασίας με εκείνες στη ζώνη του ευρώ μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης δείχνει ότι μέχρι τώρα η επίδραση της ύφεσης της οικονομικής δραστηριότητας στην απασχόληση ήταν μεγαλύτερη στην Ελλάδα από ό,τι στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο. Αυτό οφείλεται μάλλον στο σχετικά υψηλό ποσοστό των ανειδίκευτων εργαζομένων στην ελληνική οικονομία, καθώς και στη μεγαλύτερη σημασία την οποία έχει στην Ελλάδα, σε σύγκριση με αρκετές χώρες, ο κλάδος των κατασκευών. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 4 Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών συρρικνώθηκε κατά 4,5 δις ευρώ το 2009, λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων κυρίως από υπηρεσίες μεταφορών και δευτερευόντως από ταξιδιωτικές υπηρεσίες. Οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) μειώθηκαν κατά 29,4% με συνέπεια οι καθαρές εισπράξεις να περιοριστούν κατά 3,4 δις ευρώ. Οι ακαθάριστες εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες, δηλαδή οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους, μειώθηκαν κατά 10,6%, ενώ οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν κατά 9,5% με αποτέλεσμα οι καθαρές 3 Τράπεζα της Ελλάδος, Ετήσια Έκθεση του Διοικητή για το 2009 4 Βλ. άνω 4

εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες να μειωθούν κατά 981 εκατ. ευρώ. Η μείωση των ακαθάριστων εισπράξεων από τον τουρισμό οφείλεται στην πτώση των αφίξεων κατά 6,4%, η οποία συνοδευόταν από μείωση τόσο της μέση δαπάνης όσο και της μέσης διάρκειας παραμονής. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009 (ΣΕ ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ) 2008 2009 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ -34.797,6-26.703,9 Εμπορικό Ισοζύγιο -44.048,8-30.760,3 Εξαγωγές αγαθών 19.812,9 15.318,0 Εισαγωγές αγαθών 63.861,7 46.078,3 Εμπορικό Ισοζύγιο χωρίς καύσιμα -31.894,3-23.163,8 Ισοζύγιο καυσίμων -12.154,6-7.596,5 Ισοζύγιο υπηρεσιών 17.135,6 12.567,2 Εισπράξεις 34.066,2 26.952,2 Πληρωμές 16.930,6 14.384,9 Ισοζύγιο εισοδημάτων -10.643,0-9.803,5 Εισπράξεις 5.573,2 4.124,9 Πληρωμές 16.216,2 13.928,4 Ισοζύγιο μεταβιβάσεων 2.758,6 1.292,6 Εισπράξεις 6.882,7 5.380,7 Πληρωμές 4.124,1 4.088,1 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ & ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ -30.706,8-24.686,4 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 29.914,2 24.225,6 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος 5

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ 5 Το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων περιορίστηκε κατά 1,5 δις ευρώ κυρίως λόγω της μείωσης των μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης και δευτερευόντως λόγω της μείωσης των εισπράξεων των λοιπών τομέων, ενώ οι πληρωμές του τομέα της γενικής κυβέρνησης προς την ΕΕ, όπως επίσης και των λοιπών τομέων παρέμειναν στα ίδια περίπου επίπεδα. Το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε πλεόνασμα 3,3 δις ευρώ, έναντι 6,8 δις ευρώ το 2008. το 2009 οι συνολικές καθαρές μεταβιβάσεις πόρων από την ΕΕ ανήλθαν σε 3 δις ευρώ, έναντι 6 δις ευρώ το 2008 (1,2% και 2,5% του ΑΕΠ αντίστοιχα). ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 6 Το σύνολο των χρηματοοικονομικών επενδύσεων παρουσίασε καθαρή εισροή 25,2 δις ευρώ το 2009, έναντι 29,9 δις ευρώ το 2008. Ειδικότερα, καθαρή εισροή εμφάνισαν οι κατηγορίες των άμεσων επενδύσεων (ύψους 1,1 δις ευρώ) και των επενδύσεων χαρτοφυλακίου (ύψους 27,9 δις ευρώ), ενώ καθαρή εκροή (ύψους 3,6 δις ευρώ) εμφάνισε η κατηγορία των λοιπών επενδύσεων. Οι σημαντικότερες εισροές κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα αφορούν την αύξηση της συμμετοχής της Crédit Agricole SA (Γαλλία) στο μετοχικό κεφάλαιο της Emporiki Bank και της Deutsche Telekom AG στο μετοχικό κεφάλαιο του ΟΤΕ. Συνολικά για το έτος, η καθαρή εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα ανήλθε σε 2,4 δις ευρώ (έναντι 3,1 δις ευρώ το 2008) ενώ η καθαρή εκροή κεφαλαίων κατοίκων Ελλάδος για άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό έφθασε το 1,3 δις ευρώ (έναντι 1,6 δις ευρώ το 2008). Το μεγαλύτερο μέρος των εκροών αφορούσε επενδυτική δραστηριότητα στις βαλκανικές χώρες και στη Μάλτα. 5 Τράπεζα της Ελλάδος, Ετήσια Έκθεση του Διοικητή για το 2009 6 Βλ. άνω 6

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 (ΣΕ ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ) 2009 2010 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ -14.492,2-14.524,0 Εμπορικό Ισοζύγιο -15.363,0-15.266,1 Εξαγωγές αγαθών 7.440,5 7.793,1 Εισαγωγές αγαθών 22.803,5 23.059,2 Εμπορικό Ισοζύγιο χωρίς καύσιμα -11.761,5-10.823,5 Ισοζύγιο καυσίμων -3.601,5-4.442,6 Ισοζύγιο υπηρεσιών 4.366,1 4.500,6 Εισπράξεις 11.289,9 12.069,0 Πληρωμές 6.923,8 7.568,3 Ισοζύγιο εισοδημάτων -4.948,5-4.845,7 Εισπράξεις 2.269,8 1.822,1 Πληρωμές 7.218,2 6.667,8 Ισοζύγιο μεταβιβάσεων 901,6 136,4 Εισπράξεις 1.050,6 274,7 Πληρωμές 149,0 138,3 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ & ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ -13.590,6-14.387,6 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ -14.336,8 15.64,1 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος 7

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ 7 ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ Η σημαντική μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου κατά 13,3 δις ευρώ το 2009 προήλθε από τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος πλην καυσίμων και πλοίων κατά 7,4 δις ευρώ, των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 4,6 δις ευρώ και των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 1,3 δις ευρώ. ΕΞΑΓΩΓΕΣ (ΙΑΝ.-ΔΕΚ. 2009) 1. Γερμανία 2. Ιταλία 40,3 11,1 11,0 3. Κύπρος 4. Βουλγαρία 5. ΗΠΑ 2,7 3,7 3,8 4,2 4,3 4,9 7,2 6,7 6. Ηνωμένο Βασίλειο 7. Τουρκία 8. Ρουμανία 9. Γαλλία 10. ΠΓΔΜ Άλλες Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (ΙΑΝ.-ΔΕΚ. 2009) 1. Γερμανία 2. Ιταλία 38,5 12,2 11,3 3. Κίνα 4. Γαλλία 5. Κάτω Χώρες 3,4 3,6 3,8 5,1 5,1 6,3 5,4 5,3 6. Νότια Κορέα 7. Ρωσία 8. Βέλγιο 9. Ισπανία 10.Ηνωμένο Βασίλειο Άλλες Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία 7 Τράπεζα της Ελλάδος, Ετήσια Έκθεση του Διοικητή, 2009 8

Όσον αφορά το εμπορικό ισοζύγιο εκτός πλοίων και καυσίμων, οι πληρωμές για εισαγωγές μειώθηκαν κατά 9,9 δις ευρώ ή 24%, δηλ. πολύ περισσότερο από ό,τι οι εισπράξεις από εξαγωγές, οι οποίες μειώθηκαν κατά 2,5 δις ευρώ ή 17,8%. Σύμφωνα με τα προσωρινά διαθέσιμα στοιχεία για τις εμπορευματικές συναλλαγές, η αξία των ελληνικών εξαγωγών χωρίς πετρελαιοειδή προς τις αγορές της ΕΕ μειώθηκε κατά 18,5%, ενώ προς τις τρίτες χώρες μειώθηκε κατά 10,5%. Στην κατάταξη των σημαντικότερων εμπορικών εταίρων για το 2009 η Γερμανία παραμένει ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας. Ακολουθούν η Ιταλία, η Γαλλία, η Κύπρος και το Ηνωμένο Βασίλειο. ΟΙ ΔΕΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΑΝ.-ΔΕΚ. 2009 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΙΑΝ.-ΔΕΚ. 2009 Χώρα εκατ. ευρώ Χώρα εκατ. ευρώ 1. Γερμανία 1.596 1. Γερμανία 5.873 2. Ιταλία 1.591 2. Ιταλία 5.434 3. Κύπρος 1.047 3. Κίνα 3.045 4. Βουλγαρία 968 4. Γαλλία 2.611 5. ΗΠΑ 715 5. Κάτω Χώρες 2.575 6. Ηνωμένο Βασίλειο 629 6. Νότια Κορέα 2.481 7. Τουρκία 607 7. Ρωσία 2.477 8. Ρουμανία 557 8. Βέλγιο 1.856 9. Γαλλία 538 9. Ισπανία 1.741 10. Ισπανία 396 10. Ηνωμένο Βασίλειο 1.644 Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία 9

ΟΙ ΔΕΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΙΑΝ.-ΙΟΥΝ 2010 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΙΑΝ.-ΙΟΥΝ 2010 Χώρα εκατ. ευρώχώρα εκατ. ευρώ 1. Γερμανία 844 1. Γερμανία 2.606 2. Ιταλία 795 2. Ιταλία 2.340 3. Κύπρος 542 3.Κίνα 1.597 4. Βουλγαρία 464 4. Κάτω Χώρες 1.260 5. Ηνωμένο Βασίλειο 427 5. Νότια Κορέα 1.178 6. Τουρκία 382 6. Γαλλία 1.160 7. Ρουμανία 306 7. Βέλγιο 867 8. Γαλλία 306 8. ΗΠΑ 766 9. ΗΠΑ 255 9. Ισπανία 755 10. Ισπανία 186 10. Ηνωμένο Βασίλειο 729 Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία 10

2. Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 8 Η οικονομική ανάπτυξη της Γερμανίας το 2009 βρισκόταν υπό τη σκιά της ύφεσης που έπληξε κατά το χειμερινό εξάμηνο 2008/2009 όλη την υφήλιο. Ο ρυθμός ανάπτυξης κατά μέσο όρο κινήθηκε σε αρνητικά επίπεδα φτάνοντας το 5%, τόσο χαμηλά όσο ποτέ στην ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι η αγορά εργασίας αντέδρασε πολύ συγκρατημένα στις εξελίξεις αυτές. Το επίπεδο των τιμών δεν επηρεάστηκε ιδιαίτερα και κυμάνθηκε κατά μέσο όρο στο 0,4%.. Το χειμερινό εξάμηνο 2008/2009 η οικονομική ύφεση επηρέασε τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της Γερμανίας με αποτέλεσμα να μειωθεί δραστικά ο όγκος των εξαγωγών. Ιδιαίτερα μειώθηκαν οι εξαγωγές στα νέα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και τη Μεγάλη Βρετανία, τις ΗΠΑ, την Νοτιοανατολική Ασία και την Ιαπωνία. Σε όλους τους σημαντικούς κλάδους κατεγράφη σημαντική υποχώρηση των εξαγωγών. ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (2009) 2007 2008 2009 ΑΕΠ (%) 2,5 1,3-5,0 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 2,3 2,6 0,4 Δημόσιο Έλλειμμα (% του ΑΕΠ) 0,2 0,0 3,3 Ανεργία 9 7,8 8,2 Πηγή: Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑ 9 Οι ιδιωτικές καταναλωτικές δαπάνες αυξήθηκαν ελαφρά το 2009 κατά 0,2%, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη σταθεροποίηση της οικονομίας. Αυτό όμως 8 Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας, Ετήσια Έκθεση 2009 9 Βλ. άνω 11

περιορίστηκε στο πρώτο εξάμηνο και αποδίδεται σε δημοσιονομικά μέτρα. Η διάθεση για αγορές τονώθηκε επιλεκτικά με τα μέτρα για την αγορά νέων αυτοκινήτων. Παράλληλα με μια σειρά από φορολογικές ελαφρύνσεις και εφάπαξ πληρωμές, θετικά επέδρασε και το επίπεδο των τιμών. Καθώς μειώθηκαν οι δαπάνες για άλλα καταναλωτικά αγαθά αυξήθηκε η αποταμίευση των νοικοκυριών το δεύτερο εξάμηνο. Συνολικά η αποταμίευση κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα με το προηγούμενο έτος στο 11,3%. ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ 10 Ο Εθνικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή κυμάνθηκε το προηγούμενο έτους κατά μέσο όρο στο 0,4%, ενώ σύμφωνα με τον εναρμονισμένο Δείκτη (ο οποίος αποκλείει τις ιδιόκτητες οικίες) στο 0,2%. Κατά τη διάρκεια του έτους αρχικά μειώθηκαν οι τιμές λόγω των διορθωτικών κινήσεων στην ενέργεια και στα είδη διατροφής που είχαν ξεκινήσει από το 2008. Στη συνέχεια λόγω της διαφαινόμενης ανάκαμψης και αυξανόμενων τιμών στις πρώτες ύλες αυξήθηκε το επίπεδο των τιμών. Στις αρχές του χρόνου 2010 ο πληθωρισμός κυμαινόταν στο 0,5%. ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 11 Παρά τις επιβραδυντικές τάσεις στην οικονομία η απασχόληση υποχώρησε το 2009 σχεδόν ανεπαίσθητα (-14.000). Αλλά και η αύξηση της ανεργίας υπήρξε περιορισμένη. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων αυξήθηκε κατά μέσο όρο κατά 155.000 σε 3,42 εκατ. άτομα. Αυτό αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό ανεργίας της τάξης του 8,2% έναντι 7,8% τον προηγούμενο χρόνο. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ 12 Η κάμψη της παραγωγής στη Γερμανία το χειμερινό εξάμηνο 2008/2009 σε συνδυασμό με τη στενή αλληλεξάρτηση με τη διεθνή παραγωγή, τη κατασκευή αποθηκών και τη μειωμένη επενδυτική δραστηριότητα στο εσωτερικό της χώρας οδήγησε μέχρι τους εαρινούς μήνες σε μια έντονη μείωση των εισαγωγών. 10 Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας, Ετήσια Έκθεση 2009 11 Βλ. άνω 12 Βλ. άνω 12

Συνολικά οι πραγματικές εισαγωγές μειώθηκαν το 2009 κατά 8,9% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το εξωτερικό εμπόριο επηρέασε σε σημαντικό βαθμό το ΑΕΠ. ΕΞΑΓΩΓΕΣ (ΙΑΝ.-ΔΕΚ. 2009) 1. Γαλλία 2. Κάτω Χώρες 39,8 10,1 6,7 6,7 3. ΗΠΑ 4. Ηνωμένο Βασίλειο 5. Ιταλία 6,5 6. Αυστρία 7. Βέλγιο 3,9 4,3 4,5 5,2 6 6,3 8. Κίνα 9. Ελβετία 10. Πολωνία Άλλες Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (ΙΑΝ.-ΔΕΚ. 2009) 1. Κάτω Χώρες 2. Κίνα 42,3 8,6 8,2 8 3. Γαλλία 4. ΗΠΑ 5. Ιταλία 6. Ηνωμένο Βασίλειο 5,9 7. Βέλγιο 3,6 4,1 4,3 4,3 4,9 5,8 8. Αυστρία 9. Ελβετία 10. Τσεχία Άλλες Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία Η ύφεση που έπληξε τους σημαντικότερους εμπορικούς γερμανικούς εταίρους οδήγησε σε μια δραστική μείωση των εξαγωγών. Περισσότερο επηρεάστηκαν οι συναλλαγές με χώρες 13

εκτός της Ευρωζώνης. Ιδιαίτερα υποχώρησαν οι εξαγωγές προς στα νέα κράτη-μέλη της ΕΕ, αλλά και προς τη Μεγάλη Βρετανία, τις ΗΠΑ και την Νοτιοανατολική Ασία και την Ιαπωνία. Παράλληλα μειώθηκε η ζήτηση από τη Ρωσία καθώς λόγω της σημαντικής υποχώρησης των τιμών ενέργειας μειώθηκε το περιθώριο δαπανών. Παρά την τόνωση του εμπορίου κατά τη διάρκεια της χρονιάς οι γερμανικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών κατέγραψαν μείωση 14,2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. ΟΙ ΔΕΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ 2008 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 2008 Χώρα δις Ευρώ Χώρα δις Ευρώ 1. Γαλλία 81,9 1. Κάτω Χώρες 58 2. Κάτω Χώρες 54,1 2. Κίνα 55,4 3. ΗΠΑ 53,8 3. Γαλλία 54,5 4. Ηνωμένο Βασίλειο 53,1 4. ΗΠΑ 39,9 5. Ιταλία 51 5. Ιταλία 39,6 6. Αυστρία 48,2 6. Ηνωμένο Βασίλειο 33,1 7. Βέλγιο 42,1 7. Βέλγιο 29,2 8. Κίνα 36,4 8. Αυστρία 29,1 9. Ελβετία 35,3 9. Ελβετία 28,1 10. Πολωνία 31,6 10. Τσεχία 24,9 Πηγή: Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 13 Εξαιτίας της ύφεσης η κατάσταση των δημοσίων οικονομικών χειροτέρεψε δραστικά. Τα κρατικά έσοδα μειώθηκαν το 2009 κατά 2,4%, ενώ τα έξοδα αυξήθηκαν κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες. Τον Οκτώβριο του 2009 η Γερμανία υπήχθη στη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος μαζί με δώδεκα άλλες χώρες. Με την απόφαση του Συμβουλίου το Δεκέμβριο του 2009 η 13 Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας, Ετήσια Έκθεση 2009 14

Γερμανία υποχρεώνεται να επαναφέρει μέχρι το 2013 το έλλειμμα του προϋπολογισμού στο 3%, σύμφωνα με τα κριτήρια του Μάαστριχτ. Αυτό σημαίνει ότι το έλλειμμα πρέπει να μειώνεται κατά 0,5% κάθε χρόνο. Το δημόσιο χρέος ανερχόταν σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Γερμανίας στο τέλος του 2009 σε περίπου 1.762,2 δις, δηλαδή 73% του ΑΕΠ. Το χρέος αυξήθηκε κατά 116 δις, κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 2009 δις 2008 2009 Ι. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 167,0 119,1 1. Εξωτερικό Εμπόριο 178,3 135,9 Εισαγωγές 984,1 802,7 Εξαγωγές 805,8 666,8 2. Υπηρεσίες 7,0 9,4 3. Εισοδήματα 42,6 33,8 ΙΙ. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 198,7 137,8 1. Άμεσες Επενδύσεις 75,2 19,5 Γερμανικές Επενδύσεις στο εξωτερικό 91,9 45,1 Αλλοδαπές επενδύσεις στη Γερμανία 16,7 25,6 2. Τίτλοι Αξιών 35-90,8 Γερμανικές Τοποθετήσεις στο εξωτερικό 25,0 72,6 Ξένες Τοποθετήσεις στη Γερμανία 10,1 18,2 3. Χρημ/κα Παράγωγα 25,4 20,4 4. Άλλες Τοποθετήσεις 131,1 51,1 Πηγή: Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας 15

3. ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ 14 Το 2009 η Γερμανία για άλλη μια χρονιά διατήρησε την πρωτιά της ως ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας έχοντας ως βάση τον όγκο των συναλλαγών. Σύμφωνα τόσο με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το 2009, όσο και με τα αντίστοιχα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας της Γερμανίας, η αξία των ελληνογερμανικών εμπορικών συναλλαγών υποχώρησε κατά περίπου 17%. Συγκεκριμένα σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ο όγκος ανήρθε το 2009 σε 7.470 εκατ. ευρώ και σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας σε 8.510 εκατ. ευρώ. Το 2009 η Γερμανία ήταν η σημαντικότερη χώρα απορρόφησης ελληνικών προϊόντων με μερίδιο 11,1% έναντι 11.05% της Ιταλίας. Το μερίδιο της Γερμανίας στις συνολικές εισαγωγές της Ελλάδας, πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το 2009 κυμάνθηκε στο 12,2% με την Ιταλία να ακολουθεί στη δεύτερη θέση με μερίδιο 11,3%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας η Ελλάδα κατέλαβε στην κατάταξη των εμπορικών εταίρων της Γερμανίας για το 2009 από την πλευρά των εισαγωγών την 43 η θέση μετά τη Ρουμανία (25 η θέση), την Πορτογαλία (30 η θέση) και την Τουρκία (20 η θέση). Το μερίδιο της Ελλάδας στις γερμανικές εισαγωγές ανήρθε το 2009 σε 0,27% (1.853 εκατ. ευρώ). Από την πλευρά των εξαγωγών η Ελλάδα έπεσε στην 25 η θέση (24 η το 2008) με μερίδιο επί των συνολικών γερμανικών εξαγωγών της τάξεως του 0,82%. Οι εισαγωγές της Γερμανίας από την Ελλάδα μειώθηκαν κατά 8,39% σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας σε σχέση πάντα με το 20087. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας το ποσοστό αυτό κυμαίνεται στο 12,7%. Το 2009 κατεγράφη επίσης σημαντική μείωση των ελληνικών εισαγωγών από τη Γερμανία της τάξεως του 19% σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας και της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας σε σχέση με το προηγούμενο έτος. 14 Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας, 16

ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 15 σε εκατ. 2009 2008 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών 4.003 4.625 Εμπορικό Ισοζύγιο 4.778 5.917 Γερμανικές αποστολές στην Ελλάδα 6.652 8.005 Γερμανικές παραλαβές από την Ελλάδα 1.874 2.087 Ισοζύγιο Υπηρεσιών -1.924-2.763 Εισροές 937 1.090 Εκροές 2.861 3.853 Τρέχουσες Μεταβιβάσεις -597-562 Κίνηση κεφαλαίων -9.229-5.249 Καθαρές γερμ. τοποθετήσεις στην Ελλάδα -10.018-4.706 Άμεσες επενδύσεις -786-2.769 Αξιόγραφα -6.083 1.050 Καθαρές ελλ. τοποθετήσεις στη Γερμανία 789-544 Άμεσες επενδύσεις 3 17 Αξιόγραφα 108 768 Πηγή: Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Γερμανίας Το α εξάμηνο του 2010 και ως συνέπεια της παγκόσμιας αλλά και κυρίως της ελληνικής οικονομικής κρίσης ο όγκος των ελληνογερμανικών συναλλαγών μειώθηκε σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας της Γερμανίας κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες. Συγκεκριμένα οι ελληνικές παραλαβές από τη Γερμανία υποχώρησαν κατά 12,7% ενώ οι ελληνικές αποστολές στη Γερμανία αυξήθηκαν κατά 9%. Τα τελικά και τα αρχικά προϊόντα κυριάρχησαν μεταξύ των γερμανικών αποστολών στην Ελλάδα (Ιανουάριος-Ιούνιος 2010: 68,21% και 9%) 16. Οι σημαντικότερες υποκατηγορίες σύμφωνα με την κατάταξη (EGW 2002) ήταν τα «φαρμακευτικά προϊόντα» με μερίδιο 10% 15 Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας, Ετήσια Έκθεση 2009 16 Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας 17

και τα «αυτοκίνητα και τροχόσπιτα» με μερίδιο 6,5% επί των συνολικών εξαγωγών της Γερμανίας στην Ελλάδα. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ (ΓΕΡΜΑΝΙΑ-ΕΛΛΑΔΑ) Εκατ. 2008 2009 Εισπράξεις, συνολικά 1.090 937 Ταξιδιωτικές υπηρεσίες 295 280 Μεταφορικές Υπηρεσίες 402 285 Ασφαλιστικές υπηρεσίες 26 34 Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες 38 28 Άλλες υπηρεσίες 242 243 Πληρωμές, συνολικά 3.853 2.861 Ταξιδιωτικές υπηρεσίες 1.759 1.522 Μεταφορικές Υπηρεσίες 1.781 1.029 Ασφαλιστικές υπηρεσίες 1 1 Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες 7 8 Άλλες υπηρεσίες 305 302 Πηγή: Γερμανική Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα Τελικά προϊόντα και τρόφιμα φυτικής προέλευσης κυριαρχούσαν την ίδια χρονική περίοδο - Ιανουάριος-Ιούνιος 2010 στη διάρθρωση των ελληνικών εξαγωγών στη Γερμανία με 42,52% και 20,41%αντίστοιχα 17. Τα «φαρμακευτικά προϊόντα», τα «φρέσκα λαχανικά» και τα «Αλουμίνιο και κράματα αλουμινίου» αποτελούν τα σημαντικότερα τελικά προϊόντα από πλευράς απορρόφησης από τη γερμανική αγορά. Τα μερίδιά τους στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών στη Γερμανία έφτασαν αντίστοιχα το 19,2%, 5% και 4,1%. Το έλλειμμα (από ελληνικής πλευράς) στο διμερές εμπορικό ισοζύγιο αυξήθηκε το 2009 κατά 20% και έφτασε τα 5.917 εκατ. ευρώ έναντι 4.778 εκατ. ευρώ το 2008 σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας. Το πλεόνασμα στο ισοζύγιο υπηρεσιών (από ελληνικής πλευράς) διατηρήθηκε και αυξήθηκε κατά 30% και κυμάνθηκε στα 1.924 εκατ. ευρώ. Οι καθαρές εισπράξεις της Ελλάδας από τον τουρισμό 17 Βλ. άνω 18

ανήρθαν το 2009 σε 1.242 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 15,2%. ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Οι γερμανικές επενδύσεις αυξάνονταν τα τελευταία χρόνια αργά αλλά σταθερά, παρόλο που δεν επετεύχθη, να εγκατασταθούν βιομηχανίες κλειδιά σε αυτήν κυρίως λόγω της απόστασης από τα κέντρα αποφάσεων, του αυξημένου μεταφορικού κόστους, των γραφειοκρατικών και φορολογικών εμποδίων. ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (ΣΕ ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ) 2005 2006 2007 2008 ΆΜΕΣΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 1618 1712 1928 3083 Αριθμός Απασχολούμενοι σε χιλ.. Κύκλος εργασιών (σε δις ) 128 131 129 144 19 24 23 37 6,1 6,9 7,7 10,5 Πηγή: Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Γερμανίας Το μερίδιο της Ελλάδας στις γερμανικές επενδύσεις στο εξωτερικό μειώθηκε ελαφρά από 0,23% το 2007 σε 0,37% το 2008. Οι γερμανικές επενδύσεις αυξήθηκαν ιδιαίτερα το 2008 χάρη στην εξαγορά μέρους του ΟΤΕ από Deutschen Telekom και την εξαγορά του τηλεοπτικού σταθμού Alpha από το γερμανικό RTL. Το 2008 18 οι επενδύσεις ανέρχονταν σε 3.083 εκατ. ευρώ, έναντι 1.928 εκατ. ευρώ το 2007, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 60%. Περισσότερο από το ήμισυ του συνολικού γερμανικού επενδυτικού κεφαλαίου στην Ελλάδα συγκεντρώθηκε το 2008 σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας (άμεσες και έμμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα ανά οικονομικό κλάδο Γερμανών επενδυτών) στον κλάδο: «Real Estate, μίσθωση κινητών αγαθών, προσφορά υπηρεσιών κυρίως για επιχειρήσεις» (άμεσες: 1.142 εκατ., μερίδιο: 37%, άμεσες και έμμεσες: 1.629 εκατ., μερίδιο: 52,8%) και κυρίως στις εταιρείες συμμετοχών (άμεσες και έμμεσες 1.499 εκατ., μερίδιο: 48,6%). 22,8% των άμεσων επενδύσεων 18 Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας. 19

συγκεντρώθηκε στον τομέα της μεταποίησης (703 εκατ. ) και ειδικότερα στην κατασκευή αυτοκινήτων και τμημάτων αυτοκινήτων (220 εκατ. ) και στη χημική βιομηχανία (142 εκατ. ). Το επενδυτικό κεφάλαιο στον τομέα του Real Estate αυξήθηκε σε σχέση με τον προηγούμενο του έτους αναφοράς χρόνο (2007) κατά 7% και στον τομέα της μεταποίησης αυξήθηκε κατά 28%. Εντυπωσιακά αυξήθηκε το επενδυτικό κεφάλαιο στον τομέα Συγκοινωνία και διαβίβαση πληροφοριών από 8 εκ. ευρώ το 2007 σε 884 εκ. ευρώ το 2008. Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 144 γερμανικές επιχειρήσεις, που απασχολούν 37.000 συνεργάτες και πραγματοποιούν ετήσιο τζίρο περίπου της τάξεως των 10,5 δις ευρώ (Στοιχεία 2008). 20

4. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Από το ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων του Επιμελητηρίου το έτος 2009 θα αναφερθούν εδώ τα βασικότερα σημεία. ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Το 2009 ξεκίνησε με τις εξαιρετικά προσφιλείς Πρωτοχρονιάτικες Δεξιώσεις μας στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη (1100 συμμετέχοντες στην Αθήνα και 400 στη Θεσσαλονίκη). Ιδιαίτερης μνείας αξίζει η Ετήσια Γενική μας Συνέλευση που πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 2009 παρουσία πολυάριθμων μελών. Επίσημος προσκεκλημένος και ομιλητής στο πλαίσιο του εορταστικού δείπνου ήταν ο κ. Guido Kerkhoff, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Deutsche Telekom και επικεφαλής της εταιρείας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Θέμα της ομιλίας του κ. Guido Kerkhoff ήταν: «Η σημασία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης για την Deutsche Telekom». Την άνοιξη του 2009 συνδιοργανώσαμε με το αμερικάνικο, το βρετανικό, το γαλλικό και το ιταλικό Επιμελητήριο μια σειρά εκδηλώσεων με θέμα «Το μέλλον της Ελληνικής Οικονομίας: Σε αναζήτηση στρατηγικής» με προσκεκλημένους ομιλητές τέως Υπουργούς Οικονομίας. Τα αποτελέσματα των ημερίδων τα επιμελήθηκαν διακεκριμένοι επιστήμονες και αποτέλεσαν τη βάση για τις εκδόσεις «Η ελληνική οικονομία σε αναζήτηση στρατηγικής & Άξονες και δράσεις μιας μεταρρυθμιστικής πολιτικής» και «Σύνοψη 123 Δράσεων - Εργαλείο παρακολούθησης και υλοποίησης». Το βιβλίο αυτό οι πρόεδροι των επιμελητηρίων το παραδώσαμε στους σημαντικότερους πολιτικούς παράγοντες, όπως π.χ. στο σημερινό πρωθυπουργό κ. Παπανδρέου, ο οποίος με μεγάλη προσοχή άκουσε τις προτάσεις μας. Ιδιαίτερα επιτυχημένες υπήρξαν οι δύο ημερίδες μας «Φωτοβολταϊκά για τις στέγες & Πρόγραμμα επιδότησης επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό κτιριακό τομέα» που πραγματοποιήθηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2009. Οι περίπου 200 21

συμμετοχές ανά ημερίδα, οι οποίες διοργανώθηκαν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης μαρτυρούν το ενεργό ενδιαφέρον για ενημερωτικές εκδηλώσεις. Εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης αποφασίστηκε η διοργάνωση και δεύτερης ημερίδας με το ίδιο θέμα μέσα σε δεκαπέντε μέρες. Ανταποκρινόμενοι σε προτάσεις μελών διοργανώσαμε σε συνεργασία με δύο εταιρείεςμέλη επιμορφωτικά σεμινάρια για τα στελέχη των εταιρειών Στο πλαίσιο αυτό διοργανώσαμε το σεμινάριο «Επιτυχημένες Δημόσιες Σχέσεις και πώς θα τις δημιουργήσετε» που επαναλήφθηκε στις αρχές του 2010. Επίσης διοργανώσαμε ένα «σεμινάριο ενδυνάμωσης στελεχών 360 relationship management» και ένα σεμινάριο «Project Management». Επίσης συνεχίσαμε να προσφέρουμε στο πλαίσιο του προγράμματος EUREM Training & Network of European Energy Managers την εκπαίδευση των «Energy Managers». Πρόκειται για σπάνιο παράδειγμα ευρωπαϊκού έργου, το οποίο συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό μετά τη λήξη της κοινοτικής χρηματοδότησης με έξοδα των ίδιων των συμμετεχόντων. Με Δεδομένο το ενδιαφέρο από γερμανικής πλευράς για την ελληνική αγορά ακινήτων διοργανώσαμε σε συνεργασία με μια εταιρεία-μέλος για τρίτη φορά στο Μόναχο ένα συνέδριο με θέμα: «Η αγορά των τουριστικών ακινήτων στην Ελλάδα». Από το 2009 καθιερώσαμε τα «Brunch για νέα μέλη». Δύο φορές το χρόνο προσκαλούμε τα νέα μας μέλη σε ένα «brunch» προκειμένου να ενημερωθούν για τις υπηρεσίες μας, να παρουσιάσουν τις δραστηριότητές τους και να γνωριστούν μεταξύ τους, όπως και με τους συνεργάτες του Επιμελητηρίου. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Πέραν από τις δύο ημερίδες που προαναφέρθηκαν, στο πλαίσιο των θεμάτων «περιβάλλον και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» το Παράρτημα του Επιμελητηρίου μας στη Θεσσαλονίκη διοργάνωσε δύο επιχειρηματικές αποστολές από τη Γερμανία στην Ελλάδα. Οι ισχύουσες στην Ελλάδα διατάξεις για επενδύσεις στον τομέα των ανανεώσιμων 22

πηγών ενέργειας καθιστούν τη χώρα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για επενδύσεις. Σε συνδυασμό με τις αναπτυγμένες στη Γερμανία τεχνολογίες σε αυτόν τον κλάδο δημιουργείται μια εξαιρετική αφετηρία για τις εργασίες μας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για θέματα όπως τα φωτοβολταϊκά, τα βιοκαύσιμα, τη βιοενέργεια, τη διαχείριση απορριμμάτων και τη χρήση των απορριμμάτων για την παραγωγή ρεύματος. Η διεθνή διαδικτυακή πύλη http://www.renewablesb2b.com, που δημιουργήθηκε από το Επιμελητήριό μας και λειτουργεί σε συνεργασία με πολλά άλλα γερμανικά επιμελητήρια του εξωτερικού, καθίσταται όλο και πιο χρήσιμη. Προσφέρει εκτός από την πλατφόρμα για επαφές Β2Β πληροφορίες απ όλον τον κόσμο για θέματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, τη γεωθερμία και τη βιομάζα. ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Οι επιχειρηματικές σχέσεις μεταξύ των επιχειρήσεων των δύο χωρών συνέχισαν να εξελίσσονται θετικά το 2009. Η ζήτηση για τις κλασσικές μας υπηρεσίες, όπως η παροχή συμβουλών σε γερμανικές επιχειρήσεις σε ότι αφορά στην ελληνική αγορά, η παροχή νομικών συμβουλών, η μεσολάβηση για την ανεύρεση εμπορικών εταίρων, όπως και η αναζήτηση προσωπικού παρέμεινε σταθερή, τουλάχιστον μέχρι την άνοιξη του 2010 και την κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στην Ελλάδα. ΝΟΜΙΚΑ & ΦΟΡΟΙ Η υπηρεσία που προσφέρεται από το Νομικό μας Τμήμα για την επιστροφή ΦΠΑ στη Γερμανία και στην Ελλάδα εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται από τις επιχειρήσεις μέχρι την αλλαγή του σχετικού νομοθετικού πλαισίου κατά το τέλος του 2009. Οι αιτήσεις για την επιστροφή ΦΠΑ προς τη Γερμανία υποβάλλονται σχεδόν αποκλειστικά δια της ηλεκτρονικής οδού. Εξαιτίας της συνεργασίας μας με άλλα διμερή γερμανικά επιμελητήρια του εξωτερικού είμαστε σε θέση να προσφέρουμε αυτήν την υπηρεσία πέραν της Γερμανίας και της Ελλάδας και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, π.χ. στην Ιταλία, την Ισπανία, τη Δανία, τη Μεγάλη Βρετανία και την Κύπρο. Επίσης αναλαμβάνουμε τη διαδικασία λήψης ΑΦΜ/ΦΠΑ στη Γερμανία για ελληνικές εταιρείες που κάνουν φορολογητέες πράξεις και έχουν υποχρέωση καταχώρησης τους στα φορολογικά μητρώα. Στο πλαίσιο αυτό αναλαμβάνουμε και την ηλεκτρονική 23

υποβολή των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ αλλά και της εκκαθαριστικής δήλωσης ΦΠΑ στη Γερμανία. Το νομικό μας τμήμα παρακολουθεί την πλειοψηφία των εταιρειών τις οποίες έχει ιδρύσει, αναλαμβάνοντας νομικά και φορολογικά ερωτήματα τους καθώς επίσης την τροποποίησης του καταστατικού. Επίσης αναλαμβάνουμε τη διαδικασία λύσης/εκκαθάριση εταιρειών Τέλος συντάσσουμε και ελέγχουμε όλων των ειδών συμβάσεις, όπως συμβάσεις εργασίας. ΕΚΘΕΣΕΙΣ Το προηγούμενο έτος υπήρξε πάλι επιτυχημένο για το τομέα των εκθέσεων. Το Επιμελητήριό μας αντιπροσωπεύει στην Ελλάδα πέντε μεγάλους Γερμανικούς Εκθεσιακούς Οργανισμούς: του Βερολίνου, του Ντύσσελντορφ, του Αννοβέρου, της Κολωνίας και του Μονάχου, όπως και την Έκθεση Παιχνιδιών της Νυρεμβέργης και την Έκθεση Ναυτιλίας στο Αμβούργο. Το 2009 συμμετείχαν περίπου 600 εκθέτες από την Ελλάδα στις μεγάλες διεθνείς εκθέσεις στη Γερμανία, οι οποίοι παρουσίασαν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους σε μια έκταση περίπου 12.700 m². Εξάλλου περίπου 12.500 επισκέπτες ταξίδεψαν από την Ελλάδα σε εκθεσιακές εκδηλώσεις στη Γερμανία. Ο Εκθεσιακός Οργανισμός της Κολωνίας είχε πάλι ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα, καθώς στην έκθεση Anuga έλαβαν μέρος ως εκθέτες 273 ελληνικές επιχειρήσεις καλύπτοντας 4.024 τ.μ. Ιδιαίτερη σημασία αποκτούν για τους Έλληνες εκθέτες οι εκθέσεις που διοργανώνονται από τους γερμανικούς εκθεσιακούς οργανισμούς σε άλλες χώρες, όπως π.χ. στην Τουρκία, στη Ρωσία, στην Κίνα και στην Ταϊλάνδη, οι οποίες επίσης αντιπροσωπεύονται και προωθούνται από το Επιμελητήριό μας. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Το 2009 υπήρξε για το Επιμελητήριό μας ένα έτος με σχετικά καλά αποτελέσματα παρά την αρνητική οικονομική συγκυρία και τα μεγάλα προβλήματα που διαφαίνονταν στο τέλος του έτους. 24

Το Επιμελητήριό μας πάντα πιστό στους στόχους προσπαθεί και προωθεί αμοιβαία επικερδείς συνεργασίες ανάμεσα στις δύο χώρες. Εξάλλου συμβάλλει με τις εκδηλώσεις, τις ημερίδες και τα σεμινάριά του στη δημιουργία ενός πολύτιμου δικτύου που προσφέρει στα μέλη μας νέες επαγγελματικές επαφές και έγκυρη πληροφόρηση. Ο αριθμός των μελών παρέμεινε σχεδόν σταθερός έναντι του προηγούμενου έτους και ανήρθε στα 832 (2008: 848), από τα οποία το ένα τέταρτο βρίσκεται στη Βόρειο Ελλάδα. Ακόμα και σε αυτές τις δύσκολες εποχές της διεθνούς οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά και της ελληνικής οικονομικής κρίσης και της κρίσης εμπιστοσύνης απέναντι στην Ελλάδα, το Επιμελητήριο διαθέτει από πολλές απόψεις τις καλύτερες προϋποθέσεις για να διανύσει και μερικά έτη «ισχνών αγελάδων». Αυτό οφείλεται στα πιστά, στη μεγάλη πλειοψηφία τους, μέλη του και στους δραστήριους συνεργάτες του. Και στους δύο θέλω σε αυτό το σημείο να απευθύνω τις ευχαριστίες μας, όπως και στους χορηγούς μας που πάντα στηρίζουν ευγενικά τις εκδηλώσεις μας. 25