Προβλήµατα Ανάπτυξης της Γεωθερµίας και Χρηµατοδοτικές Λύσεις Νικόλαος Σοφιανός (Mphil Development Studies) Συντονιστής Ευρωπαϊκών Προγραµµάτων, IENE Ενέργεια Β2Β - 2010 Αθήνα, 27 Νοεµβρίου 2010 1

Σκοπός GEOFAR Αντιµετώπιση των µη -τεχνικών (χρηµατοδοτικών) εµποδίων µέσω Ανάπτυξη κατάλληλων και καινοτόµων χρηµατοδοτικών εργαλείων Περαιτέρω ώθηση του τοµέα της γεωθερµίας µέσω προώθησης βιοµηχανικών γεωθερµικών εφαρµογών και Ευαισθητοποίηση της κοινής γνώµης / ευαισθητοποίηση στην τοπική, περιφερειακή και κεντρική εξουσία 2

Η Στρατηγική GEOFAR Προσδιορισµός και Περιγραφή Ποια είναι τα κυριότερα χρηµατοδοτικά εργαλεία Ποιες είναι οι κυριότερες µη-τεχνικές δυσκολίες και εµπόδια Με ιδιαίτερη έµφαση σε οικονοµικά και χρηµατοδοτικά εµπόδια Ανάπτυξη, Συζήτηση και Αξιολόγηση µε Εµπειρογνώµονες αναφορικά µε τα νέα προτεινόµενα χρηµατοδοτικά εργαλεία Περιγραφή και Παρουσίαση Καινοτόµων Εφαρµογών ιάχυση της Πληροφορίας 3

Οι Χώρες όπου Επικεντρώνεται το Ενδιαφέρον του GEOFAR και οι Εταίροι της Κοινοπραξίας 4

Περιεχόµενα Μη Τεχνολογικής Φύσεως Προβλήµατα των Γεωθερµικών Επενδύσεων - Προβλήµατα στη Νοµοθεσία - Οικονοµικά και Χρηµατοδοτικά Εµπόδια - Επιπρόσθετες υσκολίες Χρηµατοδοτικά Εργαλεία - Ευρωπαϊκά - ιεθνή - Εθνικά Συµπεράσµατα Εκδόσεις GEOFAR 5

Η Γεωθερµία Σήµερα στην Ευρώπη Μία Ανανεώσιµη Πηγή Ενέργειας µε Εξαιρετικά Υψηλή Αποτελεσµατικότητα στη Χρήση της Πολλαπλές Χρήσεις: παραγωγή ηλεκτρισµού, θέρµανση & ψύξη, αγροτικές χρήσεις, αφαλάτωση.. Η τεχνολογία για την εκµετάλλευση της Γεωθερµίας είναι αποδεδειγµένη Όµως ελλιπής εκµετάλλευσης εξαιτίας µη-τεχνικών εµποδίων κατά την διάρκεια των πρώτων σταδίων µίας γεωθερµικής επένδυσης: Ακατάλληλα Χρηµατοδοτικά Εργαλεία Ακατάλληλο Νοµικό Πλαίσιο Focus on direct use (όχι αντλίες θερµότητας) and electricity production Άγνοια των τοπικών και περιφερειακών κέντρων λήψης αποφάσεων σχετικά µε τη γεωθερµία 6

Μη-τεχνολογικά εµπόδια Νοµοθεσία και Κανονισµοί Αµφίσηµη Νοµοθεσία (µεταλλευτικοί κανονισµοί, περιβαλλοντικοί, ) Πολυπλοκότητα και πολυετείς διοικητικές διαδικασίες και γραφειοκρατία Έλλειψη σαφή ορισµού της γεωθερµίας µέσα στη νοµοθεσία Προβλήµατα ιδιοκτησιακά Όλα αυτά µπορούν να οδηγήσουν Σε οικονοµικά & χρηµατοδοτικά προβλήµατα άγνοια και µη αποδοχή της γεωθερµίας 7

Οικονοµικά και Χρηµατοδοτικά Εµπόδια Τα Κυριότερα Οικονοµικά και Χρηµατοδοτικά Προβλήµατα 8

Έλλειψή χρηµατοδοτικής υποστήριξης στα αρχικά στάδια ενός γεωθερµικού επενδυτικού έργου Επιπρόσθετα Κόστη κόστος αδειών έρευνας και εκµετάλλευσης κόστος γεωλογικών και γεωθερµικών πληροφοριών 9

Έλλειψη (δηµόσιου) µηχανισµού που να εξασφαλίζει το ρίσκο της µη ανακάλυψης επαρκών πηγών Υπάρχει µόνο στην Γαλλία και στην Βουλγαρία (µέσω του GeoFund) Έλλειψη χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων τα οποία θα προσφέρουν υποστήριξη στα αρχικά στάδια του επενδυτικού έργου κυρίως εξαιτίας του γεωλογικού ρίσκου 10

Επιπρόσθετο κόστος για την κατασκευή του δικτύου τηλεθέρµανσης ή ηλεκτρικού δικτύου Συνεχώς αυξανόµενο κόστος εξόρυξης εξαιτίας της υψηλής ζήτησης του ανάλογου εξοπλισµού 11

Επιπρόσθετα κόστη (ποσά που καταβάλλονται στους ιδιοκτήτες γης και διάφοροι άλλοι επιπρόσθετοι φόροι) Χαµηλή ελάχιστη εγγυηµένη τιµή (Feed-in tariffs) 12

Επιπρόσθετα µη-τεχνολογικά εµπόδια Κοινή γνώµη και αποδοχή Αποδοχή Περιβαλλοντικοί λόγοι Παράδειγµα µε την µονάδα ηλεκτροπαραγωγής στην Μήλο (Ελλάδα) 13

Πώς θα ξεπεραστούν κάποια χρηµατοδοτικά εµπόδια? Εναρµόνιση των χρηµατοδοτικών εργαλείων Χρηµατοδότηση του ερευνητικού σταδίου Ασφάλιση του γεωλογικού ρίσκου Μείωση του κόστους εξόρυξης Ανάπτυξη κοινών µηχανισµών σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο 14

Εργαλεία Χρηµατοδότησης Καµία από τις χώρες τις οποίες εξετάζει το GEOFAR δεν προσφέρει ένα ολοκληρωµένο και αποτελεσµατικό χρηµατοδοτικό συνδυασµό Έλλειψη εναρµόνισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο Έλλειψη χρηµατοδότησης των πρώτων σταδίων ενός επενδυτικού έργου 15

Εργαλεία Χρηµατοδότησης Η πορεία και τα διαφορετικά στάδια µιας γεωθερµικής επένδυσης και τα διαθέσιµα χρηµατοδοτικά εργαλεία Επιδοτήσεις Τραπεζικές ιευκολύνσεις Ελάχιστη Εγγυηµένη Τιµή (Feed-in tariffs) Φοροαπαλλαγές Ασφάλιση Γεωλογικού Κινδύνου 16

Ευρωπαϊκά Εργαλεία Χρηµατοδότησης (α) - FP7 Energy (Research Platform) (κυρίως για ερευνητικά έργα που έχουν να κάνουν µε την παραγωγή ηλεκτρισµού) - European Investment Bank and European Investment Fund (Χρηµατοδότηση έως και 75% του κόστους του έργου µε άνεια σε δηµόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις) - EBRD Renewable Development Initiative ( άνεια έως και 250 m Euros). χρηµατοδότηση πάνω από το 35% του κόστους της επένδυσης 17

Ευρωπαϊκά Εργαλεία Χρηµατοδότησης (β) Τρεις Πρωτοβουλίες (Initiatives) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (για µικροµεσαίες επιχειρήσεις): JASPERS: Τεχνική υποστήριξη στα πολύ αρχικά στάδια της επένδυσης JEREMIE: Τα διαπεπιστευµένα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα είναι υπεύθυνα για χρηµατοδοτήσεις µε ευνοϊκούς όρους JESSICA: άνεια, ασφάλιση αλλά όχι επιδοτήσεις Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA) Εταιρείες, Μικρο-µεσαίες επιχειρήσεις, ηµόσια ιοίκηση, Επιµελητήρια, Τοπικές και Περιφερειακές Αρχές (για χώρες που δεν ανήκουν ακόµα στην Ε.Ε.) Structural Funds and Cohesion Funds 18

ιεθνή Εργαλεία Χρηµατοδότησης GeoFund (Πρόγραµµα ανάπτυξης της Γεωθερµικής Ενέργειας): Κυρίως για Ευρώπη και Ασία Τεχνική Υποστήριξη Ασφάλιση Γεωλογικού Ρίσκου Ταµείο Άµεσων Επενδύσεων Υποστηρίζει Μεταρρυθµίσεις του Νοµικού Πλαισίου 19

Εθνικά Εργαλεία Χρηµατοδότησης Ο Νόµος 3468/2006 για την προώθηση των ΑΠΕ: 87,5 ευρώ/mwh για το διασυνδεδεµένο δίκτυο και για το µη διασυνδεδεµένο δίκτυο στα 99,45 ευρώ/mwh. O Νόµος 3175/2003: Γεωθερµικός Νόµος Ο Νόµος 3299/2004 (κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις µε σκοπό την οικονοµική ανάπτυξη και την περιφερειακή σύγκλιση): Το κυριότερο χρηµατοδοτικό εργαλείο για γεωθερµικές επενδύσεις κάθε είδους Οκταµελή Οµάδα Εργασίας (για τον εκσυγχρονισµό και τη κωδικοποίηση του Κανονισµού Μεταλλευτικών και Λατοµικών Εργασιών και του Κανονισµού Γεωθερµικών Εργασιών) 20

Συµπεράσµατα (α) Η Γεωθερµική ενέργεια είναι η λιγότερο γνωστή και η πιο υποτιµηµένη µορφή ΑΠΕ Στις Ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει τεράστια δυνατότητα ανάπτυξης της γεωθερµικής ενέργειας Η ζήτηση για ηλεκτρικό ρεύµα από γεωθερµία συνεχώς αυξάνεται στις χώρες της Ευρώπης Μεγάλες διαφοροποιήσεις σε θέµατα εµπειρίας και γνώσης στις γεωθερµικές εφαρµογές στην Ευρώπη Ολοκληρωτικά διαφορετική οπτική γωνία από την πολιτική εξουσία σε πολλές χώρες Μη διαθεσιµότητα γεωλογικών δεδοµένων 21

Συµπεράσµατα (β) Μεγάλες διαφορές µεταξύ των χρηµατοδοτικών εργαλείων που χρησιµοποιούνται στις Ευρωπαϊκές Χώρες Μεγάλες παραλλαγές στην Ελάχιστη Εγγυηµένη Τιµή (Feed-in tariffs) µεταξύ των Ευρωπαϊκών κρατών Ακατάλληλα χρηµατοδοτικά εργαλεία και κίνητρα σε πολλές χώρες Ελλιπής γνώση των εµπειρογνωµόνων της γεωθερµίας σχετικά µε τις χρηµατοδοτικές δυσκολίες Η αρνητική εικόνα της γεωθερµίας αποτέλεσµα ατυχών γεγονότων στο παρελθόν 22

Εργαλεία Χρηµατοδότησης Έχουν αναλυθεί 44 χρηµατοδοτικά εργαλεία σε Εθνικό, Ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο Ενηµερωτικά ελτία (Factsheets) για όλα τα χρηµατοδοτικά εργαλεία Έκθεση Financial instruments as support for the exploitation of geothermal energy 23

Νέα Έκθεση: Non Technical Barriers and the Respective Situation of the Geothermal Energy Sector in Selected Countries. Νέα Έκθεση: Innovative Geothermal Applications Πέντε Ενηµερωτικά δελτία (Newsletters) του GEOFAR 24

www.geofar.eu 25