ΜΕΡΟΣ Α Η Εταιρική Διακυβέρνηση. Θεωρία, Προσεγγίσεις, Μηχανισμοί

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α Η Εταιρική Διακυβέρνηση. Θεωρία, Προσεγγίσεις, Μηχανισμοί ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1_Το Πλαίσιο 1.1 Εισαγωγή 21 1.2 Ιστορία - Ορισμός της Εταιρικής Διακυβέρνησης 25 1.3 Γιατί Eταιρική Διακυβέρνηση; 30 1.4 Παράγοντες που επηρεάζουν την διαμόρφωση των συστημάτων ΕΔ 33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2_Βασικές Θεωρίες 2.1 Θεωρία Αντιπροσώπευσης (Agency theory) 50 2.2 Θεωρία Ενδιαφερομένων Μερών (stakeholder theory) 69 2.3 Θεωρία της επιτροπείας επιμελητείας (stewardship theory) 79 2.4 Θεωρία της Ηγεμονίας της Διοίκησης (managerial hegemony theory) 82 2.5 Διάκριση των Συστημάτων σύμφωνα με τους Μηχανισμούς που Χρησιμοποιούν 84 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3_Προσεγγίσεις 3.1 Γενικά για τις Διαφορές της Εταιρικής Διακυβέρνησης στον Παγκόσμιο Χώρο 91 3.2 Διαφορές Συστημάτων Εταιρικής Διακυβέρνησης 94 3.3 Αγγλοσαξωνικό Σύστημα 96 3.4 Ευρωπαϊκό Ηπειρωτικό Μοντέλο 97 3.5 Το Ιαπωνικό Μοντέλο 99 3.6 Σύγκλιση Συστημάτων Εταιρικής Διακυβέρνησης 101 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4_Κέντρα Εξουσίας και Ελέγχου 4.1 Δομές Εξουσίας 109 4.1.1 Διευθύνων Σύμβουλος / Επαγγελματικά στελέχη 109 4.1.2 Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) 120 4.1.3 Γενική Συνέλευση των Μετόχων (Γ.Σ.Μ.) 125 4.2 «Καλές Πρακτικές» 128 4.2.1 Διάκριση των ρόλων του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου 129 4.2.2 Μη εκτελεστικά μέλη, Ανεξάρτημα μέλη Διοικητικού Συμβουλίου 130 4.2.3 Εποπτική Επιτροπή 131 4.2.4 H Δυνατότητα Επιβολής Κανόνων και Πρακτικών 133 4.3 Συμπεράσματα 137 7

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ_ ΜΕΡΟΣ Β Εταιρική Διακυβέρνηση και Συναφή Θέματα της Διοικητικής, Οργανωσιακής, Νομικής, Ελεγκτικής, Χρηματοοικονομικής και Πληροφορικής Επιστήμης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5_Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη 5.1 Εταιρική Ηθική 143 5.2 Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη 147 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6_Εξαγορές και Συγχωνεύσεις 6.1 Η Αγορά ως μέσο για Εταιρικό Έλεγχο 155 6.1.1 Εξαγορές Συγχωνεύσεις 155 6.1.2 Κίνητρα - Αντικίνητρα για Εξαγορές & Συγχωνεύσεις 156 6.1.3 Δραστηριότητα Εξαγορών Συγχωνεύσεων 158 6.2 Αποτελεσματική Αγορά 165 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7_Πληροφοριακά συστήματα και Εταιρική Διακυβέρνηση 7.1 Η Αξία της Πληροφορίας 171 7.2 Επιχειρησιακά Συστήματα και Εταιρική Διακυβέρνηση 174 7.3 Ο Νόμος Sarbanes Oxley (SOX) των ΗΠΑ 176 7.4 Εταιρική Διακυβέρνηση στις αρχές του ΟΟΣΑ 181 7.5 Σύγκριση του SOX και των Αρχών του ΟΟΣΑ 182 7.6 Οι Παράγοντες Επιτυχίας των Οργανωσιακών και Πληροφοριακών Συστημάτων 192 7.7 Συμπεράσματα ΜΕΡΟΣ Γ H Εφαρμογή των Συστημάτων Εταιρικής Διακυβέρνησης στην Ελλάδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8_ Νομική Αντιμετώπιση στις Αναπτυγμένες Χώρες και στην Ελλάδα 8.1 Το Νομικό Σύστημα ως Παράγοντας Διαμόρφωσης του Εταιρικού Πλαισίου Λειτουργίας και της ΕΔ. 206 8

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 8.2 Η Σχέση του Νομικού Συστήματος με την Εταιρική Διακυβέρνηση 208 8.2.1. Η λειτουργία του Νόμου στο σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον 208 8.2.2 Εθελοντικοί Κώδικες, Αστικό Δίκαιο, Κοινοτικό Δίκαιο 212 8.3 Ελληνικό Νομικό Πλαίσιο 213 8.3.1 Χαρακτηριστικά 213 8.3.2 Η Πραγματικότητα της ΕΔ στις Ελληνικές Εταιρίες σε σχέση με το νομικό πλαίσιο 215 8.4 Τα Δικαιώματα των Μετόχων και Βασικές Λειτουργίες Ιδιοκτησίας, Αρχή II, ΟECD 217 8.4.1 Καταγραφή της ιδιοκτησίας 217 8.4.2. Ενημέρωση Πληροφόρηση Δημοσιοποίηση 218 8.4.3 Εσωτερικός Κανονισμός 220 8.4.4 Απόκλιση από τη Χρήση των Αντληθέντων Κεφαλαίων 221 8.4.5 Η ΓΣΜ ως Σώμα Διοίκησης 222 8.5 Η Ίση Μεταχείριση των Μετόχων, Αρχή IIΙ, OECD 226 8.6 Ο Ρόλος των Ενδιαφερομένων Μερών στην ΕΔ. Αρχή IV 226 8.7 Δημοσιοποίηση και Διαφάνεια. Αρχή V, OECD 227 8.7.1 ΔΠΧΠ 227 8.7.2 Ο Ρόλος του Εσωτερικού και Εξωτερικού Ελεγκτή και του Αναλυτού 228 8.8 Τα καθήκοντα Ευθύνες του Δ.Σ. Αρχή VΙ, OECD 231 8.9 Η Βάση για ένα Αποτελεσματικό Πλαίσιο Εταιρικής Διακυβέρνησης. Αρχή Ι, OECD 232 8.10 Ο Ν.3016 σε σχέση με τον Sarbanes-Oxley Act (SOX) 234 8.11 H επίδραση του Νομικού Πλαισίου 236 8.12 Συμπεράσματα 236 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9_Το Επιχειρησιακό Περιβάλλον στην Ελλάδα 9.1 Ιστορική Εξέλιξη της Επιχειρηματικής Ανταγωνιστικότητας στην Ελλάδα 241 9.2 Η Εταιρική Διακυβέρνηση στην Ελλάδα 248 9.2.1 Γενικές παρατηρήσεις 248 9.2.2 Ιστορική εξέλιξη του Νομικού Πλαισίου της ΕΔ 249 9.2.3 Ιδιοκτησιακή Δομή Διασπορά Μετοχών στην Ελλάδα 255 9.2.4 Αποτύπωση των Βασικών Μελετών για την ΕΔ στην Ελλάδα 257 9.3 Συμπεράσματα 263 9

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ_ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10_Αξιολόγηση της Εταιρικής Διακυβέρνησης στην Ελλάδα - Υπάρχουσες Μελέτες 10.1 Γενικά περί Αξιολόγησης 267 10.2 Μελέτες Αξιολόγησης Ε.Δ. για την Ελλάδα 270 10.2.1 Μελέτη των Tsipouri and Xanthakis (2004) 271 10.2.2 Μελέτη των Florou and Galarniotis (2007) 273 10.2.3 Μελέτη του ISS (2005a) και άλλων ακαδημαϊκών ερευνητών 274 10.3 Συμπεράσματα 279 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11_Διαφάνεια-Δημοσιοποίηση Πληροφοριών στην Ελλάδα 11.1 Η Καταγραφή της Κατάστασης στην Ελλάδα 283 11.1.1 Ποιοτικά Κριτήρια Προβολής Εισηγμένων Εταιρειών του ΧΑΑ 283 11.1.2 Ο Κανονισμός Λειτουργίας του ΧΑΑ 284 11.2 Δημοσιοποίηση Εταιρικών Στοιχείων στην Ελλάδα 284 11.3 Εμπειρίες από την Ελλάδα 285 11.4 Άλλες Πηγές Πληροφόρησης 286 11.5 Μελέτη για τη Δημοσιοποίηση στην Ελλάδα μέσω Διαδικτύου 287 11.5.1 Μεθοδολογία 287 11.5.2 Ευρήματα 290 11.6 Συμπεράσματα 293 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12_Η Εταιρική Διακυβέρνηση στην Ελλάδα 12.1 Δεδομένα 297 12.2 Περιγραφική Στατιστική Ανάλυση 299 12.2.1 Διοικητικά Συμβούλια 301 12.2.2 Εξαγορές - Συγχωνεύσεις 319 12.2.3 Ιδιοκτησία 324 12.2.4 Εταιρική Χρηματοοικονομική Αποδοτικότητα 328 12.2.5 Διάκριση ρόλων Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου 328 12.2.6 Χρηματοοικονομική θέση Σύνθεση Παθητικού 333 12.2.7 Σύνθεση Παθητικού της Εταιρίας Δείκτης Δανειακής Κάλυψης 334 12.2.8 Αμοιβές Εκτελεστικών Στελεχών 336 12.2.9 Σχέση Αμοιβών Δ.Σ., Αμοιβών Εκτελεστικών Στελεχών Δεικτών Δ.Σ. Ιδιοκτησίας Απόδοσης 339 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 12.2.10 Επίπεδο ΕΔ 341 12.3 Αποτελέσματα Περιγραφικής Στατιστικής 346 12.3.1 Διοικητικά Συμβούλια 346 12.3.2 Εξαγορές - Συγχωνεύσεις 347 12.3.3 Ιδιοκτησία 348 12.3.4 Εταιρική Χρηματοοικονομική Αποδοτικότητα 348 12.3.5 Διάκριση ρόλων Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου 349 12.3.6 Χρηματοοικονομική θέση Σύνθεση Παθητικού 349 12.3.7 Αμοιβές Εκτελεστικών Στελεχών 350 12.3.8 Σύνθεση Παθητικού της Εταιρίας Δείκτης Δανειακής Κάλυψης 350 12.4 Συμπεράσματα 351 12.5 Eπαγωγική Στατιστική Ανάλυση 351 12.5.1 Νόμος 3016 (χρονικός διαχωρισμός 2001-2002 με 2003-2006) 351 12.5.2 Ιδιοκτησιακή Κατάσταση (50<>50, 33<>33) 352 12.5.3 Διάκριση των ρόλων του Προέδρου και του Διευθύνοντος Συμβούλου 353 12.5.4 Αριθμός μελών του Δ.Σ. 353 12.5.5 Η Θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου καταλαμβάνεται από τον Βασικό-Κύριο Μέτοχο 354 12.5.6 Η Συμμετοχή στους Δείκτες ΧΑΑ 354 12.5.7 Εξαγορές - Συγχωνεύσεις 354 12.5.8 Επιτροπή Ελέγχου 355 12.5.9 Διάκριση των Εταιρειών με βάση την κατάταξή τους στον δείκτη FTSE-20 ή FTSE-40 355 12.5.10 Δείκτης Ποιότητας Εταιρικής Διακυβέρνησης 355 12.6 Συμπεράσματα 356 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13_Συμπεράσματα 13.1 Η Εταιρική Διακυβέρνηση στη Θεωρία 359 13.2 Συσχέτιση των Χαρακτηριστικών της ΕΔ στην Ελλάδα με τις Κύριες Σχολές Σκέψης 361 13.2.1 Βασικά Χαρακτηριστικά της ΕΔ στην Ελλάδα 361 13.2.2 ΕΔ στην Ελλάδα και Θεωρίες ΕΔ 362 13.3 Αξιολόγηση της Νομικής και Οργανωτικής Αντίδρασης στα Διεθνή Ερεθίσματα και Τάσεις 364 13.4 Ορισμένες σκέψεις για την κρίση του Φθινοπώρου του 2008 367 11

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ_ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Ι. Βιβλιογραφία 371 ΙΙ. Μελέτες Περίπτωσης 403 ΙΙΙ. Χρήσιμοι Πίνακες 409 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1. Ταξινόμηση Συστημάτων Εταιρικής Διακυβέρνησης 34 Πίνακας 2. Μέσες αποβές σε εταιρίες που είναι κατανεμημένες στον δείκτη S & P 500 στις Η.Π.Α. για το 2009 66 Πίνακας 3. Μηχανισμοί ΕΔ 87 Πίνακας 4. Τεχνικές Εξαγορές Συγχωνεύσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Υπόλοιπη Ευρώπη. 161 Πίνακας 5. Κύρια σημεία του SOX 178 Πίνακας 6. Αρχές ΕΔ του ΟΟΣΑ σε σχέση με τον SOX 179 Πίνακας 7. Στρατηγικές Εφαρμογής Πληροφοριακών Συστημάτων 194 Πίνακας 8. Αλληλεπίδραση Παραγόντων Εφαρμογής Πληροφοριακών Συστημάτων 195 Πίνακας 9. Δεδομένα Πληροφορία - Γνώση 197 Πίνακας 10. Έννοια, Στόχοι και Λόγοι Επιβολής των ρυθμίσεων 207 Πίνακας 11. Αποτελέσματα Εκθέσεων Ελέγχου το 2006 228 Πίνακας 12. Sarbanes Oxley (ΗΠΑ) Ν. 3016/2002 (Ελλάδα) 235 Πίνακας 13. Βασικό Νομικό Πλαίσιο Εταιρικής Διακυβέρνησης στην Ελλάδα 246 Πίνακας 14. Βασικό Νομικό Πλαίσιο Εταιρικής Διακυβέρνησης στην Ελλάδα 251 Πίνακας 15. Σύγκριση κειμένων ΕΔ 251 Πίνακας 16. Σύνολο του Δείκτη ΕΔ (μέγιστο = 100) 271 Πίνακας 17. Συνολική Αξιολόγηση ΕΔ (Florou and Galarniotis) 273 Πίνακας 18. Δείκτες ΕΔ των Kaufmann, Kraay and Mastruzzi (2008) για την Ελλάδα 278 Πίνακας 19. Διαφάνεια, Δημοσιοποίηση και Έλεγχος (Tsipouri and Xanthakis, 2004) 285 Πίνακας 20. Διαφάνεια, Δημοσιοποίηση και Έλεγχος (Florou and Galarniotis, 2007) 285 Πίνακας 21. Παραβάσεις Πρόστιμα Ε.Κ. για την Δημοσιοποίηση Πληροφοριών από τις Εισηγμένες Εταιρίες 285 Πίνακας 22. Μεταβλητές Δημοσιοποίησης και Αποτελέσματα Αξιολόγησης Εταιρικών Ιστοτόπων 289 Πίνακας 23. Δημοσιοποίηση και Χρηματοοικονομική Απόδοση (Συστάδες) 293 Πίνακας 24. Χρηματοοικονομική Απόδοση και Δημοσιοποίηση (Συστάδες) 293 Πίνακας 25. Συχνότητες μεταβλητών ΕΔ (διαστρωματικά στοιχεία) 300 Πίνακας 26. Χρονική Κατανομή της Μεταβλητής «Ο Πρόεδρος είναι και Διευθύνων Σύμβουλος» 301 Πίνακας 27. Χρονική Κατανομή της Μεταβλητής «Ο κύριος μέτοχος είναι και ο Διευθύνων Σύμβουλος» 301 Πίνακας 28. Μέσος αριθμός μελών Δ.Σ. 302 12

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πίνακας 29. Παράλληλες συμμετοχές μελών Δ.Σ. (κατά μορφωτικό επίπεδο) 305 Πίνακας 30. Παράλληλες συμμετοχές μελών Δ.Σ. (διαστρωματικά στοιχεία) 305 Πίνακας 31. Πρόσωπα με παράλληλες συμμετοχές μελών Δ.Σ. (κατά εταιρία) 305 Πίνακας 32. Μέσος αριθμός συμμετοχών σε άλλα Δ.Σ. 306 Πίνακας 33. Αποχωρήσεις Παραιτήσεις μελών Δ.Σ. (κατά έτος επιλογής) 307 Πίνακας 34. Αποχωρήσεις Παραιτήσεις μελών Δ.Σ. (κατά συχνότητα) 308 Πίνακας 35. Αριθμός αποχωρησάντων παραιτηθέντων ανεξάρτητων μελών 308 Πίνακας 36. Αριθμός αποχωρησάντων παραιτηθέντων μη ανεξάρτητων μελών 308 Πίνακας 37. Αποχωρήσεις Παραιτήσεις μελών Δ.Σ. (κατά δείκτη και εταιρία) 309 Πίνακας 38. Αποχωρήσεις Παραιτήσεις Ανεξάρτητων μελών Δ.Σ. (κατά δείκτη και εταιρία) 310 Πίνακας 39. Μέσος όρος θητείας των αποχωρησάντων παραιτηθέντων 311 Πίνακας 40. Μέσος όρος θητείας των αποχωρησάντων παραιτηθέντων (Επίπεδο μόρφωσης, ιδιότητα) 312 Πίνακας 41. Δημοσιοποίηση αμοιβών (συχνότητες) 313 Πίνακας 42. Δημοσιοποίηση αμοιβών (μέσοι όροι) 313 Πίνακας 43. Δημογραφικά στοιχεία των μελών Δ.Σ. (μέσοι όροι) 314 Πίνακας 44. Στοιχεία μορφωτικού επιπέδου ενεργών μελών Δ.Σ. (μέσοι όροι) 315 Πίνακας 45. Μέσος Αριθμός Ανεξάρτητων Μελών Συγκεντρωτικά Δημοσιοποιημένα στοιχεία από τα Ενημερωτικά Δελτία (2001-2006) 316 Πίνακας 46. Συχνότητα Ανεξάρτητων Μελών Συγκεντρωτικά Δημοσιοποιημένα στοιχεία από τα Ενημερωτικά Δελτία (2001-2006) 317 Πίνακας 47. Μέσος Αριθμός Ανεξάρτητων Μελών Αναλυτικά στοιχεία από τα Ενημερωτικά Δελτία (2001-2006) 317 Πίνακας 48. Έτος επιλογής Ανεξάρτητων και μη Μελών Αναλυτικά στοιχεία από τα Ενημερωτικά Δελτία (2001-2006) 319 Πίνακας 49. Εξαγορές Συγχωνεύσεις 2001-2006 320 Πίνακας 50. Εξαγορές Συγχωνεύσεις, Ιδιοκτησία 321 Πίνακας 51. Ιδιοκτησιακή συγκέντρωση και Εξαγορές Συγχωνεύσεις (πριν και μετά) 322 Πίνακας 52. Εξαγορές Συγχωνεύσεις και Μέσοι δείκτες απόδοσης 2001-2006 323 Πίνακας 53. Δείκτες Συγκέντρωσης της Ιδιοκτησίας 2001-2006 324 Πίνακας 54. Συντελεστές Συσχέτισης των μεταβολών των τιμών των Δεικτών και Συγκέντρωσης της Ιδιοκτησίας 2001-2006 325 Πίνακας 55. Τύποι επενδυτή και Μετοχική Ιδιοκτησία ανά δείκτη εταιρειών (μέσος όρος εξαετίας) 327 Πίνακας 56. Τύποι επενδυτή και Μετοχική Ιδιοκτησία (2009) 329 Πίνακας 57. Αριθμοδείκτες Απόδοσης (2001-2006) 330 Πίνακας 58. Διάκριση αρμοδιοτήτων Προέδρου - Διευθύνοντος Συμβούλου 331 Πίνακας 59. Διάκριση αρμοδιοτήτων Προέδρου - Διευθύνοντος Συμβούλου, Δείκτες Συγκέντρωσης Ιδιοκτησίας (2001-2006) 332 Πίνακας 60. Διάκριση αρμοδιοτήτων Προέδρου - Διευθύνοντος Συμβούλου, Δείκτες Απόδοσης (2001-2006) 333 Πίνακας 61. Ο δείκτης Ξένα κεφάλαια προς Μετοχικά για τις εταιρίες των δύο δεικτών (2001-2006) 333 Πίνακας 62. Σύνθεση παθητικού-δείκτης δανειακής κάλυψης ανά δείκτη εταιρειών και έτος (2001-2006) 335 13

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ_ Πίνακας 63. Υποχρεώσεις ανά δείκτη εταιρειών και έτος (2001-2006) 335 Πίνακας 64. Αμοιβές εκτελεστικών στελεχών ανά δείκτη (2001-2006) 336 Πίνακας 65. Αμοιβές εκτελεστικών στελεχών ανά έτος (2001-2006) 337 Πίνακας 66. Συχνότητα Γνωστοποίηση ή μη Αμοιβών Εκτελεστικών Μελών σε σχέση με τον κλάδο δραστηριοποίησης 338 Πίνακας 67. Γνωστοποίηση ή μη Αμοιβών Εκτελεστικών Μελών σε σχέση με άλλες μεταβλητές (2001-2006) 338 Πίνακας 68. Περιγραφικά στατιστικά του δείκτη ΕΔ 341 Πίνακας 69. Συχνότητες των τιμών του δείκτη ΕΔ 342 Πίνακας 70. Δείκτης ΕΔ (CG) και τιμές των δεικτών FTSE-20 και FTSE-40 343 Πίνακας 71. Δείκτης ΕΔ (CG) Ομάδα καλύτερου Επιπέδου ΕΔ 344 Πίνακας 72. Δείκτης ΕΔ (CG) Ομάδα καλύτερου Επιπέδου ΕΔ Χρηματοοικονομικές και μη 345 Πίνακας 73. Δείκτης ΕΔ (CG) Ομάδα καλύτερου Επιπέδου ΕΔ Κατάταξη σε Δείκτη 345 Πίνακας 74. Δείκτης ΕΔ (CG) Ομάδα καλύτερου Επιπέδου ΕΔ Μέση Ιδιοκτησιακή Συγκέντρωση (OWN) 345 ΛΙΣΤΑ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ Γράφημα 1. Οι δομές ΕΔ μίας Εταιρείας 35 Γράφημα 2. Θεωρία Αντιπροσώπευσης (Agency Theory) 54 Γράφημα 3. Αριθμοδείκτης Αμοιβής Διευθύνοντος Συμβούλου προς την αμοιβή εργζομένου 66 Γράφημα 4. Ο δυαδικός ρόλος των εκτελεστικών στελεχών και η ανάστροφη πυραμίδα ιεραρχίας 108 Γράφημα 5. Παραγωγικές επενδύσεις και εξαγορές - συγχωνεύσεις 117 Γράφημα 6. Σχέσεις μεταξύ των μελών του Δ.Σ. και των Μηχανισμών ΕΔ 124 Γράφημα 7. Πλαίσιο COSO-COBIT (HP White Paper, 2004) 135 Γράφημα 8. Σχέση μεταξύ Ηθικής και Νόμου 147 Γράφημα 9. Εξαγορές Συγχωνεύσεις 162 Γράφημα 10. Εξαγορές Συγχωνεύσεις στην Ευρώπη 163 Γράφημα 11. Εξαγορές Συγχωνεύσεις στην Ευρώπη 164 Γράφημα 12. Τιμές των μετοχών (δύο μήνες πριν την αποτυχία της ΕΔ και 4 μήνες μετά) 166 Γράφημα 13. Απώλειες πληροφορίας μέσω της αλυσίδας της καταγραφή πληροφορίας και αναφοράς έκθεσης 185 Γράφημα 14. Οι τέσσερις τύπου ελέγχων ΙΤ 189 Γράφημα 15. Δείκτης Ποιότητας Κανονιστικού Πλαισίου Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς. 235 Γράφημα 16. Διαχρονική εξέλιξη των κατατάξεων της Ελλάδας στους δείκτες μικροοικονομικής και μακροοικονομικής ανταγωνιστικότητας. Γράφημα 17. Διαχρονική εξέλιξη υποδείκτη εταιρικών λειτουργιών και ποιότητας επιχειρηματικού περιβάλλοντος 243 Γράφημα 18. Μέσος όρος κατατάξεων των χωρών της ΕΕ, 2001 2005 245 Γράφημα 19. Συσχέτιση Μ.Ο. κατάταξης ανταγωνιστικότητας με κατά κεφαλή ΑΕΠ* 245 Γράφημα 20. Συσχέτιση Μ.Ο. κατάταξης ανταγωνιστικότητας με κατά κεφαλή ΑΕΠ (2007) 247 14 242

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γράφημα 21. Συσχέτιση Μ.Ο. κατάταξης ανταγωνιστικότητας με κατά κεφαλή ΑΕΠ (2009) 247 Γράφημα 22. Συσχέτιση ιδιοκτησιακού καθεστώτος και Εταιρικής Διακυβέρνησης 257 Γράφημα 23. Δείκτες ΕΔ στην Ευρωζώνη 275 Γράφημα 24. Γενικός δείκτης ΕΔ Τραπεζών 276 Γράφημα 25. Γενικός δείκτης ΕΔ Τραπεζών σε σύγκριση με τον Μέσο Δείκτη της ΕΔ της χώρας 276 Γράφημα 26. Συγκέντρωση Κινδύνου 277 Γράφημα 27. Δείκτες ΕΔ των Kaufmann, Kraay and Mastruzzi (2011) για την Ελλάδα 279 Γράφημα 28. Ομάδα Κεφαλαιοποίησης 290 Γράφημα 29. ROA, ROE Tobin s Q Ομάδες 291 Γράφημα 30. Ποσοστά Μελών Εκτελεστικά - Ανεξάρτητα 302 Γράφημα 31. Μέλη Δ.Σ. - Υπάλληλοι 314 Γράφημα 32. Μεταβολές των τιμών του δείκτη FTSE-40 και Συγκέντρωσης της Ιδιοκτησίας 2002-2006 325 Γράφημα 33. Μεταβολές των τιμών του δείκτη FTSE-20 και Συγκέντρωσης της Ιδιοκτησίας 2002-2006 325 Γράφημα 34: Αμοιβές εκτελεστικών στελεχών 2001-2006 337 Γράφημα 35. Δείκτης ΕΔ (CG) και τιμές των δεικτών FTSE-20 και FTSE-40 343 ΑΓΓΛΙΚΗ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΠΛΗΡΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΠΛΗΡΗΣ ΕΡΜΗΝΙΑ BoD Board of Directors Δ.Σ. Διοικητικό Συμβούλιο CEO Chief Executive Officer Διευθύνων Σύμβουλος CG Corporate Governance ΕΔ Εταιρική Διακυβέρνηση OECD HCMC GSM Organization for Economic Co-operation and Development Hellenic Capital Market Committee General Shareholders Meeting ΟΟΣΑ Ε.Κ. ΓΣΜ Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Γενική Συνέλευση των Μετόχων ES Enterprise Systems Π.Σ. Πληροφοριακό Σύστημα IS Information Systems Δ.Π.Χ.Π. Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Παρουσίασης IFRS International Financial Reporting Standards ΧΑΑ ΑΜΚ Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου 15

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ_ ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΟΡΟΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ Implicit Contracts Explicit Contracts Principal Agent Control Free ride Free rider Stakeholder Hedge funds Transparency Disclosure Stewardship Stock options Common Law Άτυπα μη ρητά συμβόλαια Σαφή θεσμικά κατοχυρωμένα συμβόλαια Ιδιοκτήτης μέτοχος ή εντολέας Αντιπρόσωπος Εποπτεία Λαθρεπιβασία λαθρεπιβάτης, χωρίς εμπόδια εξόδου Ενδιαφερόμενο μέρος Κερδοσκοπικά αμοιβαία κεφάλαια Διαφάνεια Δημοσιοποίηση Επιμελητεία Δικαιώματα προαίρεσης Κοινοδίκαιο Δυστυχώς οι περισσότερες έννοιες και όροι είναι Αγγλικοί και η μετάφρασή τους είναι προβληματική. Οι ερευνητές στο επιστημονικό πεδίο της Εταιρικής Διακυβέρνησης δεν έχουν διαμορφώσει ακόμη ένα κοινό σύνολο όρων και ερμηνειών στην Ελληνική γλώσσα. Για αυτό και οι όροι που χρησιμοποιούνται μπορεί να μην θεωρούνται δόκιμοι, αλλά προέκυψαν από μία εκτεταμένη αναζήτηση. Στον παραπάνω πίνακα παρατίθενται οι αντίστοιχοι αγγλικοί όροι και η επιλεγμένη μετάφρασή τους. Ο πίνακας δεν είναι πλήρης, αλλά παραθέτει τους περισσότερο χρησιμοποιούμενους στο παρόν κείμενο. 16