Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδος

1

Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδος 2007-2013 Η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης για την Ελλάδα εφαρμόζεται μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 (ΠΑΑ) το οποίο διαρθρώνεται σε 4 άξονες : Άξονας 1 «Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας» Άξονας 2 «Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου» Άξονας 3 «Ποιότητα ζωής στις αγροτικές περιοχές και διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας» Άξονας 4 «Εφαρμογή της προσέγγισης LEADER» Άξονας 4 «Εφαρμογή της προσέγγισης LEADER» Γενικό στόχο του Άξονα 4 αποτελεί η δημιουργία τοπικών ικανοτήτων για την απασχόληση και τη διαφοροποίηση στις αγροτικές περιοχές μέσω της προσέγγισης LEADER Ειδικοί στόχοι του Άξονα αποτελούν η ενίσχυση της ικανότητας των τοπικών φορέων και κινητοποίησης του πληθυσμού για το σχεδιασμό και υλοποίηση τοπικών στρατηγικών ανάπτυξης και η εφαρμογή σχεδίων συνεργασίας Χρηματοδοτικά στοιχεία του Άξονα 4 Συνολικό κόστος 474.697.261 Δημόσια Δαπάνη 294.697.261 Κοινοτική Συμμετοχή (ΕΓΤΑΑ) 224.570.000 Εθνική Συμμετοχή 70.127.261 Ιδιωτική Συμμετοχή 180.000.000 Στο πλαίσιο του ΠΑΑ, η δημόσια δαπάνη του Άξονα 4 συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης - ΕΓΤΑΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Τι είναι η «Προσέγγιση LEADER»; Η Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER I αποτέλεσε την αρχή μιας νέας προοπτικής στην πολιτική αγροτικής ανάπτυξης, δίνοντας την ευκαιρία στις τοπικές κοινωνίες να επιλέξουν οι ίδιες τη διαδικασία ανάπτυξής τους. Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματά της οδήγησαν σ ένα συστηματικό και ολοκληρωμένο σχεδιασμό, αυτό της LEADER II. Στη Γ Προγραμματική Περίοδο (2000-2006), η πρωτοβουλία συνεχίστηκε με το LEADER+, στη φιλοσοφία των προηγούμενων εφαρμογών, έχοντας ως βασικό χαρακτηριστικό την πιλοτική διάσταση που έθεσε τις βάσεις μιας νέας μορφής βιώσιμης ανάπτυξης της υπαίθρου. Κατά την Δ Προγραμματική Περίοδο, η προσέγγιση LEADER (Άξονας 4) ενσωματώνεται πλέον στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας (ΠΑΑ) 2007-2013, εξυπηρετώντας βασικούς στόχους του. Εφαρμόζονται τοπικά προγράμματα σε αγροτικές περιοχές μικρότερες της περιφέρειας, συνεχίζοντας τη φιλοσοφία της «από κάτω προς τα πάνω» ( bottom up ) προσέγγισης. Η διαχείριση και υλοποίηση των προγραμμάτων πραγματοποιείται από τοπικά εταιρικά σχήματα του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, τις Ομάδες Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) οι οποίες δραστηριοποιούνται στις αντίστοιχες περιοχές παρέμβασης. 2

Σε ποιες περιοχές εφαρμόζεται το τοπικό πρόγραμμα LEADER; Εφαρμόζεται σε αγροτικές περιοχές και ειδικότερα σε 90 ορεινές, μειονεκτικές και πεδινές Δημοτικές / Τοπικές Κοινότητες της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας και σε 3 ορεινές Τοπικές Κοινότητες της Δημοτικής Ενότητας Φουρνά του Δήμου Καρπενησίου στην Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας. Στην περιοχή εφαρμογής του τοπικού προγράμματος με πληθυσμό 71.824 κατοίκους (2001) και έκταση 1.636,21 km2 ανήκουν 2 Περιφερειακές Ενότητες, 6 Δήμοι, 14 Δημοτικές Ενότητες και 93 Δημοτικές / Τοπικές Κοινότητες ως εξής : Στην Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας Δήμος Καρδίτσας Δ.Ε. Ιτάμου (Καλλίθηρο, Αμάραντος, Αμπελικό, Καστανιά, Καροπλέσι, Καταφύγι, Νεράϊδα, Ραχούλα) Δ.Ε. Καρδίτσας (Αγιοπηγή, Αρτεσιανό, Καρδιτσομάγουλα, Παλαιοκκλήσι, Ρούσσο) Δ.Ε. Κάμπου (Σταυρός, Αγ. Θεόδωρος, Μακρυχώρι, Μέλισσα, Μυρίνη, Πρόδρομος, Πτελοπούλα) Δ.Ε. Μητρόπολης (Μητρόπολη, Αγ. Γεώργιος, Γεωργικό, Κρύα Βρύση, Ξυνονέρι, Πορτίτσα, Φράγκο) Δήμος Σοφάδων Δ.Ε. Άρνης (Ματαράγκα, Ερμήτσι, Κυψέλη, Πύργος Κιερίου) Δ.Ε. Σοφάδων (Σοφάδες - εκτός σχεδίου περιοχές, Αγ. Παρασκυεή, Αγ. Βησσάριος, Άμπελος, Ανώγειο, Γεφύρια, Δασοχώρι, Καππαδοκικό, Καρποχώρι, Μασχολούρι, Μαυραχάδες, Μελισσοχώρι, Πασχαλίτσα, Φίλια) Δήμος Μουζακίου Δ.Ε. Ιθώμης (Φανάρι, Αγ. Ακάκιος, Ελληνόπυργος, Κανάλια, Καππά, Λοξάδα, Πύργος Ιθώμης, Χάρμα) Δ.Ε. Παμίσου (Αγναντερό, Κρανιά, Μαγούλα, Παλαιοχώρι, Ριζοβούνι) Δήμος Λίμνης Πλαστήρα Δ.Ε. Νεβρόπολης Αγράφων (Πεζούλα, Καρβασαράς, Καρίτσα, Κρυονέρι, Μπελοκομίτης, Νεοχώρι, Φυλακτή) Δ.Ε. Πλαστήρα (Μορφοβούνι, Κερασιά, Λαμπερό, Μεσενικόλας, Μοσχάτο) Δήμος Παλαμά Δ.Ε. Παλαμά (Παλαμάς - εκτός σχεδίου περιοχές, Αγ. Δημήτριος, Βλοχός, Γοργοβίτες, Καλυβάκια, Κοσκινάς, Μάρκο, Μεταμόρφωση) Δ.Ε. Σελλάνων (Προάστιο, Αγ. Τριάδα, Καλογριανά, Μαραθέα, Πεδινό) Δ.Ε. Φύλλου (Ιτέα, Αστρίτσα, Λεύκη, Ορφανά, Πέτρινος, Συκεώνα, Φύλλο) Στην Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος Δήμος Καρπενησίου, Δημοτική Ενότητα Φουρνά (Φουρνά, Βράχα, Κλειτσός) 3

4

Πως σχεδιάστηκε το τοπικό πρόγραμμα LEADER και ποιος έχει την ευθύνη υλοποίησής του; Η Ομάδα Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) της Αναπτυξιακής Καρδίτσας Αναπτυξιακής Ανώνυμης Εταιρίας Ο.Τ.Α. η οποία εκφράζει ένα αντιπροσωπευτικό και ευρύ τοπικό εταιρικό σχήμα σχεδίασε, μετά από διαβουλεύσεις με τους δημόσιους και συλλογικούς ιδιωτικούς φορείς της περιοχής, μια τοπική στρατηγική ανάπτυξης με τη μορφή του τοπικού προγράμματος. Η επιλογή του τοπικού προγράμματος με τίτλο «Αναζωογόνηση της υπαίθρου της πεδινής Καρδίτσας, λίμνης Ν. Πλαστήρα και Φουρνά Ευρυτανίας» πραγματοποιήθηκε με τις αριθ. 5807/29-06-2009 και 5954/02-07-2009 υπουργικές αποφάσεις έγκρισης μετά από ανοιχτή διαδικασία προκήρυξης και αξιολόγησης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η Ομάδα Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) της ΑΝ.ΚΑ Α.Ε., η οποία είναι συνολικά υπεύθυνη για την ορθή και σύννομη εφαρμογή του προγράμματος, αποτελείται από στελέχη που διαθέτουν πολυετή γνώση και εμπειρία στη διαχείριση προγραμμάτων και αποτελούν έναν ικανό και αποτελεσματικό υπηρεσιακό πυρήνα. Για τη διαχείριση όλων των θεμάτων που αφορούν στην εφαρμογή του τοπικού προγράμματος από την ΟΤΔ αποφασίζει πενταμελής «Επιτροπή Διαχείρισης Προγράμματος (ΕΔΠ) LEADER» στην σύνθεση της οποίας εκπροσωπούνται ως φορείς που εξυπηρετούν συμφέροντα του Δημοσίου (σε ποσοστό 40%) η Περιφέρεια Θεσσαλίας και η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Θεσσαλίας και ως φορείς που εξυπηρετούν συλλογικά συμφέροντα του ιδιωτικού τομέα (σε ποσοστό 60%), η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών, το Επιμελητήριο και η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας. H Εταιρία Αναπτυξιακή Καρδίτσας Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρία Ο.Τ.Α Η Αναπτυξιακή Καρδίτσας Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρία Ο.Τ.Α. (AN.KA A.E.) ιδρύθηκε το 1989 και σύμφωνα με το Ν. 3463/2006 χαρακτηρίζεται ως Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρία Ο.Τ.Α. με μετόχους : την Περιφέρεια Θεσσαλίας, την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Θεσσαλίας, την Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας, την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Καρδίτσας (ΕΑΣΚ), το Επιμελητήριο Καρδίτσας, και τους Δήμους Καρδίτσας, Σοφάδων, Παλαμά, Μουζακίου, Λίμνης Πλαστήρα, Αργιθέας, Δομοκού (Π.Ε. Φθιώτιδας) και Φαρσάλων (Π.Ε. Λάρισας). Αποτελεί τον αξιόπιστο και αποτελεσματικό αναπτυξιακό μηχανισμό στα χέρια των φορέων και των κατοίκων, διαδραματίζοντας ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη και τη διαρθρωτική ανασυγκρότηση της περιοχής και έχει ως στόχους να: Συντονίζει τις διάσπαρτες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες Τροφοδοτεί με τις απαραίτητες έρευνες και μελέτες προγραμματισμού τους φορείς της περιοχής της για να συγκροτηθεί ενιαία στρατηγική ολοκληρωμένης ανάπτυξης 5

Δημιουργεί όρους και δυνατότητες συγκλίσεων και συνεργασιών του δημοσίου, κοινωνικού και ιδιωτικού τομέα Συμβάλλει στον μακροχρόνιο προγραμματισμό των επενδύσεων - έργων και στον συντονισμό των επιμέρους προγραμμάτων ανάπτυξης Εισάγει καινοτομία στο παραγωγικό, κοινωνικό και πολιτιστικό σύστημα της περιοχής Προωθεί τη δημιουργία νέων και τον εκσυγχρονισμό των θεσμών της τοπικής κοινωνίας Συνδυάζει τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις με πολιτικές που οδηγούν σε βιώσιμες και αποτελεσματικές επενδύσεις - έργα Μεταφέρει τεχνογνωσία και εμπειρία από και προς το Ευρωπαϊκό επίπεδο Υποστηρίζει τη διασύνδεση με εθνικά ή διεθνικά δίκτυα τοπικών φορέων Αναπτύσσει το ανθρώπινο δυναμικό και να υποστηρίζει τις ευπαθείς και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες Αναδεικνύει την τοπική κουλτούρα και τα ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά Συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αξιοποίηση των τοπικών πόρων Η εταιρία είναι οργανωμένη έτσι ώστε να σχεδιάζει και να υλοποιεί προγράμματα και έργα (Project oriented) μέσα από τη λειτουργία 4 τμημάτων: Επιχειρηματικότητας Αγροτικού Χώρου Σχεδιασμού, Μελετών & Υπηρεσιών ΟΤΑ Τεχνικών Υπηρεσιών και Διοίκησης Οικονομικών Η Εταιρεία εφαρμόζει Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001:2008 καθώς και Σύστημα Διαχειριστικής Επάρκειας για την υλοποίηση δημόσιων τεχνικών έργων, την ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων μελετών, προμηθειών και υπηρεσιών, αρμοδιότητας ΟΤΑ και των ενώσεών τους σύμφωνα το πρότυπο ΕΛΟΤ 1429:2008. Ποιοι οι γενικοί στόχοι του προγράμματος; Ο κεντρικός θεματικός άξονας «Αναζωογόνηση της υπαίθρου της πεδινής Καρδίτσας, λίμνης Ν. Πλαστήρα και Φουρνά Ευρυτανίας» αποτελεί ένα κοινό όραμα των τοπικών φορέων γύρω από τον οποίο διαρθρώνεται η αναπτυξιακή στρατηγική για την περιοχή εφαρμογής και η οποία αποτυπώνεται στους παρακάτω γενικούς στόχους : Ενίσχυση της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας του τοπικού προγράμματος Αξιοποίηση των τοπικά παραγόμενων προϊόντων και διευκόλυνση της πρόσβασης στις αγορές Ενθάρρυνση των τουριστικών δραστηριοτήτων και βελτίωση της επισκεψιμότητας και ελκυστικότητας ιδιαίτερα της πεδινής ζώνης Διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων Βελτίωση της ποιότητας ζωής και μείωση των ανισοτήτων μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών 6

Ανάδειξη του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος Τόνωση της εξωστρέφειας μέσω της ανάπτυξης συνεργασιών και δικτυώσεων Προώθηση ίσων ευκαιριών σε νέους, γυναίκες και ειδικές ομάδες Ανάδειξη πολιτισμικών στοιχείων Ποια είναι η διαδικασία επιλογής των έργων / παρεμβάσεων; Η επιλογή των επενδυτικών σχεδίων γίνεται από την ΟΤΔ με διαφανείς και αντικειμενικές διαδικασίες. Η ΟΤΔ προβαίνει σε ενέργειες ενημέρωσης των εν δυνάμει ενδιαφερόμενων. Μέσω πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, οι δυνητικοί επενδυτές καλούνται να υποβάλουν φάκελο υποψηφιότητας, υπόδειγμα του οποίου παρέχεται από την ίδια την ΟΤΔ. Στο πλαίσιο της πρόσκλησης υπάρχει ευρεία ενημέρωση για τις προκηρυσσόμενες δράσεις, τη διαδικασία και τα κριτήρια αξιολόγησης και επιλογής των έργων (επενδυτικών προτάσεων), καθώς και τη διαδικασία υλοποίησης και παρακολούθησής τους. Η επιλογή ή η απόρριψη ένταξης έργων στο τοπικό πρόγραμμα ανήκει στην ευθύνη της ΟΤΔ, ενώ η Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής του ΠΑΑ Ανταγωνιστικότητα εξετάζει την επιλεξιμότητα και νομιμότητα της απόφασης αυτής. Ποιο το περιεχόμενο και η διάρκεια του τοπικού προγράμματος; Η εφαρμογή του τοπικού προγράμματος ολοκληρώνεται στις 31-12-2015 και περιλαμβάνει τα εξής Μέτρα / υπομέτρα: Μέτρο 41 : Στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης Υπομέτρο L123: Αύξηση της αξίας των γεωργικών και δασοκομικών προϊόντων Υπομέτρο L311: Διαφοροποίηση προς μη γεωργικές δραστηριότητες Υπομέτρο L312: Στήριξη της δημιουργίας και ανάπτυξης πολύ μικρών επιχειρήσεων Υπομέτρο L313: Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων Υπομέτρο L321: Βασικές υπηρεσίες για την οικονομία και τον αγροτικό πληθυσμό Υπομέτρο L322: Ανακαίνιση και ανάπτυξη χωριών Υπομέτρο L323: Διατήρηση και αναβάθμιση της αγροτικής κληρονομιάς Μέτρο 421: Διατοπική και διακρατική συνεργασία Υπομέτρο 421α: Διατοπική συνεργασία Υπομέτρο 421β: Διακρατική συνεργασία Μέτρο 431: Δαπάνες λειτουργίας, απόκτηση δεξιοτήτων, εμψύχωση Υπομέτρο 431α: Δαπάνες λειτουργίας της Ο.Τ.Δ. Υπομέτρο 431β: Απόκτηση δεξιοτήτων και εμψύχωση 7

Χρηματοδοτικά στοιχεία προγράμματος Συνολικό Κόστος 11.663.118,15 Δημόσια Δαπάνη 7.000.000,00 Κοινοτική Συμμετοχή (ΕΓΤΑΑ) 5.600.000.00 Εθνική Συμμετοχή (ΥπΑΑΤ) 1.400.000,00 Ιδιωτική Συμμετοχή 4.663.118,15 Ποιοι έχουν τη δυνατότητα να είναι δικαιούχοι; Ανάλογα με τη φύση των έργων / παρεμβάσεων, δικαιούχοι μπορεί να είναι: Για τις παρεμβάσεις ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας: Φυσικά ή νομικά πρόσωπα, κάτοικοι ή μη των περιοχών παρέμβασης, που δύνανται να υλοποιήσουν επενδύσεις πολύ μικρών επιχειρήσεων. Σημείωση: Μία ΜΜΕ, θεωρείται πολύ μικρή επιχείρηση, όταν απασχολεί λιγότερους από 10 εργαζομένους και ή ο κύκλος εργασιών της ή το σύνολο του ισολογισμού της είναι μικρότερο από 2 εκατ. κατά την προηγούμενη κλεισμένη διαχειριστική χρήση της υποβολής της αίτησης ενίσχυσης. Για τις παρεμβάσεις δημοσίου χαρακτήρα: Φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης και οι εταιρείες τους, καθώς και συλλογικοί φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (στο καταστατικό των οποίων προβλέπεται η υλοποίηση σχετικών ενεργειών). Ειδικότερα στα πλαίσια του τοπικού προγράμματος μπορούν να ενταχθούν έργα ιδιωτικού ή δημοσίου χαρακτήρα στα παρακάτω υπομέτρα και δράσεις του Μέτρου 41 «Στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης». Υπομέτρο L123: Αύξηση της αξίας των γεωργικών και δασοκομικών προϊόντων Στο πλαίσιο του υπομέτρου ενισχύεται η στήριξη επιχειρήσεων μεταποίησης / εμπορίας προϊόντων που καλύπτονται από το Παράρτημα 1 της Συνθήκης (εξαιρουμένων των αλιευτικών προϊόντων), καθώς και προϊόντων της δασοκομίας, κατά την έννοια του άρθρου 28 του Καν(ΕΚ) 1698/2005. Δικαιούχοι: Φυσικά και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που δύνανται να υλοποιήσουν πολύ μικρές επιχειρήσεις κατά την έννοια της σύστασης 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής και του Καν (ΕΚ) 800/2008 (μόνο για τη δράση L123β). Ύψος επένδυσης: Ανώτατο συνολικό κόστος επένδυσης μέχρι 500.000. Ύψος ενίσχυσης: 50% του συνολικού κόστους στην Π.Ε. Καρδίτσας και 40% στην Δημοτική Ενότητα Φουρνά της Π.Ε. Ευρυτανίας. 8

Προϋποθέσεις: Ενισχύονται πολύ μικρές επιχειρήσεις που πληρούν, ανάλογα με τον τομέα της επένδυσης, τις ελάχιστες προϋποθέσεις σχετικά με το περιβάλλον, την υγιεινή, την καλή διαβίωση των ζώων, την εργασιακή ασφάλεια και την αειφόρο διαχείριση των δασών. Οι επενδύσεις που εντάσσονται στο παρόν υπομέτρο δεν μπορούν να ενισχυθούν για το ίδιο ή συμπληρωματικό φυσικό αντικείμενο και από το μέτρο 123 του Άξονα 1 του ΠΑΑ. Αποκλείεται η ενίσχυση: επενδύσεων μεταποίησης ή εμπορίας προϊόντων που προέρχονται από χώρες εκτός Ε.Ε. επενδύσεων παρασκευής και εμπορίας προϊόντων απομίμησης ή υποκατάστασης του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων και του μελιού επενδύσεων στο επίπεδο του λιανικού εμπορίου επενδύσεων που αφορούν γενετικά τροποποιημένα προϊόντα επενδύσεων οι οποίες έχουν ενισχυθεί ή προβλέπεται η ενίσχυσή τους στα πλαίσια των ΚΟΑ. Δράσεις ενδεικτικές παρεμβάσεις: L123α: Αύξηση της αξίας των γεωργικών προϊόντων (κρέας, γάλα, αυγά - πουλερικά, μέλι, σηροτροφία - άλλα είδη, δημητριακά, ελαιούχα προϊόντα, οίνος, οπωροκηπευτικά, άνθη, σπόροι και πολλαπλασιαστικό υλικό, φαρμακευτικά & αρωματικά φυτά) L123β: Αύξηση της αξίας των δασοκομικών προϊόντων (στρογγυλή ξυλεία κωνοφόρων και πλατύφυλλων, καυσόξυλα, φελλός, ερικόριζα, στύλοι ΔΕΗ, σχίζες, στρογγύλια, βουβά, ξύλο θρυμματισμού, ξυλάνθρακες, ξυλοκυτταρίνη, λιγνίνη, μοριοσανίδες, ινοσανίδες, επικολλητά, αντικολλητά, MDF, υπολείμματα ξυλείας) Υπομέτρο L311: Διαφοροποίηση προς μη γεωργικές δραστηριότητες Στο πλαίσιο του υπομέτρου προβλέπεται η ενίσχυση πολύ μικρών επιχειρήσεων που υλοποιούνται από φυσικά πρόσωπα που ασκούν δραστηριότητα σε γεωργική εκμετάλλευση και διαφοροποιούν τις δραστηριότητες της γεωργικής εκμετάλλευσης τους, με την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων που δε σχετίζονται με τη γεωργία (αγροτικός τουρισμός, βιοτεχνία κ.λπ.). Δικαιούχοι: Φυσικά πρόσωπα που ασκούν δραστηριότητα σε γεωργική εκμετάλλευση κατά κύρια ή μερική απασχόληση κατά τη στιγμή της υποβολής της αίτησης ενίσχυσης. Εξαιρούνται οι γεωργικοί εργάτες. Ύψος επένδυσης: Στις υποδομές διανυκτέρευσης και στα επισκέψιμα αγροκτήματα που περιλαμβάνουν ανάλογες υποδομές, το ανώτατο συνολικό κόστος ανέρχεται μέχρι 600.000 και έως 40 κλίνες. Στις λοιπές επιχειρήσεις το ανώτατο συνολικό κόστος ανέρχεται μέχρι 300.000. Ύψος ενίσχυσης: 50% του συνολικού κόστους της επένδυσης στην Π.Ε. Καρδίτσας και 40% στην Δημοτική Ενότητα Φουρνά της Π.Ε. Ευρυτανίας. 9

Προϋποθέσεις: Στα επισκέψιμα αγροκτήματα, η ελάχιστη απαιτούμενη έκταση δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 20 στρεμμάτων. Οι επενδύσεις για υποδομές διανυκτέρευσης και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις υλοποιούνται υποχρεωτικά με βάση τους όρους και τις προϋποθέσεις της ΚΥΑ αριθ. 2974/710/08-04-2009 (ΦΕΚ 670/Β/10-04-2009) των Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και Τουριστικής Ανάπτυξης, όπως ισχύει κάθε φορά. Δράσεις ενδεικτικές παρεμβάσεις: L311-1: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισμοί μικρής δυναμικότητας υποδομών διανυκτέρευσης (μετατροπή παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων σε καταλύματα, ξενοδοχεία κλασσικού ή τύπου επιπλωμένων διαμερισμάτων 5, 4 και 3 αστέρων, τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες, ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια 4 «κλειδιών», τουριστικές κατασκηνώσεις Γ τάξης και άνω) L311-2: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρο-νισμοί χώρων εστίασης και αναψυχής (εστια-τόρια, ταβέρνες, ψηστα-ριές, καφενεία, χώροι συναθροίσεων κ.α.) L311-3: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισμοί επισκέψιμων αγροκτημάτων (και με υποδομές διανυκτέρευσης) L311-4: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισμοί επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση του τουρισμού της υπαίθρου (εναλλακτικές και ειδικές μορφές τουρισμού - ιππικός, αεραθλητισμός, κωπηλασία, ορειβασία, ποδηλασία κ.λπ.-, χώροι αθλοπαιδιών, παιδότοποι, ζωολογικά πάρκα, χώροι γευσιγνωσίας κ.α.) L311-5: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισμοί μονάδων οικοτεχνίας, χειροτεχνίας, παραγωγής ειδών παραδοσιακής τέχνης, βιοτεχνικών μονάδων (έπιπλα, είδη από ξύλο, ξυλόγλυπτα, σιδηροκατασκευές, αλουμινοκατασκευές, μάρμαρα, προϊόντα πέτρας, πλεκτά, υφαντά, είδη ένδυσης και υπόδησης, δερμάτινα, κεραμικά, προϊόντα γυαλιού κ.λπ.) L311-6: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισμοί επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών (παντοπωλεία, λιανικό εμπόριο ποτών, ειδών λαϊκής τέχνης, πλυντήρια - καθαριστήρια, κομμώσεις, γραφικές τέχνες, φωτογραφήσεις, catering, επισκευές κ.α.) L311-7: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισμοί επιχειρήσεων παραγωγής ειδών διατροφής μετά την α μεταποίηση (αρτοποιία, είδη ζαχαροπλαστικής, ζυμαρικά, ζαχαρωτά, μπισκότα, σαλάτες, αποστάγματα, τσίπουρο κ.α.) Υπομέτρο L312: Στήριξη της δημιουργίας και ανάπτυξης πολύ μικρών επιχειρήσεων Στο πλαίσιο του υπομέτρου προβλέπεται η ενίσχυση πολύ μικρών επιχειρήσεων εκτός αυτών που ενισχύονται από τα υπομέτρα L123 και L313. Επίσης, χρηματοδοτούνται ενέργειες για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) με σκοπό την κάλυψη των αναγκών της επιχείρησης, καθώς και δικτύωση ομοειδών ή συμπληρωματικών επιχειρήσεων. 10

Δικαιούχοι: Φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εκτός των δικαιούχων του υπομέτρου L311, που δύνανται να υλοποιήσουν επενδύσεις πολύ μικρών επιχειρήσεων σύμφωνα με τη σύσταση της Επιτροπής 2003/361/ΕΚ και τον Καν (ΕΚ) 800/2008 Ύψος επένδυσης: Το ανώτατο συνολικό κόστος των επενδύσεων ανέρχεται μέχρι 300.000 ή μέχρι 100.000 (δράση L312-5 και εάν στο έργο δεν προβλέπονται ενέργειες για την προμήθεια εξοπλισμού ή την κατασκευή κτιριακών εγκαταστάσεων) Ύψος ενίσχυσης: 50% του συνολικού κόστους στην Π.Ε. Καρδίτσας και 40% στην Δημοτική Ενότητα Φουρνά της Π.Ε. Ευρυτανίας. Δράσεις ενδεικτικές παρεμβάσεις: L312-1: Ιδρύσεις, επεκτάσεις και εκσυγχρονισμοί βιοτεχνικών μονάδων (έπιπλα, είδη από ξύλο, ξυλόγλυπτα, σιδηροκατασκευές, αλουμινοκατασκευές, μάρμαρα, προϊόντα πέτρας, πλεκτά, υφαντά, είδη ένδυσης και υπόδησης, δερμάτινα, κεραμικά, προϊόντα γυαλιού κ.λπ.) L312-2: Ιδρύσεις, επεκτάσεις και εκσυγχρονισμοί επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών (παντοπωλεία, λιανικό εμπόριο ποτών, ειδών λαϊκής τέχνης, πλυντήρια - καθαριστήρια, κομμώσεις, γραφικές τέχνες, φωτογραφήσεις, catering, επισκευές, ανακύκλωση υλικών κ.α.) L312-3: Ιδρύσεις, επεκτάσεις και εκσυγχρονισμοί επιχειρήσεων παραγωγής ειδών διατροφής μετά την α μεταποίηση (αρτοποιία, είδη ζαχαροπλαστικής, ζυμαρικά, ζαχαρωτά, μπισκότα, σαλάτες, αποστάγματα, τσίπουρο κ.α.) L312-4: Βελτίωση επιχειρήσεων (που εντάσσονται στις δράσεις του υπομέτρου) για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (όπως φωτοβολταϊκά, αξιοποίηση βιομάζας - pellets, δασικά ή γεωργικά υπολείμματα γεωθερμίας) με σκοπό την κάλυψη των αναγκών της επιχείρησης L312-5: Δικτύωση ομοειδών ή συμπληρωματικών επιχειρήσεων Υπομέτρο L313: Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων Στο πλαίσιο του υπομέτρου προβλέπεται η ενίσχυση πολύ μικρών επιχειρήσεων καθώς και παρεμβάσεων δημοσίου χαρακτήρα που αφορούν στη βελτίωση και οργάνωση του τουριστικού προϊόντος, στην ενίσχυση της απασχόλησης, στην αύξηση της επισκεψιμότητας των περιοχών παρέμβασης, στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου καθώς και στην προβολή - προώθηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής παρέμβασης του προγράμματος. Δικαιούχοι για παρεμβάσεις ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας: Φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εκτός των δικαιούχων του υπομέτρου L311, που δύνανται να υλο- 11

ποιήσουν επενδύσεις πολύ μικρών επιχειρήσεων σύμφωνα με τη σύσταση της Επιτροπής 2003/361/ΕΚ και τον Καν (ΕΚ) 800/2008 Δικαιούχοι για παρεμβάσεις δημοσίου χαρακτήρα: ΟΤΑ, τα νομικά τους πρόσωπα και άλλοι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και ιδιωτικοί φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με καταστατικό σκοπό την υλοποίηση αντίστοιχων έργων δημόσιου χαρακτήρα Ύψος επένδυσης: Στις υποδομές διανυκτέρευσης το ανώτατο συνολικό κόστος ανέρχεται μέχρι 600.000 και έως 40 κλίνες. Για τις λοιπές επιχειρήσεις το ανώτατο συνολικό κόστος ανέρχεται μέχρι 300.000. Στις παρεμβάσεις δημοσίου χαρακτήρα το ανώτατο συνολικό κόστος ανέρχεται μέχρι 300.000 ή μέχρι 100.000 όσον αφορά παρεμβάσεις της δράσης L313-4. Ύψος ενίσχυσης: 50% του συνολικού κόστους στην Π.Ε. Καρδίτσας και 40% στην Δημοτική Ενότητα Φουρνά της Π.Ε. Ευρυτανίας (παρεμβάσεις επιχειρηματικής δραστηριότητας). Στις παρεμβάσεις δημοσίου χαρακτήρα ανέρχεται σε 100% του συνολικού κόστους ή σε 70% στα έργα της δράσης L313-4. Προϋποθέσεις: Οι παρεμβάσεις δημοσίου χαρακτήρα που προβλέπονται στο πλαίσιο του υπομέτρου, μπορούν να υλοποιηθούν και εντός περιοχών Natura 2000. Όσον αφορά στις επενδύσεις για υποδομές διανυκτέρευσης και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις αυτές υλοποιούνται υποχρεωτικά με βάση τους όρους και τις προϋποθέσεις της ΚΥΑ αριθ. 2974/710/08-04-2009 (ΦΕΚ 670/Β/10-04-2009) των Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και Τουριστικής Ανάπτυξης, όπως ισχύει κάθε φορά. Δράσεις ενδεικτικές παρεμβάσεις: L313-2: Σήμανση αξιοθέατων και μνημείων L313-3: Ποδηλατικές διαδρομές σε περιοχές της αγροτικής υπαίθρου L313-4: Προβολή και προώθηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των περιοχών (έντυπα, φυλλάδια, χάρτες, cd-rom, δικτυακοί τόποι, συμμετοχή σε εκθέσεις κ.λπ.) L313-5: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισμοί μικρής δυναμικότητας υποδομών διανυκτέρευσης (μετατροπή παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων σε καταλύματα, ξενοδοχεία κλασσικού ή τύπου επιπλωμένων διαμερισμάτων 5, 4 και 3 αστέρων, τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες, ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια 4 «κλειδιών», τουριστικές κατασκηνώσεις Γ τάξης και άνω) L313-6: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισμοί χώρων εστίασης και αναψυχής (εστιατόρια, ταβέρνες, ψησταριές, καφενεία, χώροι συναθροίσεων κ.α.) L313-7: Ιδρύσεις και εκσυγχρονισμοί γραφείων οργάνωσης, πληροφόρησης και προώθησης αγροτικού τουρισμού L313-8: Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισμοί επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση 12

του τουρισμού της υπαίθρου (εναλλακτικές και ειδικές μορφές τουρισμού - ιππικός, αεραθλητισμός, κωπηλασία, ορειβασία, ποδηλασία κ.λπ.-, χώροι αθλοπαιδιών, παιδότοποι, ζωολογικά πάρκα, χώροι γευσιγνωσίας κ.α.) L313-9: Βελτίωση επιχειρήσεων (που εντάσσονται στις δράσεις του υπομέτρου) για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (όπως φωτοβολταϊκά, αξιοποίηση βιομάζας - pellets, δασικά ή γεωργικά υπολείμματα γεωθερμίας) με σκοπό την κάλυψη των αναγκών της επιχείρησης Υπομέτρο L321: Βασικές υπηρεσίες για την οικονομία και τον αγροτικό πληθυσμό Στο πλαίσιο του υπομέτρου προβλέπονται παρεμβάσεις για τη δημιουργία βασικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πολιτισμού και αναψυχής, που αφορούν είτε ένα χωριό είτε ομάδα χωριών και τη συναφή υποδομή μικρής κλίμακας. Δικαιούχοι: ΟΤΑ, τα νομικά τους πρόσωπα και άλλοι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και ιδιωτικοί φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με σκοπό την υλοποίηση αντίστοιχων έργων δημόσιου χαρακτήρα Ύψος επένδυσης: Το ανώτατο συνολικό κόστος κάθε παρέμβασης ανέρχεται μέχρι 300.000 ή μέχρι 30.000 στα έργα της δράσης L321-3. Ύψος ενίσχυσης: 100% του συνολικού κόστους κάθε παρέμβασης ή σε 75% στα έργα της δράσης L321-3. Δράσεις ενδεικτικές παρεμβάσεις: L321-2: Χώροι άσκησης πολιτιστικών, αθλητικών, εκπαιδευτικών, περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων, καθώς και δραστηριοτήτων κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, όπως κέντρα φροντίδας παιδιών προσχολικής ηλικίας, δημοτικές βιβλιοθήκες, ωδεία κ.λπ. L321-3: Ενίσχυση πολιτιστικών εκδηλώσεων και εκδηλώσεων ανάδειξης και διατήρησης της τοπικής κληρονομιάς στήριξη πολιτιστικών φορέων για μικρής κλίμακας υποδομή, προμήθεια εξοπλισμού, μουσικών οργάνων, στολών Υπομέτρο L322: Ανακαίνιση και ανάπτυξη χωριών Στο υπομέτρο εντάσσονται έργα για την αναβάθμιση οικισμών με στόχο την προστασία και ανάδειξη του παραδοσιακού και τοπικού οικιστικού περιβάλλοντος του αγροτικού χώρου, την αύξηση της ελκυστικότητας των οικισμών καθώς και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. 13

Δικαιούχοι: ΟΤΑ α βαθμού και τα νομικά τους πρόσωπα, καθώς και ιδιωτικοί φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με καταστατικό σκοπό την υλοποίηση αντίστοιχων έργων δημόσιου χαρακτήρα. Στη δράση L322-3 δικαιούχοι είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα που είναι νόμιμοι ιδιοκτήτες του ακινήτου για το οποίο προορίζεται η ενίσχυση Ύψος επένδυσης: Το ανώτατο συνολικό κόστος παρεμβάσεων ανά οικισμό ανέρχεται μέχρι 1.000.000 (δράση L322-1) ή μέχρι 300.000 για κάθε παρέμβαση της δράσης L322-2 ή μέχρι 40.000 για κάθε παρέμβαση της δράσης L322-3. Ύψος ενίσχυσης: 100% του συνολικού κόστους κάθε παρέμβασης ή 60% στις παρεμβάσεις της δράσης L322-3. Προϋποθέσεις: Βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση της δράσης του υπομέτρου είναι η ύπαρξη μελέτης συνολικής θεώρησης αισθητικής και λειτουργικής αναβάθμισης και ανάδειξης του οικισμού ή η ύπαρξη σχεδίου αναβάθμισης αυτού. Οι παρεμβάσεις δεν εφαρμόζονται σε χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς. Κατά προτεραιότητα, θα εντάσσονται οικισμοί στους οποίους έχουν ήδη ολοκληρωθεί τα βασικά δίκτυα (π.χ. ύδρευσης, αποχέτευσης). Δράσεις ενδεικτικές παρεμβάσεις: L322-1: Βελτίωση και ανάπλαση κοινόχρηστων χώρων (διαμόρφωση υπαίθριων χώρων, πλακοστρώσεις, πεζοδρομήσεις, φωτισμός, υπογειοποίηση καλωδίων κ.λπ.) L322-2: Αποκατάσταση κτιρίων για κοινωφελή χρήση L322-3: Αποκατάσταση εξωτερικών όψεων κτισμάτων Υπομέτρο L323: Διατήρηση και αναβάθμιση της αγροτικής κληρονομιάς Στο πλαίσιο του υπομέτρου προβλέπονται παρεμβάσεις για την προστασία και ανάδειξη περιοχών φυσικού κάλλους, καθώς και παραδοσιακών στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς της υπαίθρου. Δικαιούχοι: ΟΤΑ, τα νομικά τους πρόσωπα και άλλοι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και ιδιωτικοί φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με καταστατικό σκοπό την υλοποίηση αντίστοιχων έργων δημόσιου χαρακτήρα Ύψος επένδυσης: Το ανώτατο συνολικό κόστος κάθε παρέμβασης ανέρχεται μέχρι 300.000 Ύψος ενίσχυσης: 100% του συνολικού κόστους κάθε παρέμβασης Προϋποθέσεις: Η δράση L323-1 εφαρμόζεται κατά προτεραιότητα σε περιοχές Natura 2000. Ως προς τα έργα που ενισχύονται στο πλαίσιο της δράσης L323-2α θα πρέπει να ισχύουν τα εξής: 14

να εξασφαλίζεται η ευχερής πρόσβαση σε αυτά να υλοποιούνται σύμφωνα με ποιοτικά χαρακτηριστικά που συνεισφέρουν στη διατήρηση της τοπικής αρχιτεκτονικής και του φυσικού περιβάλλοντος να μην αφορούν ανακατασκευή από ίχνη ή από ερείπια κτισμάτων. Δράσεις ενδεικτικές παρεμβάσεις: L323-1: Διατήρηση, αποκατάσταση και αναβάθμιση περιοχών, όπως βελτίωση - σήμανση μονοπατιών, φυτοτεχνικές εργασίες, τεχνικά έργα μικρής κλίμακας για την προστασία του εδάφους, διαμόρφωση θέσεων θέας, καθώς και δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης L323-2α: Διατήρηση, αποκατάσταση και αναβάθμιση πολιτισμικών χαρακτηριστικών της αγροτικής υπαίθρου τα οποία δεν είχαν ποτέ παραγωγική δραστηριότητα (όπως βρύσες, γεφύρια) L323-4: Παρεμβάσεις σε υφιστάμενα κτίρια για τη μετατροπή τους σε μουσεία - συλλογές - εκθετήρια που σχετίζονται με τη λαογραφική / αγροτική / πολιτιστική κληρονομιά Αρμόδιοι Φορείς - Περισσότερες πληροφορίες ΟΜΑΔΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ Ο.Τ.Α. (ΑΝ.ΚΑ Α.Ε.) Μεγ. Αλεξάνδρου 34 (2ος όροφος) - 431 00 Καρδίτσα - Τ.Θ 33 Τηλ.: 24410-42363, 26345 Fax: 24410-71636, Ιστοσελίδα: www.anka.gr, e-mail : anka@anka.gr ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Διοικητικός Τομέας Κοινοτικών Πόρων και Υποδομών Λεωφ. Αθηνών 54-56 - 104 41 Αθήνα Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΥΔ ΠΑA) Τηλ.: 210-5275100, Ιστοσελίδα: www.agrotikianaptixi.gr, email: agrotikianaptixi@mou.gr Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής - ΠΑΑ Ανταγωνιστικότητα Τηλ.: 210-5275100, Ιστοσελίδα : www.leader-plus.gr, email: info@leader-plus.gr ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ & ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ & ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.) Δομοκού 5-104 45 Αθήνα Τηλ.: 210-8802000, Ιστοσελίδα : www.opekepe.gr 15

16