Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά Πετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών

www.proteas-reach.gr PROTOCOL FOR EMISSIONS & ACCIDENT SCENARIOS Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών ΡΩΤΟΚΟΛΛΟ PROTEAS ΓΙΑ ΕΚΟΜΕΣ ΚΑΙ ΣΕΝΑΡΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΚΑΙ ΕΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΡΟΪΟΝΤΩΝ

Ðåñéå üµåíá ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΟΔΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΜΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 07 12 ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΟΔΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΙΚΙΝΔΥΝΩΝ 18 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗ ΚΑΥΣΙΜΩΝ 28 ΚΑΘ ΟΔΟΝ ΕΛΕΓΧΟΙ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΕΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΜΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΑ ΔΕΛΤΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 31 40 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ 42 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ΣΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ 45

PROTOCOL FOR EMISSIONS & ACCIDENT SCENARIOS Ο Τεχνικός αυτός Οδηγός συντάχθηκε από την Oμάδα Eργασίας του ρογράμματος PROTEAS λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα και μελέτες του ρογράμματος, όπως και τις προτάσεις της Τεχνικής Ομάδας Εργασίας του ρογράμματος WG-1: ADR - Οδική μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων. Όλες οι επιμέρους οδηγίες και πληροφορίες του παρόντος Οδηγού περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική έκδοση του ρωτοκόλλου καλών πρακτικών PROTEAS του ρογράμματος www.kartes.proteas-reach.gr. ΔΗΛΩΣΗ Όλα τα δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα στο ρόγραμμα PROTEAS. Το ολυτεχνείο Κρήτης και οποιοσδήποτε άλλος που ενεργεί εκ μέρους του δεν είναι υπεύθυνος για την χρήση που μπορεί να γίνει στα στοιχεία που περιέχονται στον Τεχνικό Οδηγό. Η ευθύνη της χρήσης των στοιχείων που παρέχονται και οποιαδήποτε ζημία πιθανόν προκληθεί ως αποτέλεσμα αποφάσεων ή ενεργειών βασισμένων σε πληροφορίες που περιλαμβάνονται στον Τεχνικό Οδηγό δεν βαρύνει το ολυτεχνείο Κρήτης και τους εταίρους του ρογράμματος PROTEAS. Στοιχεία Έκδοσης και Επικοινωνίας: Για περισσότερες πληροφορίες για το ρόγραμμα PROTEAS, μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του ρογράμματος www.proteas-reach.gr ή να επικοινωνήσετε με τoν επιστημονικό υπεύθυνο του ρογράμματος: Δρ. Γ. Α. απαδάκης, ολυτεχνείο Κρήτης, +30 28210 37316, proteas-tools@safety.tuc.gr Copyright 2015 Ευρωπαϊκό ρόγραμμα PROTEAS Το ρόγραμμα PROTEAS LIFE+09 ENV/GR/291 συγχρηματοδοτείται κατά 50% από το ρόγραμμα «LIFE+ εριβαλλοντική ολιτική και Διακυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».

www.proteas-reach.gr

ÅÉÓÁÃÙÃH Σκοπός του Τεχνικού Οδηγού Ο Τεχνικός Οδηγός αυτός αποτελεί μέρος μίας σειράς από τεχνικές εκδόσεις που αναπτύχθηκαν στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού ρογράμματος PROTEAS LIFE+09 ENV/GR/291 ρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντων. Σκοπός των ειδικών εκδόσεων είναι η διάχυση των αποτελεσμάτων του προγράμματος στις ομάδες στόχους αναφορικά στις καλές πρακτικές του ρωτοκόλλου PROTEAS για την ασφαλή διακίνηση πετρελαιοειδών και άλλων επικίνδυνων χημικών ουσιών και την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Ο Οδηγός αυτός απευθύνεται σε όσους εμπλέκονται στη μεταφορά και διακίνηση καυσίμων και άλλων επικίνδυνων χημικών ουσιών όπως εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών και διανομής καυσίμων, οδηγούς βυτιοφόρων και γενικότερα οχημάτων μεταφοράς επικινδύνων, μεταφορικές εταιρείες επικίνδυνων εμπορευμάτων και αρμόδιες αρχές και φορείς που είναι υπεύθυνοι για την ασφαλή οδική μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων. Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 07

Το ρόγραμμα PROTEAS Το Ευρωπαϊκό ρόγραμμα ΡROTEAS υλοποιείται στα πλαίσια των προγραμμάτων LIFE+ εριβαλλοντική ολιτική και Διακυβέρνηση και έχει διάρκεια 5 χρόνια (2011-2015). Σκοπός του ρογράμματος είναι η ανάπτυξη ενός ρωτοκόλλου καλών πρακτικών με τις απαραίτητες προβλέψεις Συστημάτων Διαχείρισης Υγιεινής Ασφάλειας και εριβάλλοντος (ΥΑΕ) για την πρόληψη επιπτώσεων στον άνθρωπο και το περιβάλλον από εκπομπές και ατυχηματικές διαρροές σε όλα τα στάδια του κύκλου μεταφοράς και διακίνησης πετρελαιοειδών και άλλων επικίνδυνων ουσιών. Οι εταίροι του ρογράμματος είναι το ολυτεχνείο Κρήτης (Συντονιστής ρογράμματος), η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) και η ΑVINOIL ΑΒΕΝΕ. Το ρωτόκολλο PROTEAS (Ηλεκτρονική λατφόρμα) Το ρωτόκολλο PROTEAS είναι ένα καινοτόμο διαδικτυακό εργαλείο το οποίο έχει συστηματοποιήσει τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές και Βιομηχανικές ρακτικές που αφορούν την ασφαλή Μεταφορά και Διακίνηση Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών σε τέσσερις τύπους μεταφοράς: ΟΔΙΚΗ με Βυτιοφόρα οχήματα, ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ με βαγόνια, ΘΑΛΑΣΣΙΑ με πλοία και μέσω ΑΓΩΓΩΝ. www.proteas-reach.gr

εριλαμβάνει: Κατηγοριοποιημένες πληροφορίες ΥΑΕ σε 12 διακριτές θεματικές ενότητες : Έκτακτη ανάγκη Νομοθετικές υποχρεώσεις Εγχειρίδια/ Οδηγοί Σήμανση Έγγραφα Εξοπλισμός ασφάλειας Επιθεωρήσεις/ Έλεγχοι Δελτία Δεδομένων Ασφάλειας εριβαλλοντικές επιπτώσεις Συστήματα Διαχείρισης Ασφάλειας Εκπαίδευση/Ενημέρωση και Γενικό Υλικό Οδηγίες Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης στον κύκλο μεταφοράς σύμφωνα με το Διεθνή Κατευθυντήριο Οδηγό Emergency Response Guidebook 2012 (ERG 2012) του U.S. Department of Transportation (U.S.DOT) για περισσότερες από 2000 επικίνδυνες χημικές ουσίες και για όλες τις κλάσεις κινδύνου και μέσα μεταφοράς ανά: ινακίδα Κινδύνου Τύπο Οχήματος Τύπο Βαγονιού Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 09

Η επιλογή της επιθυμητής πληροφορίας από το χρήστη υποστηρίζεται από μηχανή πλοήγησης που επιτρέπει μεγάλο αριθμό επιλογών ανά: Μέσο Μεταφοράς (4 Μέσα Μεταφοράς) Στάδιο Κύκλου Ζωής ( 7 Στάδια Διακίνησης) Κλάση Κινδύνου (9 Κλάσεις Κινδύνου) Ομάδα Ουσιών (46 Ομάδες Ουσιών) Αριθμό Αναγνώρισης Κινδύνου - ΗΙΝ (96 Αριθμούς Αναγνώρισης Κινδύνου) Επικίνδυνη Χημική Ουσία (2000 Ουσίες) Έμφαση δίνεται στα ετρελαιοειδή και εξετάζονται οι Κλάσεις Κινδύνου: Εύφλεκτα Αέρια (Κλάση 2.1) Μη Εύφλεκτα, Μη-τοξικά Αέρια (Κλάση 2.2) Τοξικά Αέρια (Κλάση 2.3) Εύφλεκτα Υγρά (Κλάση 3) Οξειδωτικές Ουσίες (Κλάση 5.1) Τοξικές Ουσίες (Κλάση 6.1) Διαβρωτικές Ουσίες (Κλάση 8) Διάφορες Επικίνδυνες Ουσίες και Είδη (Κλάση 9) www.proteas-reach.gr

Οι πληροφορίες του ρωτοκόλλου σε ηλεκτρονική μορφή Εγχειριδίων, Οδηγών και ληροφοριακών Καρτών είναι συγκεντρωμένες σε Κάρτες του ρωτοκόλλου και στις σχετικές θεματικές ενότητες. Οι χρήστες σύμφωνα με την επιλογή τους ανάμεσα στους χιλιάδες συνδυασμούς έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις Κάρτες του ρωτοκόλλου. αρακάτω παρουσιάζονται μερικά ενδεικτικά παραδείγματα. Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 11

Ç ÏÄÉÊÇ ÌÅÔÁÖÏÑÁ ÅÐÉÊÉÍÄÕÍÙÍ ÅÌÐÏÑÅÕÌÁÔÙÍ www.proteas-reach.gr

Η οδική μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων διέπεται από την Ευρωπαϊκή Συμφωνία ADR για την Α σ φ ά λ ε ι α σ τ ι ς Δ ι ε θ ν ε ί ς Ο δ ι κ έ ς Μ ε τ α φ ο ρ έ ς Επικινδύνων Εμπορευμάτων (European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road), η οποία αποτελεί το βασικό νομοθέτημα για τη διεθνή οδική διακίνηση επικίνδυνων εμπορευμάτων. Η Ευρωπαϊκή Συμφωνία ADR επεκτείνεται και στις εγχώριες μεταφορές με την Οδηγία 2008/68/ΕΚ σχετικά με τις εσωτερικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων για την κοινοτική εναρμόνιση των όρων μεταφοράς και την εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας στην κοινή αγορά μεταφορών. Με τον όρο Επικίνδυνα εμπορεύματα (Dangerous goods) νοούνται οι ουσίες και τα είδη η μεταφορά των οποίων απαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Συμφωνία ADR ή επιτρέπεται μόνο υπό τους όρους που περιγράφονται μέσα στην ADR. Με τον όρο Μεταφορά (Carriage), νοείται η αλλαγή τόπου των επικίνδυνων εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένων των στάσεων που είναι αναγκαίες λόγω των συνθηκών μεταφοράς και της παραμονής των επικίνδυνων εμπορευμάτων μέσα στα οχήματα, στις δεξαμενές και τα εμπορευματοκιβώτια που απαιτείται από τις συνθήκες κυκλοφορίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την αλλαγή τόπου. Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 13

Υποχρεώσεις Ασφάλειας του Μεταφορέα - Νομοθετικές Απαιτήσεις Γενικές Υποχρεώσεις Ασφάλειας των Μεταφορέων: Λήψη κατάλληλων μέτρων σύμφωνα με τη φύση και την έκταση των προβλέψιμων κινδύνων, για την αποφυγή ζημιάς ή σωματικής βλάβης και τον περιορισμό των συνεπειών τους σύμφωνα με την ADR. Η εκπαίδευση θα πρέπει να συμπληρώνεται περιοδικά με ανανεωτική εκπαίδευση και τήρηση αρχείων εκπαίδευσης από τον εργοδότη. Εκπαίδευση των οδηγών οχημάτων μεταφοράς επικινδύνων σύμφωνα με το Τμήμα 8.2 της ADR. Κάθε οδηγός πρέπει να κατέχει πιστοποιητικό επαγγελματικής κατάρτισης ADR, το οποίο έχει διάρκεια 5 έτη και ανανεώνεται με κατάλληλο πρόγραμμα εκπαίδευσης. ρόσληψη ενός ή περισσότερων πιστοποιημένων Συμβούλων Ασφαλούς Μεταφοράς Επικίνδυνων Εμπορευμάτων (ΣΑΜΕΕ) από κάθε επιχείρηση, οι δραστηριότητες της οποίας περιλαμβάνουν τη μεταφορά, ή σχετικές εργασίες για τη συσκευασία, φόρτωση, πλήρωση ή εκφόρτωση επικινδύνων οδικώς. Τήρηση των διατάξεων ασφάλειας του Τμήματος 1.10 της ADR «Διατάξεις που αφορούν την Ασφάλεια (Security)» και των απαιτήσεων εκπαίδευσης σε σχέση με την ασφάλεια (security) για το προσωπικό που συμμετέχει στη μεταφορά επικινδύνων. Τα άτομα που έχουν προσληφθεί από τους μεταφορείς και λοιπούς συμμετέχοντες στη μεταφορά επικινδύνων θα πρέπει να εκπαιδεύονται με βάση τις προϋποθέσεις που διέπουν τη μεταφορά επικινδύνων ανάλογα με τις υπευθυνότητες και τα καθήκοντά τους. Ευθυγράμμιση με τη νομοθεσία οδικής κυκλοφορίας και τους κώδικες κυκλοφορίας στους αυτοκινητόδρομους συμπεριλαμβανομένων των απαιτούμενων όρων για τους ταχογράφους και τα ωράρια οδήγησης. Ενσωμάτωση στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των οδηγών θέματα οδικής ασφάλειας και ορθών πρακτικών οδήγησης. www.proteas-reach.gr

Επικίνδυνα είδη θα παραδίδονται για μεταφορά μόνο όταν οι μεταφορείς αναγνωρίζονται κατάλληλα. Κάθε μέλος του πληρώματος οχήματος θα πρέπει να φέρει κατάλληλα μέσα αναγνώρισης, που περιλαμβάνουν φωτογραφία τους. Υιοθέτηση, εφαρμογή και συμμόρφωση με κατάλληλο σχέδιο ασφάλειας (security plan) για μεταφορείς, αποστολείς, λοιπούς συμμετέχοντες που εμπλέκονται στη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων υψηλών συνεπειών σύμφωνα με το Τμήμα 1.10.3 της ADR. εριοχές σε προσωρινούς σταθμούς αποθήκευσης, προσωρινές τοποθεσίες αποθήκευσης, σταθμούς οχημάτων, περιοχές αγκυροβολίων και σιδηροδρομικούς σταθμούς σύνδεσης συρμών, θα πρέπει να ασφαλίζονται κατάλληλα, να φωτίζονται επαρκώς και όπου είναι δυνατό και απαραίτητο, να μην είναι προσβάσιμες στο κοινό. Συνεργασία μεταξύ μεταφορέων, παραληπτών και αποστολέων και με τις αρμόδιες αρχές για την ανταλλαγή απειλητικών πληροφοριών, την εφαρμογή μέτρων ασφάλειας και ανταπόκριση σε περιστατικά ασφάλειας. Όπου υπάρχει άμεση πιθανότητα διακινδύνευσης της δημόσιας ασφάλειας, οι συμμετέχοντες στην οδική μεταφορά επικινδύνων θα πρέπει να ειδοποιήσουν αμέσως τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και να παράσχουν απαραίτητες πληροφορίες. αροχή προς τις αρμόδιες αρχές, όλων των απαραίτητων πληροφοριών, για την εκτέλεση των ελέγχων ασφάλειας. Τα οχήματα, ο εξοπλισμός και οι εγκαταστάσεις των μεταφορέων θα πρέπει να είναι προσβάσιμες στις αρμόδιες αρχές σε περίπτωση ελέγχων από αυτές. Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 15

Ειδικές Υποχρεώσεις των Μεταφορέων: Τα επικίνδυνα προς μεταφορά εμπορεύματα πρέπει να είναι εγκεκριμένα για μεταφορά σύμφωνα με την ADR. Οπτικός έλεγχος των οχημάτων και φορτίου ώστε να εξακριβωθεί ότι δεν έχουν ελαττώματα, διαρροές ή ρωγμές, ελλιπή εξοπλισμό, κλπ. Εάν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, παρατηρηθεί παραβίαση, που θα μπορούσε να διακινδυνεύσει την ασφάλεια μεταφοράς, η αποστολή θα πρέπει να σταματήσει το συντομότερο δυνατό. Η επιχείρηση μεταφοράς μπορεί να συνεχιστεί μόνο όταν η αποστολή συμμορφωθεί με τους κανονισμούς. αροχή Γραπτών Οδηγιών σύμφωνα με το Τμήμα 5.4.3 της ADR στον Οδηγό στη γλώσσα που μπορεί να διαβάσει και να κατανοήσει πριν την έναρξη του ταξιδιού. Η ημερομηνία προθεσμίας για τον επόμενο έλεγχο των βυτιοφόρων οχημάτων, οχημάτων μεταφοράς συστοιχίας δοχείων, αποσπώμενων δεξαμενών, φορητών δεξαμενών, εμπορευματοκιβωτίωνδεξαμενών και των MEGCs δεν θα πρέπει να έχει παρέλθει. Όλες οι πινακίδες κινδύνου και οι σημάνσεις που προβλέπονται για τα οχήματα να έχουν επικολληθεί. Όλα τα προβλεπόμενα έγγραφα να είναι διαθέσιμα πάνω στα οχήματα ή αν χρησιμοποιούνται τεχνικές ηλεκτρονικής επεξεργασίας (EDP) ή ανταλλαγής (EDI) δεδομένων, τα δεδομένα να είναι διαθέσιμα κατά τη διάρκεια μεταφοράς. Ο εξοπλισμός που προβλέπεται στις Γραπτές Οδηγίες για τον Οδηγό να βρίσκεται πάνω στο όχημα. Εάν παρατηρηθεί παραβίαση των απαιτήσεων της ADR, δεν θα γίνεται μεταφορά του φορτίου ώσπου το ζήτημα να διευθετηθεί. Τα οχήματα δεν πρέπει να είναι υπερφορτωμένα. www.proteas-reach.gr

ερισσότερες πληροφορίες για τις υποχρεώσεις των Μεταφορέων και τη Νομοθεσία για την Ασφαλή Μεταφορά και Διαχείριση ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική έκδοση του ρωτοκόλλου PROTEAS επιλέγοντας τους συνδυασμούς ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Όχημα, ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Mεταφορά και την Ενότητα Νομοθετικές υποχρεώσεις. Στην ενότητα αυτή μέσα από τους διάφορους συνδυασμούς του χρήστη περιλαμβάνονται επίσης οι Συνοπτικοί Οδηγοί που έχουν αναπτυχθεί στα πλαίσια του ρογράμματος για την Κοινοτική Νομοθεσία για τα Χημικά (Κανονισμοί REACH & CLP) και τους κύριους Κανονισμούς σχετικά με τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων (ADR, RID, IMDG). Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 17

ÏÄÇÃOÓ ÃÉÁ ÔÇÍ ÁÓÖÁËH ÏÄÉÊÇ ÌÅÔÁÖÏÑA ÅÐÉÊÉÍÄYÍÙÍ www.proteas-reach.gr

Για τη διασφάλιση της ασφαλούς οδικής μεταφοράς επικινδύνων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατ ελάχιστον τα κάτωθι: Νομοθετικές Απαιτήσεις: Συμμόρφωση με τις νομοθετικές απαιτήσεις σε θέματα ασφαλούς μεταφοράς επικινδύνων και Ενημέρωση του προσωπικού. Σύμβουλος Ασφαλούς Μεταφοράς Επικίνδυνων Εμπορευμάτων (ΣΑΜΕΕ): Διορισμός ΣΑΜΕΕ και τήρηση καθηκόντων του. ροσωπικό ληρώματος Οχημάτων (Οδηγοί): Συμμόρφωση με Νομοθετικές απαιτήσεις, Διασφάλιση Γραπτών διαδικασιών/ Οδηγιών εργασίας, ιστοποιητικά επαγγελματικής κατάρτισης Οδηγών σε ισχύ, αροχή κατάλληλων Μέσων Ατομικής ροστασίας (ΜΑ). Εκπαίδευση ροσωπικού: Εκπαίδευση Οδηγών & λοιπού προσωπικού που εμπλέκεται στη μεταφορά επικινδύνων, Τήρηση αρχείων εκπαίδευσης. Εργολάβοι (Οδηγοί Οχημάτων): Διαδικασίες επιλογής εργολάβων, Εκπαιδευμένο προσωπικό, Αξιολόγηση εργολάβων ως προς την ασφάλεια. Οχήματα Μεταφοράς Επικινδύνων: ΚΤΕΟ/ ιστοποιητικά Έγκρισης οχημάτων ADR σε ισχύ, Διασφάλιση των απαραίτητων εγγράφων/ πιστοποιητικών στα οχήματα, Κατάλληλη σήμανση οχήματος & φορτίου, Κατάλληλος εξοπλισμός ασφάλειας για χρήση σε περίπτωση ατυχήματος, Συστήματα & διατάξεις ασφάλειας εξοπλισμού, Συστήματα πρόληψης & περιορισμού/ συγκράτησης διαρροών Δελτία Δεδομένων Ασφάλειας (ΔΔΑ): Τήρηση υποχρεώσεων πληροφόρησης στην αλυσίδα εφοδιασμού, Επάρκεια και καταλληλότητα ΔΔΑ σύμφωνα με τον Κανονισμό REACH. Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 19

Επιθεώρηση Οχημάτων & Συντήρηση: Ημερήσια επιθεώρηση οχημάτων, Γραπτές διαδικασίες και πρόγραμμα επιθεώρησης και προληπτικής συντήρησης εξοπλισμού, Τεκμηριωμένο σύστημα αναφοράς αστοχιών/ βλαβών και επιδιόρθωσης εξοπλισμού. ροετοιμασία για αντιμετώπιση περιστατικών / ατυχημάτων κατά τη μεταφορά: Σύνταξη Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης (ΣΕΑ), Ασκήσεις ετοιμότητας, Ενημερωμένες διαδικασίες και ασκήσεις, Αναφορές αξιολόγησης ασκήσεων. Σχέδια Έκτακτης Ανάγκης: Διασφάλιση διάθεσης επί του οχήματος Γραπτών Οδηγιών στη γλώσσα του οδηγού και λίστας με στοιχεία επικοινωνίας των διαφορετικών μερών που πρέπει να ενημερωθούν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Καθ'οδόν Έλεγχοι Οχημάτων Μεταφοράς Επικίνδυνων Εμπορευμάτων από Αρμόδιες Αρχές - Διασφάλιση μη συμμορφώσεων (παραβάσεων): Έλεγχος τήρησης απαιτήσεων, εξαιρέσεων και ειδικών διατάξεων ADR βάσει φορτίου και τρόπου μεταφοράς, Λίστες ελέγχων απαιτήσεων ADR και διασφάλιση ασφαλών συνθηκών μεταφοράς. αρακολούθηση Απόδοσης: ροληπτικοί δείκτες επίδοσης και δείκτες αποτελεσμάτων. Επιθεωρήσεις Ασφάλειας: Εσωτερικές Επιθεωρήσεις Ασφάλειας για τον έλεγχο τήρησης των διαδικασιών και πρακτικών ασφάλειας, Τήρηση αρχείου και ανασκόπηση των αποτελεσμάτων από τη Διοίκηση. Αναλυτικά οι παραπάνω προδιαγραφές παρουσιάζονται στο ρωτόκολλο καλών πρακτικών (ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Όχημα, ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Μεταφορά, Ενότητα Εγχειρίδια / Οδηγοί ). www.proteas-reach.gr

Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 21

Διαδικασίες Ασφαλούς Μεταφοράς Υγρών Καυσίμων Για την ασφαλή μεταφορά υγρών καυσίμων θα πρέπει να εφαρμόζονται κατάλληλες διαδικασίες ασφάλειας και προστασίας περιβάλλοντος. Ενδεικτικές διαδικασίες που περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική έκδοση του ρωτοκόλλου PROTEAS επιλέγοντας τους συνδυασμούς ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Όχημα, ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Μεταφορά και ΚΛΑΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Εύφλεκτα Υγρά ή τη ΧΗΜΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ του καυσίμου και την Ενότητα Εγχειρίδια/ Οδηγοί είναι: PROTEAS CHECKLIST "Λίστα ελέγχων - παραβάσεων ADR για τις Δεξαμενές PROTEAS CHECKLIST "Κατάλογος Ελέγχου Ασφάλειας Βυτιοφόρου Οχήματος Υγρών Καυσίμων - SAFE PASS" (ετήσιοs κατάλογος ελέγχου) Ετήσιος Τεχνικός Έλεγχος Ασφάλειας Βυτιοφόρων Οχημάτων Υγρών Καυσίμων Αναλυτική αναφορά στις διαδικασίες ασφαλούς μεταφοράς και φορτοεκφόρτωσης υγρών καυσίμων από το Σταθμό Φόρτωσης μέχρι το ρατήριο Καυσίμων περιλαμβάνεται στο εκπαιδευτικό DVD του ρογράμματος 10 Χρυσοί Κανόνες - Η Ασφάλεια στην Εργασία του Οδηγού Βυτιοφόρου μέσω της Ενότητας Εγχειρίδια/ Οδηγοί. www.proteas-reach.gr

Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 23

Έγγραφα Μεταφοράς Κάθε μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων που καλύπτεται από την ADR πρέπει να συνοδεύεται από τεκμηρίωση. Τα έγγραφα που πρέπει να συνοδεύουν τα οχήματα μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων και οι Γραπτές Οδηγίες σύμφωνα με την ADR περιλαμβάνονται στη θεματική ενότητα Έγγραφα της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του ρωτοκόλλου. Τα έγγραφα που πρέπει να συνοδεύουν τα μέσα μεταφοράς σύμφωνα με την ADR και την κείμενη ελληνική νομοθεσία περιλαμβάνουν: Κατάλληλο(α) έγγραφο(α) μεταφοράς για όλα τα επικίνδυνα εμπορεύματα που μεταφέρονται. Έγγραφο αναγνώρισης με φωτογραφία για κάθε μέλος πληρώματος του οχήματος. ιστοποιητικό έγκρισης οχήματος ADR (της μονάδας μεταφοράς ή 1 στοιχείο αυτής) όπου απαιτείται. 2 ιστοποιητικό επαγγελματικής κατάρτισης οδηγού ADR. Αντίγραφο έγκρισης αρμόδιας αρχής, όταν απαιτείται (αφορά MONO Κλάσεις 1, 4.1 και 5.2). Αντίγραφο άδειας συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων και θεωρημένη Μελέτη για μεταφορά αποβλήτων όταν απαιτείται. 1 Το ιστοποιητικό έγκρισης οχήματος ADR απαιτείται για οχήματα EX/II, EX/III, FL, OX και AT και MEMUs (βλ. 9.1.1.2, 9.1.2.3, 9.1.3 της ADR). Στην περίπτωση αυτή το όχημα θα πρέπει να διαθέτει εν ισχύ πιστοποιητικό κατάλληλο για τη συγκεκριμένη μεταφορά. 2 Το πιστοποιητικό ADR του οδηγού θα πρέπει να είναι ισχύον και κατάλληλο για τα μεταφερόμενα επικίνδυνα εμπορεύματα και το είδος της μεταφοράς. www.proteas-reach.gr

Έγγραφο διασυνοριακής μεταφοράς αποβλήτων όταν απαιτείται. Έγγραφο συνδυασμένων μεταφορών επικίνδυνων εμπορευμάτων όταν απαιτείται (σε περίπτωση μεταφοράς σε μεταφορική αλυσίδα όπου συμπεριλαμβάνεται εναέρια ή θαλάσσια μεταφορά). Λοιπά έγγραφα που πρέπει να συνοδεύουν τα οχήματα μεταφοράς επικινδύνων: Άδεια κυκλοφορίας οχήματος ΚΤΕΟ σε ισχύ Ασφαλιστήριο συμβόλαιο σε ισχύ Εξοπλισμός Ασφάλειας Κάθε όχημα που μεταφέρει επικίνδυνα εμπορεύματα πρέπει να είναι εφοδιασμένο με εξοπλισμό γενικής και προσωπικής προστασίας σύμφωνα με το Τμήμα 8.1.5.2 της ADR. ληροφορίες αναφορικά στον εξοπλισμό ασφάλειας οχημάτων ADR και των Βυτιοφόρων Οχημάτων Υγρών Καυσίμων μπορούν να βρεθούν στην Ενότητα Εξοπλισμός ασφάλειας. Εξοπλισμός ασφάλειας Βυτιοφόρων Οχημάτων Υγρών Καυσίμων και Οδηγών: Γενικός εξοπλισμός ασφάλειας (Τμήμα 8.1.5.2 της ADR): σφήνα αναστολής κίνησης, προειδοποιητικά σήματα, αντανακλαστικό γιλέκο προειδοποίησης κινδύνου, φορητή συσκευής φωτισμού, υγρό πλυσίματος οφθαλμών, προστατευτικά γάντια, μέσα προστασίας ματιών. Επιπρόσθετος εξοπλισμός που απαιτείται για ορισμένες κλάσεις (Τμήμα 8.1.5.3 της ADR): φτυάρι, υλικό κάλυψης αποχέτευσης, δοχείο συλλογής. Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 25

Λοιπός ειδικός εξοπλισμός σύμφωνα με τη Στήλη 19 "Ειδικές διατάξεις μεταφοράς - Λειτουργία" του ίνακα Α, Κεφ. 3.2 της ADR (Για Υγρά Καύσιμα βλ. Τμήμα 8.5, S2-ρόσθετες απαιτήσεις που αφορούν στη μεταφορά εύφλεκτων υγρών ή αερίων: (1) Φορητός φανός, (2) Λειτουργία των συσκευών θέρμανσης με καύση κατά τη διάρκεια της φόρτωσης ή εκφόρτωσης, (3) ροφυλάξεις έναντι ηλεκτροστατικών φορτίων). Εξοπλισμός πυρόσβεσης σύμφωνα με τις ελάχιστες απαιτήσεις του 8.1.4 της ADR (Ένας πυροσβεστήρας πρέπει να βρίσκεται στην καμπίνα του οχήματος και ένας στο εξωτερικό μέρος του οχήματος). Μέγιστη Αποδεκτή Μάζα Φορτωμένου Οχήματος (ΜΑΜΦΟ) Ελάχιστες διατάξεις για φορητούς πυροσβεστήρες Ελάχιστος αριθμός πυροσβεστήρων Ελάχιστη συνολική χωρητικότητα ανά μονάδα μεταφοράς Εξοπλισμός αντιρρύπανσης του βυτίου υροσβεστήρας κατάλληλος για καταπολέμηση φωτιάς στον κινητήρα ή την καμπίνα. Τουλάχιστον ένας με ελάχιστη χωρητικότητα των: Επιπρόσθετη απαίτηση πυροσβεστήρα. Τουλάχιστον ένας πυροσβεστήρας με ελάχιστη χωρητικότητα των: 3.5 tn 2 4 kg 2 kg 2 kg > 3.5 tn 7.5 tn 7.5 tn 2 2 8 kg 12 kg 2 kg 2 kg 6 kg 6 kg *Οι χωρητικότητες αναφέρονται σε συσκευές ξηράς σκόνης (ή ισοδύναμης χωρητικότητας οποιουδήποτε άλλου πυροσβεστικού μέσου) Μέσα Ατομικής ροστασίας (ΜΑ) Οδηγών Σήμανση Στην Ενότητα Σήμανση περιλαμβάνονται οδηγίες σήμανσης επικίνδυνων εμπορευμάτων και μονάδων μεταφοράς φορτίου σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Συμφωνία ADR για όλες τις κλάσεις κινδύνου και επιλεγμένες ουσίες που εξετάζονται στο ρόγραμμα. www.proteas-reach.gr

Τα μεγέθη σημάτων είναι στην ελάχιστη διάσταση σε τυπογραφική / διανυσματική μορφή και μπορούν να προσαρμοσθούν σύμφωνα με τις οδηγίες σε κάθε μέγεθος. Ενδεικτικά οδηγίες σήμανσης για τα υγρά καύσιμα μπορούν να βρεθούν στην Ενότητα Σήμανση επιλέγοντας τους συνδυασμούς: ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Όχημα, ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Μεταφορά και τις ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ 1203 ΝΑΦΘΑ ή ΒΕΝΖΙΝΗ / 1202 ΓΚΑΖΟΙΛ (ΑΕΡΙΕΛΑΙΟ) ή ΚΑΥΣΙΜΟ ΕΤΡΕΛΑΙΟ ή ΕΤΡΕΛΑΙΟ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΕΛΑΦΡΥ. Επιπλέον στο ρωτόκολλο περιλαμβάνονται οδηγίες σήμανσης για ετικέτες και πινακίδες κινδύνου για τη σιδηροδρομική και θαλάσσια μεταφορά επικινδύνων σύμφωνα με τους Κανονισμούς RID και IMDG (ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Βαγόνι / λοίο, ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Μεταφορά ). Σήμανση Βυτιοφόρων Οχημάτων Υγρών Καυσίμων ορτοκαλί πινακίδες ινακίδες κινδύνου για τα μεταφερόμενα προϊόντα Σήμα LONG VEHICLE Σήμανση στομίων παράδοσης (αρίθμηση, χωρητικότητα και προϊόν διαμερίσματος) Σήματα "ΑΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ TO ΚΑΝΙΣΜΑ" Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 27

ÁÍÁËÕÓÇ ÊÉÍÄÕÍÏÕ ÃÉÁ ÔÇ ÌÅÔÁÖÏÑÁ ÊÁÉ ÄÉÁÍÏÌÇ ÊÁÕÓÉÌÙÍ www.proteas-reach.gr

Η ανάλυση «What if?» είναι μια μέθοδος ποιοτικής ανάλυσης κινδύνου για την αναγνώριση επικίνδυνων καταστάσεων, γεγονότων και ατυχημάτων που μπορεί να έχουν ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Κατά την οδική μεταφορά και διανομή υγρών καυσίμων τα εναρκτήρια γεγονότα που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα μπορεί να σχετίζονται με ανθρώπινες ενέργειες, την αξιοπιστία εξοπλισμού, εξωτερικά αίτια φυσικά αίτια, ενέργειες τρίτων (δολιοφθορά) ή συνθήκες που δεν τηρήθηκαν (π.χ. βραχυκύκλωμα ηλεκτρικού συστήματος βυτιοφόρου). Οι κίνδυνοι, τα εναρκτήρια γεγονότα, οι πιθανές συνέπειες των ατυχημάτων καθώς και προτεινόμενα μέτρα πρόληψης, ελέγχου και περιορισμού των επιπτώσεων για όλα τα εναρκτήρια γεγονότα κατά την Οδική Μεταφορά και Φορτοεκφόρτωση Καυσίμων περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική έκδοση του ρωτοκόλλου PROTEAS στην Ενότητα Εγχειρίδια/ Οδηγοί. Στο ρωτόκολλο PROTEAS τα παραδείγματα συστηματικής μεθόδου αναγνώρισης κινδύνου What if? έχουν αναπτυχθεί για τη μεταφορά και φορτοεκφόρτωση καυσίμου αεριωθουμένων (JET A1) με βυτιοφόρα από/ σε στρατιωτικές μονάδες και την κίνηση των βυτιοφόρων στο χώρο γεμιστηρίων (ΜΕΣΟ Μ Ε ΤΑΦ Ο ΡΑ Σ Ό χ η μ α, Σ ΤΑ Δ Ι Ο Δ Ι Α Κ Ι Ν Η Σ Η Σ Μεταφορά / Φόρτωση/Εκφόρτωση και ΚΛΑΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Εύφλεκτα Υγρά ή ΧΗΜΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ του προϊόντος). Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 29

ΟΜΑΔΟΟΙΗΣΗ ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΟΥ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ ΑΞΙΟΙΣΤΙΑ ΕΞΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΙΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΙΤΙΟ ΑΡΑΚΑΜΨΗ ΕΡΙΒΛΗΜΑΤΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ ΟΔΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΤΙ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ ΕΑΝ; ΚΙΝΔΥΝΟΙ - ΣΥΝΕΕΙΕΣ ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Αστοχία ποδοβαλβίδας, βανών, παρεμβυσμάτων Διαρροή καυσίμου - Μόλυνση περιβάλλοντος (εδάφους, ατμόσφαιρας) - Ανάφλεξη και POOL FIRE - Τραυματισμός/ θάνατος οδηγού-πολιτών - ρόγραμμα συντήρησης Β/Φ - Χρήση ΜΑ - Εκπαίδευση προσωπικού στη χρήση πυροσβεστικών μέσων - Ύπαρξη εξοπλισμού πυρόσβεσης Β/Φ - Ενεργοποίηση ΣΕΑ Κίνηση Β/Φ με υπερβολική ταχύτητα Σύγκρουση Β/Φ - Διαρροή καυσίμου - Μόλυνση περιβάλλοντος (εδάφους, ατμόσφαιρας) - Ανάφλεξη και POOL FIRE - Ζημιές/ καταστροφή οχήματος-περιουσίας - Τραυματισμός/θάνατος οδηγού-πολιτών - Εκπαίδευση οδηγών σε αμυντική οδήγηση - Έλεγχος για οδήγηση σύμφωνα με τον ΚΟΚ - Το Β/Φ διαθέτει προστατευτικές δοκούς στις πλαϊνές πλευρές και βαρέως τύπου προφυλακτήρα για προστασία της δεξαμενής κατά τις συγκρούσεις. - Οι ανθρωποθυρίδες του Β/Φ, η ανακουφιστική βαλβίδα και η βαλβίδα εξαερισμού δεν επιτρέπουν το διασκορπισμό καυσίμου κατά την κλίση έως και ο 20 και παραμένουν στεγανές σε περίπτωση ανατροπής του οχήματος. - Χρήση ΜΑ - Εκπαίδευση προσωπικού στη χρήση πυροσβεστικών μέσων - Ύπαρξη εξοπλισμού πυρόσβεσης Β/Φ - Ενεργοποίηση ΣΕΑ www.proteas-reach.gr

ÊÁÈ'ÏÄÏÍ ÅËÅÃ ÏÉ Ï ÇÌÁÔÙÍ ÌÅÔÁÖÏÑÁÓ ÅÐÉÊÉÍÄÕÍÙÍ ÅÌÐÏÑÅÕÌÁÔÙÍ Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 31

Οι οδικοί έλεγχοι για την εφαρμογή της Συμφωνίας ADR και της Κ.Υ.Α. Γ1/20655/2897/2015 (ΦΕΚ 1495Β/16-7-2015) πραγματοποιούνται από τις αρμόδιες αρχές (Μικτά Κλιμάκια Ελέγχου, Αστυνομικές Αρχές, Λιμενικές και Τελωνειακές Αρχές) με χρήση λίστας ελέγχων (ΚΥΑ 17353/1929/2006). Στα πλαίσια του ρογράμματος PROTEAS σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (ΥΜΕΔΙ) αναπτύχθηκαν έξι λίστες ελέγχων - παραβάσεων βάσει του τρόπου μεταφοράς και εξαιρέσεων σύμφωνα με την ADR: Λίστα ελέγχων παραβάσεων για Συσκευασμένα Εμπορεύματα Λίστα ελέγχων παραβάσεων για Συσκευασμένα Εμπορεύματα που υπόκεινται στις εξαιρέσεις 1.1.3.6 της ADR (εξαιρέσεις σχετικές με τις μεταφερόμενες ποσότητες ανά μονάδα μεταφοράς) Λίστα ελέγχων παραβάσεων για Εμπορεύματα συσκευασμένα σε εριορισμένες οσότητες (Limited Quantities - LQ) Λίστα ελέγχων παραβάσεων για Εμπορεύματα συσκευασμένα σε Εξαιρούμενες οσότητες (Expected Quantities - EQ) Λίστα ελέγχων παραβάσεων για Δεξαμενές Λίστα ελέγχων παραβάσεων για Χύδην Φορτία Συνολικά οι έλεγχοι των παραβάσεων περιλαμβάνουν 52 σημεία ελέγχου (παραβάσεις) για τα Συσκευασμένα Εμπορεύματα και 43 σημεία ελέγχου για Χύδην Φορτία και για Δεξαμενές. Αναλυτικά οι λίστες ελέγχων - παραβάσεων ADR περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ρωτοκόλλου PROTEAS: ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Όχημα, ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Μεταφορά, Ενότητα Επιθεωρήσεις/ Έλεγχοι. www.proteas-reach.gr

Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 33

Σημεία Ελέγχου και αραβάσεις ADR που αφορούν τα Βυτιοφόρα Οχήματα: Έγγραφο μεταφοράς Έλλειψη εγγράφου στο οποίο αναγράφονται τα μεταφερόμενα επικίνδυνα εμπορεύματα (Τμήμα 8.1.2.1(a)) Σημαντικές ελλείψεις στο έγγραφο μεταφοράς (ονομασία αποστολέαπαραλήπτη, ποσότητες, κλπ.) (Τμήμα 5.4.1.1.1) Ελλείψεις πρόσθετων ή ειδικών πληροφοριών που απαιτούνται για ορισμένες κλάσεις (αφορά πετρελαιοειδή κλάσης 2, Τμήμα 5.4.1.2) Μη συμμόρφωση εγγράφου με τις απαιτήσεις (εσφαλμένη σειρά πληροφοριών / γλώσσα) (Τμήματα 5.4.1.1.1, 5.4.1.4) Γραπτές οδηγίες Απουσία γραπτών οδηγιών στη γλώσσα του οδηγού (Τμήματα 5.4.3, 8.1.2.1(b)) Μη συμμόρφωση γραπτών οδηγιών με τις απαιτήσεις (εσφαλμένη μορφή / σημείο πρόσβασης) (Τμήματα 5.4.3.1, 5.4.3.2, 5.4.3.4) ιστοποιητικό έγκρισης οχήματος ADR Όχημα χωρίς κατάλληλο ισχύον πιστοποιητικό έγκρισης (Τμήματα 9.1.1.2, 9.1.2.3,9.1.3) Το όχημα διαθέτει ισχύον πιστοποιητικό το οποίο όμως δε βρίσκεται σε αυτό (Τμήματα 8.1.2.2(a)) ιστοποιητικό επαγγελματικής κατάρτισης οδηγού Οδηγός δεν είναι κάτοχος κατάλληλου ισχύοντος πιστοποιητικού (Τμήμα 8.2) Οδηγός δεν φέρει το πιστοποιητικό του επί του οχήματος (Τμήμα 8.1.2.2(b)) www.proteas-reach.gr

Εγκεκριμένα(-ος) προς μεταφορά εμπορεύματα/ τρόπος μεταφοράς Μη επιτρεπτή μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων (Τμήμα 2.2.Χ.2) Μεταφορά σε δεξαμενή μη επιτρεπτή (Τμήμα 7.4.1) Φόρτωση, ασφάλεια φορτίου και χειρισμός Μη τήρηση της απαγόρευσης καπνίσματος (Τμήματα 7.5.9, 8.3.5) Διαρροή εμπορευμάτων ή φθορά κόλων ή μέσων συγκράτησης Διαρροή επικίνδυνων ουσιών Δεξαμενή δεν έχει κλείσει κανονικά (Τμήμα 4.3.2.3.3) Σημάνσεις υπερκατασκευής / οχήματος Απουσία πορτοκαλί πινακίδων οχήματος (Τμήμα 5.3.2) Απουσία πινακίδων κινδύνου (Τμήμα 5.3.1) Ελλείψεις στο πλήθος των πινακίδων (Τμήματα 5.3.1.1-6) Δεξαμενή/ Εμπορευματοκιβώτιο-δεξαμενή δεν φέρει σήμανση με στοιχεία κατασκευής, ελέγχων κλπ. (Τμήματα 6.8, 6.10, 6.12) Απουσία σήματος ουσίας σε αυξημένη θερμοκρασία (Τμήμα 5.3.3) Απουσία σήματος ουσίας επικίνδυνης για το περιβάλλον (Τμήμα 5.3.6) Μη συμμόρφωση σημάνσεων με προδιαγραφές/ εσφαλμένη τοποθέτηση (Τμήματα 5.3.1.1-6, 5.3.1.7, 5.3.2, 5.3.3, 5.3.6) Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 35

Γενικός εξοπλισμός ασφάλειας (Τμήματα 8.1.5.1, 8.1.5.2) Έλλειψη σφήνας αναστολής κίνησης Έλλειψη προειδοποιητικών σημάτων Έλλειψη υγρού πλυσίματος οφθαλμών Έλλειψη αντανακλαστικού γιλέκου προειδοποίησης κινδύνου Έλλειψη φορητής συσκευής φωτισμού Έλλειψη ζεύγους προστατευτικών γαντιών Έλλειψη μέσου προστασίας ματιών Επιπρόσθετος εξοπλισμός που απαιτείται για ορισμένες κλάσεις (Τμήμα 8.1.5.3) Έλλειψη φτυαριού Έλλειψη υλικού κάλυψης αποχέτευσης Έλλειψη δοχείου συλλογής υροσβεστήρες Έλλειψη πυροσβεστήρων / Μη συμμόρφωση πυροσβεστήρων με τις απαιτήσεις (Τμήματα 8.1.4.1-4) Εσφαλμένη εγκατάσταση πυροσβεστήρων (πρόσβαση, προστασία από καιρικά φαινόμενα) (Τμήμα 8.1.4.5) www.proteas-reach.gr

Έλεγχοι Ασφάλειας Βυτιοφόρων Οχημάτων στο Σταθμό Φόρτωσης Οι έλεγχοι ασφάλειας Βυτιοφόρων Οχημάτων από τις Εγκαταστάσεις ετρελαιοειδών συνιστάται να περιλαμβάνουν τους κάτωθι: Ημερήσιος Έλεγχος Ασφάλειας Βυτιοφόρων Οχημάτων για είσοδο στην Εγκατάσταση (οπτικός έλεγχος Βυτιοφόρου στην πύλη εισόδου με χρήση καταλόγου ελέγχου - checklist): Οπτικός έλεγχος ασφάλειας στη Νησίδα Φόρτωσης από Χειριστή του Σταθμού. Ετήσιος Τεχνικός Έλεγχος Ασφάλειας Βυτιοφόρων Οχημάτων με χρήση τεχνικού καταλόγου ελέγχου - checklist. Αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τους ελέγχους ασφάλειας των Βυτιοφόρων Οχημάτων στους Σταθμούς Φόρτωσης ετρελαιοειδών, όπως και μέτρα ασφάλειας και προστασίας περιβάλλοντος στους Σταθμούς Φόρτωσης και τα Βυτιοφόρα Οχήματα περιλαμβάνονται στο ρωτόκολλο επιλέγοντας τους συνδυασμούς ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Όχημα, ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Φόρτωση/Εκφόρτωση, ΚΛΑΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Εύφλεκτα Υγρά και / ή ΧΗΜΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ του προϊόντος, Ενότητες Εξοπλισμός ασφά λειας, Εγχειρίδια/ Οδηγοί, Επιθεωρήσεις/ Έλεγχοι. Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 37

PROTOCOL FOR EMISSIONS & ACCIDENT SCENARIOS ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Β/Φ ΟΧΗΜΑΤΟΣ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: ΤΥΟΣ Β/Φ: ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ: ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: ΟΝΟΜΑ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ: ΟΝΟΜΑ ΟΔΗΓΟΥ: ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ E: Έξοδος - Άμεση απομάκρυνση από την εγκατάσταση Σημειώστε με ένα «ν» αν το ελεγχόμενο σημείο ικανοποιεί τις απαιτήσεις A: Άμεση αποκατάσταση στην επόμενη φόρτωση Σημειώστε με ένα «χ» αν το ελεγχόμενο σημείο : ροθεσμία για αποκατάσταση δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις Α/Α ΣΗΜΕΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΡΑΚΤΟΡΑΣ ΕΙΚΑΘΗΜΕΝΟ ΡΥΜΟΥΛΚΟ ΡΥΜ/ΚΟΥΜΕΝΟ ΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.0 Απαραίτητα ιστοποιητικά Οχήματος 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3.0 3.1 3.2 Άδεια κυκλοφορίας (έλεγχος ότι πρόκειται για βυτίο υγρών καυσίμων και καταγραφή του ΕΑΚ) Ογκομετρικά σε ισχύ (σύγκριση με τα ταμπελάκια των διαμερισμάτων) ΚΤΕΟ σε ισχύ Ασφαλιστήριο συμβόλαιο σε ισχύ ιστοποιητικό πυροσβεστήρων σε ισχύ Άδεια οδηγήσεως οδηγού σε ισχύ ιστοποιητικό ADR οδηγού σε ισχύ Ηλεκτρολογικά Γενικός Ηλεκτρικός Διακόπτης στην καμπίνα σε λειτουργία Μπαταρίες Καλή κατάσταση καλωδίων, σπιράλ, μπλεντάζ, στυπιοθληπτών Φώτα, φλας, φώτα όγκου (ραγίσματα, λειτουργία) Διασφάλιση ότι ο διακόπτης ADR τροφοδοτεί με ρεύμα όλα τα ηλεκτρολογικά συστήματα εκτός του ταχογράφου Γειώσεις Σύνδεση καζανιού-σασί με χάλκινη πλεξούδα Σύνδεση τραπεζιού-σασί με χάλκινη πλεξούδα E E E E E E E E E www.proteas-reach.gr

4.0 Εξοπλισμός Οροφής 4.1 4.2 4.3 4.4 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9 7.10 7.11 7.12 7.13 7.14 7.15 7.16 7.17 7.18 7.19 7.20 Ράβδοι μέτρησης Αντιολισθητικό δάπεδο οροφής Χειραγωγός οροφής (ενδιάμεσο κάγκελο) Υδροροές (καθαριότητα, βάνα προσβάσιμη) Εξοπλισμός αράδοσης Σκάφη συλλογής διαρροών στομίων παράδοσης Βανάκι κάτω από τη σκάφη Έλεγχος καλής κατάστασης - Αγωγιμότητα μανικών Μάνικες Ανάκτησης Ατμών (2 X 8μ) Συστολή με βανάκι δειγματοληψίας Βανάκια αποστράγγισης στο χώρο αποθήκευσης μανικών και εξοπλισμού Καλώδιο γείωσης με κροκοδειλάκι (2μ) Σήμανση ορτοκαλί πινακίδα μεταφερόμενου εμπορεύματος κατά ADR Ετικέτα κινδύνου Σήμα LONG VEHICLE Σήμανση στομίων παράδοσης (αρίθμηση, χωρητικότητα και προϊόν διαμερίσματος) Σήματα "ΑΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ TO ΚΑΝΙΣΜΑ" Γενικά Εξάτμιση (κάλυμμα & φλογοπαγίδα) Σύστημα εισαγωγής αέρα (να είναι ψηλά) Χούφτα τιμονιού (να μην έχει!) Τακτοποιημένη καμπίνα (όχι ελεύθερα αντικείμενα) Καθρέπτες (6) υροσβεστήρες ξηρής σκόνης 1X12 Kg ή 2X6 Kg ροφυλακτήρας εμπρόσθιος, οπίσθιος και πλευρικοί Ελαστικά σε καλή κατάσταση (βάθη πελμάτων 2mm και 1,6mm, εξογκώματα, σχισίματα, καπάκια βαλβίδων, σκασίματα, ίδια πέλματα ανά άξονα, ακεραιότητα πέλματος) Οι κεραίες να μην προεξέχουν της καμπίνας Καμπίνα Οδήγησης - Θέρμανση Ζώνες ασφαλείας οδηγού και συνοδηγού Λειτουργία "Τεμπέλη" - Κατεβασμένος Αναγραφή συνολικού βάρους Β/Φ και ωφέλιμου στα πλάγια του καζανιού, μαζί με αρ.κυκλ. και έδρα οχήματος ροβλεπόμενος τάκος (ένας για κάθε μέρος του οχήματος) ροειδοποιητικό τρίγωνο Βομβητής όπισθεν σε λειτουργία Καλή κατάσταση υαλοκαθαριστήρων Σημεία αίχμασης για είσοδο σε F/B Καλή κατάσταση ελαστικών στα πετάλια Διαρροές Α Α Α A A A A A A A A A

ÃÅÍÉÊÅÕÌÅÍÁ ÄÅËÔÉÁ ÄÅÄÏÌÅÍÙÍ ÁÓÖÁËÅÉÁÓ www.proteas-reach.gr

ληροφορίες αναφορικά με τον προσδιορισμό επικινδυνότητας σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 (Classification, Labelling and Packaging - CLP), τα μέτρα πρώτων βοηθειών, τα μέτρα για την καταπολέμηση της πυρκαγιάς και την αντιμετώπιση τυχαίας έκλυσης, το χειρισμό και την αποθήκευση, την ατομική προστασία, τοξικολογικές πληροφορίες και οικολογικές πληροφορίες, κλπ. για κάθε εξεταζόμενη Κλάση Κινδύνου του ρογράμματος παρατίθενται στα Γενικευμένα Δελτία Δεδομένων Ασφάλειας (GenSDS) που αναπτύχθηκαν σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κανονισμού REACH (ΕΚ) αριθ. 1907/2006. Ειδικότερα στην Ενότητα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας περιλαμβάνονται Γενικευμένα Δελτία Δεδομένων Ασφάλειας για τις κλάσεις κινδύνου: Εύφλεκτα Αέρια (Κλάση 2.1), Μη εύφλεκτα, μη τοξικά Αέρια (Κλάση 2.2), Τοξικά Αέρια (2.3), Εύφλεκτα Υγρά (Κλάση 3), Οξειδωτικές Ουσίες (Κλάση 5.1), Τοξικές Ουσίες (Κλάση 6.1), Διαβρωτικές Ουσίες (Κλάση 8), Διάφορες επικίνδυνες ουσίες και είδη (Κλάση 9). Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 41

ÁÍÁËÕÓÇ ÁÐÁÉÔÇÓÅÙÍ ÓÕÓÔÇÌÁÔÙÍ ÄÉÁ ÅÉÑÉÓÇÓ ÁÓÖÁËÅÉÁÓ ÃÉÁ ÔÇÍ ÏÄÉÊÇ ÌÅÔÁÖÏÑÁ ÐÅÔÑÅËÁÉÏÅÉÄÙÍ www.proteas-reach.gr

Στα πλαίσια του ρογράμματος πραγματοποιήθηκε ανάλυση Αυστηρά Ελεγχόμενων Συνθηκών (Strictly Controlled Conditions - SCC) στα στάδια διακίνησης και μεταφοράς επικινδύνων μέσω των Συστημάτων Διαχείρισης Ασφάλειας (SEVESO). Ο όρος SCC χρησιμοποιείται από τον Κανονισμό REACH και αφορά τους μηχανισμούς ελέγχου ενδιάμεσων προϊόντων. Στο ρόγραμμα εξετάστηκαν όλα τα θέματα και στοιχεία που περιλαμβάνονται στα ΣΔΑ για τον έλεγχο των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων με σκοπό την εφαρμογή τους στη διακίνηση και μεταφορά επικινδύνων. Στην ανάλυση αναγνωρίστηκαν και καταγράφηκαν ενδεικτικές διαδικασίες ασφάλειας και λειτουργίας, μέτρα ασφάλειας και προστασίας περιβάλλοντος, νομοθετικές απαιτήσεις και καλές βιομηχανικές πρακτικές στα στάδια διακίνησης και μεταφοράς πετρελαιοειδών. Στην Ενότητα της ηλεκτρονικής έκδοσης του ρωτοκόλλου Συστήματα Διαχείρισης Ασφάλειας περιλαμβάνεται ανάλυση των απαιτήσεων ΣΔΑ για τα στάδια: Σταθμοί φόρτωσης πετρελαιοειδών, Οδική μεταφορά πετρελαιοειδών και ρατήρια καυσίμων (Συνδυασμοί: ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Όχημα, ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ Φόρτωση/Εκφόρτωση ή Μεταφορά ή ρατήριο καυσίμων, ΚΛΑΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Εύφλεκτα Υγρά ή Εύφλεκτα Αέρια και/ ή ΧΗΜΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ του προϊόντος). Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 43

www.proteas-reach.gr

ÏÄÇÃÉÅÓ ÅÊÔÁÊÔÇÓ ÁÍÁÃÊÇÓ ÓÔÇÍ ÏÄÉÊÇ ÌÅÔÁÖÏÑÁ Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 45

Στην Ενότητα του ρωτοκόλου Έκτακτη ανάγκη περιλαμβάνονται οδηγίες αντιμετώπισης έκτακτων καταστάσεων στον κύκλο μεταφοράς σύμφωνα με τον Οδηγό 2012 Emergency Response Guidebook (ERG 2012) του U.S.DOT. Οι επικίνδυνες ουσίες για τις εξεταζόμενες κλάσεις του ρογράμματος χωρίζονται σε 46 ομάδες ουσιών με κοινές φυσικοχημικές ιδιότητες και ενέργειες αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σε όλο τον κύκλο μεταφοράς των εξεταζόμενων ουσιών. Το ρωτόκολλο παρέχει οδηγίες έκτακτης ανάγκης για περισσότερες από 2000 ουσίες, ανά Ομάδα ουσιών, Κλάση κινδύνου και Αριθμό αναγνώρισης κινδύνου. Οι οδηγίες περιλαμβάνουν πληροφορίες για τους ιθανούς Κινδύνους, την Ασφάλεια του Κοινού, Μέσα Ατομικής ροστασίας, Μέτρα Εκκένωσης, Ενέργειες σε περίπτωσης φωτιάς και διαρροής και Μέτρα α' βοηθειών. Επιπλέον μέσω της υπό-πλατφόρμας ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ERG, οι οδηγίες έκτακτης ανάγκης παρουσιάζονται ανά ΙΝΑΚΙΔΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΤΥΟ ΟΧΗΜΑΤΟΣ και ΤΥΟ ΒΑΓΟΝΙΟΥ για όλες τις κλάσεις κινδύνου και μέσα μεταφοράς σύμφωνα με τους Κανονισμούς μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων. www.proteas-reach.gr

Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 47

Οδηγίες Έκτακτης Ανάγκης για τα Υγρά Καύσιμα Οι οδηγίες έκτακτης ανάγκης για τα υγρά καύσιμα περιλαμβάνονται στην Ενότητα Έκτακτη ανάγκη επιλέγοντας τη ΧΗΜΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ του προϊόντος π.χ. 1202 ΓΚΑΖΟΙΛ (ΑΕΡΙΕΛΑΙΟ) ή ΚΑΥΣΙΜΟ ΕΤΡΕΛΑΙΟ ή ΕΤΡΕΛΑΙΟ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΕΛΑΦΡΥ, 1203 ΝΑΦΘΑ ή ΒΕΝΖΙΝΗ για όλα τα μέσα μεταφοράς και στάδια διακίνησης. www.proteas-reach.gr

ÓÇÌÅÉÙÓÅÉÓ Τεχνικός Οδηγός για την Ασφαλή Οδική Μεταφορά ετρελαιοειδών και άλλων Επικίνδυνων Χημικών Ουσιών 49

www.proteas-reach.gr e-mail: proteas-tools@safety.tuc.gr ΕΥΡΩΑΪΚΟ ΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE + ENVIRONMENT POLICY & GOVERNANCE 09/ENV/GR/000291