ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΝΟΤΙΟΥ ΕΒΡΟΥ «Α.Σ. ΝΟΤΙΟΥ ΕΒΡΟΥ» Πράξη: «Εύθραυστες Ανθρώπινες Μονάδες Νοτίου Έβρου» ΝΑΓΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΟΜΑΔΑ; Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και η ζωή του χαρακτηρίζεται από τη συμμετοχή του σε διάφορες κοινωνικές ομάδες. Ένας ορισμός της ομάδας σαν «ο αριθμός των συγκεντρωμένων ατόμων σε μια περιοχή» είναι ελλιπής, π.χ. δέκα άτομα στη στάση ενός λεωφορείου δεν αποτελούν κοινωνική ομάδα. Ύστερα από μακροχρόνιες μελέτες περί των χαρακτηριστικών των κοινωνικών ομάδων, οι κοινωνικοί επιστήμονες φαίνεται να συγκλίνουν στην άποψη ότι η κοινωνική ομάδα είναι ένα δυναμικό σύνολο ατόμων με κάποιο σκοπό. Κάτω από συνθήκες που ευνοούν την ενότητα, εξελίσσεται σε ένα οργανωμένο σύστημα με αλληλοεξαρτώμενους ρόλους, θεσμούς, αξίες, στάσεις και ομοιογενή συμπεριφορά, που ικανοποιεί τις ανάγκες των μελών της. Η πρώτη κοινωνική ομάδα της οποίας το άτομο αποτελεί μέλος είναι η οικογένεια.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΥΠΑΘΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΟΜΑΔΕΣ; Ευπαθείς κοινωνικά ομάδες (ΕΚΟ) χαρακτηρίζονται εκείνες οι ομάδες του πληθυσμού μιας χώρας που κινδυνεύουν περισσότερο από τον υπόλοιπο πληθυσμό να στερηθούν βασικά κοινωνικά αγαθά. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει ο πρόσφατος νόμος (4019/2011) για την Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα στις Ευπαθείς Κοινωνικά Ομάδες ανήκουν «οι ομάδες του πληθυσμού, των οποίων η συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή δυσχεραίνεται, είτε εξαιτίας κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων, είτε εξαιτίας σωματικής ή ψυχικής ή νοητικής ή αισθητηριακής αναπηρίας, είτε εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων, τα οποία επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία της τοπικής ή ευρύτερα περιφερειακής οικονομίας».

Ο όρος ευάλωτες κοινωνικά ομάδες περιγράφει κατηγορίες πληθυσμού που έχουν άνισες ευκαιρίες: στην εκπαίδευση, στην ιατρική περίθαλψη, στην εύρεση εργασίας, στο εισόδημα, στην κοινωνική ασφάλιση, στην στέγη, στην αξιοπρεπή διαβίωση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Ευάλωτες, ευπαθείς ή ομάδες υψηλού κινδύνου ονομάζουμε τις ομάδες του πληθυσμού εκείνες που έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε κοινωνικά και δημόσια αγαθά και δυσκολεύονται ή αδυνατούν παντελώς σε πολλά επίπεδα και σε διάφορους τομείς να έχουν ποιότητα ζωής. Ευπαθείς ομάδες ονομάζουμε αυτούς που, συγκρινόμενοι με την πλειοψηφία, είναι διαφορετικοί στη σκέψη, στο σώμα, στις βιολογικές λειτουργίες ή ακόμα και στο προσδόκιμο ζωής.

ΠΟΙΟΥΣ ΑΦΟΡΑ; Άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ) Παλιννοστούντες Μετανάστες Πρόσφυγες Μακροχρόνια άνεργοι Αιτούντες άσυλο Θύματα trafficking, θύματα ενδοοικογενειακής βίας και θύματα κακοποίησης (όλων των μορφών) Μειονότητες και άτομα με πολιτιστικές και θρησκευτικές ιδιαιτερότητες

ΠΟΙΟΥΣ ΑΦΟΡΑ; Χρήστες και πρώην χρήστες ουσιών Ανήλικοι παραβάτες Φυλακισμένοι και αποφυλακισμένοι Άστεγοι Άτομα ευρισκόμενα σε κατάσταση φτώχειας ή απειλούμενα από φτώχεια Άτομα με ψυχικές διαταραχές ή χρόνια προβλήματα υγείας Άνεργοι: (ηλικιωμένοι, νέοι, μακράς ή σύντομης διάρκειας) Άποροι, άτομα που βιώνουν φτώχεια \ ζουν κάτω απ το όριό της

Όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα κοινωνικής προστασίας. Έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν συμμετοχής σε όλες τις κοινωνικές διαδικασίες, να διεκδικούν ισότιμα τη συμμετοχή στα κοινωνικά δρώμενα και να ζουν μια ποιοτική ζωή. Παρακάτω θα αναφερθούμε σε κάποιες από τις προαναφερθείσες ομάδες, προσπαθώντας να αγγίξουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους ξεχωριστά. Η επιλογή των ομάδων είναι τυχαία καθώς λόγω οικονομίας δεν είναι δυνατόν να προσεγγίσουμε όλες τις ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες.

ΙΔΙΕΤΑΙΡΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΟΜΑΔΑΣ Α.Μ.Ε.Α. Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ εξήγγειλε το 1975 τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ), που αποτελεί συνέπεια της εγγύησης των κρατών-μελών του ΟΗΕ να δραστηριοποιηθούν για να προάγουν το επίπεδο ζωής των ΑμεΑ.

Α.Μ.Ε.Α. Στη Διακήρυξη αυτή ο όρος ανάπηρο άτομο σημαίνει κάθε άτομο μη ικανό να επιβεβαιώσει από μόνο του, ολικά ή μερικά, τις αναγκαιότητες για μια κανονική ατομική και κοινωνική ζωή, εξαιτίας μειωμένων σωματικών ή πνευματικών δυνατοτήτων που έχει, εκ γενετής ή όχι. Επιπλέον, σύμφωνα με τη Διεθνή κατάταξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (2001), Άτομα με Αναπηρία είναι τα άτομα που αντιμετωπίζουν κινητική αναπηρία (παραπληγία, τετραπληγία, σκλήρυνση κατά πλάκας κτλ.), αισθητηριακή (κώφωση, τύφλωση) αλλά και διανοητική (άτομα με προβλήματα αντίληψης και ομιλίας κτλ).

Α.Μ.Ε.Α. Σύμφωνα με έρευνες, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα άτομα με αναπηρία ανέρχονται στο 10-15% του γενικού πληθυσμού, ποσοστό που φαίνεται να ισχύει και για την Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία από την Π.Ο.Υ. και τους επίσημους φορείς του κράτους, αφού επίσημη καταγραφή δεν έχει γίνει στη χώρα μας. Η αναπηρία δημιουργεί ένα σύνολο εμποδίων σε σημαντικές περιοχές της ζωής όπως η αυτοεξυπηρέτηση, η απασχόληση, η εκπαίδευση η ψυχαγωγία και γενικότερα η κοινωνική συμμετοχή (Π.Ο.Υ. 2002).

ΜΟΝΟΓΟΝΕΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ Μονογονεϊκή χαρακτηρίζεται η οικογένεια στην οποία ένας γονιός χωρίς σύζυγο ή σύντροφο ζει με ένα τουλάχιστον ανύπαντρο παιδί εξαρτημένο από αυτόν /-η (χήρος /-α, διαξευγμένος /-η, άγαμος /-η). Οι συνηθέστερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών στην Ελλάδα μπορούν να συνοψιστούν στις ακόλουθες: Χαμηλό οικογενειακό εισόδημα, κυρίως λόγω αυξημένων υποχρεώσεων αφού όλα τα έξοδα βαραίνουν τον ένα γονέα

ΜΟΝΟΓΟΝΕΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ Ελλιπής ενημέρωση για δομές κοινωνικής φροντίδας Προβλήματα φροντίδας και φύλαξης των παιδιών τους Έλλειψη επαρκούς εκπαίδευσης ή/και κατάρτισης Δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας και συχνή διάκριση εις βάρος τους από τους εργοδότες Εμπλοκή σε άτυπες μορφές εργασίας Δυσκολίες στην εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής

ΧΡΗΣΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. (2002), 20% του γενικού πληθυσμού στην Ευρώπη αντιμετωπίζει δυσκολίες στον τομέα της ψυχικής υγείας και προβλέπει ότι 1 στους 4 ανθρώπους θα παρουσιάσει ανάλογα προβλήματα σε κάποια στιγμή της ζωής του. Οι χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας είναι μια αρκετά ιδιαίτερη ομάδα. Είναι περιθωριοποιημένοι σε πολλά επίπεδα της ζωής τους. Αυτό συμβαίνει λόγω του ότι οι εμπειρίες που βιώνουν, δημιουργούν ένα αίσθημα ντροπής, μοναξιάς και κατωτερότητας στους χρήστες ψυχικής υγείας συγκριτικά με το τί θεωρείται φυσιολογικό και τις προσδοκίες της εκάστοτε κοινωνίας (Boyle, 2002).

ΧΡΗΣΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Βιώνουν όχι μόνο την τραυματική εμπειρία των συμπτωμάτων μιας ψυχικής διαταραχής, αλλά και την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος ο οποίος επιδεινώνει τα ίδια τα συμπτώματα.

ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ Ο αλκοολισμός και η τοξικομανία είναι οι καταστάσεις χρόνιας ή περιοδικής δηλητηρίασης του οργανισμού. Προέρχονται από χρόνια χρήση οινοπνεύματος ή τοξικών ουσιών με αποτέλεσμα να δημιουργείται εξάρτηση του ατόμου στις ουσίες αυτές αλλά και αδυναμία να σταματήσει από μόνο του τη χρήση τους. Υπάρχουν βέβαια και άλλα είδη εξαρτήσεων στα οποία δε θα αναφερθούμε εδώ, όπως εξάρτηση από το internet ή εξάρτηση από σχέσεις.

ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ Ο αλκοολισμός και η τοξικομανία μπορεί να προκαλέσουν οργανικές αλλοιώσεις. Επίσης, επιδρούν σε πολύ μεγάλο βαθμό στον ψυχισμό του ατόμου, επηρεάζοντας την προσωπικότητά του και διαταράσσοντας τη συμπεριφορά του, με αποτέλεσμα να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε όλες τις σχέσεις του, οικογενειακές και ευρύτερα κοινωνικές.

ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ Οι Έλληνες μουσουλμάνοι και οι Τσιγγάνοι (ROMA) αποτελούν μια ακόμη ευαίσθητη κοινωνική ομάδα. Αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλο πρόβλημα ένταξης στην αγορά εργασίας και αυτό οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη εκπαιδευτικής πολιτικής για αυτό τον πληθυσμό. Με αυτό τον τρόπο είναι στην πλειοψηφία τους αναλφάβητοι και επομένως έχουν υψηλό δείκτη ανεργίας. Επιπλέον παρόλο που είναι φορολογούμενοι πολίτες συχνά δεν απολαμβάνουν βασικά κοινωνικά αγαθά.

ΑΝΕΡΓΟΙ Στις μέρες μας η ανεργία αυξάνεται ραγδαία και οι πιθανότητες εύρεσης εργασίας για έναν νέο μειώνονται δραματικά. Η ανεργία μαστίζει διάφορες κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες καθώς και με διαφορετικό τρόπο επηρεάζει τα δύο φύλλα. Παρόλα τα εξαιρετικά προσόντα λοιπόν που μπορεί να διαθέτει κάποιος υποψήφιος δυσκολεύεται να απασχοληθεί λόγω της υπερπροσφοράς εργασίας, της έλλειψης θέσεων εργασίας σε συνδυασμό με τον διαρκώς αυξανόμενο ανταγωνισμό και τις επίπονες διαδικασίες επιλογής στον ιδιωτικό τομέα.

ΑΝΕΡΓΟΙ Η εποχή που κανείς μπορούσε να προβλέψει με ακρίβεια την επαγγελματική του σταδιοδρομία έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, παραχωρώντας τη θέση της στην επαγγελματική αβεβαιότητα. Κάποιοι αν και δεν είναι μόνιμα άνεργοι, βιώνουν συχνές αλλαγές στην εργασιακή τους κατάσταση. Στα πλαίσια αυτά οι μακροχρόνια άνεργοι συνιστούν μια κατηγορία εν δυνάμει εργατικού προσωπικού που πλήγεται σοβαρά.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ Οι ομάδες αυτές κουβαλούν συχνά το «στίγμα» της αποτυχίας, της αναπηρίας και της διαφορετικής κοινωνικό-πολιτισμικής και θρησκευτικής τους θέσης στην κοινωνία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ζουν απομονωμένοι, βιώνοντας τον κοινωνικό ρατσισμό του περίγυρου. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος μέσα στον οποίο εγκλωβίζονται και βιώνουν άγχος, φόβο, ανασφάλεια και θυμό. Ακόμη κάποτε συμβαίνει να δημιουργούνται και εντάσεις μεταξύ τους. Τα κοινωνικά προβλήματα διογκώνονται και τα άτομα ζουν κοινωνικά αποκλεισμένα.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ Το κόστος του κοινωνικού αυτού αποκλεισμού είναι ψυχολογικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, πολιτικό και φυσικά οικονομικό. Ένα συχνό παράδειγμα κοινωνικού αποκλεισμού αφορά τους χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Ένα φαινόμενο στην ευρύτερη κοινωνία είναι ότι η έννοια της ψυχικής διαταραχής παρερμηνεύεται με αποτέλεσμα να ταυτίζεται με την "τρέλα", με την "επικινδυνότητα" και με το "άγνωστο".

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ Αυτό συνοδεύεται από το στίγμα, τις προκαταλήψεις, και τα αρνητικά στερεότυπα απέναντι σε χρήστες ψυχικής υγείας με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε κοινωνική περιθωριοποίηση. Δυστυχώς εξακολουθεί να υπάρχει, έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με θέματα ψυχικής υγείας, κάτι το οποίο τρομάζει και οδηγεί σε περαιτέρω κοινωνική απομόνωση των ατόμων και των οικογενειών που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Τα άτομα/οικογένειες που βιώνουν μια ψυχική διαταραχή, ταυτόχρονα βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό σε επίπεδο σχέσεων, εργασίας, και γενικότερα συνθήκες διαβίωσης, και άρα είναι "πολλαπλά ευπαθή".

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ Καταπολέμηση των συνθηκών που οδηγούν στον αποκλεισμό από την αγορά εργασίας. Επαγγελματική αποκατάσταση αυτών που είναι αποκλεισμένοι ή απειλούνται με αποκλεισμό από την αγορά εργασίας. Στήριξη της κοινωνικής συνοχής και προώθηση νέων ευκαιριών. Άρση ή άμβλυνση κοινωνικών ανισοτήτων και διακρίσεων. Ανάπτυξη δεξιοτήτων και βελτίωση επαγγελματικών προσόντων. Ενθάρρυνση της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης και επαγγελματικός προσανατολισμός. Δημιουργία δεσμών υπηρεσιών ψυχολογικής και κοινωνικής στήριξης των ομάδων αυτών. Προώθηση της κοινωνικής αλληλεγγύης και καταπολέμηση του κοινωνικού ρατσισμού.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Όπως αναφέρθηκε και πριν όλες οι προηγούμενες ομάδες, με διαφορετικό τρόπο και αιτιολογία η καθεμιά, δυσκολεύονται ή τους είναι αδύνατον να έχουν πρόσβαση ώστε να απορροφηθούν εργασιακά.

Για να ενταχθούν ομαλά στην αγορά εργασίας τα άτομα των ομάδων αυτών, με τη διαφορετικότητα της καθεμιάς χωριστά, είναι απαραίτητη προϋπόθεση να έχουν ενταχθεί προηγουμένως στην κοινωνία. Η κοινωνική ένταξη λοιπόν, καθώς και η κοινωνική συνοχή αποτελούν προϋποθέσεις για την επιτυχία των στόχων της οικονομικής ανάπτυξης, της απασχόλησης και της κοινωνικής δικαιοσύνης όσον αφορά στους κοινωνικά ευαίσθητους πληθυσμούς. Για την απασχόληση αυτών των κοινωνικών ομάδων και την απορρόφησή τους στην αγορά εργασίας μεριμνούν υπουργεία, κοινοτικά πλαίσια και διάφοροι κρατικοί και όχι μόνο φορείς (π.χ. ΟΑΕΔ).

Στοχεύουν στο να απορροφούν διεθνείς κοινοτικούς πόρους (π.χ. μέσω προγραμμάτων του ΕΣΠΑ) για να στηρίξουν τις ευαίσθητες αυτές ομάδες και να τους παρέχουν πολύπλευρη αρωγή ως τη εύρεση εργασίας. Τα προγράμματα αυτά, πολλά από τα οποία είναι επιδοτούμενα, στηρίζουν οικονομικά είτε τον ίδιο τον εργοδότη ή επιχείρηση ώστε να προσλάβει προσωπικό μέσα από τους ευάλωτους πληθυσμούς, είτε αφορούν άμεσα τα άτομα των κοινωνικών αυτών ομάδων. Στη δεύτερη περίπτωση παρέχεται κατάρτιση, σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνική στήριξη, μέχρι το άτομο να ενταχθεί ομαλά στην αγορά εργασίας. Με αυτό τον τρόπο επιχειρείται η ισότιμη πρόσβαση στην απασχόληση όλων των κοινωνικών ομάδων.

Στην εργασία, καθώς σύμφωνα με μελέτες, το 84% των ατόμων με αναπηρία βρίσκεται εκτός εργατικού δυναμικού. Σχετικά με την Απασχόληση των Ατόμων με Αναπηρία, έχουν θεσπιστεί μια σειρά από νόμους που καθορίζουν ευνοϊκούς όρους και προϋποθέσεις για την πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε, το Ν.2643/1998 «Μέριμνα για την απασχόληση προσώπων ειδικών κατηγοριών» (ΦΕΚ 220/Α/28-9-1998), και τον Ν. 3304/2005 «Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού» (ΦΕΚ 16/Α/27-1-2005).

Στο πολύπλοκο ζήτημα της απασχόλησης των εύθραυστων κοινωνικών ομάδων αυτών προστίθεται και ο κλάδος του μεταναστευτικού ζητήματος της χώρας μας, που επιβαρύνει και δυσχεραίνει την κοινωνικό-οικονομική πολιτική ως προς αυτούς τους πληθυσμούς. Έχει παρατηρηθεί ότι από χώρα αποστολής η Ελλάδα έχει μετατραπεί σήμερα σε χώρα υποδοχής μεταναστών. Οι οικονομικοί μετανάστες μόνο, όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία, ανέρχονται στο 7% του πληθυσμού. Αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα διαβίωσης, πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας και εύρεσης απασχόλησης.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ; Ποιες όμως προτεραιότητες βάζουμε ως κοινωνία και πόσο διατεθειμένοι είμαστε όλοι να προσεγγίσουμε αυτό που θεωρούμε «παρεκκλίνον» από εμάς ή «που δεν μας αγγίζει», ώστε να ανατραπούν τα φαινόμενα περιθωριοποίησης και κοινωνικού αποκλεισμού; Πόσο μπορούμε σαν κοινωνία να μη θεωρούμε ή να βοηθήσουμε τον διπλανό μας να μην είναι «ευάλωτος»; Εξάλλου οι πιο πολλοί σήμερα φέρουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το στοιχείο της «ευαλωτότητας».

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΜΕ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΑΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΊΝΑΙ: Η υιοθέτηση μια φιλοσοφίας ανοιχτής σε κάθε χρήσιμο μέσο για τον κοινωνικό ιστό αλλά και στρατηγικών, που θα σχεδιαστούν με τη συμμετοχή των ίδιων των εκπροσώπων των ομάδων αυτών. Η διαμόρφωση ενός κοινωνικού δικτύου που θα υποστηρίζει αυτούς τους πληθυσμούς αλλά και φορείς ψυχοκοινωνικής στήριξης κρίνονται ως απαραίτητα εργαλεία. Οποιαδήποτε κοινοτική ή ιδιωτική πρωτοβουλία πρέπει να χαρακτηρίζεται από κοινωνική ευαισθησία.

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΜΕ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΑΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΊΝΑΙ: Η σύμπραξη κρατικών, μη κρατικών, τοπικών, εθελοντικών φορέων θα διευρύνει την προσβασιμότητα και θα ενισχύσει την κοινωνική δράση. Η ενδυνάμωση των ευάλωτων πληθυσμών θα πρέπει να ξεκινάει με την δική τους ενημέρωση για τα δικαιώματά τους, καθώς και μέσα από ομάδες αυτοβοήθειας. Επιπλέον αναγκαίο είναι να παρέχονται από την πολιτεία ουσιαστικές παροχές ώστε να ενεργοποιηθούν οι πληθυσμοί αυτοί.

ΤΕΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Ευχαριστώ για την προσοχή σας! ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΝΟΤΙΟΥ ΕΒΡΟΥ «Α.Σ. ΝΟΤΙΟΥ ΕΒΡΟΥ» Πράξη: «Εύθραυστες Ανθρώπινες Μονάδες Νοτίου Έβρου» ΝΑΓΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ