1 Curriculum Vitae Δήµητρα Σφενδόνη-Μέντζου Τοµέας Φιλοσοφίας, ΑΠΘ Διεπιστηµονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης sfendoni@edlit.auth.gr www.dikam.auth.gr H Δήµητρα Σφενδόνη-Mέντζου είναι Οµότιµη Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήµης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) και Πρόεδρος του Διεπιστηµονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών, του ΑΠΘ (ΔΙ.Κ.Α.Μ.). Σπουδές: Σπούδασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, από όπου έλαβε το Διδακτορικό της Δίπλωµα και στο Πανεπιστήµιο της Οξφόρδης, από τον Οκτώβριο του 1976 έως τον Ιούνιο του 1978, µε επιβλέποντα Καθηγητή τον Rom Harré (Sub- Faculty of Philosophy & Balliol College). Διδασκαλία: Το δικακτικό της έργο εκτείνεται σε µία περίοδο τεσσάρων περίπου δεκαετιών στον Τοµέα Φιλοσοφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης στο Προπτυχιακό και Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Σπουδών. Έχει διδάξει επίσης στο York University του Toronto του Kαναδά. Διαλέξεις κατόπιν προσκλήσεως σε Πανεπιστήµια της αλλοδαπής Έχει δώσει διαλέξεις κατόπιν προσκλήσεως σε Πανεπιστήµια της αλλοδαπής: University of Toronto (Καναδάς), Υork University (Toronto, Canada), University of Toronto (Canada), Ohio State University (ΗΠΑ), University of Miami (ΗΠΑ), Mount Holyoke College (MA., ΗΠΑ), στο Vrije Universiteit (Amsterdam, The Netherlands), University of Pittsburgh (ΗΠΑ), Pomona College (California, ΗΠΑ), University of New Hampshire και University of Connecticut ( ΗΠΑ), University of Edinburgh (Βρετανία) και Kassel University (Γερµανία). Συµµετοχή µε ανακοίνωση σε Συνέδρια Έχει συµµετάσχει µε ανακοίνωση σε περισσότερα από 40 Διεθνή Συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό: Toronto (Καναδά), Dubrovnik (Γιουγκοσλαβία, Κροατία), Buffalo (ΗΠΑ), Μόσχα (Ρωσία), Πεκίνο (Κίνα), Βαρσοβία (Πολωνία), Θεσσαλονίκη (Ελλάδα) Αθήνα (Ελλάδα), Βρυξέλλες (Βέλγιο), Πάδοβα (Ιταλία), Lecce (Ιταλία), Palermo (Ιταλία), Sao Paulo (Βραζιλία) Seoul (Κορέα), Chicago (ΗΠΑ), Boston (ΗΠΑ), Saint Louis (ΗΠΑ) San Sebastian (Ισπανία), Λισαβώνα (Πορτογαλία).
2 Ερευνητικό και διδακτικό έργο Φιλοσοφία της Eπιστήµης Θεωρία της Γνώσης Πραγµατισµός Φιλοσοφία του C. S. Peirce Αριστοτέλης Aριστοτελική Φιλοσοφία και σύγχρονη επιστηµονική σκέψη. Είναι συγγραφέας των εξής βιβλίων, µονογραφιών, µελετών και άρθρων σε έγκυρα Ελληνικά και διεθνή περιοδικά και συλλογικούς τόµους: Συγγραφέας βιβλίων 1980 Πιθανότητα και Τυχαίο στη φιλοσοφία του C. S. Peirce (ανέκδοτη διδακτορική διατριβή Α.Π.Θ., 1980). 1984 Η Πραγµατιστική φιλοσοφία του Charles S. Peirce «Πώς να κάνουµε σαφείς τις ιδέες µας» (Μετάφραση του άρθρου του C. S. Peirce Πώς να κάνουµε σαφείς τις ιδέες µας», µε Εισαγωγή και Σχόλια). Θεσσαλονίκη: Σάκουλα, 1984. 2004 Φιλοσοφία της Επιστήµης. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη, 2004. 2010 Ο Αριστοτέλης Σήµερα. Πτυχές της Αριστοτελικής Φυσικής Φιλοσοφίας υπό το πρίσµα της Σύγχρονης Επιστήµης. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη, 2010. 2012 Πραγµατισµός-Ορθολογισµός-Εµπειρισµός. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη, 3η έκδ. 2012, 1η έκδ. 2003. 2016-17 Αριστοτέλης και Σύγχρονη Φυσική. H Αριστοτελική εικόνα της Φύσης υπό το πρίσµα της σύγχρονης Φυσικής (υπό έκδοση 2016-17). Επιστηµονική Επιµέλεια εκδόσεων 2000 Aristotle and Contemporary Science, vol. I. Demetra Sfendoni- Mentzou, ed. Εισαγωγή Hilary Putnam. New York: Peter Lang, 2000. 2001 Aristotle and Contemporary Science, vol. IΙ. Demetra Sfendoni- Mentzou & Jagdish Hattiangadi & David Johnson, eds. Εισαγωγή Hilary Putnam. New York: Peter Lang, 2001. 2008 Φιλοσοφία των Επιστηµών, τόµος I. Δήµητρα Σφενδόνη-Μέντζου, επ. επιµέλεια. Θεσσαλονίκη: ΖΗΤΗ, 2008.
3 2008 Φιλοσοφία των Επιστηµών. Εργασίες από το 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας, τόµος ΙΙ. Δήµητρα Σφενδόνη-Μέντζου, επ. επιµέλεια. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις ΑΠΘ, 2008. 2012 Αναγορεύσεις: Επιτιµοποιήσεις του Τµήµατος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής ΑΠΘ 2008-2011. Δ. Σφενδόνη-Μέντζου, επ. επιµέλεια. Θεσσαλονίκη: Τοµέας Φιλοσοφίας, 2012. 2016 Le Temps chez Aristote. Demetra Sfendoni-Mentzou, ed. Paris- Brussels: Vrin-ΟΥΣΙΑ/OUSIA, 2016. Μεταφράσεις 1974 Berkeley, Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge. Μετάφραση στα Ελληνικά µε Εισαγωγή και Σχόλια. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Κωνσταντινίδη, 1974. Μονογραφίες 1991 Towards a Potential-Pragmatic Account of C. S. Peirce's Theory of Truth, Transactions of the C. S. Peirce Society. Vol. 27: 27-77 (1991). 1993 The Role of Potentiality in C. S. Peirce's Tychism and in Contemporary Discussions in Quantum Mechanics and Micro-Physics. Στο E. Moore ed., Charles S. Peirce and the Philosophy of Science: Papers from the 1989 Harvard Conference. The University of Alabama Press, σσ. 246-261 (1993). 1994 Laws of Nature: ante res or in rebus?, International Studies in the Philosophy of Science, vol. 8, No 3: 229-242 (1994). 1997 Peirce on Continuity and Laws of Nature, Transactions of the Charles S. Peirce Society, vol. 33: 591-645 (1997). 2000 What is Matter for Aristotle: A Clothes-Horse, or a Dynamic Element in Nature?. Στο D. Sfendoni-Mentzou, ed., Aristotle and Contemporary Science, Vol. I. New York: Peter Lang, σσ. 237-263 (2000). 2004 «Η Αριστοτελική Πρώτη Υλη Μέσα από το Πρίσµα της Κβαντικής Φυσικής και Φυσικής των Στοιχειωδών Σωµατίων». Στα Πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου, «Ο
4 Αριστοτέλης Γέφυρα µεταξύ Ανατολής και Δύσης», Αθήνα, Δεκέµβριος 2004, σσ. 71-107. 2008 C. S. Peirce and Aristotle on Time, COGNITIO. Revista de Filosofia. Vol. 9 Numero 2 (2008): 261-280. 2016 Is Time Real for Aristotle?. Στο Demetra Sfendoni-Mentzou, ed., Le Temps chez Aristote. Paris-Brussels: Vrin-ΟΥΣΙΑ/OUSIA, 2016. Ερευνητικά Προγράµµατα 1997-99 Κύρια υπεύθυνη του Ερευνητικού Προγράµµατος: «Αριστοτέλης και Σύγχρονη Επιστηµονική Σκέψη». Επιτροπή Ερευνών ΑΠΘ. 2002-2004 Κύρια υπεύθυνη του Ερευνητικού Προγράµµατος: «Κίνηση, αλλοίωση και µεταβολή στο Αριστοτελικό µοντέλο της Φύσης» του Επιχειρησιακού Πρόγραµµατος-Εκπαίδευση & Δια-βίου Μάθηση ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ συγχρηµατοδοτούµενου από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. 2012-15 Eπιστηµονικώς Υπεύθυνη της Δράσης Δ4 «Ο Αριστοτέλης ως θεµελιωτής του Επιστηµονικού Ρεαλισµού» του Επιχειρησιακού Πρόγραµµατος-Εκπαίδευση και Δια-βίου Μάθηση «ΘΑΛΗΣ» (συγχρηµατοδοτούµενου από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση), µε γενικό Τίτλο, «Όψεις και προοπτικές του Ρεαλισµού στη Φιλοσοφία της Επιστήµης και των Μαθηµατικών». Κύριος υπεύθυνος Στάθης Ψύλλος. Επίβλεψη διδακτορικών, µεταδιδακτορικών & διπλωµατικών εργασιών. Eκπόνηση διπλωµατικών εργασιών υπό την επίβλεψή της: 35, σε εξέλιξη 4 Εξέταση διπλωµατικών εργασιών: 35 Εξέταση διδακτορικών διατριβών: 15 Εκπόνηση διδακτορικών διατριβών υπό την επίβλεψή της: 7, σε εξέλιξη 3 Εκπόνηση µεταδιδακτορικών εργασιών υπό την επίβλεψή της: 3 Διοργάνωση Συνεδρίων, Συµποσίων, Σεµιναρίων: 1997 International Conference Aristotle and Contemporary Science (Πρόεδρος του Συνεδρίου, της Επιστηµονικής και Οργανωτιής Επιτροπής). 1-4 Σεπτεµβρίου, 1997, Θεσσαλονίκη.
5 2001 International Conference, Aristotle Today (Μέλος της Οργανωτικής και Επιστηµονικής Επιτροπής). 20-23 Σεπτεµβρίου, 2001, Μίεζα-Νάουσα. 2006 10 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας «Φιλοσοφία των Επιστηµών». Διοργάνωση: Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία και Τοµέας Φιλοσοφίας, ΑΠΘ (Πρόεδρος της Οργανωτικής και Επιστηµονικής Επιτροπής). 6-8 Μαΐου 2006, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη. 2008 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, «Η έννοια του υποκειµένου και οι µετασχηµατισµοί της». Διοργάνωση: Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία και Πανεπιστήµιο Τµήµα Φιλοσοφίας, Πανεπιστήµιο Πατρών (Πρόεδρος του Συνεδρίου). 17-19 Οκτωβρίου, 2008, Πάτρα. 2012 Fifth International Symposium, The Notion of Time in Aristotle. Διοργάνωση: «Διεπιστηµονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών», ΑΠΘ (Πρόεδροι του Συνεδρίου, Λάµπρος Κουλουµπαρίτσης & Δήµητρα Σφενδόνη-Μέντζου). 12-15 Μαΐου, 2012, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. 2012-2013 1 ο «Διεθνές Colloquium για τον Αριστοτέλη». Διοργάνωση: «Διεπιστηµονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών», ΑΠΘ (Πρόεδρος του Colloquium). 12 Δεκεµβρίου 2012-26 Ιουνίου 2013. Αριστοστέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. 2013 23 rd World Congress of Philosophy Philosophy as Inquiry and as a Way of Life (Αντιπρόεδρος του Συνεδρίου και Μέλος της Οργανωτικής και Επιστηµονικής Επιτροπής). 4-10 Αυγούστου 2013, Πανεπιστήµιο Αθηνών, Αθήνα. 2013-2014 2ο «Διεθνές Colloquium για τον Αριστοτέλη». Διοργάνωση: «Διεπιστηµονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών», ΑΠΘ (Πρόεδρος του Colloquium). Νοέµβριος 2013-Ιούνιος 2014, Αριστοστέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. 2014 4th Biennial International Congress of the International Association for Presocratic Studies (IAPS). Φιλοξενία και συνδιοργάνωση: «Διεπιστηµονικό Κέντρο Αριστετελικών Μελετών» (Πρόεδροι: Richard McKirahan, IAPS & Δήµητρα Σφενδόνη-Μέντζου, ΔΙΚΑΜ. 30 Ιουνίου-4 Ιουλίου, 2014, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη. 2014 International Conference Aristotle and Contemporary Science: Celebrating the 60th Anniversary of CERN. Διοργάνωση: «Διεπιστηµονικό Κέντρο Αριστετελικών Μελετών», & European Organization for Nuclear Research (CERN). (Πρόεδροι: Emmanuel
6 Tsesmelis, CERN & Demetra Sfendoni-Mentzou, DIKAM). 30-31 Οκτωβρίου, 2014, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. 2015 Διεθνής Επιστηµονική Ηµερίδα, «Ο Αριστοτέλης ως θεµελιωτής του σύγχρονου επιστηµονικού ρεαλισµού». Διοργάνωση «Διεπιστηµονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών», ΑΠΘ (Πρόεδρος της Ηµερίδας). 14 Δεκεµβρίου, 2015, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. 2016 World Congress ARISTOTLE 2400 YEARS, (Πρόεδρος του Συνεδρίου). 23-28 Μαΐου, 2016, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης-Αρχαία Στάγειρα-Αρχαία Μίεζα. Μέλος Επιτροπών Σύνταξης Περιοδικών: 1996- Μέλος της επιτροπής σύνταξης και µία εκ των κριτών της Ελληνικής Φιλοσοφικής Επιθεώρησης. 1996-99 Μέλος της επιτροπής σύνταξης του περιοδικού, International Studies in the Philosophy of Science. 2000- Μία εκ των κριτών του περιοδικού, Transactions of the Charles Sanders Peirce Society. 2005- Μία εκ των κριτών του περιοδικού ΝΕΥΣΙΣ. Ύποτροφίες-Διακρίσεις: 1977-78 British Council Scolarship for Post-graduate Studies, Oxford University, UK. 1986 1987 Visiting Research Scholar of the British Council, Oxford University, UK. Μία από τις 10 Ελληνίδες για το βραβείο «ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ», του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 1990 Erasmus Research Award, Universities of Oxford & Cambridge, UK. 1991 Fulbright Senior Visiting Scholar, Harvard University, USA.
7 Άλλες ακαδηµαϊκές δραστηριότητες και αξιώµατα: 1987-1992- 1999-2002 Εκπρόσωπος του ΑΠΘ στο Inter-University Centre Dubrovnik- Γιουγκοσλαβία. Συντονίστρια της Επιστηµονικής Συµφωνίας µεταξύ του ΑΠΘ και του York University, Toronto-Canada. Διευθύντρια του Τοµέα Φιλοσοφίας, του Τµήµατος Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής, ΑΠΘ. 2000-2012 Συντονίστρια των προγραµµάτων Erasmus του ΑΠΘ µε τα Πανεπιστήµια της Padua-Ιταλία και του Amsterdam-Ολλανδία. 2001- Μέλος της International Advisory Committee της «Charles S. Peirce Society, ΗΠΑ. 2002-12 2003-9 Συντονίστρια των Επιστηµονικών Συµφωνιών µεταξύ του ΑΠΘ και των Πανεπιστηµίων: Ohio State University-U.S.A. και University of Waikato-New Zealand. Μέλος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων του ΑΠΘ (2003-2006, 2006-2009). 2003-6 Πρόεδρος της Ενώσεως Υποτρόφων Προγράµµατος Fulbright. Τµήµα Βορείου Ελλάδος. 2006-8 Πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας. Ως Πρόεδρος της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας επέτυχε, ύστερα από πρόταση υποψηφιότητας που συνέταξε και κατέθεσε στη Γενική Συνέλευση της International Federation of Philosophical Societies (FISP) το 2008, να επιλεγεί η Ελλάδα για τη διοργάνωση του ΧΧΙΙΙ World Congress of Philosophy, στην Αθήνα το 2013 (http://sfendoniwcp2013news.blogspot.com/). 2009-2016 2009-10 Πρόεδρος της Ενώσεως Υποτρόφων Προγράµµατος Fulbright. Τµήµα Βορείου Ελλάδος. Θεσσαλονίκη. Διευθύντρια του Τοµέα Φιλοσοφίας, του Τµήµατος Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής, ΑΠΘ. 2010- Γ. Γραµµατέας του Iδρύµατος Ερεύνης και Εκδόσεων της Νέας Ελληνικής Φιλοσοφίας. Αθήνα. 2010- Μέλος του Δ.Σ. του Centro per la Storia della Tradizione Aristotelica, Padova-Ιταλία.
8 2011- Πρόεδρος του Διεπιστηµονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών, ΑΠΘ. 2011-12 Αναπληρώτρια Πρόεδρος του Τµήµατος Φιλοσοφίας & Παιδαγωγιής, ΑΠΘ. 2013-14 Αντιπρόεδρος της Charles S. Peirce Society, ΗΠΑ. 2014-15 2014 Πρόεδρος της Charles S. Peirce Society, ΗΠΑ. Μέλος της Ηonorary Committee του Charles S. Peirce International Centennial Congress 2014, 16-19 Ιουλίου, 2014, University of Massachusetts, Lowel, ΗΠΑ. Πολιτιστικές εκδηλώσεις και διαλέξεις για το ευρύ κοινό µε στόχο την προβολή της Αριστοτελικής πολιτιστικής κληρονοµιάς: 2007 Αθήνα (Δεκέµβριος 2007) 2010 Θεσσαλονίκη (Αύγουστος 2010, Φεβρουάριος 2010) 2012 Toronto-Canada (Οκτώβριος, 2012) 2012 Ottawa-Canada (Οκτώβριος, 2012) 2013, 2016 Θεσσαλονίκη (Μάιος 2013, Απρίλιος 2016) 2014 Νέα Υόρκη- USA (Μάρτιος 2014) 2013, 2014 Νάουσα (Ιούνιος 2013, Φεβρουάριος 2014) 2013, 2014 Αρχαία Μίεζα-Βεργίνα-Δερβένι-αρχαία Στάγειρα (Ιούλιος 2013 και 2014) 2016 Θεσσαλονίκη (Απρίλιος, 2016) 2016 Αρναία Χαλκιδικής (Ιούνιος, 2016)