REX/078 "ΜΣΕ ΕΕ/ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ" 9η συνεδρίαση της Μικτής Συμβουλευτικής Επιτροπής ΕΕ-Ουγγαρίας Βρυξέλλες, 07.11.2001 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΟΚΕ) με θέμα ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ: Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ συντάχθηκε από τoν κ. Χριστόφορο Κορυφίδη Μέλος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
- 1-1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Τα τελευταία χρόνια διεξάγεται σε παγκόσμιο επίπεδο μια μεγάλη συζήτηση για το ρόλο της εκπαίδευσης στη σύγχρονη εποχή. Η συζήτηση αυτή φέρνει στο προσκήνιο νέες, σχετικές με την εκπαίδευση έννοιες και διαμορφώνει νέα πλαίσια εκπαιδευτικής δράσης. Οι όροι ``δια βίου μάθηση και ``ηλεκτρονική μάθηση αποτελούν πλέον την προμετωπίδα κάθε προσπάθειας για αλλαγή των εκπαιδευτικών συστημάτων. 1.2 Η Ευρώπη δεν συμμετέχει απλά πρωτοστατεί στην ως άνω συζήτηση. Στα συμπεράσματα όλων των τελευταίων Ευρωπαϊκών Συμβουλίων, με αφετηρία εκείνο της Λισσαβόνας, καταγράφονται θέσεις και παροτρύνσεις προς τα κράτη μέλη, για την ανάπτυξη των υπό διαμόρφωση νέων θεσμών της δια βίου μάθησης και της ηλεκτρονικής μάθησης. 1.2.1 Σημειώνεται ότι, ιδιαίτερα σ ό,τι αφορά στη δια βίου μάθηση υπάρχουν ήδη σημαντικές επεξεργασίες 1 και εμπειρίες, τόσο στο ευρωπαϊκό, όσο και στο εθνικό επίπεδο. 1.3 Παράλληλα επισημαίνεται ότι οι αναζητήσεις για την ανάπτυξη του θεσμού της δια βίου μάθησης δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί 2 και ότι υπάρχει αρκετός δρόμος έως την οριστικοποίηση του πλαισίου λειτουργίας της. 1.3.1 Η προηγούμενη επισήμανση, μεταξύ των άλλων, σημαίνει ότι κάθε ιδέα της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών σε σχέση με την ανάπτυξη του νέου θεσμού, μπορεί να επιδράσει θετικά στην τελική διαμόρφωσή του. 1.4 Η ευθύνη ανάπτυξης των θεσμών της δια βίου μάθησης, αλλά και της ηλεκτρονικής μάθησης δεν ανήκει μόνον στα ευρωπαϊκά όργανα και στα κράτη μέλη. Ανήκει, σαφώς, και στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες. Για τις χώρες, μάλιστα, αυτές οι θεσμοί αυτοί αποτελούν μια μεγάλη ευκαιρία. Ξεκινώντας από την ίδια αφετηρία με τα κράτη μέλη - αφού δεν υπάρχει σχετικό προβάδισμα - μπορούν να καταστούν πρωτοπόρες στον εκσυγχρονισμό των εκπαιδευτικών τους συστημάτων. 1.4.1 Ιδιαίτερα σ ό,τι αφορά στην Ουγγαρία οι συνθήκες για την ανάπτυξη του θεσμού της δια βίου μάθησης φαίνεται να είναι σαφώς ευνοϊκές. 1 2 Σημειώνεται ιδιαίτερα το σχετικό υπόμνημα της Επιτροπής SEC (2000) 1832, καθώς και η σχετική γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της ΟΚΕ (CES 879/2001) Ως σημαντικό επόμενο βήμα αναμένεται η σχετική έκθεση της Επιτροπής που συντάσσεται αυτόν τον καιρό με βάση τις συζητήσεις και τις διαβουλεύσεις που έγιναν, ή γίνονται με τα ευρωπαϊκά όργανα, τα κράτη μέλη, τους κοινωνικούς εταίρους, τους ειδικούς της εκπαίδευσης κλπ.
- 2-2. ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ: Μια προσπάθεια ορισμού 2.1 Με τον όρο δια βίου μάθηση η ΟΚΕ 3 αντιλαμβάνεται την εφόρου ζωής συστηματική και ενεργό μαθησιακή προσπάθεια των ευρωπαίων πολιτών να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες ατομικής και συλλογικής επιβίωσης, καθώς και στις ανάγκες ατομικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης (οι τελευταίες επισημαίνονται με τη διάσταση των προϋποθέσεων, για την στο έπακρο ανάπτυξη των ατομικών και κοινωνικών δυνατοτήτων). (σημείο 4.1.1.1 του CES 879/2001_fin_as_el) 2.1.1 Ως σύγχρονες ανάγκες ατομικής και συλλογικής επιβίωσης νοούνται: Η ενεργός προσαρμογή του πολίτη σ' ένα υπό συνεχή διαμόρφωση πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντολογικό, τεχνολογικό και επιστημονικό πλαίσιο λειτουργίας. Η συνεχής προσαρμογή του πολίτη στα νέα μέσα, τους νέους ρυθμούς και τις νέες ταχύτητες που απαιτεί και επιβάλλει κάθε νέο πλαίσιο λειτουργίας (συμφωνημένο ή μη). Η δυναμική και συνειδητή συμμετοχή του πολίτη στην αναζήτηση και τον προσδιορισμό των εκάστοτε μεγεθών του πλαισίου λειτουργίας και ο δημοκρατικός έλεγχος των μέσων, των ρυθμών και των ταχυτήτων που τείνουν να αναπτυχθούν μέσα σ' αυτό. Η αναγνώριση του ατομικού δικαιώματος στην εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση, και γενικότερα στη δια βίου μάθηση, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. 3. ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ: Μια έξυπνη απάντηση στα σύγχρονα προβλήματα 3.1 Με βάση τον ως άνω ορισμό η δια βίου μάθηση δεν αποτελεί απλά μια νέα μορφή, ή ένα νέο επίπεδο, ή μια νέα, επί μέρους διάσταση της εκπαίδευσης. Δεν αποτελεί, επίσης, διαδικασία που στοχεύει μόνον στη διασφάλιση της απασχολησιμότητας των ευρωπαίων πολιτών. Είναι μάλλον η σύγχρονη ολοκληρωμένη θεώρηση και αντίληψη αλληλοϋποστηριζόμενων εκπαιδευτικών μέτρων, η οποία καλύπτει όλες τις φάσεις και όλα τα επίπεδα της γενικής και της επαγγελματικής εκπαίδευσης, επιτέμνοντας τον ανθρώπινο βίο σε όλες του τις εκφάνσεις. Μόνον η δια βίου μάθηση δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την κατάκτηση μιας δημοκρατικής κοινωνίας της γνώσης. 3.1.1 Σε κάθε περίπτωση η ΟΚΕ θεωρεί δεδομένο ότι μια στέρεη, ευρεία και ολοκληρωμένη πρώτη και βασική εκπαίδευση και κατάρτιση, πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος και θεμέλιο του σχεδίου δια βίου μάθησης. 3 Βλέπε σχετικά CES 879/2001 (σημείο 4.1.1)
- 3-3.1.2 Στα προηγούμενα πλαίσια και ειδικότερα, η δια βίου μάθηση αποτελεί για την ΟΚΕ το κλειδί της εξοικείωσης των ευρωπαίων πολιτών με την κοινωνία της πληροφορίας, τις νέες τεχνολογίες γενικά και τη νέα οικονομία. Με άλλα λόγια αποτελεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται η πορεία μετάβασης προς την Ευρώπη του 21 ου αιώνα. Μια Ευρώπη της δημοκρατίας και της γνώσης. 4. ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ: Οι θέσεις της ΟΚΕ 4.1 Στην γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της ΟΚΕ σε σχέση με το Υπόμνημα για τη δια βίου μάθηση (CES 879/2001) καταγράφονται, μεταξύ των άλλων, οι παρακάτω θέσεις: 4.1.1 Δια βίου μάθηση και οργανωμένη κοινωνία των πολιτών 4.1.1.1 Η δια βίου μάθηση αφορά και απευθύνεται σε όλους τους πολίτες. Στα προηγούμενα πλαίσια η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών έχει να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της δια βίου μάθησης. 4.1.1.2 Με βάση τη μέχρι σήμερα εμπειρία από τις σχετικές δράσεις της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών και ειδικότερα των κοινωνικών εταίρων προκύπτει ότι ο ρόλος της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στο συντονισμό, τον τελικό προσδιορισμό και την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος δια βίου μάθησης, πρέπει να είναι ουσιαστικός και πρωταγωνιστικός. 4.1.2 Δια βίου μάθηση και κόστος παροχής 4.1.2.1 Η κάλυψη του κόστους της δια βίου μάθησης είναι ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, το οποίο δεν έχει μόνο οικονομική διάσταση. Το κόστος πρέπει να επιμεριστεί μεταξύ όλων όσοι επωφελούνται από το σύστημα αυτό, συμπεριλαμβανομένων οπωσδήποτε και των επιχειρήσεων, οι οποίες έτσι αποκτούν καλά εκπαιδευμένο προσωπικό για τις αναδιαρθρωμένες αγορές και παραγωγικές διαδικασίες, με νέα επαγγελματικά προσόντα. 4.1.2.2 Μια από τις βασικές υποχρεώσεις του κράτους είναι να διαθέσει επαρκείς πόρους σε όλες τις διοικητικές βαθμίδες, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί μακροπρόθεσμα η ύπαρξη εκπαιδευτικών συστημάτων υψηλής ποιότητας σε όλη την Ευρώπη. 4.1.2.3 Ιδιαίτερα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, οι παράγοντες της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, σε συνεργασία με τις τοπικές επιχειρήσεις, καλούνται να συμβάλουν στο κόστος της δια βίου μάθησης -και με τη διάθεση υποδομών (χώρων, υλικού) και ανθρώπινου δυναμικού (εμπειρογνωμοσύνης, δικτύων).
- 4-4.1.2.4 Κατά την άποψη της ΟΚΕ, θα ήταν σκόπιμο να πραγματοποιηθεί μια σύγχρονη επιστημονική εκτίμηση του κατά κεφαλή κόστους της δια βίου μάθησης, η οποία θα προσέφερε μια σταθερή βάση για τη διεξαγωγή ενός ανοικτού κοινωνικού διαλόγου, ο οποίος θα μπορούσε με τη σειρά του να οδηγήσει στην επίτευξη συμφωνίας σχετικά με την αποτελεσματική και δίκαιη κατανομή του συνολικού κόστους, ανάλογα με το νόημα και τους στόχους της εκπαίδευσης. 4.1.3 Δια βίου μάθηση και ο κίνδυνος αποκλεισμών 4.1.3.1 Η ΟΚΕ κρίνει ότι το κόστος παροχής της δια βίου μάθησης δεν μπορεί να οδηγεί σε αποκλεισμούς πολιτών ή ομάδων πολιτών ή και περιοχών από την ως άνω διαδικασία και τα οφέλη της. Για το λόγο αυτό, η ΟΚΕ αναμένει ότι το κράτος και άλλοι κοινωνικοί παράγοντες θα καταπολεμήσουν και ενδεχομένως θα εμποδίζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό και στο χώρο της δια βίου μάθησης. Ο στόχος αυτός πρέπει να παρακολουθείται ενεργά στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής στρατηγικής ανοικτού συντονισμού, ενώ παράλληλα το ενδιαφέρον πρέπει να επικεντρωθεί στην ενσωμάτωση ιδιαίτερα μειονεκτούντων ομάδων κάθε ηλικίας στα πλαίσια της σημερινής ευρωπαϊκής πολιτικής διαμόρφωσης. 4.1.4 Επιπλέον των ως άνω θέσεων, ιδιαίτερη σημασία έχουν οι ειδικές προτάσεις της ΟΚΕ, στα έξι βασικά μηνύματα που περιλαμβάνει το Υπόμνημα της Επιτροπής για τη δια βίου μάθηση. Οι προτάσεις αυτές έχουν ως εξής: 4.1.4.1 Πρώτο βασικό μήνυμα: Νέες βασικές γνώσεις για όλους Εγγύηση της καθολικής και συνεχούς πρόσβασης στην εκπαίδευση για την απόκτηση και την ανανέωση των γνώσεων που απαιτούνται για τη διαρκή συμμετοχή στην κοινωνία της γνώσης 4.1.4.1.1 Η θέσπιση της υποχρεωτικής σχολικής εκπαίδευσης αποτελεί δικαίως ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικοπολιτικά επιτεύγματα των σύγχρονων βιομηχανικών κοινωνιών. Σε ορισμένα κράτη μέλη έχει επιτευχθεί ένας υψηλός βαθμός αποφοίτησης, ο οποίος δημιουργεί το αναγνωρισμένο δικαίωμα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση. Η ΟΚΕ τάσσεται σαφώς υπέρ της προσαρμογής αυτού του δικαιώματος των πολιτών στις σημερινές συνθήκες. Τούτο σημαίνει, αφενός, την εφαρμογή της έννοιας της ατομικής ελάχιστης απαίτησης για πρόσβαση στην εκπαίδευση και την απόκτηση προσόντων τόσο γενικών όσο και επαγγελματικών, η οποία δεν μειώνεται εφόσον (σε συνάρτηση με τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις) το λεπτομερώς προσδιορισμένο επίπεδο προσόντων δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Αφετέρου, θα πρέπει να επεκταθεί η μέχρι σήμερα πρακτική του αναγνωρισμένου δικαιώματος επιμόρφωσης και απόκτησης πρόσθετων επαγγελματικών
- 5 - προσόντων κάθε φορά που συνδυάζεται η δευτεροβάθμια με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, προκειμένου να επιτευχθεί μια καλύτερη κάθετη και οριζόντια πρόσβαση στο συνολικό σύστημα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης αλλά και αμοιβαία πρόσβαση σε επίπεδο ΕΕ. 4.1.4.1.2 Η ΟΚΕ θεωρεί ότι το βήμα αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχημένη εφαρμογή των οδηγιών 3, 4 και 6 για την απασχόληση και περιλαμβάνει την επεξεργασία συγκεκριμένων κοινών προτάσεων από τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να εναρμονισθεί το πλαίσιο καθορισμού των νέων βασικών επαγγελματικών προσόντων, το οποίο χρειάζονται όλοι οι πολίτες προκειμένου να συμμετάσχουν ενεργά στην κοινωνία της γνώσης και στην οικονομία που βασίζεται στη γνώση. 4.1.4.1.3 Στα προηγούμενα πλαίσια επισημαίνεται ότι η προτεινόμενη στρατηγική θα πρέπει να προβλέπει: την ανάγκη εκπαίδευσης/κατάρτισης σε νέες βασικές δεξιότητες, χωρίς να παραβλέπει το σημαντικό πρόβλημα του αναλφαβητισμού που συνεχίζει να είναι υπαρκτό σε ορισμένα κράτη-μέλη κίνητρα για την αύξηση του ενδιαφέροντος των ατόμων στη μάθηση και κυρίως αυτών με χαμηλού επιπέδου εκπαίδευση μέτρα για την ευρύτερη πληροφόρηση σχετικά με τις ευκαιρίες που υπάρχουν στο χώρο της μάθησης. 4.1.4.2 Δεύτερο βασικό μήνυμα: Περισσότερες επενδύσεις σε ανθρώπινους πόρους Αισθητή αύξηση των επενδύσεων σε ανθρώπινους πόρους προκειμένου να δοθεί προτεραιότητα στο πιο σημαντικό πλεονέκτημα της Ευρώπης στο λαό της. 4.1.4.2.1 Η ΟΚΕ έχει επίγνωση της πολυπλοκότητας και της ποικιλομορφίας των υφιστάμενων καταστάσεων στα κράτη μέλη όσον αφορά το ύψος και τη σύνθεση της συμβολής στην εκπαίδευση και την κατάρτιση από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα και από τα άτομα. Η ΟΚΕ προτείνει να αναληφθεί μια συστηματική πρωτοβουλία για την λεπτομερή εκτίμηση και αξιολόγηση των σημερινών πρακτικών, οι οποίες υπό τον ενιαίο συντονισμό των ευρωπαϊκών αρχών (π.χ. του CEDEFOP, το οποίο δραστηριοποιείται στον τομέα των προπαρασκευαστικών δράσεων και στο οποίο εκπροσωπούνται ικανοποιητικά οι κοινωνικοί εταίροι) και σε συνεργασία με άλλες σχετικές διεθνείς οργανώσεις (και συγκεκριμένα τον ΟΟΣΑ), θα μπορούσε να διαμορφωθεί μια ευρωπαϊκή έκθεση, η οποία να
- 6 - δίνει πειστικές απαντήσεις στα ερωτήματα που μπορούν να προκύψουν από το Υπόμνημα για την δια βίου μάθηση. 4.1.4.3 Τρίτο βασικό μήνυμα: Καινοτομίες όσον αφορά τη διδασκαλία και τη μάθηση Ανάπτυξη αποτελεσματικών μεθόδων και πλαισίων διδασκαλίας και μάθησης για τη συνεχή εκπαίδευση καθόλη τη διάρκεια της ζωής 4.1.4.3.1 Η ΟΚΕ υποστηρίζει έντονα την ανάγκη θέσπισης ενός γενικού συστήματος εκπαίδευσης και επαγγελματικών προσόντων, την ανάγκη καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας και μάθησης, και βεβαίως την ανάγκη της ευρύτερης χρήσης των νέων τεχνολογιών. Παράλληλα, όμως, υποστηρίζει ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις ήδη υφιστάμενες πρακτικές σε παλαιότερα ανεπίσημα μαθησιακά πλαίσια, καθώς και στις τοπικές και περιφερειακές αρχές που αφορούν την εργασία και τις επιχειρήσεις, στην εξωσχολική μόρφωση των νέων και στην οργανωμένη κοινωνία των πολιτών. Η ΟΚΕ προτείνει μια ευρωπαϊκή προσέγγιση συνεργασίας μεταξύ του 6ου προγράμματος πλαισίου για την έρευνα και των σχετικών ευρωπαϊκών αρχών (και ειδικότερα το CEDEFOP και το EURYDICE). Προτείνει, επίσης, τη σύσταση μιας ευρωπαϊκής ομάδας εμπειρογνωμόνων, η οποία θα προβεί σε βασική εκτίμηση και αξιολόγηση των αποτελεσματικότερων και πλέον σύγχρονων παιδαγωγικών μεθόδων με την κατάλληλη συνεκτίμηση των σημαντικότερων διαφοροποιήσεων των ομάδων στόχων (χωρισμός ομάδων ανά ηλικία, ανά φύλο, κοινωνική θέση, πολιτιστικό και εθνικό υπόβαθρο κτλ). Η έκθεση της ως άνω μονάδας των εμπειρογνωμόνων, κατόπιν αξιολόγησης και επεξεργασίας των συστάσεων - συμπεριλαμβανομένων των συγκεκριμένων εξελίξεων από την ποιοτική συγκριτική αξιολόγηση- θα υποβληθεί στο Συμβούλιο υπουργών παιδείας. Αυτή η ομάδα εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να εκπροσωπεί επαρκώς και τους κοινωνικούς εταίρους. 4.1.4.4 Τέταρτο βασικό μήνυμα: αξιολόγηση της εκπαίδευσης Σημαντική βελτίωση των τρόπων κατανόησης και αξιολόγησης της συμμετοχής και των αποτελεσμάτων της εκπαίδευσης, ειδικά όσον αφορά την εξωσχολική και την άτυπη εκπαίδευση. 4.1.4.4.1 Μια ουσιαστική εφαρμογή των ιδεών που περιλαμβάνονται στα ερωτήματα για την αξιολόγηση της μάθησης στο Υπόμνημα για τη δια βίου μάθηση, είναι σαφώς δυνατή μέσω μιας εντατικής επικοινωνίας και ενός βελτιωμένου διαλόγου μεταξύ των κοινωνικών εταίρων στο σύνολό τους, με τους αρμόδιους φορείς του τομέα της εκπαίδευσης για τη διαδικασία αξιολόγησης και το σύστημα απόκτησης επαγγελματικών προσόντων. Η ΟΚΕ
- 7 - εκφράζει την ετοιμότητά της να δραστηριοποιηθεί για την ανάπτυξη μιας κατάλληλης στρατηγικής με τους οργανωμένους εκπροσώπους του τομέα της γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. 4.1.4.5 Πέμπτο βασικό μήνυμα: Αναθεώρηση των τρόπων προσανατολισμού και παροχής συμβουλών Εξασφάλιση στον καθένα της εύκολης πρόσβασης σε καλής ποιότητας πληροφορίες και παροχή συμβουλών σχετικά με τις δυνατότητες σπουδών σε ολόκληρη την Ευρώπη και καθόλη τη διάρκεια της ζωής. 4.1.4.5.1 Η ανάγκη αξιοποίησης, διεύρυνσης και διαφοροποίησης της συνολικής προσφοράς συμβουλών έχει γίνει επαρκώς σαφής. Είναι, επίσης, σημαντική η επισήμανση ότι χρειάζεται νέα προσέγγιση του επαγγελματικού προσανατολισμού, η οποία πρέπει να εξασφαλίζει την δια βίου πρόσβαση όλων στις υπηρεσίες αυτές και πρέπει να συνδέεται με τη ζήτηση. Η ΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την σημασία που προσδίδει το Υπόμνημα για τη δια βίου μάθηση στο ζήτημα αυτό, το οποίο παρά τις πολυάριθμες προσπάθειες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν έχει λάβει την κατάλληλη προσοχή σε πολιτικό επίπεδο και δεν έχει αναληφθεί ανάλογη δράση. Η ΟΚΕ έχει ήδη καταστήσει σαφές, μέσω προσπαθειών ενημέρωσης στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ότι πρέπει να επιδιωχθεί μια καλύτερη χρηματοδότηση και δικτύωση των ποικίλων σημερινών και πιθανών μελλοντικών προσφορών παροχής υπηρεσιών (όπως περιγράφονται στο πλαίσιο των ερωτημάτων για το θέμα αυτό στο Υπόμνημα για τη δια βίου μάθηση) και να αξιοποιηθεί η εμπειρογνωμοσύνη την οποία διαθέτουν αναμφίβολα οι κοινωνικοί εταίροι λόγω της καθημερινής εργασίας τους με τους πολίτες ιδίως, αλλά όχι αποκλειστικά, ως εργαζόμενοι ή αναζητούντες εργασία. 4.1.4.6 Έκτο βασικό μήνυμα : Να έλθει η εκπαίδευση πιο κοντά στο σπίτι Παροχή δυνατοτήτων εκπαίδευσης καθόλη τη διάρκεια της ζωής όσο πιο κοντά στον τόπο κατοικίας των εκπαιδευομένων με τη χρήση εν ανάγκη τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας. 4.1.4.6.1 Είναι ευχάριστο ότι το Υπόμνημα για τη δια βίου μάθηση αναγνωρίζει σαφώς το δυναμικό των ευρωπαϊκών οργάνων όπως η ΟΚΕ για την προώθηση και την ενίσχυση των εταιρικών σχέσεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Σαφώς, προσφέρει πολλές δυνατότητες βέλτιστης χρήσης των δικτύων και των υποδομών των κοινωνικών εταίρων και άλλων οργανισμών της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, προκειμένου οι υλικοί και ανθρώπινοι πόροι να τεθούν εύστοχα στην υπηρεσία των πολιτών ως
- 8 - μαθητευόμενοι και διδάσκοντες (ακόμη και σε εναλλασσόμενους ρόλους). Η ΟΚΕ θα επεξεργαστεί σχετικά περαιτέρω προτάσεις και συστάσεις. 4.1.5 ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ: Για μια ευρωπαϊκή στρατηγική 4.1.5.1 Σε σχέση με το μεγάλο στόχο της απόκτησης "μιας εκτενούς και εναρμονισμένης ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη δια βίου μάθηση" η ΟΚΕ επισημαίνει τα παρακάτω: 4.1.5.1.1 Τη θεωρεί αναγκαία γιατί πιστεύει: ότι μια καλά σχεδιασμένη και συνειδητή μετάβαση, συνολικά της Ευρώπης, στην ψηφιακή εποχή, την κοινωνία της πληροφορίας και την κοινωνία της γνώσης αποτελεί "εκ των ουκ άνευ" για την προοπτική της επιβίωσής της (με τη μορφή της Ένωσης, και πολύ περισσότερο, με τη μορφή των κρατών-εθνών) 4 ότι τα προβλήματα της μετάβασης είναι, κατά κανόνα, κοινά και συνακόλουθα μια κοινή προσπάθεια καθιστά την επίλυσή τους ευκολότερη (έστω κι αν η προσπάθεια περιοριστεί, καταρχήν, στη διακίνηση και αξιοποίηση των καλών πρακτικών και σε μια ανοιχτή μέθοδο συντονισμού) ότι εκπαιδευτικός είναι ο δρόμος της μετάβασης. 4.1.5.1.2 Τη θεωρεί εφικτή γιατί: εκτιμά ως ευνοϊκή την πολιτική συγκυρία, στο να προχωρήσει η Ένωση σε σχετικές στρατηγικού χαρακτήρα παρεμβάσεις στην εκπαίδευση 5 εκτιμά, επίσης, ότι τα σύγχρονα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ευρωπαίος πολίτης στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας και όχι μόνον, συνηγορούν στο να συμφωνηθούν στο πολιτικό επίπεδο και να γίνουν αποδεκτές στο κοινωνικό επίπεδο παρόμοιες πολιτικές εκτιμά, τέλος, ως θετική την τεχνολογική συγκυρία, αφού μεγάλοι τομείς της εκπαιδευτικής δράσης μπορούν να αναπτυχθούν ενιαία, με την αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας. 4.1.5.1.3 Τη θεωρεί απαραίτητη και πιθανόν αποτελεσματική στην προώθηση της επίλυσης των σύγχρονων ευρωπαϊκών προβλημάτων και ειδικότερα εκείνων που σχετίζονται με: 4 Βλέπε Λευκό Βιβλίο για την εκπαίδευση και την κατάρτιση COM (95) 590 (εισαγωγή)
- 9 - την απασχόληση και την αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει η νέα οικονομία την εξοικείωση των ευρωπαίων πολιτών με την ψηφιακή τεχνολογία την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, τις νέες μορφές ευρωπαϊκής διακυβέρνησης και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, συνολικά. 4.1.5.2 Η ΟΚΕ έχει συνείδηση του ρόλου της και γενικότερα του ρόλου της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στην όποια πορεία ανάπτυξης μιας ενιαίας στρατηγικής για τη δια βίου μάθηση. Γι αυτό και τοποθετείται στο θέμα με ιδιαίτερη ευαισθησία και προσοχή.