Ρ ωμνιός Διμηνιαῖο Νεανικὸ περιοδικὸ τοῦ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ Τιμὴ 2 Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 «Νέοι - Σύγχρονος κόσμος - Παράδοση» Δεῖξε μου τὸν τρόπο καμμένο μου ἔλατο! Χαρίκλειας Καζίλα Σκέψεις καὶ προβληματισμοὶ Σωτηρίου Δεσπότη Κύπρος.Ἡ ἐσχατιὰ τοῦ Ἑλληνισμοῦ Κωνσταντὶνου Λαδᾶ Τὴν γλῶσσα μοῦ ἔδωσαν ἑλληνικὴ... Γεωργίου Ἐξάρχου Ἔρως χριστινικὸς Σεραφεὶμ Κωνσταντίνου Ἕνας θησαυρὸς στὸ Διαδίκτυο! Ἀπόστολου Μυργιώτη, Νικήτας Σταματελόπουλος Ἀμαλίας Δημητροπούλου... Τεῦχος 3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011 / ΠΕΡΙΟ ΙΚΟ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ / ΤΕΥΧΟΣ 7 /ΤΙΜΗ: 4 ΕΥΡΩ ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ «Ἐρῶ» 1 «Ἐρῶ» Τεύχη 1-7 Ἰαν. 2010 - Σεπτ. 2011 ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΑΥΤΟ ΓΡΑΦΟΥΝ: χριστόφορος παπουλᾶκοσ 18-01 - 1861 150 χρόνια ἀπὸ τὴν κοίµησή του. ΑΡΧΙΜ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΠΕΤΤΑΣ ΜΙΧΑΗΛ ΤΡΙΤΟΣ Γ Ε Ω ΡΓΙ ΟΣ Π Α Π Α ΔΟ Π ΟΥΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΡΠΑΤΖΗ ΑΡΧΙΜ. ΝΙΚΟΔ. ΚΑΝΣΙΖΟΓΛΟΥ π. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΡΟΥΤΟΓΛΟΥ ΜΕΡΟΠΗ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΚΟΛΛΙΑΣ Δ ρ. Ε. ΖΕ Λ ΛΙΟΥ- ΜΑΣΤΟΡΟΚ ΩΣΤΑ IΩΑΝΝΗΣ ΑΡΜΕΝΑΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΑΠΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΑΡΙΝΗΣ Π Ε Τ Ρ ΟΣ Τ ΣΟΔΟΥΛΟΣ ΣΤΑΘΗΣ ΠΕΛ ΑΓΙΔΗΣ ΕΙΡΗΝΗ ΑΡΤΕΜΗ ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΤΗΛ. 2310 552 719, 2310 552 713 ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ: www.enromiosini.gr ΗΛΕΚΤΡΟΝIKO ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ: contact@enromiosini.gr
Ρ ωμνιός ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΝΕΟΤΗΤΑΣ IΔΙΟΚΤΗΤΗΣ-ΕΚΔΟΤΗΣ «ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ» ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ Παπαδόπουλος Θεόφιλος-Πρόεδρος Κιν. 6985085012 ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Κατσιαμάνης Δημήτριος ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Καζίλα Χαρίκλεια Κουρῆ Στυλιανὴ Κουρῆ Ἀναστασία Μυργιώτης Ἀπόστολος Παπαδημητρόπουλος Παναγιώτης ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Παπαδόπουλος Γεώργιος ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Ἀνανιάδης Γεώργιος ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ & ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Ξουρίδας Ἰωάννης Περσυνάκη Ἀγγελική Tηλ. 2310 552719 «ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ» ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ Μοναστηρίου 225, 54 628 Μενεμένη-Θεσσαλονίκη, Τηλ. 2310 55 2207, Τηλεμοιότυπο: 2310 55 2209 E mail contact@enromiosini.gr ISSN: 1792-9431 Ἡ ἐπικοινωνία καί συνεργασία μέ νέους εἶναι ἂμεση ἐπιθυμία καί ἐπιδίωξη τοῦ περιοδικοῦ μας. Ἐλπίζουμε ὃτι θά ἀνταποκριθεῖτε κομίζοντας προτάσεις καί ἂρθρα.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 «Νέοι - Σύγχρονος κόσμος - Παράδοση» 4 Γ Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος Ρωμνιός 6 Φωτογραφίες Σύναξης 8 Χαιρετισμὸς ἀπὸ τὸν Πρόεδρο τῆς Ἐ.ΡΩ. Θεόφιλο Παπαδόπουλου 11 Δελτίο Τύπου Σύναξης Ἀναστασίας Κουρῆ 12 Δεῖξε μου τὸν τρόπο καμένο μου ἔλατο! Χαρίκλειας Καζίλα, Γεωπόνου 15 Σκέψεις καὶ προβληματισμοὶ Σωτηρίου Δεσπότη, Μουσικολόγου 20 Κύπρος. Ἡ ἐσχατιὰ τοῦ Ἑλληνισμοῦ Κων/νου Λαδᾶ, Ἀρχηγοῦ Κυπριακῆς Ἀποστολῆς 24 Τὴν γλῶσσα μοῦ ἔδωσαν ἑλληνικὴ... Γεωργίου Ἑξάρχου, Κλασσικοῦ φιλολόγου 28 Ἡ δύναμη τῆς μετάνοιας Λόγος τῶν ἁγίων Μικρή κοινωνία, μεγάλη οἰκογένεια 30 Ἔρως χριστιανικὸς Σεραφεὶμ Γ. Κωνσταντίνου, Φιλολόγου 2
Ρ ωμνιός, τεῦχος 3 34 Μαρίνος Μητραλέξης Πρόσωπα 36 Ἕνας θησαυρὸς στὸ Διαδίκτυο! Ἀπόστολου Μυργιώτη, Μαθηματικοῦ 37 www.romnios.gr Διαδίκτυο Πατριδογνωσία 38 Παναγία Χοζοβιώτισσα Δεσποτίδη Μάρκου, Μαθητῆ λυκείου Ἡ ἱστορία μας 40 Νικήτας Σταματελόπουλος ἢ Νικηταρᾶς Τουρκοφάγος Ἀμαλίας Δημητροπούλου, Θεολόγου 43 Ὁ θάνατος τοῦ παλληκαριοῦ Ἴωνα Δραγούμη 44 Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ἐκ Κονίτσης Ἑορτολογικὰ 46 Σχολια - ζωντας 47 Παρουσίαση βιβλίου «Ἰουλιανὸς ὁ Παραβάτης» Παραβάτης τοῦ Χριστιανισμοῦ, Παραβάτης τοῦ Ἑλληνισμοῦ, Γιάννης Κ. Τσέντος Δημήτρη Σαμπατζιώτη Ἐξώφυλλο: Θ. Λειτουργία στὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Ἀχιλλίου 3
Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 «Νέοι - Σύγχρονος κόσμος - Παράδοση» Γ Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος Ρωμνιός Μὲ ἐπιτυχία ὁλοκληρώθηκε ἡ Γ Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος πού διοργάνωσε ἡ «ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥ- ΝΗ» τὸ Σάββατο καὶ τὴν Κυριακὴ 27 καὶ 28 Αὐγούστου 2011 στὸ Δημοτικὸ Ὠδεῖο Λάρισας μὲ θέμα:«νέοι-σύγχρονος κόσμος- Παράδοση». Νωρὶς τὸ ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου νέοι ἀπ ὅλη τὴν Ἑλλάδα συγκεντρώθηκαν στὴ ζεστὴ καὶ φιλικὴ πόλη τῆς Λάρισας γιὰ τὴν Τρίτη Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος τῆς Ἑνωμένης Ρωμηοσύνης. Ἡ κεντρικὴ γεωγραφικὴ θέση τῆς πόλης εὐνόησε τὴν εὔκολη πρόσβαση τῶν ταξιδιωτῶν ἀπὸ ὅλο τὸν Ἑλλαδικὸ χῶρο καὶ τὴν Κύπρο. (Ἀθήνα, Ἀλεξανδρούπολη, Ἀριδαία, Βέροια, Βόλο, Β. Ἤπειρο, Γιαννιτσά, Γρεβενά, Δράμα, Ἡγουμενίτσα, Ἠλεία, Θεσσαλονίκη, Ἰωάννινα, Κατερίνη, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Κόνιτσα, Κόρινθο, Λάρνακα, Λάρισα, Λαγκαδά, Λαμία, Λῆμνο, Λουτράκι, Μυτιλήνη, Νάουσα, Ναύπλιο, Πάρο, Πάτρα, Πειραιά, Πτολεμαΐδα, Ρόδο, Σέρρες, Τρίκαλα, Φλώρινα καὶ Χανιὰ). Τὶς ἐκδηλώσεις χαιρέτισε στὴν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαρίσης καὶ Τυρνάβου κ. Ἰγνατίου, ὁ ὁποῖος μετέφερε τὴν ἀγάπη τοῦ ἐγχώριου μητροπολίτη γιὰ τοὺς νέους καὶ τὸ πατρικό του ἐνδιαφέρον γιὰ τὶς ἀνησυχίες καὶ τοὺς προβληματισμούς τους. Ὁ πρόεδρος τοῦ σωματείου ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥ- ΝΗ κ. Θεόφιλος Παπαδόπουλος μὲ μία σύντομη εἰσαγωγή, προετοίμασε τὸ κοινὸ γιὰ τὸ περιεχόμενο τῶν εἰσηγήσεων καὶ τὸ κλίμα τῆς βραδιᾶς μὲ ἕνα καλωσόρισμα - ὑπενθύμιση τῆς ἔννοιας τῆς παράδοσης ὅπως τὴν ἀντιλαμβανόμαστε ὅλοι κάθε καλοκαίρι ἐπιστρέφοντας στὸ «χωριὸ» ἀπὸ τὸ ὁποῖο καταγόμαστε γιὰ νὰ συναντήσουμε ζωντανὴ τὴν ἑλληνορθόδοξη παράδοση τῶν Ἑλλήνων. Τὸν κύκλο τῶν εἰσηγήσεων ἄνοιξε ὁ κ. Γεώργιος Ἔξαρχος (φιλόλογος). Ὁ ὁμιλητὴς διάλεξε τὸν τίτλο τοῦ ποιήματος τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη «Τὴ γλῶσσα μοῦ ἔδωσαν ἑλληνικὴ» σὰν τίτλο καὶ τῆς δικῆς του εἰσήγησης. Πιστὸς σὲ αὐτὸν τὸν τίτλο, μετέφερε μὲ ζωντάνια καὶ θέρμη τὴ μοναδικότητα, τὴ σπουδαιότητα καὶ τὴ μαγεία τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ζωγραφίζοντας τὴ δύναμή της μὲ ρήσεις συγχρόνων καὶ παλαιοτέρων γι αὐτήν, μὲ παραδείγματα, μὲ μνεῖες ἑλληνικότητος καὶ πατριδογνωσίας, αὐτοσυνειδησίας καὶ αὐτογνωσίας μέσῳ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας. Ὁ πρῶτος εἰσηγητὴς ἀναφέρθηκε στὴ γλώσσα σὰν στοιχεῖο τῆς παράδοσης ποὺ παραδίδεται ζωντανή. Αὐτὴν τὴ ζωντάνια μετέδωσε ἡ δεύτερη εἰσηγήτρια κ. Χαρίκλεια Καζίλα (γεωπόνος) ποὺ ἀναφέρθηκε στὴν προσωπική της ἐμπειρία ἀπὸ τὴν ἐπιστημονικὴ μελέτη τῶν ἀπομειναριῶν μετὰ τὴν πυρκαγιὰ στὸ δάσος τῆς Πάρνηθας. Ἕνα καμένο ἔλατο ποὺ κρύβει μέσα του ὑποσχέσεις τῆς Ἄνοιξης καὶ ἡ μελέτη περιπτώσεων ποὺ κρύβουν ἐπίσης τὴν ἐλπίδα, ἀποτέλεσαν ἀφορμὴ γιὰ σκέψη καὶ ἐξαγωγὴ συμπερασμάτων γιὰ τὸ περιβάλλον μας καὶ ὄχι μόνο. Ὁ τρίτος εἰση- 4
γητὴς κ. Σωτήριος Δεσπότης (μουσικολόγος συνθέτης) βιωματικὰ κατέθεσε σκέψεις καὶ προβληματισμούς του μὲ τὴν ἀφορμὴ τῆς Σύναξης τῶν Νέων γύρω ἀπὸ τὸ θέμα τῆς παράδοσης. Κατὰ τὴ διάρκεια κάποιας πτήσης του ἀπὸ τὸ ἐξωτερικὸ πρὸς τὴν Ἑλλάδα κατέγραψε μὲ σύγχρονο τρόπο παραδοσιακὲς στιγμὲς στὸν βίο τῶν νεοελλήνων καὶ μὲ συναίσθημα ἀπέδειξε πόσο πολύτιμες αὐτὲς εἶναι γιὰ τὴν καθημερινότητα ὅλων. Οἱ εἰσηγήσεις ὁλοκληρώθηκαν μὲ τὸν ἀρχηγὸ τῆς Κυπριακῆς ἀποστολῆς κ. Κωνσταντῖνο Λαδᾶ νὰ κάνει μία σύντομη ἀναφορὰ στὸν πολιτιστικὸ σύλλογο «Ὀρμήδεια», τοὺς σκοποὺς καὶ τὶς δράσεις του, ἐνῷ στὴ συνέχεια μετέφερε στὸ ἀκροατήριο τὴν ἡρωικὴ παράδοση τῶν Κυπρίων, μνημονεύοντας τὸν Εὐαγόρα Παλληκαρίδη καὶ τὸν Γρηγόρη Αὐξεντίου. Οἱ νεανικὲς μορφὲς τῶν σύγχρονων ἡρώων του Κυπριακοῦ Ἀγώνα ζωντάνεψαν γιὰ νὰ δώσουν γιὰ ἄλλη μία φορὰ τὸ διαχρονικό τους μήνυμα. Ἀκολούθησε συζήτηση, ἐρωτήσεις, τοποθετήσεις καὶ προβληματισμοὶ μὲ ἀφορμὴ τὶς εἰσηγήσεις. Στὸ δεύτερο μέρος τῆς ἐκδήλωσης τοῦ Σαββάτου ἡ παράδοση παρουσιάστηκε σὲ μία ἀπὸ τὶς αὐθεντικὲς σύγχρονες μορφές της: μὲ τὴν παρουσίαση χορῶν καὶ τραγουδιῶν ἀπὸ διάφορες περιοχὲς τῆς Ἑλλάδος. Τρεῖς πολιτιστικοὶ σύλλογοι ἐκπροσώπησαν τὴ ζωντανὴ παράδοση τριῶν μαρτυρικῶν καὶ ἱστορικῶν περιοχῶν: τῆς Κύπρου, τῆς Βορείου Ἠπείρου καὶ τοῦ Πόντου. Ὁ πολιτιστικὸς σύλλογος «Ὀρμήδεια», ὁ σύνδεσμος Βορειοηπειρωτῶν Θεσσαλίας «Ο ΠΥΡ- ΡΟΣ» καὶ ἡ «Εὔξεινος Λέσχη» ποντίων καὶ μικρασιατῶν Τρικάλων, ἔκλεισαν τὴν πρώτη ἡμέρα τῶν ἐκδηλώσεων ἐντυπωσιάζοντας καὶ συγκινώντας τοὺς παρευρισκόμενους. Τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς, μετὰ τὴ συμμετοχὴ ὅλων στὴ Θεία Λειτουργία στὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Ἀχιλλίου, ἀκολούθησε θεατρικὴ παράσταση στὸ Δημοτικὸ Ὠδεῖο Λάρισας ἀπὸ τὴ θεατρικὴ σκηνὴ τοῦ πνευματικοῦ κέντρου τῆς Ι. Μ. Κίτρους Πιερίας. Τὰ παδιὰ ἀπὸ τὴν Κατερίνη παρουσίασαν τὴν «Καταιγίδα» τοῦ Ἀλέξανδρου Ὀστρόφσκι. Πρόκειται γιὰ ἕνα κλασικὸ ἔργο τοῦ κορυφαίου ρώσου συγγραφέα, ποὺ πραγματεύεται τὴν ἱστορία μίας ἀστικῆς οἰκογένειας, ὅπου κυριαρχεῖ ἡ «τυραννικὴ» πεθερὰ καὶ ἡ νύφη πού κάνει τὸ λάθος νὰ παραστρατήσει, ἐνῷ ὁ γιὸς παρακολουθεῖ τὶς ἐξελίξεις χωρὶς νὰ ἀντιδρᾶ. Τὸ κυρίαρχο μήνυμα ποὺ βγαίνει μέσα ἀπὸ τὴ θεατρικὴ παράσταση, εἶναι αὐτὸ τῆς μετάνοιας. Τὸ μεσημέρι πραγματοποιήθηκε γεῦμα πάνω στὸ Φρούριο τῆς Λάρισας ποὺ ἀποτέλεσε εὐκαιρία γνωριμίας μεταξὺ τῶν μελῶν καὶ σχολιασμοῦ τῶν ἐκδηλώσεων τῆς διημερίδας. Στὸ τέλος μάλιστα πολλοὶ ἀπὸ τοὺς συμμετέχοντες τραγούδησαν ρωμαίϊκα τραγούδια γεμίζοντας μὲ ζωντάνια τὴν αἴθουσα. Ἡ σύναξη μὲ ἐπιτυχία μετέδωσε τοὺς προβληματισμοὺς νέων ἀνθρώπων γιὰ τὴν ἑλληνικὴ παράδοση, πολλαπλὰ ἐνέπνευσε τὴ ζωντανὴ βιωματικὴ προσέγγισή της καὶ ἐνέπνευσε τὴ διάθεση γιὰ σύγχρονες δράσεις. _ Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 5
Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 Χοροὶ τοῦ Πόντου ἀπὸ τὴν Εὔξεινο Λέσχη Ποντίων καὶ Μικρασιατῶν Τρικάλων Χοροὶ τῆς Κύπρου ἀπὸ τὸν Πολιτιστικὸ Ὅμιλο «Ὀρμήδεια» τῆς Κύπρου 6 Θεατρικὴ παράσταση στὸ Δημοτικὸ ὠδεῖο ἀπὸ τὴ θεατρικὴ σκηνὴ τοῦ πνευματικοῦ κέντρου τῆς Ἱ. Μ. Κίτρους
«Νέοι - Σύγχρονος κόσμος - Παράδοση» Χοροὶ Βορ. Ἠπείρου ἀπὸ τὸν Σύνδεσμο Βορειοηπειρωτῶν Θεσσαλίας «Ο ΠΥΡΡΟΣ» 7
Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 «Νέοι - Σύγχρονος κόσμος - Παράδοση» Χαιρετισμὸς ἀπὸ τὸν Πρόεδρο τῆς Ἐ.ΡΩ. Θεόφιλου Παπαδόπουλου Πανοσιολογιώτατε, ἐκπρόσωπε τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Λαρίσης κ. Ἰγνατίου, Ἀγαπητοὶ φίλοι καὶ φίλες τῆς Ἑνωμένης Ρωμηοσύνης, καλησπέρα. Ἐκ μέρους τοῦ Δ.Σ. καὶ τῶν μελῶν τοῦ Σωματείου τῆς Ἑνωμένης Ρωμηοσύνης σᾶς καλωσορίζω στὴν ἀποψινὴ Σύναξή μας. Ἀρχικά, θὰ θέλαμε νὰ εὐχαριστήσουμε τὸ Δημοτικὸ Συμβούλιο τῆς πόλης τῆς Λάρισας, τὸν Πρόεδρο τοῦ Δημοτικοῦ Συλλόγων γιὰ τὴ συμμετοχή τους. Εὐχαριστοῦμε ὅλους τούς φίλους γιὰ τὴ συμβολὴ τους προκειμένου νὰ πραγματοποιηθεῖ ἡ Διημερίδα μας. Εὐχαριστοῦμε καὶ τὸν Σεβασμιώτατο γιὰ τὴν εὐλογία του. Θὰ ἤθελα νὰ τονίσω ὅτι εἶναι ἡ Τρίτη προσπάθεια Πανελλήνιας Σύναξης τῶν μελῶν καὶ τῶν φίλων τοῦ Σωματείου. Ὑπενθυμίζω ὅτι οἱ ἄλλες δύο πραγματοποιήθηκαν πέρυσι, στὴν Κόνιτσα καὶ στὸν Βόλο. Ὠδείου κ. Γιαννούλα Κων/νο, καθὼς καὶ τοὺς ὑπολοίπους φορεῖς γιὰ τὴν πρόθυμη διάθεση αὐτοῦ του θαυμάσιου χώρου καθὼς καὶ γιὰ ὅλες τὶς ὑπόλοιπες παροχὲς καὶ διευκολύνσεις σὲ ὅ,τι χρειαστήκαμε. Ἐπίσης, εὐχαριστοῦμε τὴν Ὀργανωτικὴ Ἐπιτροπὴ καὶ τὸν τομέα τῆς Νεότητος γιὰ τὸν κόπο τους καὶ τὸν χρόνο τους. Εὐχαριστοῦμε τοὺς εἰσηγητὲς καὶ τὰ μέλη τῶν Ἀνάλογα μὲ τὴ διάθεσή σας καὶ τὶς προτάσεις σας ἐλπίζουμε σύντομα νὰ ὀργανώσουμε καὶ τὴν Τέταρτη, σὲ πόλη ποὺ ἐσεῖς θὰ προτείνετε καὶ θὰ ἐπιλέξετε, ἀπόφαση ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ βγεῖ μὲ τὴν ὁλοκλήρωση τῶν ἐργασιῶν τῆς διημερίδας μας. Τώρα, ἐπειδὴ ἕνας ἀπὸ τοὺς σκοποὺς τοῦ Σωματείου μας εἶναι ἡ μελέτη καὶ ἡ προβολὴ τῶν Ἀξιῶν τοῦ Γένους μας καὶ ἡ 8
ἐπιστροφή μας σὲ αὐτές, ἐπιτρέψτε μου, ἀντὶ ἄλλου, νὰ σᾶς διαβάσω ἕνα ἄρθρο ἑνὸς δημοσιογράφου, ποὺ ἔγραψε στὴν ἐφημερίδα «Πρῶτο Θέμα», λίγους μῆνες πρίν. Τοῦ Νίκου Ἀλιάγα. Γράφει λοιπόν: «Ὅλοι ἐπιστρέφουν στὰ χωριά τους. μηδέν. Κι ἕνα πρωὶ ἔφυγες, ἴσως γιατί δὲν εἶχες ἄλλες ἐπιλογές., ἴσως καὶ νὰ ἔφυγες γιὰ λάθος λόγους. Σὲ ἓξι μῆνες ἄλλαξες τὴν προφορά σου, ἔφαγες τὰ λεφτὰ τοῦ χωραφιοῦ ποὺ πούλησε ὁ πατέρας σου. Στὴν πόλη σπουδὲς δὲν τελείωσες, ἔτρεχες πίσω Γενέτειρα. Ἐκεῖ ἀπ ὅπου ξεκίνησαν ὅλα. Καὶ μὴν ἀκούω τὶς γνωστὲς ἀνοησίες περὶ ἀστικῆς τάξεως «Ἐμεῖς δὲν εἴμαστε ἀπὸ χωριό»-, ὅλοι οἱ Ἕλληνες ἔχουμε κάπου ἕναν παπποὺ ποὺ κοιμᾶται στὸν ἴσκιο μίας μουριᾶς καὶ μία γιαγιὰ ποὺ ἀνάβει καντήλι στὸν οἰκογενειακὸ τάφο λίγο πρὶν ἀπὸ τό σούρουπο. Ἡ μικροκοινωνία τοῦ χωριοῦ δὲν σὲ περιμένει μὲ ἀνοιχτὲς ἀγκάλες, οὔτε ὅμως σὲ διώχνει ἀναγκαστικά. Στὴν καλύτερη περίπτωση σὲ παρατηρεῖ, στὴ χειρότερη σὲ κουτσομπολεύει. Κάποτε μισοῦσες τὸ λάλημα τοῦ κόκορα, τὶς κουνουπιέρες τῆς γιαγιᾶς, τὸν θεῖο τῆς γειτονιᾶς πού σοῦ ἔφερνε ζεστὸ ζυμωτὸ ψωμὶ καὶ τὸ τσίμπαγε ὅταν σὲ φιλοῦσε, τὸ καφενεῖο τῆς γειτονιᾶς κάτω ἀπὸ τὸν πλάτανο πού σοῦ φαινόταν μίζερο καὶ ἀνιαρό. Καὶ ἐσὺ ὀνειρευόσουν πρωτεύουσα, ἐλευθερία, μοντέρνα ζωή. Ἴσως μὲ τὸ δίκιο σου Κορόιδευες τὸν ξάδελφό σου ποὺ ἔφευγε χαράματα στὰ χωράφια πάνω σ ἕνα τρίκυκλο, ἐνῷ ἐσὺ γύριζες ἀπὸ τὰ γλέντια καὶ τὸν ἀποκαλοῦσες φουκαρά, ντεμοντέ. Ἤθελες ἐξέλιξη, ἤθελες κάτι ἄλλο, ρὲ παιδί μου. Διάβαζες τὰ περιοδικά, ἤθελες νὰ πᾶς στὴν τηλεόραση, νὰ γίνεις γνωστὸς νὰ ταξιδέψεις, ν ἀρχίσεις τὴ ζωή σου ἀπὸ τὸ ἀπὸ κοσμικοὺς καὶ βουλευτάδες, κάνοντας χαμαλίκι καὶ μικροδουλειές. Στὴν καλύτερη ἔκανες θυσίες, σπούδασες, ἀλλὰ δὲν παρακάλεσες, δὲν ξεπούλησες βασικὲς ἀρχὲς γιὰ νὰ σὲ βολέψει κάποιος σὲ μία θεσούλα. Δὲν θέλησες νὰ ἐπιστρέψεις στὸ χωριὸ δίχως φτερά. Προτίμησες τὸ παξιμάδι καὶ τὶς ἐλιὲς τῆς μεγαλούπολης στὸ σοῦπερ μάρκετ τῆς γειτονιᾶς σου ἀπὸ τὶς ἐλιὲς τοῦ παπποῦ καὶ τῆς γιαγιᾶς στὸ χωριό. Λίγο ἀπὸ περηφάνια, λίγο ἀπὸ ντροπή, ἔκανες χρόνια νὰ πατήσεις. Καὶ ὅταν ἐρχόσουν, αὐτὸ δὲν γινόταν μὲ τὸ ΚΤΕΛ, ἀλλὰ μὲ καλὸ ἁμάξι κι ἂς ἦταν δανεικό. Στὸ μεταξὺ κάποιοι ἄλλοι ποὺ ἔμειναν «πίσω» στὰ πάτρια ἐδάφη θέλησαν καὶ αὐτοὶ νὰ ἐκμοντερνιστοῦν, πούλησαν ἐλαιῶνες, γαϊδουράκια καὶ ἄλογα γιὰ αὐτοκίνητα γερμανικῆς κατασκευῆς μὲ πολλοὺς ἵππους. Πούλησαν αἰωνόβια χωράφια καὶ τὶς κληματαριὲς τῶν προγόνων γιὰ νὰ ἀνοίξουν μπὰρ ἢ καφετέρια μὲ φρουτάκια. Παρέδωσαν σκῆπτρα, παραδόσεις καὶ ἀνεξίτηλες ἀξίες γιὰ νὰ πληρώσουν στὸ τέλος τῆς ζωῆς τους δόσεις καὶ γραμμάτια. Ὅσοι ξέκοψαν ἀπὸ τὴ γῆ τους ἔχασαν τὸν δρόμο γιὰ τὴν Ἰθάκη. Ἀργὰ ἢ γρήγορα ὅλοι ἐπιστρέφουν στὸ χωριό τους, λίγοι ὅμως μὲ τὴ σοφία τοῦ Ὀδυσσέα. Καθεὶς ἐπιστρέφει γιὰ 9
Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 10 τοὺς δικούς του λόγους ἴσως ἡ εὐτυχία νὰ βρίσκεται σὲ ἁπλὰ πράγματα. Ἐκεῖ, στὸ χωριουδάκι ποὺ ἀφήσαμε πίσω καὶ ποὺ δὲν εἶχε φαινομενικὰ τίποτα τὸ συναρπαστικὸ νὰ μᾶς προσφέρει, μπορεῖ ὅμως σήμερα νὰ μᾶς διδάξει τὴν οὐσία ποὺ χάθηκε στὴν πορεία. Αὐτὴ ἡ σπιθαμὴ γῆς μπορεῖ νὰ μᾶς συμφιλιώσει μὲ τὸν χρόνο καὶ μὲ τὸ πέρασμά του, νὰ μᾶς κάνει νὰ πάψουμε νὰ ἀναζητοῦμε ἁρμονία στὰ κίβδηλα. Νὰ ξυπνᾶς μὲ τὴ δροσούλα, νὰ ἀποκοιμιέσαι μὲ τὸν γκιόνη καὶ μὲ τὴν εὐωδιὰ τῶν γιασεμιῶν ποὺ ἔσπειρε κάποτε ὁ προπάππους σου στὸ καλντερίμι. Σκαλίζοντας τὸν δικό σου μπαξέ, ἀργὰ ἢ γρήγορα θὰ βρεῖς τὸν θησαυρό σου. Αὐτὸ πού σοῦ ἀνήκει στὰ ἀλήθεια καὶ τὸ ὁποῖο δὲν σοῦ τὸ πῆραν ἀκόμα.» Νομίζω ὅτι πρόκειται γιὰ ἕνα κείμενο ποὺ ἔχει μέσα του ὅλες αὐτὲς τὶς ἀξίες γιὰ τὶς ὁποῖες ἀγωνιζόμαστε ἀπὸ τὴ μία νὰ ἀποκτήσουμε καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη νὰ προβάλουμε. Εἶναι ἡ Παράδοσή μας αὐτὲς οἱ ἀξίες καὶ αὐτὸ θὰ προσπαθήσουμε νὰ τονίσουμε καὶ στὴν Ἡμερίδα ποὺ διοργανώνουμε στὴν Ἀθήνα, στὶς 10/9, στὸ Πολεμικὸ Μουσεῖο, μὲ θέμα: «Η ΕΛΛΗΝΟΡ- ΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΑΣ, ΘΕΜΕΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΡΘΩΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ», γιατί ὅπως εἶπε καὶ ὁ Χρόνης Ἀηδονίδης, χωρὶς Παράδοση δὲν ὑπάρχουμε ὡς Ἔθνος». Αὐτὴ ἡ προσπάθεια ὅμως γιὰ νὰ πετύχει χρειάζεται νὰ δώσουμε τὸν ἀγώνα τὸν καλό, ἀπαιτεῖ θέληση, κόπο, χρόνο, διάθεση γιὰ προσφορά, ὑπομονή, ἐπιμονὴ καὶ ἄλλα πολλὰ, ἀλλὰ κυρίως ὀργάνωση. Στὸ ἄκουσμα τῶν παραπάνω βέβαια δὲν χρειάζεται νὰ μᾶς πιάνει πανικὸς οὔτε ἄγχος. Σὲ αὐτὸν τὸν ἀγώνα ὁ καθένας ἀπὸ ἐμᾶς θὰ κάνει αὐτὸ ποὺ μπορεῖ, ἀνάλογα μὲ τὰ χαρίσματά του, τὶς ἱκανότητές του, τὶς κλίσεις του καὶ νὰ εἴμαστε σίγουροι ὅτι δὲν εἴμαστε μόνοι μας, ὅτι δὲν ἔχει χαθεῖ τίποτε, ὅτι τὸ καλὸ ὑπάρχει καὶ κυριαρχεῖ, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν. Περιμένει μόνο νὰ δείξουμε λίγη διάθεση καὶ τότε Αὐτὸς θὰ μᾶς πάρει ἀπὸ τὸ χέρι καὶ θὰ μᾶς δείξει τὸν δρόμο καὶ θὰ μᾶς ὁδηγήσει. Στὶς μέρες μας, ἀκόμη περισσότερο τώρα, νομίζω πὼς μᾶς χρειάζεται ἡ Πατρίδας μας, γι αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ λείψει ἀπὸ αὐτὸν τὸν ἀγώνα. Σὰν Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη ἔχουμε ἀνθρώπους σὲ κάθε πόλη σχεδόν. Τὰ ὀνόματά τους ὑπάρχουν ἀνάμεσα στὸ ὑλικὸ ποὺ σᾶς παραδόθηκε κατὰ τὴν εἴσοδό σας στὴν αἴθουσα. Κι ἂν δὲν ὑπάρχει κάποιος στὴν πόλη ποὺ κατοικεῖτε γίνετε ἐσεῖς ὁ «πυρήνας», ὁ συντονιστὴς καὶ ἀναζητῆστε καὶ ἄλλους γύρω σας, συλλόγους, φορεῖς, ἀνθρώπους, ἑνῶστε τὶς δυνάμεις σας, πεῖτε τὶς προτάσεις σας, τὶς σκέψεις σας, τοὺς προβληματισμούς σας. Μὴ διστάζετε νὰ ἐπικοινωνήσετε, γράψτε μας, τηλεφωνῆστε μας, ἂς προσπαθήσουμε νὰ ἑνωθοῦμε, γιὰ τὴν Ἑλλάδα μας, τὸ Γένος μας, ἂς ξαναγίνουμε πάλι Ρωμ-νιοί. Σᾶς εὐχαριστοῦμε. _
Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 «Νέοι - Σύγχρονος κόσμος - Παράδοση» Δελτίο Τύπου Σύναξης Ἀναστασίας Κουρῆ Τὸ σωματεῖο Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη πραγματοποίησε πολὺ ἐπιτυχημένη Διημερίδα τὸ Σάββατο καὶ τὴν Κυριακὴ 27 καὶ 28 Αὐγούστου 2011, στὴν αἴθουσα ἀπὸ δύσκολες καταστάσεις δίνοντας Χάρη καὶ χαρά. Τὸ πρόγραμμα ὁλοκληρώθηκε μὲ τὴν ἐκπληκτικὴ παρουσίαση παραδοσιακῶν χορευτικῶν συγκροτημάτων ἀνεβάζοντας τὸ τοῦ Δημοτικοῦ Ὠδείου Λαρίσης. Τὸ Σάββατο 27 Αὐγούστου, ἔγιναν εἰσηγήσεις ἀπὸ σημαντικὰ μέλη τοῦ σωματείου ποὺ ἀναφέρθηκαν στὰ προβλήματα τῶν νέων καὶ γενικότερα τοῦ σύγχρονου κόσμου. Στὶς ὁμιλίες τους ἔδωσαν ἔμφαση στὴ σημασία τῆς ἑλληνορθόδοξης παράδοσης καὶ στὸν δύσκολο πνευματικὸ ἀγώνα ποὺ πρέπει νὰ ἀναλάβει ὁ καθένας μας στὴ ζωή, καθὼς αὐτὰ ἔρχονται σ ἀντίθεση μὲ τὸ εὐδαιμονιστικὸ πνεῦμα τῆς ἐποχῆς μας. Ἀκολούθησε συζήτηση μελῶν τοῦ σωματείου μὲ τοὺς νέους γιὰ τοὺς σύγχρονους προβληματισμούς τους. Δόθηκαν ἀπαντήσεις σὲ καίρια ζητήματα καὶ ἰδιαίτερα τονίστηκε ἡ σπουδαιότητα τῆς Ἐκκλησίας ποὺ προσφέρει λύσεις γιὰ τὴν ἔξοδο κέφι καὶ τὴ διάθεση τῶν συμμετεχόντων. Τὴν Κυριακὴ 28 Αὐγούστου, τὸ σωματεῖο Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη παρακολούθησε θεία Λειτουργία στὸν Ἱερὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Ἀχιλλίου καὶ στὴ συνέχεια ἔλαβε χώρα στὸ Δημοτικὸ Ὠδεῖο θεατρικὴ παράσταση βασισμένη στὸ μυθιστόρημα «Ἡ Καταιγίδα» τοῦ Ἀλεξάνδρου Ἡ Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη εἶναι ἕνα μὴ κερδοσκοπικὸ σωματεῖο καὶ ἀπευθύνεται σ αὐτοὺς ποὺ ἀναζητοῦν νὰ ἀποκτήσει νόημα ἡ ζωὴ τους μέσα ἀπὸ τὶς παραδόσεις τοῦ γένους μας καὶ τὴν καλλιέργεια τῆς ἑλληνικῆς συνείδησης. Τὸ πρόγραμμα τῶν ἐκδηλώσεων παρακολούθησε πλῆθος νέων. Αὔγουστος 2011. _ 11
Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 «Νέοι - Σύγχρονος κόσμος - Παράδοση» Δεῖξε μου τὸν τρόπο καμμένο μου ἔλατο! Χαρίκλειας Καζίλα Γεωπόνου Εἰσηγήσεις 12 Στὶς λίγες καὶ ταπεινὲς σκέψεις ποὺ ἔβαλα στὸ χαρτὶ μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς συνάντησής μας σκέφτηκα νὰ βάλω μία πινελιὰ χρονολογικὴ καὶ τοπολογική. Ὄχι κατατάσσοντας τὰ γεγονότα, ἁπλὰ παραθέτοντάς τα σὲ μία προσπάθεια νὰ βρῶ τὸ μέλι, ὅπου ὑπάρχει. Ξεκινάω λοιπὸν ἀπὸ μία ἐπίσκεψή μας μὲ τὸ Ἐργαστήριο τοῦ Γεωπονικοῦ στὸν Ἐθνικὸ Δρυμὸ τῆς Πάρνηθας γιὰ νὰ καταλήξω παίρνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ τί ἄλλο; Ἀπὸ τὰ πολλὰ καμένα ἔλατα ποὺ ἀντικρύσαμε τότε... Άνοιξη 2008. Φυσιολογία Καταπονήσεων. Ἄσκηση πεδίου στὴν καμένη Πάρνηθα, στὸν πάλαι ποτὲ Ἐθνικὸ Δρυμό. «Καὶ τί θὰ δοῦμε, δάσκαλε; Τί ἄσκηση μποροῦμε νὰ κάνουμε σὲ ἕνα καμμένο οἰκοσύστημα; Τί μπορεῖ νὰ μᾶς ψυθιρίσει ἕνα πεθαμένο, ἕνα καμμένο δέντρο;» Χαμογελοῦσε ὁ Καραμπού, ἔτσι τὸν λέγαμε τὸν καθηγητή μας, καὶ μᾶς ἔλεγε ὅτι εἴμαστε τυχεροὶ μέσα στὴν ἀτυχία μας γιατί θὰ κάναμε δενδροχρονολόγηση, δηλαδὴ μία ἄσκηση ποὺ θὰ ὑπολογίζαμε τὴν ἡλικία τοῦ δέντρου μὲ βάση τὸν ἀριθμὸ τῶν δακτυλίων του, ἀλλὰ καὶ θὰ ἐπαληθεύαμε τὶς καιρικὲς συνθῆκες ἀπὸ τὸ μετεωρολογικὸ σταθμὸ μὲ βάση τὸ πάχος τους. Δὲν ἀργήσαμε νὰ φτάσουμε στὴ θέση Ἁγ. Τριάδα. Μᾶς κόπηκε ἡ ἀνάσα! Ὁ τόπος ἦταν γυμνὸς σὰν νὰ εἶχαν σβήσει τὰ φῶτα τῆς σκηνῆς στὸ θέατρο καὶ νὰ εἶχε βασιλέψει ἕνα ἀτέλειωτο γκρί. Τὴ θέση τῶν ὄμορφων πεύκων καὶ ἐλάτων εἶχαν πάρει τὰ καμένα ἀπομεινάρια τους, ὅπου δὲν εἶχαν ἀποψιλωθεῖ ἀπὸ τὴ δασικὴ ὑπηρεσία. Εἶχαν περάσει σχεδὸν 9 μῆνες ἀπὸ τὴ μεγάλη πυρκαγιὰ καὶ οἱ ἐργασίες ἀνάπλασης τοῦ τοπίου εἶχαν ξεκινήσει γιὰ τὰ καλά. Ἤδη οἱ καμένοι κορμοὶ εἶχαν φτιαχτεῖ σὲ κορμοδέματα γιὰ νὰ ἐμποδίζουν τὴ διάβρωση τοῦ ἐδάφους. Μπήκαμε στὰ μονοπάτια τοῦ καμένου δάσους μὲ περίεργα συναισθήματα. Ἦταν μεγάλη ἡ ἀπώλεια τοῦ δρυμοῦ τῆς Πάρνηθας. Ἀλλὰ εἶχε καθαρὸ κρύο καὶ ζεστὸ ἥλιο ἐκεῖνο τὸ πρωινό. Σὰν ὅλα τὰ καμένα ἔλατα ἐκεῖ γύρω νὰ ἔκρυβαν ἕνα μυστικό, σὰν ἡ γῆ νὰ ἔκρυβε μέσα της μιά ἄνοιξη. Τώρα πού τὸ σκέφτομαι, τὴ μεγάλη ἀπώλεια τὴν ἔχουμε, τὴν ἄνοιξη ποῦ θὰ τὴν βροῦμε, καμμνο μου ἔλατο; Καλοκαίρι 2011. Πλατεία Συντάγματος, Πλατεία Κλαυθμῶνος, Βουλή, Σχολή, δουλειά, σπίτι μου, σπίτι σου. Ζέστη πολλή. Μιά διάθεση ἰσοπέδωσης στὰ πρόσωπα τῶν ἀνθρώπων. Μιά γκρίνια καὶ μιά μιζέρια ταλανίζει τοὺς πολίτες τῆς χώρας σχεδὸν 2 χρόνια τώρα. Καὶ ὄχι ἀδικαιολόγητα: στὶς πιὸ πολλὲς οἰκογένειες ὑπάρχει τουλάχιστον ἕνας ἄνεργος. Τὰ χρήματα δὲν εἶναι εὔκολο νὰ βγοῦν, οἱ συντάξεις καὶ τὰ ἐπιδόματα κόβονται, ἡ ἀσφάλιση ἔχει πάρει τὴν κάτω βόλτα. Ὅλα κινοῦνται μὲ τὴν ταμπέλα μίας κρίσης ποὺ κανένας πιὰ δὲν πιστεύει. Μᾶς εἶπαν ὅτι τὸ νὰ ἀπεργοῦμε καὶ νὰ βγαίνουμε στοὺς δρόμους εἶναι μιά λύση.
(βλέπε ἀγανακτισμένους, ἀριστερούς, δεξιούς, ἐμένα, ἐσένα, τὴ γειτόνισσα). Ἀφοῦ πρῶτα ἐξευτέλισαν τὴν ἀντυνομία μετὰ μᾶς εἶπαν ὅτι τὰ ΜΑΤ εἶναι ἀδέλφια μας, γραφικὰ ἀπομεινάρια τοῦ Πολυτεχνείου. Μᾶς εἶπαν ὅτι ἡ κρίση εἶναι οἰκονομικὴ καὶ ὄχι προσωπική. Καὶ ὅτι πρέπει νὰ κάνουμε ὑπομονή. Ὄχι νὰ κουνηθοῦμε, νὰ κουνήσουμε τὸ χέρι μας. Κι ἂν τὸ σηκώσουμε νὰ εἶναι μόνο γιὰ νά μουντζώσουμε τὴ Βουλὴ καὶ ὄχι γιὰ νὰ πράξουμε τὸ ἀγαθό. Ἀλλὰ εἶναι ἔτσι τὰ πράγματα; Εἶναι αὐτὸς ὁ δρόμος τῆς ἀναγέννησης, καμένο μου ἔλατο; Πές μου ἐσὺ ποὺ ξέρεις, ἐκεῖ μέσα στὰ κλαδιὰ καὶ τὸν κορμό σου, ἔτσι δουλεύεις κι ἐσὺ γιὰ τὴν ἄνοιξή σου; Ἰνστιτοῦτο Σιτηρῶν, Θέρμη Θεσσαλονίκης 1957. Πρόβλημα: ἡ παραγόμενη ποσότητα σιταριοῦ δὲν ἐπαρκεῖ γιὰ τὴν κάλυψη τῶν ἀναγκῶν τοῦ πληθυσμοῦ τῆς χώρας. Ὁπότε, τὸ ψωμὶ εἶναι λιγοστὸ καὶ πολλὲς φορὲς τὸ σιτάρι εἰσαγόμενο. Τότε μιά ὁμάδα ὁραματιστῶν γεωπόνων μπόρεσαν νὰ συλλάβουν τὴν ἰδέα τῆς σιτάρκειας ποὺ μέχρι τότε ἀποτελοῦσε ἕνα ἀπομακρυσμένο ὄνειρο. Καὶ δούλεψαν σκληρὰ πρὸς αὐτὴν τὴν κατεύθυνση. Ἄνοιξαν τὸν δρόμο γιὰ τὴν ἀναπαραγωγὴ βελτιωμένων ποικιλιῶν ἢ τὴ δημιουργία νέων, ὅπως ἡ Καμπέρα, ἡ Μεντάνα καὶ ἡ Γ-38290. Αὐτὲς οἱ ποικιλίες μποροῦσαν νὰ εἶναι παραγωγικὲς καὶ σὲ ἐδάφη ποὺ δὲν εἶναι γόνιμα, οὔτε καλὰ ἀρδευόμενα. Ἐδῶ σημειώνουμε τὴν ἔξυπνη ἰδέα. Παράλληλα, οἱ ἀγρότες μὲ βάση μιά ὀρθὴ ἀγροτικὴ πολιτικὴ ἀκολούθησαν τόν θεσμὸ τῆς συγκέντρωσης τῆς παραγωγῆς σιταριοῦ. Οἱ ἀγροτικοὶ συνεταιρισμοὶ λειτούργησαν καλὰ καὶ οἱ παραγωγοὶ μποροῦσαν νὰ πετύχουν ἱκανοποιητικὲς τιμὲς γιὰ τὸ προϊόν τους. Ἐδῶ σημειώνουμε τὴν καλὴ ὀργάνωση τῶν ἀγροτικῶν συνεταιρισμῶν. Συμπέρασμα: Ἡ σιτάρκεια στὴν Ἑλλάδα ἦταν συνισταμένη πολλῶν παραγόντων, ὅπως ἡ ἐξυπνάδα καὶ ἡ διορατικότητα τῶν ἐπιστημόνων, ἡ ὁμοψυχία καὶ ἡ τιμιότητα τῶν παραγωγῶν καὶ ἡ σωστὴ πολιτικὴ ἀπόφαση. Πολὺ καλὸ γιὰ νὰ εἶναι ἀληθινό; Κι ὅμως καὶ καλὸ καὶ ἀληθινό. Λὲς νὰ εἶναι αὐτὸς ὁ τρόπος, καμένο μου ἔλατο; Κρήτη, Ἵδρυμα Τεχνολογίας καὶ Ἔρευνας ἢ FOundation for Research and Technology-Hellas (FORTH), περίπου 1990. Ἕλληνες προγραμματιστὲς ἀντιλαμβάνονται τὴ μεγάλη διάσταση ποὺ ἀρχίζει νὰ παίρνει κατὰ τόπους ἡ σύνδεση ὑπολογιστῶν μεταξύ τους καὶ ἡ δημιουργία μικρῶν δικτύων ποὺ ὅταν συνδεθοῦν ὅλα μαζὶ, καταρτίζουν τὸν παγκόσμιο ἱστὸ (internet). Ἔτσι ἀρχίζουν νὰ βάζουν τὶς βάσεις γιὰ ἕνα διαδίκτυο ποὺ ἑδράζεται στὸ Ἵδρυμά τους μὲ τὴν οἰκονομικὴ ὑποστήριξη Εἰσηγήσεις 13
Εἰσηγήσεις 14 τῶν μινωικῶν ἀκτοπλοϊκῶν γραμμῶν, φτιάχνοντας τὸ πρῶτο ἴντερνετ στὴν Ἑλλάδα. Γιὰ κάποια χρόνια ἡ ἀνάπτυξη τοῦ δικτύου βασιζόταν ἀποκλειστικὰ στὸ Ἵδρυμα. Ἀργότερα ἡ ἑταιρεία πωλήθηκε- κατὰ τὴ γνώμη μου σωστὴ κίνηση γιὰ δημοσίου δικαίου ἐρευνητικὸ ὀργανισμὸ- καὶ ἀπὸ τὰ κέρδη τῆς πώλησης χρηματοδοτεῖται τὸ Ἵδρυμα μέχρι σήμερα. Πρόκειται γιὰ τὴ γνωστὴ σὲ ὅλους μας FORTHnet καὶ τὴν πρόδρομή της ἑταιρεία ποὺ ἵδρυσε τὸ ΙΤΕ Κρήτης. Ἐδῶ σημειώνουμε τὴν ἔξυπνη ἰδέα, τὴ σκληρὴ δουλειὰ καὶ τὴν ἀνταγωνιστικὴ ἐπιστημονικὴ γνώση. Καλοκαίρι 2010. ΙΤΕ Κρήτης. Ἐκδρομὴ 5ου ἔτους μὲ τοὺς τελειόφοιτους της Γεωπονικῆς Βιοτεχνολογίας. Ἐπισκευθήκαμε τὸ Ἰνστιτοῦτο Μοριακῆς Βιολογίας καὶ Βιοτεχνολογίας τοῦ ΙΤΕ καὶ μείναμε μὲ τὸ στόμα ἀνοιχτό. Οἱ ἄνθρωποι εἶχαν ἐξοπλισμὸ ποὺ ἐμεῖς ὄχι στὰ ἐργαστήριά μας ἀλλὰ οὔτε στὰ ὄνειρά μας δὲν τὰ εἴχαμε δεῖ. Τὸ Ἰνστιτοῦτο ἔχει μέχρι καὶ «ἀναλυτὴ γονιδιωματικῶν ἀλληλουχιῶν» καὶ συμμετεῖχε στὴν ἀλληλούχιση τοῦ ἀνθρώπινου γονιδιώματος καὶ τοῦ γονιδιώματος τῆς μικρῆς μύγας Drosophila ποὺ εἶναι ὀργανισμὸς μοντέλο γιὰ τὴ Γενετική. Στὰ προγράμματα αὐτὰ συμμετεῖχε ὡς ἰσότιμο μέλος μὲ κορυφαία ἀμερικανικὰ καὶ εὐρωπαϊκὰ πανεπιστήμια. Εὔλογη ἡ ἀπορία μας: καὶ ποιὸς πληρώνει γιὰ ὅλα αὐτά; Ὅμως ἡ ἀπάντηση εἶναι ἁπλή: οἱ σωστὲς ἐπιχειρηματικὲς κινήσεις τῆς Διοίκησής του (βλέπε Forthnet) ἀλλὰ καὶ ἡ σωστὴ διαχείριση τῶν χρημάτων ποὺ ἔρχονται στὰ ἐργαστήρια θέτει τὶς βάσεις γιὰ σοβαρὲς ἐπιστημονικὲς ἀνακαλύψεις. Ἐδῶ σημειώνουμε τὴ σωστὴ διαχείριση. Λὲς κι αὐτὸς νὰ ναι ἕνας τρόπος, καμένο μου ἔλατο; Ἀργολικὸς κάμπος δεκαετία 1950. Ὁ κάμπος ἔχει πλούσια παράδοση στὴν ἀγροτικὴ παραγωγή. Καλλιεργοῦνται- ἀκόμα καὶ στὶς μέρες μας πιὸ ἐντατικὰ καὶ πιὸ συστηματικὰ ὅμως- ἐλιές, πορτοκάλια, μανταρίνια, λεμόνια, βερίκοκα, σταφύλια καὶ πολλὰ ἄλλα. Τότε, τὸ 1950 περίπου, ἕνας παραγωγὸς ὁ Μπεμπέκος ἐπισήμανε μία βερικοκιὰ ποὺ ἔκανε καρπὸ ἐλαφρῶς διαφορετικὸ ἀπὸ τὰ ἄλλα δέντρα. Τὰ βερίκοκα αὐτὰ προέρχονταν ἀπὸ μία τυχαία μεταλλαγὴ ὀφθαλμοῦ ἄγνωστης ποικιλίας. Ἡ σάρκα ἦταν πορτοκαλί, συνεκτική, χυμώδης, γλυκιὰ καὶ πολὺ καλῆς γεύσης. Τὸ φροῦτο κατάλληλο γιὰ νωπὴ κατανάλωση καὶ γιὰ κονσερβοποίηση. Ὁ ἔμπειρος αὐτὸς παραγωγὸς ἀποφάσισε νὰ ἀναπαράγει τὴν καινούρια ποικιλία σὲ μεγάλη κλίμακα. Ἡ ἐπιτυχία τοῦ «καινούριου» βερίκοκου ἦταν τέτοια ποὺ σύντομα κατέκτησε τὸν ἀργολικὸ κάμπο. Σήμερα, τὰ γνωστὰ σὲ ὅλους μας βερίκοκα Μπεμπέκου καλλιεργοῦνται εὐρέως στὴν Ἀργολίδα καὶ τὴν Κορινθία. Ἐδῶ σημειώνουμε τὴν παρατηρητικότητα, τὸ ρίσκο καὶ τὴν τόλμη. Λὲς νὰ ναι αὐτὸς ὁ τρόπος, ἔλατο; Ἄνοιξη 2008. Φυσιολογία Καταπονήσεων. Ἄσκηση πεδίου στὴν καμμένη Πάρνηθα, στὸν πάλαι ποτὲ Ἐθνικὸ Δρυμό. Σιγὰ σιγὰ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ δασκάλου μας, ἀρχίζαμε καὶ βρίσκαμε νέα βλάστηση, μικρὰ πουρνάρια καὶ ἔλατα ἢ σπανιότερα νέα βλάστηση πάνω στὰ καμμένα ἔλατα τοῦ δρυμοῦ. Μετὰ ἀπὸ μιά μεγάλη ἀπώλεια, μιά αἴσθηση δημιουργίας πλανιόταν στὸν ἀέρα... Ἀγαπητοὶ φίλοι, τολμῶ νὰ πῶ ὅτι ἀξίζει ἀκόμα μιά προσπάθεια. Γιατί εἴμαστε νέοι καὶ γιατί δὲν ὀνειρευόμαστε τὴ ζωή μας ἔτσι ὅπως τὴν ὀνειρεύονται ἄλλοι γιά μᾶς. Γιατί τὸ παρελθόν μας -τὸ κοντινὸ καὶ τὸ μακρινὸ- εἶναι ἐξαιρετικὰ πλούσιο γιὰ νὰ τὸ ἀγνοήσουμε. Γιατί τὸ μέλλον μας τὸ ὀνειρευόμαστε πολύχρωμο καὶ συνειδητό. Καὶ γιατί μπορεῖ νὰ εἶναι ἔτσι. _
Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 «Νέοι - Σύγχρονος κόσμος - Παράδοση» Σκέψεις καὶ προβληματισμοὶ Σωτηρίου Δεσπότη Μουσικολόγου Ἀποτελεῖ τιμὴ γιὰ τὸν ὁμιλοῦντα ἡ σημερινὴ συμμετοχή του στὴ δραστηριότητα ποὺ πραγματοποιεῖ τὸ σωματεῖο τῆς Ἑ.ΡΩ. ἐδῶ, στὴ Λάρισα. Μὲ μεγάλη μου χαρὰ δέχτηκα νὰ ἔρθω νὰ μιλήσω ἂν καὶ πιστεύω ὅτι ὑπάρχουν πολλοὶ ὁμιλητὲς, οἱ ὁποῖοι μποροῦν νὰ διαπραγματευτοῦν ζητήματα παραδόσεως εὐστοχότερα ἀπὸ ὅ,τι ἐγώ. Τὰ ζητήματα ποὺ σχετίζονται μὲ τὰ τῆς παραδόσεως ἀποτελοῦσαν, ἀποτελοῦν καὶ θὰ ἀποτελοῦν ἀφορμὲς συζητήσεων ποὺ πραγματοποιήθηκαν, πραγματοποιοῦνται καὶ θὰ πραγματοποιοῦνται σὲ πολλὲς κοινωνικὲς ἐκδηλώσεις-συνάξεις. Ἀπὸ τὴν αἴθουσα διδασκαλίας τοῦ σχολείου μέχρι τὸ κυριακάτικο κήρυγμα εὔκολα διακρίνει κανεὶς τὸ ἔντονο ἐνδιαφέρον ποὺ ὑπάρχει γύρω ἀπὸ θέματα παραδόσεως καὶ πῶς αὐτὰ λειτουργοῦν καὶ ἐπηρεάζουν τὴν καθημερινότητά μας. Οἱ λόγοι πιστεύω ὅτι εἶναι πολλοί. Ἡ παράδοση μπορεῖ νὰ ταυτιστεῖ μὲ τὸν ρόλο ποὺ ἔχει ἡ πυξίδα στὰ χέρια ἑνὸς ταξιδιώτη ποὺ προχωρᾶ στὸ ἄγνωστο μὲ τὴν εὐχὴ νὰ ὁδηγηθεῖ στὸν σωστὸ προορισμό. Ἡ παράδοση εἶναι κάτι ποὺ γνωρίζεται, βιώνεται καὶ ἐξελίσσεται ἀνάλογα μὲ τὴν προσωπικότητά μας. Βλέπετε ἀκόμη καὶ στὸν χῶρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας ἡ παράδοση γνωρίζεται καὶ βιώνεται ὡς θεολογικὴ δοκιμασία, ποὺ οὐσιαστικὰ ὁδηγεῖ στὴ συνείδηση τῆς μεθ ἡμῶν παρουσίας τοῦ Ἀναστάντος καὶ πάντα σὲ προσωπικὸ ἐπίπεδο. Πῶς μπορεῖ κανεὶς νὰ ὁδηγηθεῖ μὲ ἀσφάλεια στὸν προορισμὸ του, ὅταν στὴν καθημερινότητα τοῦ πλανητικοῦ χωριοῦ ποὺ ζοῦμε δὲν ξέρουμε τὴ δική μας ἱστορία, τὸν δικό μας πολιτισμό, τὴ δική μας ταυτότητα; Μᾶλλον ἡ κατάληξή μας καὶ ἡ τοποθέτησή μας θὰ εἶναι χειραγωγημένες ἀπὸ συγκεκριμένα πρόσωπα καὶ καταστάσεις καὶ τότε ἁπλὰ δὲν θὰ εἴμαστε τίποτε ἄλλο ἀπὸ ἕναν ἀπρόσωπο ξερὸ ἀριθμό! Τὰ ὅσα ἀκοῦτε καὶ θὰ ἀκούσετε σήμερα εἶναι σκέψεις ποὺ δημιουργήθηκαν σὲ ἕνα ταξίδι μὲ ἀεροπλάνο κατὰ τὴ διάρκεια τῆς πτήσης 723. Μὲ τὴν πρώτη ματιὰ δὲν φαίνεται νὰ σχετίζονται μὲ τὴν παράδοση. Ἀλλὰ ἂς ἀφήσουμε τὰ γεγονότα νὰ μιλήσουν ἀπὸ μόνα τους. Αὐτὸ ποὺ σᾶς ζητῶ εἶναι στὰ ὅσα θὰ ἀναφερθοῦν νὰ ξεχάσετε τὴ λέξη παράδοση. Μὲ τὴ συγκεκριμένη πτήση συνειδητοποίησα τὸ ἑξῆς: ἔπρεπε νὰ πάω στὸ ἀεροδρόμιο γιὰ νὰ διαπιστώσω ὅτι ἀκόμα ὑπάρχουν αἰσθήματα καὶ ἐκδηλώσεις ἀγάπης μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Ἔπρεπε νὰ ἐπισκεφθῶ τὴν αἴθουσα ἀφίξεων γιὰ νὰ δῶ ἀνθρώπους νὰ ἀγκαλιάζονται, νὰ γελοῦν ἀλλὰ καὶ νὰ κλαῖνε ἀπὸ χαρά, ἐπειδὴ ἀκουμπᾶ ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Βλέπετε οἱ καταστάσεις τοῦ σήμερα κάθε ἄλλο παρὰ εὐνοοῦν ἀγαπητικὲς ἐκδηλώσεις μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων. Ἡ ἀνεργία καλπάζει, ἡ ἀκρίβεια σὲ συνδυασμὸ μὲ ἕναν μεγάλο ἀριθμὸ περιπτώσεων κοινωνικῶν ἀδικιῶν χαρακτηρίζει τὸ σήμερα, ἡ ἔννοια τῆς φιλίας, ποιὰ Εἰσηγήσεις 15
Εἰσηγήσεις 16 φιλία; Ἂν στὰ χρόνια τοῦ ἱεροῦ ἁγίου Ἰωάννου δινόταν ὁρισμοὶ ὅπως: βρῆκες φίλο, βρῆκες χρυσό(!) ἢ φίλος βοηθούμενος ἀπὸ φίλο εἶναι σὰν ἰσχυρὴ πόλη, τί νὰ ποῦμε σήμερα, ποὺ οἱ κοινωνικὲς δομὲς ἄλλαξαν πρὸς τὸ χειρότερο; Ἂν χρειαστεῖ νὰ ὁρίσουμε ἁπλὰ καὶ εἰλικρινὰ τί σημαίνει στὸ σήμερα καὶ ποὺ συναντιέται ἡ φιλικὴ ἀνθρώπινη ἐπικοινωνία θὰ δυσκολευτοῦμε πολύ! Διότι, ὅταν κάνουμε λόγο γιὰ φιλία, κάνουμε λόγο γιὰ αὐταπάρνηση καὶ προσφορὰ τοῦ εἶναι μας στὸ συνάνθρωπό μας. Σὲ μία κοινωνία, ὅπου ἡ κινητήρια δύναμη τῆς ἀγάπης μεταξὺ δύο ἀνθρώπων ἔχει μετατραπεῖ σὲ μία ὠμὴ διαδικασία αὐτὸ- ἀναγνώρισης καὶ αὐτὸ-καταξίωσης ἡ ὁποία ὁλοκληρώνεται μὲ ἕνα ἄντε γειὰ καὶ αὐτὸ ἦταν καὶ πᾶμε σὲ ἄλλες ἐμπειρίες, τί θέση ἔχει ἡ φιλία καὶ ἡ ἀγάπη; Τί θέση ἔχει ὁ παραδοσιακὸς ἐρωτευμένος ποὺ θὰ περπατοῦσε χιλιόμετρα γιὰ νὰ δεῖ τὸ κορίτσι του, ἢ θὰ ἔτρωγε ἐδέσματα, ποὺ σὲ καμία περίπτωση δὲν θὰ τ ἄγγιζε μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ χαρεῖ τὸ κορίτσι του; Ποῦ εἶναι ἡ χαρὰ κρυμμένη σήμερα; Ἢ ἐγὼ βλέπω λάθος; Σκυμμένες φιγοῦρες περπατοῦν στὸ δρόμο μὲ ζωγραφισμένη τὴν ἀγωνία στὸ πρόσωπό τους γιὰ τὸ τί βιώνουμε σήμερα καὶ γιὰ τὸ τί θὰ μᾶς ξημερώσει τὸ αὔριο! Μᾶλλον μπούχτισα ἀπὸ τὴν ὅλη κατάσταση ποὺ ἐγὼ καθημερινὰ βιώνω. Ἢ μήπως μπούχτισα ἐπειδὴ δὲν μπορῶ ἐγὼ νὰ ρυθμίσω τὸ πλαίσιο ποὺ θέλω νὰ κινοῦμαι μέσα στὴν κοινωνία; Μέσα στὴν οἰκογένειά μου; Στὴ σχέση μου μὲ τὸν ἑαυτό μου; Στὴ σχέση μου μὲ τὸν Θεό; Δὲν ξέρω νὰ σᾶς ἀπαντήσω γιὰ νὰ εἶμαι εἰλικρινής. Ἀπὸ ὅταν ξεκίνησα νὰ προσπαθῶ νὰ εἶμαι εἰλικρινὴς μὲ τὸν ἑαυτό μου βρῆκα πολὺ ἠρεμία. Αἰσθάνθηκα ξαφνικὰ νὰ ὡριμάζω. Νὰ σκεφθεῖτε πρὶν 12 χρόνια, περίπου στὴν ἡλικία σας, μαζὶ μὲ αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα ποὺ ἔθεσα πιὸ πάνω εἶχα καὶ κάποια ἄλλα τοῦ στύλ: τί θὰ κάνω ἐγὼ στὴ ζωή μου; τουλάχιστον ἔλεγα ὅτι ἡ ζωή μου δρομολογεῖται ἀπὸ ἐμένα. Ἐγὼ θὰ δώσω τὸ τελικὸ ΟΚ γιὰ νὰ γίνει κάτι! Ἐὰν ἀφήνω πρόσωπα καὶ καταστάσεις νὰ μοῦ κανονίζουν βασικὲς κατευθύνσεις τοῦ προσωπικοῦ μου ταξιδιοῦ τὸ πρόβλημα τὸ ἔχω ἐγώ. Δὲν τὸ δημιουργοῦν οἱ ἄλλοι. Ἐὰν στέκομαι σὲ πρῶτο στάδιο ἀδιάφορος στὰ ὁποιαδήποτε σχόλια ποὺ ἀκούω καὶ πρὶν τὰ κάνω κτῆμα τοῦ ἑαυτοῦ μου τὰ φιλτράρω, τότε δὲν θὰ ἀφήνω τοὺς ἄλλους νὰ παίζουν κομπολόι ποὺ χάντρες ἔχει στιγμὲς τῆς δικῆς μου ζωῆς. Στὸ τέλος τέλος τὴν εὐθύνη γιὰ τὸ ταξίδι τῆς ζωῆς μου τὴν ἔχω ἐγὼ καὶ ξέρω πολὺ καλὰ ὅτι τὸ ταξίδι αὐτὸ εἶναι δύσκολο. Δὲν εἶναι τυχαῖο τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ πρώτη στιγμὴ στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου ξεκινᾶ μὲ πάλη καὶ μὲ κλάμα. Ἐὰν δὲν γίνει αὐτὸ, τὸ μωρὸ δὲν θὰ ἀναπνεύσει μὲ ὅ,τι καὶ ἂν σημαίνει αὐτό. Ἡ εἰκόνα αὐτὴ πρέπει νὰ μᾶς προβληματίσει. Μήπως αὐτὸ τὸ κλάμα εἶναι πρόδρομος τῆς ἀγωνίας ποὺ μᾶς περιμένει καθὼς καὶ τοῦ ἀγώνα ποὺ θὰ πρέπει νὰ καταβάλουμε γιὰ νὰ ἐπιζήσουμε πνευματικά; Κλείνω τὴν παρένθεση καὶ γυρίζω στὴν αἴθουσα ἀφίξεων καὶ σκέφτομαι ὅτι γιὰ
νὰ ὑπάρχει χαρὰ καὶ ἀγάπη στὴν αἴθουσα ἀφίξεων θὰ ὑπάρχει καὶ ἀλλοῦ, ἀφοῦ οἱ ἴδιοι ἄνθρωποι ποὺ γελοῦσαν καὶ χαίρονταν στὴν αἴθουσα, ζοῦν καὶ ἔξω ἀπὸ αὐτή. Ἄρα, ἐὰν δὲν πολυσυναντᾶμε χαμόγελο στὴν καθημερινότητά μας, φταίει τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν βάζουμε κίνητρα γιὰ νὰ δημιουργηθοῦν οἱ καταστάσεις ποὺ νὰ μᾶς κάνουν νὰ χαροῦμε. Ἔτσι ζοῦμε μουδιασμένοι μέσα σὲ αὐτὰ ποὺ μᾶς ἐπιβάλλουν κάποιοι χωρὶς καμία ἀντίδραση. Καὶ τί νὰ κάνουμε; Μποροῦμε νὰ κάνουμε καὶ ἀλλιῶς; Φτάνει νὰ δοῦμε τὰ χρώματα μὲ τὰ ὁποῖα εἶναι βαμμένο τὸ σήμερα, καὶ τότε πάλι ἑτοιμαζόμαστε νὰ βουλιάξουμε στὴν ἀνησυχία καὶ πολλὲς φορὲς ἀκόμη καὶ σὲ καταστάσεις ἀπελπισίας! Ἀπελπισία; Τί σχέση ἔχουμε ἐμεῖς μὲ αὐτήν; Τόσοι καὶ τόσοι πνευματικοὶ ἄνθρωποι λένε ὅτι ὁ χριστιανὸς δὲν ἔχει σχέση μὲ τὴν ἀπελπισία. Ὄχι φίλες καὶ φίλοι δὲν θὰ πῶ ψέματα. Ποιὸς ἢ ποιὰ ἀπὸ ἐδῶ μέσα δὲν ἔχει στιγμὲς ἀπελπισίας; Ποιὸς ἢ ποιὰ ἀπὸ ἐδῶ μέσα κάποια στιγμὴ τῆς ζωῆς του δὲν ὀλιγοπίστεψε; Ἄνθρωποι εἴμαστε! Ἡ πτώση εἶναι στὴ φύση μας ἀλλὰ καὶ ἡ Ἀνάσταση μᾶς ἦρθε δῶρο ἀπὸ τὸν Οὐράνιο Πατέρα μας. Γιατί νὰ ὡραιοποιοῦμε καταστάσεις γιὰ τὶς ὁποῖες θλιβόμαστε καὶ τὶς περνᾶμε ὅλοι μας; Ξέρετε ἡ Πίστη μας δὲν παρουσιάζει τὸν οὐράνιο Πατέρα μας ὅπως οἱ Φράγκοι. Δὲν ὑπάρχει τὸ κατάξανθο ἀγοράκι μὲ τὰ κόκκινα μαγουλάκια. Σὲ μᾶς ὑπάρχει ὁ Σταυρωμένος καὶ ἐν συνεχείᾳ Ἀναστημένος Ἰησοῦς Χριστός. Εἶναι Αὐτὸς ποὺ μᾶς περιμένει σεβόμενος τὴν ἐλευθερία μας ἕτοιμος νὰ μᾶς προικίσει! Ἡ ἀφθονία τῶν ἀγαθῶν τοῦ Πατέρα μᾶς ἐγγυᾶται τὴν ἀποφυγὴ τῆς μερικῆς ἢ ὁλικῆς πτώχευσης ποὺ εἰδικὰ σήμερα μᾶς ἀγχώνει! Ἄντε πὲς σὲ ἕναν ἁγιονορείτη ὅτι πτωχεύουμε! Δὲν θὰ τὸν πολυνοιάξει. Γιατί; Γιατί ἔχει ἀλλοῦ τὶς μετοχές του, ἔχει ἀλλοῦ τὴν καρδιά του. Δὲν μᾶς τὸ πε καὶ ὁ Κύριός μας στὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο; Ρώτησα κάποτε κάποιον πῶς ἀντιμετωπίζει τὶς δύσκολες στιγμές, γιατί δύσκολες στιγμὲς ἔρχονται σὲ ὅλους καὶ σὲ ὅλες. Σὲ περιπτώσεις δύσκολες ὅπου πολλὰ ἐρωτηματικὰ βαραίνουν τὴν καθημερινότητά μου δὲν ἀπαντῶ ἀμέσως, μοῦ εἶπε. Χαρίζω κάποιες ὧρες χαλάρωσης στὸν ἑαυτό μου καὶ μετὰ ἀπαντῶ. Μία σύντομη ἐπίσκεψη μὲ τὸ μυαλό μου στὸ μοναστήρι τῆς ἁγίας Αἰκατερίνης στὸ Σινὰ μὲ τονώνει. Μία ἐπίσκεψη στὸ Ἅγιον Ὂρος, πάλι μὲ τὸ μυαλό μου, μὲ ξεκουράζει ἀπὸ τὴν καθημερινότητα. Ἕνα τριμμένο ράσο, ἕνα κιούπι μὲ κρύο νερό, λίγα ξερὰ σύκα καὶ κάνα παξιμάδι εἶναι ἀρκετὰ γιὰ νὰ ναι κάποιοι συνάνθρωποί μας χαρούμενοι. Μία ἐπίσκεψη σὲ ἕνα νοσοκομεῖο μὲ κάνει νὰ σκέφτομαι πόσο ἀχάριστος εἶμαι. Μία συμμετοχή μου σὲ μία ἐξόδιο ἀκολουθία μὲ κάνει νὰ ἀλλάζω τὸν παρανομαστὴ γιὰ ὅ,τι σκέφτομαι καὶ προβληματίζομαι. Στὸ τέλος τέλος ἔχουμε τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως. Τί νὰ ποῦν καὶ οἱ ἄλλοι; Πόσοι ἀπὸ ἐμᾶς ἐδῶ μέσα δὲν ἔχουμε ἀκούσει τὸ ἑξῆς: ὑπάρχει Θεός! Ὑπάρχει Ἀνάσταση! Ὑπάρχει λοιπὸν ἐλπίδα! Οἱ πε- Εἰσηγήσεις 17
Εἰσηγήσεις 18 ρισσότεροι ἀπὸ ἐμᾶς τὸ ἔχουμε ἀκούσει. Ποιοὶ ὅμως τὸ βιώνουμε ὡς ἀληθινὸ γεγονός; Πόσοι ἀπὸ ἐμᾶς τὸ Πάσχα θὰ ποῦμε Χριστὸς Ἀνέστη μέσα σὲ ἕνα κοιμητήριο! Πόσοι ἀπὸ ἐμᾶς θὰ ποῦμε Χριστὸς Ἀνέστη στὶς δοκιμασίες τῆς καθημερινότητας; Καὶ ὅμως! Ἐὰν διαβάζαμε τὴν ἱστορία ποὺ ἔγραψαν οἱ παπποῦδες μας καὶ οἱ γιαγιάδες μας, ἐὰν γνωρίζαμε τὴν παράδοση ποὺ μᾶς κληρονόμησαν οἱ παπποῦδες καὶ οἱ γιαγιάδες μας θὰ διαπιστώναμε ἀμέσως μεγάλο ἀριθμὸ παραδειγμάτων ὅπου τὸ Χέρι τοῦ Θεοῦ τὴν τελευταία στιγμὴ ἄλλαξε καταστάσεις. Καὶ ἂς προσέξουμε ὅτι τὸ χέρι τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νὰ λέγεται ἅγιος Σπυρίδων, μπορεῖ νὰ λέγεται αἰχμαλωσία, μπορεῖ νὰ λέγεται ἀρρώστια, μπορεῖ νὰ λέγεται θάνατος. Ἂς τρέξουμε στὴν παράδοση καὶ, ἀφοῦ τὴ μελετήσουμε, τὴ βιώσουμε, ἴσως τότε τὸ τοπίο νὰ ἀλλάξει. Ἴσως τότε καταλάβουμε ὅτι αὐτὸ ποὺ ἐγὼ τώρα περνάω τὸ πέρασαν πολλοὶ πρὶν ἀπὸ ἐμένα. Ε, θὰ τὸ περάσω καὶ ἐγὼ καὶ μὲ καλὸ λογισμὸ θὰ νικήσω. Λίγη πίστη χρειάζεται σὲ αὐτὸ λοιπὸν τὸ Χέρι ποὺ μὲ ἕνα κατσαβιδάκι ἀλλάζει καταστάσεις. Οὐσιαστικὰ, θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε, ζοῦμε τὸ σήμερα μὲ ζωντανὲς ἀναμνήσεις τοῦ χτὲς καὶ μὲ ὅραμα τὸ αὔριο, μία τρισδιάστατη τοποθέτηση στὸ δικό μας προσωπικὸ χωροχρόνο. Μία τριάδα διαφορετικῶν καταστάσεων θὰ πρέπει νὰ λειτουργεῖ αὐτόματα σὲ κάθε μας ἐνέργεια. Τὴν τριάδα αὐτὴν τὴν ὀνοματίζουμε: Παράδοση-σήμερα-ὅραμα τοῦ αὔριο! Ἡ παράδοση εἶναι ἡ ζῶσα παρακαταθήκη τῶν παππούδων καὶ τῶν γιαγιάδων μας, τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνα καὶ τοῦ Ἐφιάλτη. Μάλιστα καὶ τοῦ Ἐφιάλτη! Ποιὸς μᾶς εἶπε ὅτι ἡ παράδοση δὲν εἶναι ποτισμένη καὶ μὲ πρότυπα πρὸς ἀποφυγή; Ὑπάρχουν καὶ αὐτά, τὰ ὁποῖα, ἂν θὰ ἤθελαν, μὲ ἕνα «ἥμαρτον» θὰ κέρδιζαν ὅλο τὸν κόσμο. Ἂς θυμηθοῦμε τὸν ληστὴ στὸ σταυρό. Κέρδισε τί; Πρῶτα τὸν ἑαυτό του. Ἀποδέχτηκε τὸν ἑαυτό του ὡς κακοῦργο. Καὶ στὴ συνέχεια ἀποκατέστησε τὴν ἀλήθεια, λέγοντας στὸν ἄλλο ληστή: τί μιλᾶμε ἐμεῖς; ἐμεῖς ἤμασταν ἐνῷ Αὐτός; Πάλι καὶ στὸ σημεῖο αὐτὸ κάποιος θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ ὅτι καὶ αὐτὰ ἦταν ἀρκετὰ γιὰ νὰ πεῖ ὁ Χριστὸς αὐτὰ ποὺ λίγο ἀργότερα εἶπε στὸ μετανοημένο ληστή. Ἀλλὰ ὁ Κύριός μας περίμενε. Τί; Τὸ πρῶτο βῆμα. Τὴ δημόσια ὁμολογία. Σέβεται βλέπετε τὴν ἐλευθερία μας. Ἄρα λοιπὸν, ἐὰν εἴχαμε γνώση τῆς ἱστορίας μας καὶ τοῦ ἀνεκτίμητου πλούτου ποὺ αὐτὴ μᾶς διαφυλάσσει, δὲν θὰ ἤμασταν τόσο φτωχοί, τόσο στεναχωρημένοι. Ἡ παράδοσή μας εἶναι ἡ δική μας πηγὴ δύναμης, εἶναι τὸ δικό μας θησαυροφυλάκιο ἀπὸ τὸ ὁποῖο μποροῦμε νὰ ἀντλοῦμε μὲ σιγουριὰ πρότυπα καὶ στάσεις ζωῆς. Καὶ νὰ μὴν ξεχνᾶμε ὅτι ἡ παράδοση εἶναι κάτι τὸ ζωντανό, δὲν εἶναι μουσειακὸ εἶδος τὸ ὁποῖο τὸ ἐκθέτουμε γιὰ νὰ τὸ δοῦμε. Κάποιοι ἔχουν βάλει στόχο τῆς ζωῆς τους νὰ μετατρέψουν τὶς παραδόσεις κάποιων λαῶν σὲ μουσειακὸ ἔκθεμα. Τὰ κίνητρά τους πλέον ἀρχίζουν καὶ γνωστοποιοῦνται. Σβῆσε τὴν ἱστορία τοῦ ἄλλου, καταπάτησέ του τὶς ρίζες του, σβῆσε τὸν σκληρό του δίσκο, θὰ λέγαμε σήμερα, καὶ μετέτρεψέ τον σὲ ἕναν ἁπλὸ ἀριθμὸ ὁ ὁποῖος θὰ ἀνήκει σὲ ἕνα σύνολο ἀνθρώπων-ἀριθμῶν. Τί ἔμεινε; Νὰ βροῦμε τὸν διαχειριστὴ τῆς κατάστασης καὶ ὅλα εἶναι ρυθμισμένα! Τί παρατάσσουμε ἐμεῖς σὲ ὅλα αὐτά; Ἀναστάντα Χριστό. Ἅγιο Σπυρίδωνα, ἅγιο Ἀχχίλιο. Γλώσσα. Παρθενώνα, Ἁγιὰ-Σοφιά, Λεωνίδα, Μακρυγιάννη καὶ Σούλι. Ἅγιον Ὂρος, Σινά, τὴ μητέρα ποὺ τραγουδᾶ τὸ μωρό της, τὸν ἱερέα ποὺ κάτω ἀπὸ τὸ λιγοστὸ φῶς ἑνώνει γῆ καὶ οὐρανό, καὶ πολλὲς ἄλλες καταστάσεις ποὺ στὸ
νοῦ καὶ στὴν καρδιὰ κάποιων μπορεῖ νὰ μὴ λένε τίποτα ἀπολύτως, ἀλλὰ γιὰ κάποιους ἄλλους εἶναι τὸ λιμανάκι τους, εἶναι ἡ πυξίδα τους. Ἐὰν σκύβαμε καὶ διαβάζαμε καὶ ἀκούγαμε τὰ ὅσα ἔχουν νὰ μᾶς καταθέσουν οἱ παραδόσεις, ἴσως τότε καταλαβαίναμε ὅτι κάποιος ἄλλος κάνει κουμάντο στὴν ἱστορία. Κάποιος ἄλλος ἔχει τὸν τελευταῖο λόγο. Εἶναι αὐτὸς ποὺ ἐπέλεξε νὰ σταυρωθεῖ στὰ 33 του ἀφήνοντας σὲ ὅλους ἐμᾶς τὴν ἀπορία «γιατί νὰ μὴν ζοῦσε παραπάνω;». Θὰ θεράπευε περισσότερους, θὰ ἔδινε τὸ φῶς σὲ περισσότερους, θὰ ἄλλαζε τὴν κοινωνία. Θὰ γινόταν πιὸ φωτεινὸς ὁ κόσμος μας. Εἶναι αὐτὸς ποὺ ὑπέφερε σωματικὰ δίνοντάς μας τὸ παράδειγμα ὅτι ἡ οὐράνια Βασιλεία δὲν χαρίζεται. Δίνεται δῶρο στὸν ἀθλητὴ ὁ ὁποῖος εἶναι ἕτοιμος καὶ νὰ πεινάσει καὶ νὰ σταυρωθεῖ καὶ νὰ κρυώσει καὶ νὰ πάθει πολλὰ δεινὰ, ὅπως ἔπαθε καὶ ὁ Ἴδιος. Ἡ παράδοση, οὐσιαστικά, εἶναι αὐτὴ ποὺ θὰ μᾶς συσπειρώσει καὶ μὲ σιγουριὰ θὰ μᾶς ὁδηγήσει νὰ χτίσουμε μὲ ἀσφάλεια τὸ δικό μας σήμερα καὶ θὰ μᾶς προετοιμάσει γιὰ τὶς προκλήσεις τοῦ αὔριο. Εἶναι αὐτὴ ποὺ θὰ μᾶς κάνει πιὸ συνειδητοποιημένους γιὰ τὸ τί ἀκριβῶς χρειαζόμαστε καὶ πῶς θὰ περπατήσουμε στὰ δύσκολα μονοπάτια τοῦ σήμερα. Ἡ παράδοση εἶναι αὐτὴ ποὺ θὰ μᾶς ὁδηγήσει νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι δὲν ζοῦμε μόνο μὲ αὐτὰ ποὺ κληρονομήσαμε ἀπὸ τοὺς προγόνους μας, ἀλλά ζοῦμε καὶ μὲ αὐτὰ ποὺ μᾶς δάνεισαν τὰ παιδιά μας καὶ αὔριο θὰ πρέπει νὰ τοὺς τὰ ἐπιστρέψουμε! Τί σοῦ κάνει ἕνα ταξίδι μὲ ἀεροπλάνο! Σὲ βάζει, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ νὰ σταυροκοπιέσαι μέχρι νὰ προσγειωθεῖς, νὰ σκέφτεσαι! Σοῦ ἀποδεικνύει ὅτι ὑπάρχει χαρὰ. Γέλιο καὶ ἀγαπητικὲς τάσεις ὑπάρχουν! Ἀρκεῖ ἐμεῖς νὰ δημιουργήσουμε τὸ πλαίσιο στὸ ὁποῖο αὐτὲς θὰ ἀναπτυχθοῦν. Καὶ ὅσο ἐὰν αὐτὸ ἀκούγεται οὐτοπικὸ καὶ εὐκολόπεμπτο, δὲν εἶναι. Θέλει ἀγώνα. Θέλει συνεχεῖς μετακομίσεις ἀπὸ τὴν ἐγώπολη στὴν ἐσύπολη μὲ εἰσιτήρια τὴν αὐταπάρνηση καὶ τὴν προσευχὴ καὶ ἐκδότρια ἀρχὴ τὸ ταμεῖο τῆς Παράδοσης. Καὶ μόλις αὐτὸ γίνει καὶ ἀφοῦ ἔχουμε κάνει ὅ,τι περνᾶ ἀπὸ τὸ χέρι μας, τὸ νὰ ἀφεθοῦμε στὰ χέρια τῆς Παναγίας μας εἶναι ἡ καλύτερη κίνηση. Εἶναι τὸ ὀρθόδοξο ἀγχολυτικό. Εἶναι μία ἔμμεση ἀναγνώριση, ὅτι δὲν εἶμαι παντοδύναμος. Ἀναγνωρίζω ὅπως καὶ ὁ ληστὴς στὸν σταυρὸ τὸν πραγματικό μου ἑαυτό. Ἔτσι νομίζω ὅτι δίνουμε τὴν καλύτερη ἀπάντηση, στὸ διαρκὲς κάλεσμα τῆς καθημερινότητας γιὰ συμμετοχὴ στὸ ἄγχος καὶ τὴν ἀπελπισία. Στὸ διαρκὲς κάλεσμα γιὰ μία ἰσοπέδωση προσωπικοτήτων καὶ πολιτισμῶν. Ἐπιστροφὴ λοιπὸν στὴν προφορικὴ καὶ γραπτὴ παράδοση ποὺ μᾶς ἄφησαν οἱ παπποῦδες καὶ οἱ γιαγιάδες μας. Καὶ νὰ εἴμαστε σίγουροι ὅτι, ἐφόσον κάναμε αὐτὸ ποὺ περνοῦσε ἀπὸ τὸ χέρι μας, κάποιος Ἄλλος ἔχει τὸν τελευταῖο λόγο. Δὲν θὰ πρέπει νὰ στεναχωριέμαι. Δὲν θὰ πρέπει νὰ ἀγχώνομαι. Ὅταν πρέπει καὶ ἐὰν πρέπει καὶ ὅπως πρέπει θὰ ρυθμισθοῦν πρόσωπα καὶ καταστάσεις εἴτε εἶμαι ζωντανὸς εἴτε κεκοιμημένος εἴτε ζῶ στὴν Αὐστραλία εἴτε στὴ Λάρισα. Παντρεμένος ἢ ἀνύπαντρος. Φτωχὸς ἢ πλούσιος, γιατί, ὅπως εἴπαμε, ἡ παράδοσή μου μοῦ ἐγγυᾶται, ὅτι ὑπῆρξαν πολλὲς παρόμοιες δύσκολες καταστάσεις, ὅπως ἡ σημερινὴ ποὺ ζοῦμε, ἀλλὰ ἄλλος ἔκανε κουμάντο. Τὰ φῶτα στὴν καμπίνα τοῦ ἀεροπλάνου χαμήλωσαν καὶ ἑτοιμαζόμαστε γιὰ τὴν προσγείωση. Ξαφνικά, μία μικρὴ φωνούλα ἀκούγεται κάπως φοβισμένη. Μαμὰ φοβᾶμαι! Καὶ ἡ μαμὰ κοιτώντας γλυκὰ τὸ κοριτσάκι ἀπαντᾶ: Τί φοβᾶσαι; Ὁ μπαμπὰς εἶναι δίπλα σου! _ Εἰσηγήσεις 19
Γ ΣΥΝΑΞΗ ΝΕΟΤΗΤΟΣ - ΛΑΡΙΣΑ, 27 & 28/8/2011 «Νέοι - Σύγχρονος κόσμος - Παράδοση» Κύπρος. Ἡ ἐσχατιὰ τοῦ Ἑλληνισμοῦ Κωνσταντίνου Λαδᾶ Ἀρχηγοῦ Κυπριακῆς Ἀποστολῆς Εἰσηγήσεις 20 Ἀδέλφια μας ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα σᾶς χαιρετοῦμε. Χαιρόμαστε ἀπόψε ποὺ εἴμαστε κοντά σας.τέτοιες ἐπισκέψεις ἐπιβεβαιώνουν τοὺς δεσμοὺς ποὺ ἔχουμε ὡς Ἕλληνες καὶ κρατοῦν τὴ Ρωμιοσύνη ἑνωμένη. Ἀπόψε ἐκπροσωποῦμε τὸν πολιτιστικὸ ὅμιλο «Ὀρμήδεια» τῆς Κύπρου. Ἔχει ἱδρυθεῖ τὸ 2002 καὶ ἀφιέρωσε τὸ ὄνομά του στὸ χωριὸ μας Ὀρμήδεια τὸ ὁποῖο βρίσκεται στὰ νοτιοανατολικὰ παράλια τῆς Κύπρου. Ὁ σκοπὸς ἵδρυσης τοῦ πολιτιστικοῦ ὁμίλου ἦταν ἡ δημιουργία ὅσον τὸ δυνατὸ περισσότερων τμημάτων, μέσα ἀπὸ τὰ ὁποῖα θὰ παρουσίαζε τὰ ἑλληνορθόδοξα ἤθη καὶ ἔθιμά μας, ὥστε νὰ δοθεῖ ἡ εὐκαιρία στοὺς νέους μας νὰ βιώσουν τὴν παραδοσιακή μας κουλτούρα καὶ ταυτόχρονα νὰ ψυχαγωγοῦνται σωστὰ καὶ νὰ ἀπέχουν ἀπὸ δυσάρεστους πειρασμούς. Μέσα στὰ λίγα χρόνια τῆς δημιουργίας του ὁ πολιτιστικὸς ὅμιλος κατάφερε νὰ δημιουργήσει χορευτικὸ συγκρότημα, θεατρικὸ καὶ μουσικὸ τμῆμα. Στὸ χορευτικό μας συγκρότημα συμμετέχουν παιδιὰ ἡλικίας 7 μέχρι 20 ἐτῶν καὶ διδάσκονται κυπριακοὺς καὶ ἑλληνικοὺς παραδοσιακοὺς χοροὺς. Τὸ θεατρικό μας τμῆμα, στὸ ὁποῖο λαμβάνουν μέρος καὶ ἀρκετοὶ ἐνήλικες, ἔχει καταφέρει νὰ ἀνεβάσει θεατρικὰ ἔργα μὲ θέμα τὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τῶν Ἡρώων μας, ἀλλὰ καὶ προσέφερε ἄφθονο γέλιο μέσα ἀπὸ τὴν ἁγνὴ ζωὴ τῶν κατοίκων κάποιας ἐπαρχίας τῆς Κύπρου μας. Ἐπιπλέον τὸ μουσικό μας τμῆμα καταφέρνει μέσα ἀπὸ διάφορα τραγούδια του νὰ δίδει τὸ πνεῦμα κάθε ἑορτῆς. Ὁ πολιτιστικὸς ὅμιλος «Ὀρμήδεια» ἔχει πλέον καθιερώσει κάποιες ἐτήσιες ἐκδηλώσεις ὅπως «Ρεμπέτικη Βραδιά», «Νησιώτικη Βραδιά», «Χορευτικὸ Φεστιβάλ», καθὼς καὶ Θρησκευτικὲς ἐκδηλώσεις (Χριστούγεννα καὶ Πάσχα) καὶ Ἐθνικὲς Ἑορτὲς (25ης Μαρτίου, 1ης Ἀπριλίου καὶ 28ης Ὀκτωβρίου). Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς διάφορες ἐκδηλώσεις ποὺ λαμβάνουν χώρα στὴν Κύπρο, ὁ πολιτιστικός μας ὅμιλος, πρεσβευτὴς τῆς Κύπρου στὸ ἐξωτερικὸ, ἔχει φιλοξενηθεῖ ἀπὸ ἀρκετοὺς ὁμίλους τῆς Ἑλλάδας, ὅπως καὶ τῆς Φινλανδίας, ἔχοντας παρουσιάσει κυπριακοὺς παραδοσιακοὺς χοροὺς. Στὴν ἰδιαίτερή μας πατρίδα Κύπρο, μὲ τὶς ξανθὲς ἀκρογιαλιὲς καὶ τὶς ψηλὲς βουνοκορφὲς, πολλὲς φορὲς ἐκδηλώθηκε προσπάθεια ὑποταγῆς τοῦ νησιοῦ. Πέρσες, Φράγκοι, Ἑνετοὶ, Τοῦρκοι, Ἄγγλοι πέρασαν καὶ προσπάθησαν νὰ σβήσουν τ ἀχνάρια τῆς ἱστορίας ἀπὸ τοῦτο τὸ νησὶ. Δὲν τὰ κατάφεραν. Προσπάθησαν νὰ μᾶς ἀφελληνίσουν, νὰ ἀλλάξουν τὴν Ἑλληνικὴ ψυχή μας. Ἡ ψυχὴ ὅμως ἀλλάζει; Ἀπὸ ὅλες τὶς περιόδους τῆς νεότερης ἱστορίας μας, τὰ χρόνια της Ἀγγλοκρατίας ἀποτελοῦν ἴσως τὰ πιὸ ἐπικίνδυνα χρόνια γιὰ τὴν ἐθνική μας ἐπιβίωση, μέχρι τὴν 1η τοῦ Ἀπρίλη τοῦ 1955. Τότε εἶχε ἀρχίσει ὁ ἐπικὸς ἀγώνας τῶν Ἑλλήνων τῆς Κύπρου ἐνάντια στὴν
ἀγγλικὴ ἀποικιοκρατία μὲ σκοπὸ τὴν Ἕνωση μὲ τὴν Ἑλλάδα. Πρωτεργάτες καὶ σ αὐτὸν τὸν ἀγώνα, ὅπως καὶ σὲ κάθε ἀγώνα τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ὑπῆρξαν οἱ νέοι. Ἐντάχθηκαν στὴν Ἐθνικὴ Ὀργάνωση Κυπρίων Ἀγωνιστῶν Ε.Ο.Κ.Α. καὶ ἔδωσαν ὅρκο γιὰ ἐλευθερία ἕνωση ἢ θάνατο. Οἱ νέοι της Κύπρου στὸν ἀγώνα τῆς Ε.Ο.Κ.Α., ὁ ὁποῖος κράτησε 4 χρόνια, ἀπὸ τὸ 1955 μέχρι τὸ 1959 βάδισαν στ ἀχνάρια τῶν Μαραθωνομάχων, τῶν Σαλαμινομάχων, τῶν ἡρώων του 1821 καὶ πῆραν τὰ μονοπάτια ποὺ ὁδηγοῦσαν στὴ λευτεριὰ. Ὁ ἥρωας μαθητὴς Εὐαγόρας Παλληκαρίδης ἔγραφε σὲ ἕνα ποίημά του. «Θὰ πάρω μίαν ἀνηφοριὰ θὰ πάρω μονοπάτια νὰ βρῶ τὰ σκαλοπάτια ποὺ πᾶν στὴν Λευτεριὰ. Θ ἀφήσω ἀδέλφια συγγενεῖς, τὴ μάνα, τὸν πατέρα μέσ τὰ λαγκάδια πέρα καὶ στὶς βουνοπλαγιές. Ψάχνοντας γιὰ τὴν Λευτεριὰ θὰ χω παρέα μόνη κατάλευκο τὸ χιόνι βουνὰ καὶ ρεματιές. Τώρα κι ἂν εἶναι χειμωνιὰ θὰ ρθεῖ τὸ καλοκαίρι τὴ λευτεριὰ νὰ φέρει σὲ πόλεις καὶ χωριὰ. Θὰ πάρω μίαν ἀνηφοριὰ θὰ πάρω μονοπάτια νὰ βρῶ τὰ σκαλοπάτια ποὺ πᾶν στὴν Λευτεριά. Τὰ σκαλοπάτια θ ἀνεβῶ θὰ μπῶ σ ἕνα παλάτι, τὸ ξέρω θάν ἀπάτη δὲν θάν ἀληθινὸ. Μέσ τὸ παλάτι θὰ γυρνῶ ὥσπου νὰ βρῶ τὸ θρόνο βασίλισσα μία μόνο θὰ κάθεται σ αὐτὸ. Κόρη πανώρια, θὰ τῆς πῶ, ἄνοιξε τὰ φτερά σου καὶ πάρε με κοντά σου μονάχα αὐτὸ ζητῶ.» Ὁ Εὐαγόρας Παλληκαρίδης καταγόταν ἀπὸ τὸ χωριὸ Τσάδα τῆς Πάφου τῆς Κύπρου. Ἔκλεισε, στὰ 18 του χρόνια, τὴ σειρὰ τῶν ἀθανάτων ποὺ μαρτύρησαν στὸν βρόγχο τῆς ἀγχόνης. Στὶς 13 Μαρτίου 1957 τὸ Πάνθεο τῶν Ἡρώων τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους ἔμελλε νὰ ἐντάξει στοὺς κόλπους του ἀκόμα ἕναν γνήσιο ἀγωνιστὴ ποὺ ἔπεφτε στὸν βωμὸ τῆς ἐλευθερίας. Ὁ ἀγώνας τῆς Ε.Ο.Κ.Α. τὸν βρίσκει μαθητὴ νὰ διαδηλώνει κατὰ τοῦ Ἄγγλου δυνάστη. Συλλαμβάνεται, ἀλλὰ, πρὶν δικαστεῖ, παίρνει τὴν ἀπόφαση νὰ βγεῖ στὸ βουνὸ ἀντάρτης, γιὰ νὰ πολεμήσει τοὺς Ἄγγλους καὶ νὰ συναντήσει, ὅπως ἔγγραφε, τὴν Πανώρια κόρη. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς δράσης του, συλλαμβάνεται γιὰ μεταφορὰ ὁπλισμοῦ καὶ καταδικάζεται στὴν ἐσχάτη τῶν ποινῶν. Ἀλλὰ γιὰ τὸν Παλληκαρίδη μὲ τὴν ἐπίγνωση τοῦ καθήκοντος, ὁ πόλεμος γίνεται γλέντι καὶ περιφρονεῖται ὁ θάνατος κι ἐκεῖ ἀκόμα στὸ κατώφλι τῆς ἀγχόνης τραγουδᾶ. Στὸ τελευταῖο γράμμα ποὺ ἔστειλε, λίγο πρὶν Εἰσηγήσεις 21
Εἰσηγήσεις τὸν ἀπαγχονισμό του στὴν ἀδελφή του, τῆς ζητᾶ νὰ δώσει στὴ βαφτιστικιὰ του ὄνομα πεντασύλλαβο γιὰ νὰ θυμίζει ἐκείνη γιὰ τὴν ὁποία φυλακίστηκε, ἐκείνη γιὰ τὴν ὁποία ὁ Διονύσιος Σολωμὸς ἔγραψε τὸ πιὸ ὄμορφο τραγούδι του ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: «Γειά σου μεγάλη ἀδελφή Τὸ κάθε τί γεννιέται καὶ πεθαίνει, ὄχι ὅμως οἱ ἰδέες καὶ τὰ πιστεύω». Ὁ Εὐαγόρας Παληκαρίδης ἔφυγε τραγουδώντας : «Στὸ κάθε σπίτι μία σημαία κυματίζει λὲς καὶ τῆς Νίκης τὴν ἡμέρα μᾶς θυμίζει καὶ στῆς καρδιᾶς μας μία γωνίτσα μυστικὴ ἔχουμε βάλει μία σημαία Ἑλληνικὴ πού δὲν μπόρεσαν νὰ βγάλουν ἀπὸ κεῖ» Οἱ μαθητὲς ξεπετάχτηκαν ἀπὸ τὰ μαθητικά τους θρανία κι ἀφουγκράστηκαν τὸν παλμὸ τῆς ἱστορίας. Δρασκέλισαν μὲ βιασύνη τὸν αὐλόγυρο τοῦ σχολείου τους καὶ γοργοπέταξαν σὲ ἀντιαποικιακὲς διαδηλώσεις καὶ σὲ ἀγωνιστικὰ λημέρια. Κείνη τὴν πρώτη ἄνοιξη παράτησαν τὶς σάκες γιὰ νὰ γιομίσουν τοίχους μὲ γαλάζιες σημαῖες. Γράφει ὁ ποιητὴς Γιάννης Παπαδόπουλος λίγα λόγια στοὺς μαθητές του. «Τί νὰ σᾶς λέω γιὰ Θερμοπύλες, Μαραθῶνες, ὅταν τὴ μάχη δίνετε μὲ πέτρες στὴν αὐλή μας, ὅταν παιχνίδι σας εἶναι μονὰ ζυγὰ μὲ σφαῖρες μονὰ-ζυγὰ μὲ Λευτεριὰ ἢ Θάνατο. Τί νὰ σᾶς μάθω ἡρωικοὺς ἑξάμετρους τοῦ Ὁμήρου ὅταν μετρᾶτε λίγα δευτερόλεπτα κι ὕστερα ρίχνετε τὴν χειροβομβίδα; Παιδιὰ, ποὺ γίνατε ἄντρες σὲ μία νύχτα τοῦ χίλια ἐννιακόσια πενήντα πέντε, ποὺ ὡρίμασε τόσο ἄξαφνα τὸ πνεῦμα σας τί νὰ σᾶς πῶ γιὰ λογική, γιὰ ἀρχαία σοφία; Τί νὰ διαβάσω γιὰ Σουλιώτισσες καὶ Μεσολόγγια σὲ σᾶς, κοπέλες, ποὺ εἶστε κάθε μία κι ἀπὸ ἕνα ζωντανὸ ταχυδρομεῖο, ποὺ μέσα ἀπὸ τὴν ἀθώα στολὴ εἶστε ζωσμένες τὰ ἄρματα. Τί νὰ ζητῶ καλλιγραφίες ἀπὸ τὰ χέρια ποὺ ἔσκαβαν ὅλο τὸ βράδυ χτὲς κρησφύγετα, ποῦ νὰ διαβάσω πιὸ λαμπρὴ σελίδα λεβεντιᾶς ἀπὸ τὸ πρόσωπό σας μελανιασμένο ἀκόμα ἀπ τὰ κτυπήματα τῆς τελευταίας διαδήλωσης, ποιὸ τραγούδι ὀμορφότερο νὰ πῶ ἀπ τὴ σιωπή σας στὰ βασανιστήρια; Τί νὰ σᾶς μάθω πιὸ πολὺ ἀπ ὅ,τι λέει ἡ ζωὴ κι ὁ θάνατός σας;» Πρῶτος μὲς στοὺς πρώτους τοῦ θρυλικοῦ ἀγώνα τῆς Ε.Ο.Κ.Α. ὑπῆρξε ὁ Γρηγόρης Αὐξεντίου. Γεννήθηκε στὸ κατεχόμενο σήμερα ἀπὸ τὸν Τοῦρκο εἰσβολέα χωριὸ Λύση τῆς Κύπρου, στὶς 22 Φεβρουαρίου 1928. Γαλουχημένος μὲ τὰ ἱερὰ νάματα τῆς φυλῆς καὶ ἐμποτισμένος μὲ τὴν ἱερὴ ἀγάπη πρὸς τὴν Ἑλλάδα, γράφει χαρακτηριστικὰ στὴ μητέρα του: «Μὴ λυπᾶσαι μάνα ποὺ ἔφυγα ἀπὸ τὴν ἀγκαλιά σου γιατί βρίσκομαι στὴν ἀγκαλιὰ τῆς Ἑλλάδας, τῆς στοργικῆς μάνας ὅλου του κόσμου, ποὺ εἶναι ὑλικὰ φτωχὴ ἀλλὰ ψυχικὰ ἡ πλουσιότερη μάνα ὅλων τῶν αἰώνων».τὰ γεγονότα ποὺ συμβαίνουν στὴν 22
ἀγγλοκρατούμενη Κύπρο συγκλονίζουν τὴν ψυχή του. Ἔτσι μὲ τὸ πρόσταγμα τοῦ Διγενῆ, τοῦ στρατιωτικοῦ ἀρχηγοῦ τοῦ ἀγώνα, μυεῖται στὴν Ε.Ο.Κ.Α. στὶς ἀρχὲς τοῦ 1955. Ὡς ψευδώνυμο ὁ Σταυραετὸς τοῦ Μαχαιρᾶ χρησιμοποίει τὸ ἐπώνυμο τοῦ θρυλικοῦ ἀρματολοῦ τῆς Πίνδου Πάνου Ζήδρου. Ὑπαρχηγὸς τοῦ ἀγώνα, ὀργανώνει πάντα μὲ ἐπιτυχία, τὶς ἀποστολὲς ποὺ τοῦ ἀναθέτει ὁ ἀρχηγὸς Διγενής. Καταζητεῖται ἀπὸ τούς Ἄγγλους καὶ ἐπικηρύσσεται μὲ τὸ ποσὸ τῶν 5000 λιρῶν. Πάνω στὰ βουνὰ τῆς Κύπρου στὰ βουνὰ τοῦ Μαχαιρᾶ, ὁ Γρηγόρης Αὐξεντίου ξαναζωντανεύει τὸ ἀρχαῖο Ἑλληνικὸ κάλλος καὶ ὑπενθυμίζει ἔντονα πρὸς ὅλους τὸ πνευματικὸ χρέος. «Θὰ τοὺς διδάξω πῶς νὰ πεθαίνουν» ἀπαντᾶ χαρακτηριστικὰ ὅταν πληροφορεῖται πὼς προδόθηκε καὶ πὼς οἱ Ἄγγλοι τὸν ἀκολουθοῦν κατὰ πόδας. «Στὴν ἐσχάτη ἀνάγκη θὰ ἀγωνιστῶ καὶ θὰ πεθάνω σὰν Ἕλληνας», ἀναφέρει σὲ γράμμα του πρὸς τὴ γυναίκα του Βασιλική. Λίγες μέρες ἀργότερα οἱ κατακτητὲς ὁδηγούμενοι ἀπὸ τὸν Ἐφιάλτη βοσκὸ ποὺ τὸν πρόδωσε, ἀνακαλύπτουν τὸ κρησφύγετό του. Τὸν καλοῦν νὰ παραδοθεῖ καὶ τότε γιὰ ἀκόμα μία φορὰ ἀκούγεται μὲ σταθερὴ φωνὴ ἡ προαιώνια ἑλληνικὴ ἀπάντηση: «Μολών Λαβέ». Ἂν ἔχετε καρδιὰ ἐλᾶτε πιὸ κοντὰ νὰ ρίξετε τὶς βόμβες σας. Ὁ Αὐξεντίου ἔδωσε διαταγὴ στοὺς συντρόφους του νὰ παραδοθοῦν κι ἀπέμεινε μόνος νὰ ἀντροκαλέσει τὸν χάροντα. Τὰ πυρομαχικὰ τελείωσαν, μὰ τὸ θάρρος ἦταν ἀνεξάντλητο. Καὶ κουράστηκαν οἱ πολλοὶ καὶ λύγισαν οἱ πολλοὶ κι ἔβγαλαν τὴν ἀπόφαση νὰ καεῖ τὸ κρησφύγετο. Οἱ Ἄγγλοι ἰμπεριαλιστὲς ἔριξαν βενζίνη μὲ τὰ ἑλικόπτερά τους στὸ κρησφύγετο καὶ ἔκαψαν ζωντανὸ τὸν Γρηγόρη Αὐξεντίου. Πίστευαν ὅτι ἔτσι θὰ κάψουν τὸ φρόνημα τοῦ λαοῦ ποὺ ἀγωνιζόταν γιὰ λευτεριὰ καὶ ἕνωση μὲ τὴν Ἑλλάδα. Ἀντίθετα φώτισαν περισσότερο τὸν δρόμο τοῦ ἀγώνα κι ἔκαναν σύμβολο τὴ στάχτη, γιὰ νὰ δείχνει σὲ μᾶς τοὺς νεότερους τὰ σκαλοπάτια τοῦ Παρθενώνα. Ὁ στρατὸς τῶν Ἄγγλων ρίχνει δακρυγόνα, πυροβολεῖ, συλλαμβάνει, φυλακίζει καὶ ὁδηγεῖ τοὺς νέους στὴν ἀγχόνη. Στήνει ὁδοφράγματα, κρατητήρια, δημιουργεῖ ὁλοκαυτώματα. Οἱ νέοι μας ὅμως γαλήνιοι καὶ θαρραλέοι ἀντιμετωπίζουν τὸν θάνατο, ὑπερασπίζοντας τὸ ὕψιστο ἀγαθό, τὴν ὕψιστη ἀξία τῶν Ἑλλήνων, τὴν ἐλευθερία. Ἄφθαστο τὸ μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς τους. Καλότυχοι οἱ ἥρωες νέοι ποὺ χάνουν τὴ ζωή τους γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς πατρίδας καὶ μπαίνουν στὰ περβόλια τοῦ παραδείσου, ὄμορφοι καβαλάρηδες σὰν τὸν Ἃι Γιώργη, κρατώντας ἀκέραιο τὸν ἀνασασμὸ μίας αἰώνιας νιότης. Χαρὰ σ αὐτοὺς ποὺ ξέρανε τὴν ὥρα τοῦ λυτρωμοῦ τους καὶ τανύσανε τὸν περήφανο λαιμὸ τους ὁλόρθο σὲ μία θηλιὰ δυνάστη νικημένου ἀπὸ τὸ χαμόγελό τους. Ἐμεῖς, οἱ Ἕλληνες τῆς Κύπρου, ποὺ κρατᾶμε γιὰ πάντα ὄρθια τὴ Ρωμηοσύνη, ὅσοι κατακτητὲς καὶ ἂν πέρασαν ἀπὸ τὸ νησί, ἐμεῖς οἱ ἴδιοι καλούμαστε σήμερα νὰ διατηρήσουμε τὸ ψυχικό μας σθένος καὶ νὰ κρατήσουμε καὶ πάλι Θερμοπύλες. Ἀδέλφια μας σᾶς εὐχαριστοῦμε πολὺ γιὰ τὴ φιλοξενία. _ Εἰσηγήσεις 23