ΘΕΜΑ 1ο ΧΗΜΕΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Για τις ερωτήσεις 1.1-1.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.1. Πόσα ηλεκτρόνια στη θεµελιώδη κατάσταση του στοιχείου 18 Ar έχουν µαγνητικό κβαντικό αριθµό m l = 1; α. 6. β. 8. γ. 4. δ. 2. 1.2. ηλεκτρονιακή δοµή του 25 Μn 2+ στη θεµελιώδη κατάσταση είναι α. 1s 2 2s 2 2p 6 s 2 p 6 d 5. β. 1s 2 2s 2 2p 6 s 2 p 6 d 4s 2. γ. 1s 2 2s 2 2p 6 s 2 p 6 d 4 4s 1. δ. 1s 2 2s 2 2p 6 s 2 p 5 d 4 4s 2. 1.. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις έχει τους περισσότερους σ δεσµούς; α. C 2 =C C=C 2. β. C C 2 C. γ. C C=C 2. δ. C C C. 1.4. Ποιο από τα παρακάτω ζεύγη αποτελεί συζυγές ζεύγος οξέος βάσης κατά Brönsted - Lowry; α. Η Ο +. 2 β. 2 S S. γ. S 2 S. δ. +. Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 1
1.5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασµένη. α. Σύµφωνα µε την κβαντοµηχανική, τα ηλεκτρόνια κινούνται σε κυκλικές τροχιές γύρω από τον πυρήνα του ατόµου. β. ιάλυµα που περιέχει σε ίσες συγκεντρώσεις και Κ είναι ρυθµιστικό. γ. Στο µόριο του αιθυλενίου, τα δύο άτοµα C συνδέονται µεταξύ τους µε ένα σ δεσµό του τύπου sp 2 sp 2 και ένα π δεσµό. δ. Ισοδύναµο σηµείο είναι το σηµείο της ογκοµέτρησης όπου έχει αντιδράσει πλήρως η ουσία (στοιχειοµετρικά) µε ορισµένη ποσότητα του πρότυπου διαλύµατος. ε. Κατά την αντίδραση προπινίου µε περίσσεια, προκύπτει ως κύριο προϊόν το 1,2 διχλωροπροπάνιο. ΘΕΜΑ 2ο 2.1. α. Πόσα στοιχεία στη θεµελιώδη κατάσταση έχουν τρία µονήρη ηλεκτρόνια στη στιβάδα Μ και ποιοι είναι οι ατοµικοί τους αριθµοί; (µονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (µονάδες ). Μονάδες 4 β. Ένα από τα στοιχεία αυτά ανήκει στον τοµέα p του περιοδικού πίνακα. Ποιος είναι ο ατοµικός αριθµός του στοιχείου που ανήκει στην ίδια οµάδα µε αυτό και έχει µεγαλύτερη ενέργεια πρώτου ιοντισµού (Εi 1 ); (µονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (µονάδες 2). Μονάδες 2.2. α. Να γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των παρακάτω ενώσεων: N 4 N, CN, 4. ίνονται: 7 Ν, 1 Η, 8 Ο, 6 C, 17. Μονάδες 6 β. ιάλυµα και διάλυµα C C έχουν το ίδιο p. Ίσοι όγκοι των δύο αυτών διαλυµάτων εξουδετερώνονται πλήρως µε το ίδιο διάλυµα Na. Σε ποια από τις δύο εξουδετερώσεις καταναλώθηκε µεγαλύτερη ποσότητα διαλύµατος Na; (µονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (µονάδες ). Μονάδες 4 Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 2
2.. Να µεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συµπληρωµένες (προϊόντα και συντελεστές) τις παρακάτω χηµικές εξισώσεις: ΘEΜΑ ο.1. ίνεται το παρακάτω διάγραµµα χηµικών µετατροπών: Mονάδες 8 α. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων RMg, Α, B, Γ,, Ε, Ζ και Θ. Μονάδες 16 β. Να γράψετε αναλυτικά τα στάδια της αντίδρασης της ένωσης Ζ µε το αλκαλικό διάλυµα Ι 2. Μονάδες Τεχνική Επεξεργασία: Keystone
.2. Αλκίνιο (C ν Η 2ν 2 ) µε επίδραση υδατικού διαλύµατος 2 S 4 gs 4 παράγει τελικά ένωση, η οποία µε αµµωνιακό διάλυµα AgN σχηµατίζει κάτοπτρο. Να βρεθεί ο συντακτικός τύπος του αλκινίου (µονάδες 2). 2,6 g του αλκινίου αυτού αντιδρούν µε περίσσεια αµµωνιακού διαλύµατος Cu. Να υπολογιστεί η µάζα του ιζήµατος που θα σχηµατιστεί (µονάδες 4). ίνονται oι σχετικές ατοµικές µάζες: C=12, Η=1, Cu=6,5. Μονάδες 6 ΘΕΜΑ 4ο ιαθέτουµε δύο υδατικά διαλύµατα C N 2, τα 1 και 2. Το διάλυµα 1 έχει συγκέντρωση 1Μ και p=12. Για το διάλυµα 2 ισχύει η σχέση [ΟΗ ]=10 8 [Η Ο + ]. 4.1. α. Να υπολογίσετε την Κ b της C N 2. Μονάδες 4 β. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση της C N 2 στο διάλυµα 2. 4.2. Όγκος V 1 του διαλύµατος 1 αναµιγνύεται µε όγκο V 2 του διαλύµατος 2 και προκύπτει διάλυµα µε p=11,5. α. Να υπολογίσετε την αναλογία όγκων V 1 /V 2 Μονάδες 6 β. Να υπολογίσετε τις συγκεντρώσεις όλων των ιόντων που υπάρχουν στο διάλυµα. Μονάδες 4.. Να υπολογίσετε τα mol αερίου που πρέπει να προστεθούν σε 100 ml του διαλύµατος 1 (χωρίς µεταβολή όγκου του διαλύµατος) ώστε να προκύψει διάλυµα µε pη=5. Μονάδες 7 ίνεται ότι όλα τα διαλύµατα βρίσκονται σε θερµοκρασία 25 ο C, όπου Κ w = 10 14. Για τη λύση του προβλήµατος να χρησιµοποιηθούν οι γνωστές προσεγγίσεις. Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 4
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο 1.1. γ 1.2. α 1.. β 1.4. γ 1.5. α. Λ β. Λ γ. Σ δ. Σ ε. Λ ΘΕΜΑ 2ο 2.1.α. 1s 2 2s 2 2p 6 s 2 p Z = 15 1s 2 2s 2 2p 6 s 2 p 6 4s 2 d Z = 2 1s 2 2s 2 2p 6 s 2 p 6 4s 2 d 7 Z = 27 2.1.β. Το στοιχείο του p τοµέα είναι αυτό που έχει ατοµικό αριθµό Z = 15, το οποίο βρίσκεται στη 15η οµάδα του περιοδικού πίνακα. Στην ίδια οµάδα, το στοιχείο που έχει µεγαλύτερη ενέργεια πρώτου ιοντισµού είναι το στοιχείο µε δοµή 1s 2 2s 2 2p (Z = 7). Σχολ. βιβλίο σελ 2-24. 2.2.α. N C + - N N Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 5
2.2.β. 2.. Μ + + + 2 C1 C1 C1 C C + C C + + Μ 2 αρχ. C 2 Ιοντ/παρ. x x x I.1 C 2 - x x x Εφόσον το p είναι ίδιο, x = C 1, οπότε C 2 > C 1 Οι όγκοι των διαλυµάτων είναι ίσοι, οπότε n > n (n = C V) C C Από τις εξισώσεις των δύο οξέων έχουµε: C C + Na C CNa + 2 n n C C C C + Na Na + 2 n n Οπότε, µεγαλύτερη ποσότητα βάσης απαιτεί το C C πολυµ. α. v C = C C=C ( C C =C C ) 2 2 2 2 v 2 αλκοόλη θ 2 β. C C C C +2Na C C C C +2Na+2 γ. C C2 C Mg+2 C C2 C2 C +Mg() C δ. C C C Na + C C C C C C C + Na C C ΘΕΜΑ ο.1.α. (A) C C C 2 C (B) C C 2 (Γ) C CNa ( ) C C (Ε) C C = 0 (Ζ) C CC (Θ) C C 2 RMg: C Mg Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 6
β. 1 o στάδιο: C C C + I2 C C C + 2I 2 o στάδιο: C C C + I2 CI C C + I o στάδιο: CI C C + Na CCNa + CI 5ΗΙ + 5ΝαΟΗ 5ΝαΙ + 5Η 2 Ο.2. Με προσθήκη νερού στα αλκίνια, προκύπτει καρβονυλική ένωση. Από τον κανόνα MarKovnikv, η προσθήκη νερού σε όλα τα υπόλοιπα αλκίνια εκτός του αιθινίου δίνει κετόνη. Το µοναδικό αλκίνιο που δίνει αλδεΰδη είναι το αιθίνιο ( C C ). C C + 2Cu + 2N CuC CCu + 2N 4 CL 1 mol 1 mol 0,1 mol 0,1 mol m 2,6 mαλκ = = = 0,1mol Mr 26 m = m Mr = 0,1 151 = 15,1gr. ιζηµ ΘΕΜΑ 4ο 4.1.α. Μ C N + C N + + 2 2 αρχ. 1 ιοντ/παρ x x x II 1 x x x p = 12 p + p = 14, άρα p = 2, οπότε x = 10 2 M. 2 4 x 10 4 K b = = =10 c 1 1 β. [ + ] [ ] = 10 14 [ + ] 2 10 8 = 10 1.4 [ + ] 2 = 10 22 [ + ] = 10 11 M οπότε [ ] = 10 Μ = y 2 2 6 y y 10 2 K b= c 2= = = 10 M 4 c K 10 2 b Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 7
4.2.α. p = 11,5 οπότε [ + ] = 10 11,5 14 10 2,5 Μ, δηλαδή [ ] = = 10 M = ω. 11,5 10 Για το τελικό διάλυµα: 2 5 ω 10 1 K b= c Τ= = 10 M 4 cτ 10 Για την ανάµειξη των διαλυµάτων ισχύει: c 1 v 1 + c 2 v 2 = c T v T 1 v 1 + 10 2 v 2 = 10 1 (v 1 + v 2 ) v 1 0,9 = v 2 0,09 v1 1 = v 10 2 β. [ ] = 10 2,5 + Μ = [ CN ] [ + ] = 10 11,5 M 4.. Έστω ότι αντιδρούν πλήρως: mol C N 2 + C N αρχ 0,1 x αντ/παρ 0,1 0,1 0,1 τελ 0,1 C C N 0,1 = = 1M 0,1 Κ 10 14 w 10 Kα= = = 10 4 Kb 10 Μ Μ + CN CN + 1 1 1 C N + C N + + + 2 2 αρχ 1 ιοντ/παρ φ φ φ ΙΙ 1 φ φ φ 2 φ 2 10 5 Kα= φ =10 φ=10 Μ, οπότε p = 5. 1 Η περίπτωση περίσσειας της C N 2 απορρίπτεται διότι το τελικό διάλυµα θα περιείχε C N 2 C N οπότε θα είχε p > 5. Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 8
Εξετάζουµε και την περίπτωση περίσσειας. mol C N 2 + C N αρχ. 0,1 x αντ/παρ 0,1 0,1 0,1 τελ x 0,1 0,1 M + 2 + + x 0,1 x 0,1 x 0,1 0,1 0,1 0,1 M C + N C N + 1 1 1 C N + C N + + + M 2 2 II 1 κ κ κ Λόγω των προσεγγίσεων: + x 0,1 [ ] = 0,1 Εφόσον p = 5, x 0,1 5 6 = 10 x 0,1 = 10 x = 0,1 mol 0,1 οπότε καταλήγουµε και πάλι στην πλήρη εξουδετέρωση. Τεχνική Επεξεργασία: Keystone 9