Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Πόρων 487 Προσδιορισµός Σεναρίων Ξηρασίας στη Λεκάνη του Νέστου µε Εφαρµογή του Νέου είκτη Ξηρασίας. Α. ΤΙΓΚΑΣ. Κ. ΠΑΓΚΑΛΟΥ Χ. Κ. ΒΑΓΓΕΛΗΣ Γ. Π. ΤΣΑΚΙΡΗΣ Γεωπόνος Μηχαν. Περιβάλλοντος Αγρον. & Τοπογράφος Μηχ. Καθηγητής Ε.Μ.Π Περίληψη Η λεκάνη απορροής του Νέστου έχει αρκετά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, καθώς αποτελεί µία διασυνοριακή λεκάνη, η οποία στο ελληνικό τµήµα της περιλαµβάνει αστικές, αγροτικές αλλά και περιοχές µε µεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον (π.χ. έλτα του Νέστου). Για το λόγο αυτό, η µείωση της απορροής του ποταµού σε µία ενδεχόµενη περίοδο ξηρασίας θα έχει πολλαπλές επιπτώσεις σε διάφορα επίπεδα. Εξετάζονται λοιπόν, µε τη χρήση του νέου δείκτη ξηρασίας (Reconnaissance Drought Index) και ενός απλοποιηµένου Μοντέλου Υδατικού Ισοζυγίου, διάφορα σενάρια κλιµατικών µεταβολών και η επίδρασή τους στην απορροή µίας συγκεκριµένης περιοχής της λεκάνης του Νέστου ανάντη του έλτα του ποταµού. Υπολογίζεται ότι η µείωση της απορροής φτάνει µέχρι και 70% σε περιπτώσεις έντονης ξηρασίας, γεγονός που µπορεί να επιφέρει σηµαντικότατα προβλήµατα στην οικολογική ισορροπία, καθώς και στις κοινωνικοοικονοµικές δοµές της περιοχής. Abstract The transboundary river basin of Nestos includes many areas of social, economic and ecological interest. It is obvious that this system would be highly disturbed by a potential runoff reduction due to a possible drought. In this study, multiple drought scenarios and their impact on runoff of Nestos River are examined, using the recently developed Reconnaissance Drought Index (), along with a simple water balance model. The results show that in intense drought conditions there will be a reduction of runoff up to 70%, a fact which would cause various problems to the socioeconomic status of the whole area and destabilise the fragile ecosystem of the river s delta. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ποταµός Νέστος είναι ένας από τους µεγαλύτερους ποταµούς της χώρας αν και οι πηγές του βρίσκονται στην οροσειρά Ρίλα της Βουλγαρίας. Στην Ελλάδα ο ποταµός έχει µήκος 130 χιλιόµετρα πριν τελικά καταλήξει στο Θρακικό πέλαγος. Το εκτεταµένο έλτα του εκτείνεται ουσιαστικά από τη γέφυρα στους Τοξότες µέχρι το ση- µείο εκβολής του και αποτελεί ένα σηµαντικό οικοσύστηµα. Η ροή του ποταµού, από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα µέχρι τις εκβολές του, στο Θρακικό πέλαγος, δη- µιούργησε ένα πλήθος από διαφορετικούς βιότοπους που φιλοξενούν πληθώρα ειδών χλωρίδας και πανίδας µοναδικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο τόσο για την ποσότητα όσο και για την έκταση τους. Επίσης πολλές από τις αγροτικές, αλλά και άλλες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην περιοχή βασίζονται στην επαρκή τροφοδότηση νερού από τον ποταµό. Είναι λοιπόν φανερό ότι η µείωση της παροχής του Νέστου λόγω ξηρασίας θα προσκαλέσει αναπόφευκτα έ- ντονα προβλήµατα στην ευρύτερη περιοχή. Για τη διερεύνηση των επιπτώσεων της ξηρασίας στην απορροή επιλέχθηκε ένα συγκεκριµένο τµήµα της λεκάνης του Νέστου για το οποίο διαµορφώθηκαν δεκάδες σενάρια ξηρασίας µε τη βοήθεια του δείκτη ξηρασίας. Με τη χρήση ενός Μοντέλου Υδατικού Ισοζυγίου έγινε η προσοµοίωση αυτών των σεναρίων, ώστε να ε- κτιµηθεί η επίδρασή τους στην απορροή του ποταµού. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατόν να καθοριστούν οι πιθανές επιπτώσεις που θα υπάρξουν, τόσο στο οικοσύστη- µα, όσο και στις τοπικές κοινωνίες, έτσι ώστε να δη- µιουργηθεί ένα προληπτικό σύστηµα αντιµετώπισης των δυσµενών αυτών επιπτώσεων. 2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 2.1. είκτης ξηρασίας Πολλοί δείκτες χρησιµοποιούνται διεθνώς για τον προσδιορισµό της ξηρασίας, όπως ο SPI, o Deciles κτλ. [1, 2]. Στην παρούσα εργασία εφαρµόζεται ο νέος δείκτης Reconnaissance Drought Index () που αναπτύχθηκε πρόσφατα στο Εργαστήριο Εγγειοβελτιωτικών Έργων και ιαχείρισης Υδατικών Πόρων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου [3]. Ο βασίζεται τόσο σε δεδοµένα βροχόπτωσης, όσο και δυνητικής εξατµισοδιαπνοής και η βασική του µορφή ( o ) υπολογίζεται σύµφωνα µε την εξίσωση: 12 j= 1 o = 12 j= 1 P j PET j (1)
488 Οικονοµικοί, Κοινωνικοί και Πολιτικοί Παράγοντες στη ιαχείριση των Υδατικών Πόρων όπου P j και PET j είναι η βροχόπτωση και η δυνητική εξατµισοδιαπνοή για τον µήνα j ανά έτος. Χρησιµοποιούνται, επίσης, δύο ακόµα µορφές του, η κανονικοποιηµένη (normalized - n ) και η τυποποιηµένη (standardized - st ), οι οποίες υπολογίζονται από τις σχέσεις: n = 1 (2) (3) όπου o είναι ο µέσος όρος του o, y είναι ο ln( o ), µ ο αριθµητικός του µέσος και σˆ η τυπική του απόκλιση. Σηµειώνεται ότι οι παραπάνω διατυπώσεις βασίζονται στην υπόθεση ότι οι τιµές του o ακολουθούν λογαριθµοκανονική κατανοµή. Ο st έχει συµπεριφορά ανάλογη του SPI, έτσι τα αποτελέσµατα που προκύπτουν έχουν παρόµοια ερµηνεία. Ο µέσος όρος του ( o ) αντιπροσωπεύει τις κλιµατικές συνθήκες µίας περιοχής και είναι ισοδύναµος µε τον είκτη Ξηρασίας (Aridity Index) που έχει προταθεί από τον FAO για τον προσδιορισµό της ξηρασίας µιας περιοχής. Τα κύρια πλεονεκτήµατα του σε σύγκριση κυρίως µε τον SPI είναι τα ακόλουθα: Έχει φυσική έννοια, καθώς υπολογίζει το συνολικό έλλειµµα από τις απαιτήσεις εξάτµισης της ατµόσφαιρας Μπορεί να υπολογιστεί για κάθε χρονική περίοδο (π.χ. 1 µήνα, 2 µήνες κλπ) Ο υπολογισµός του οδηγεί πάντα σε κάποιο κατανοητό νούµερο Συνδέεται άµεσα µε τις κλιµατικές συνθήκες της περιοχής Μπορεί να χρησιµοποιηθεί υπό συνθήκες κλιµατικής αστάθειας, για τον προσδιορισµό της επίδρασης διαφόρων µεταβολών των κλιµατικών παραµέτρων στην ξηρασία και την ερηµοποίηση. 2.2. Μοντέλο υδατικού ισοζυγίου Η προσοµοίωση της απορροής του ποταµού γίνεται µε ένα απλοποιηµένο Μοντέλο Υδατικού Ισοζυγίου [4], χρησιµοποιώντας την αντίστοιχη υπορουτίνα του λογισµικού Medbasin [5]. Το Μοντέλο Υδατικού Ισοζυγίου (SWBM) περιλαµβάνει δύο παραµέτρους βαθµονόµησης, την Smax, η ο- ποία εκφράζει τη µέγιστη αποθηκευτική ικανότητα του εδάφους και την C, µε την οποία λαµβάνονται υπόψη οι απώλειες λόγω βαθιάς διήθησης. Και οι δύο αυτές παρά- o o y µ st = σˆ µετροι εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής. Σύµφωνα µε το µοντέλο, το έδαφος θεωρείται ως µία αποθηκευτική δεξαµενή µε µέγιστη χωρητικότητα Smax. Ως προσθήκη στη δεξαµενή θεωρείται η µηνιαία ποσότητα νερού από τη βροχόπτωση Ρ i, ενώ αφαιρείται το µηνιαίο ποσό της δυνητικής εξατµισοδιαπνοής Ep i, καθώς και οι απώλειες λόγω της βαθιάς διήθησης D i. Η περίσσεια του νερού από τη µέγιστη ποσότητα Smax χωρίζεται σε δύο τµήµατα, βάσει της τιµής της παραµέτρου C: το πρώτο τµήµα προστίθεται απ ευθείας στην απορροή R i, ενώ το δεύτερο καταλήγει στη βαθιά διήθηση D i. Πρώτο βήµα στο µοντέλο είναι ο προσδιορισµός µίας δοκιµαστικής τιµής του βάθους S i του νερού µέσα στην αποθηκευτική δεξαµενή, σύµφωνα µε την εξίσωση: S i = S i-1 + Ρ i - Ep i (4) όπου: i = 1,2,,n δείκτης που συµβολίζει τον αριθµό των µηνών. Ανάλογα µε αυτή τη δοκιµαστική τιµή, οι τιµές της απορροής R i και της βαθιάς διήθησης D i προσδιορίζονται ως εξής: Εάν S i < 0 τότε: S i = 0, R i = 0, D i = 0 Εάν 0 S i Smax τότε: S i = S i, R i = 0, D i = 0 (5) Εάν S i > Smax τότε: S i = Smax, R i = C (S i Smax), D i = (1 C) (S i Smax) Για τον έλεγχο της βαθµονόµησης του µοντέλου χρησιµοποιούνται οι µετρηµένες τιµές στην έξοδο της λεκάνης απορροής, ενώ λαµβάνεται ως ροή εισόδου στο µοντέλο η µετρηµένη απορροή, ανάντη της υπό µελέτη ζώνης της λεκάνης. 3. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 3.1. Γεωµορφολογία Η λεκάνη και το δέλτα του ποταµού Νέστου καταλαµβάνει το τµήµα της Ανατολικής Μακεδονίας και της υτικής Θράκης, συνολικής έκτασης (συµπεριλαµβανο- µένου και του βουλγαρικού τµήµατος) 5749 km 2. Το ελληνικό τµήµα της λεκάνης καταλαµβάνει 2280 km 2 και το δέλτα 440 km 2 [6]. Το συνολικό µήκος του ποταµού Νέστου φτάνει τα 234 km, από τα οποία 130 km διατρέχουν το ελληνικό έδαφος [7]. Η περιοχή µελέτης που εξετάζεται αποτελεί µία ζώνη έκτασης 500km 2, ανάντη του έλτα του ποταµού και συγκεκριµένα µεταξύ των σταθµών µέτρησης παροχής Τέ- µενος και Πασχαλιά (Σχήµα 1).
Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Πόρων 489 Σχήµα 1: Το ελληνικό τµήµα της λεκάνης απορροής του Νέστου (εντός του πλαισίου διακρίνεται η περιοχή µελέτης) Το τµήµα της κοιλάδας του Νέστου από την Πασχαλιά µέχρι το φράγµα του Τεµένους δοµείται αποκλειστικά από µεταµορφωµένα πετρώµατα. Τα µεταµορφωµένα πετρώµατα της ευρύτερης περιοχής συνίστανται κυρίως από γνεύσιους, γρανιτογνεύσιους, µαρµαρυγιακούς και αµφιβολιτικούς σχιστόλιθους, αµφιβολίτες µε ενστρώσεις µαρµάρων, µιγµατίτες και µάρµαρα. Τα µεταµορφωµένα πετρώµατα θεωρούνται στεγανοί σχηµατισµοί ή πολύ µικρής περατότητας (µικρό πορώδες), µε πολύ µικρό συντελεστή κατείσδυσης και µεγάλο συντελεστή απορροής. Σ αυτό το τµήµα του ρου εµφανίζονται σηµεία µε κατά βάθος διάβρωση και απότοµα πρανή, αλλά γίνεται αισθητή και η παρουσία ποταµοχειµάρριων αποθέσεων και κώνων πρόσχωσης στην κοίτη του ποταµού. Τα υψόµετρα κυµαίνονται µεταξύ 100 και 1500 m. Η περιοχή αυτή έχει αδρό ανάγλυφο µε αραιό υδρογραφικό δίκτυο. Στην υπό µελέτη περιοχή ο υδροφορέας αναπτύσσεται κατά βάση µόνο στο επιφανειακό αποσαθρωµένο ή χαλαρωµένο από ρωγµές τµήµα, που δεν έχει ούτε µεγάλο πάχος ούτε συνεχή ανάπτυξη. Εκδηλώσεις της υδροφορίας αυτής είναι το πλήθος των πηγών µικρής σχετικά παροχής που εµφανίζονται στα διάφορα ύψη των κλιτύων ή στις βάσεις τους και οι οποίες πηγές αποστραγγίζουν το ασυνεχές αυτό επικάλυµµα. Στην περιοχή της Πρασινάδας, όπου είναι εµφανής ο σχηµατισµός µαρµάρων, παρουσιάζεται µια καθολική υδροφορία (η οποία διακόπτεται µόνο κατά θέσεις από τις παρεµβολές της γνευσιοσχιστολιθικής σειράς) και µια ενιαία αποστράγγιση προς τα χαµηλότερα σηµεία. Το καρστικό αυτό σύστηµα φορτίζεται κυρίως από την κατείσδυση των ατµοσφαιρικών κατακρηµνισµάτων. Τα ετήσια αποθέµατα του συστήµατος εναποθηκεύονται στη ζώνη εποχιακών διακυµάνσεων του υπογείου στάθµης ύδατος, στην οποία παρατηρείται έ- ντονη διάβρωση των µαρµάρων και εκφορτίζονται κυρίως µε υπερχείλιση µέσω των πηγών. 3.2. Μετεωρολογικά χαρακτηριστικά Τα δεδοµένα που χρησιµοποιήθηκαν προέρχονται από τέσσερις µετεωρολογικούς σταθµούς, τρεις εντός της περιοχής µελέτης (Πρασινάδα, Πτελέα, Μεσοχώρι) και το σταθµό του Καρυόφυτου που βρίσκεται νοτιότερα της περιοχής (Σχήµα 1). Από τη µελέτη της ετήσιας πορείας των βροχοπτώσεων στο ελληνικό τµήµα της λεκάνης του Νέστου και για την περίοδο 1964 96 διαπιστώθηκε ότι η µεγαλύτερη τιµή βροχόπτωσης εµφανίζεται το εκέµβριο του 1969 και η ελάχιστη τον Ιανουάριο του 1989. Κατά µέσο όρο ο εκέµβριος είναι ο µήνας µε τις µεγαλύτερες βροχοπτώσεις, ενώ ο Σεπτέµβριος είναι ο µήνας µε τις µικρότερες τιµές. Από την πορεία των ετήσιων βροχοπτώσεων προέκυψε ότι το έτος στο οποίο παρουσιάστηκε το µεγαλύτερο ύψος βροχόπτωσης είναι το 1970 71, ενώ το ξηρότερο έτος είναι το 1988 89. Χα-
490 Οικονοµικοί, Κοινωνικοί και Πολιτικοί Παράγοντες στη ιαχείριση των Υδατικών Πόρων ρακτηριστικό της όλης πορείας είναι η περίοδος των χα- µηλότερων τιµών (περίοδος ανοµβρίας) για τα διαδοχικά έτη 1988 96, φαινόµενο το οποίο, µε βάση τη χρονική περίοδο για την οποία διατίθενται βροχοµετρικές παρατηρήσεις δεν φαίνεται να έχει επαναληφθεί. Με την µέθοδο των πολυγώνων Theissen υπολογίστηκε ότι το µέσο ετήσιο ύψος βροχής της υπό µελέτη περιοχής για την περίοδο 1964 96 ανέρχεται στα 736,6 mm. 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 mm P mean ETP mean OCT NOV DEC JAN FEB MAR APR MAY JUN JUL AUG SEP Σχήµα 2: Μέση µηνιαία βροχόπτωση και δυνητική εξατµισοδιαπνοή στην υπό µελέτη περιοχή. Όσον αφορά τη δυνητική εξατµισοδιαπνοή, η οποία υπολογίστηκε µε τη µέθοδο Thornthwaite, η µέγιστη τιµή της εµφανίζεται τον Ιούλιο του 1995 και η ελάχιστη τον εκέµβριο του 1986. Κατά µέσο όρο ο Ιούλιος είναι ο µήνας µε τη µεγαλύτερη δυνητική εξατµισοδιαπνοή, ενώ ο Ιανουάριος είναι ο µήνας µε τις µικρότερες τιµές. Από την πορεία των ετήσιων δεδοµένων της δυνητικής εξατµισοδιαπνοής προέκυψε ότι το έτος στο οποίο παρουσιάστηκε η µεγαλύτερη τιµή είναι το 1993 94, ενώ αυτό µε τη µικρότερη τιµή είναι το έτος 1984 85. Η µέση ετήσια δυνητική εξατµισοδιαπνοή για την υπό µελέτη περιοχή για την περίοδο 1964 96 υπολογίστηκε στα 710,4 mm. 4. ΕΦΑΡΜΟΓΗ 4.1. ιαµόρφωση σεναρίων ξηρασίας Από τη διαθέσιµη χρονοσειρά των 32 υδρολογικών ετών προσδιορίστηκε ο δείκτης ξηρασίας για τη συγκεκριµένη περιοχή, στην βασική ( 0 ), την κανονικοποιηµένη ( n ) και την τυποποιηµένη του µορφή ( st ). Οι τιµές του παρουσιάζονται στον Πίνακα 1, όπου διακρίνονται τα έτη κατά τα οποία επικρατούν συνθήκες ξηρασίας (1967/68, 1973/74, 1984/85 και η περίοδος 1988 1995). Στη συνέχεια προσδιορίστηκε η λογαριθµική σχέση µεταξύ του 0 και του st για την συγκεκριµένη περιοχή, η οποία είναι: st = 4.8337 ln( 0 ) - 0.0937 (6) Από τις τιµές του st προκύπτει το Σχήµα 3, στο οποίο σηµειώνονται τα 8 υδρολογικά έτη (1971/72 1978/79) που επιλέχθηκαν για την προσοµοίωση των σεναρίων ξηρασίας. Η περίοδος αυτή επιλέχθηκε διότι περιλαµβάνει 6 έτη κατά τα οποία επικρατούν κανονικές συνθήκες, όπως επίσης ένα σχετικά υγρό και ένα σχετικά ξηρό έτος. Τα σενάρια ξηρασίας διαµορφώθηκαν έτσι ώστε να καλύπτουν ένα φάσµα από κανονικές συνθήκες ( st =0.1), µέχρι συνθήκες έντονης ξηρασίας ( st = -3.5), µεταβάλλοντας τη βροχόπτωση από 0 έως 40% και τη δυνητική εξατµισοδιαπνοή από 0 έως +24%. 3,00 2,00 1,00 st 0,00-1,00 1964-1965 1965-1966 1966-1967 1967-1968 1968-1969 1969-1970 1970-1971 1971-1972 1972-1973 1973-1974 1974-1975 1975-1976 1976-1977 1977-1978 1978-1979 1979-1980 1980-1981 1981-1982 1982-1983 1983-1984 1984-1985 1985-1986 1986-1987 1987-1988 1988-1989 1989-1990 1990-1991 1991-1992 1992-1993 1993-1994 1994-1995 1995-1996 -2,00-3,00 Σχήµα 3: Κατανοµή του δείκτη στην υπό µελέτη περιοχή για την περίοδο 1964-96.
Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Πόρων 491 4.2. Αποτελέσµατα Η εκτίµηση της επίδρασης των µεταβολών των µετεωρολογικών συνθηκών στην απορροή για την υπό µελέτη περιοχή (Σχήµα 4), έγινε µε την προσοµοίωση 120 περίπου σεναρίων, χωρίς να λαµβάνεται υπόψη η από ανάντη εισερχόµενη ροή. Όπως διαπιστώνεται, σε συνθήκες έντονης ξηρασίας ( st = -3.48), µε µείωση της βροχόπτωσης κατά 40% και αύξηση της δυνητικής εξατµισοδιαπνοής κατά 24%, έχουµε µείωση της απορροής µεγαλύτερη από 70%. Για συνθήκες µέσης ξηρασίας, µε τιµές st = -2.32 (βροχόπτωση: -30%, ΡΕΤ: +14%) και st = -2.85 (βροχόπτωση: -35%, ΡΕΤ: +18%), προκύπτει µεταβολή της απορροής κατά -56% και -64%, αντίστοιχα. Για πιο ήπιες συνθήκες ξηρασίας, µε st = -1.10 (βροχόπτωση: -15%, ΡΕΤ: +8%) και st = -1.71 (βροχόπτωση: -25%, ΡΕΤ: +8%), η µεταβολή στην απορροή είναι -31% και -48%, αντίστοιχα. Από τη σύγκριση των αποτελεσµάτων της προσοµοίωσης µε τα πραγµατικά δεδοµένα απορροής για την περίοδο ξηρασίας (1989-95) προκύπτει ότι τα αποτελέσµατα της προσοµοίωσης είναι αρκετά ρεαλιστικά. Πίνακας 1: Τιµές του όπως προέκυψαν για την περιοχή µελέτης Υδρολ. Έτος 0 n st 1964-1965 1,11 0,07 0,43 1965-1966 1,09 0,05 0,33 1966-1967 1,31 0,26 1,23 1967-1968 0,87-0,16-0,76 1968-1969 1,20 0,16 0,80 1969-1970 1,31 0,26 1,20 1970-1971 1,46 0,40 1,73 1971-1972 1,09 0,04 0,31 1972-1973 1,09 0,05 0,34 1973-1974 0,84-0,20-0,95 1974-1975 1,04-0,01 0,07 1975-1976 1,03-0,01 0,05 1976-1977 0,98-0,06-0,20 1977-1978 0,98-0,06-0,19 1978-1979 1,23 0,18 0,89 1979-1980 1,24 0,19 0,94 Υδρολ. Έτος 0 n st 1980-1981 1,15 0,10 0,58 1981-1982 1,21 0,16 0,82 1982-1983 1,50 0,44 1,87 1983-1984 1,09 0,05 0,34 1984-1985 0,76-0,27-1,43 1985-1986 1,01-0,03-0,05 1986-1987 1,03-0,01 0,06 1987-1988 1,28 0,23 1,11 1988-1989 0,69-0,33-1,86 1989-1990 0,79-0,24-1,24 1990-1991 0,85-0,18-0,89 1991-1992 0,71-0,31-1,72 1992-1993 0,72-0,31-1,71 1993-1994 0,78-0,25-1,27 1994-1995 0,88-0,16-0,72 1995-1996 1,00-0,04-0,10 PET 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0-40 -35-30 -25-20 -15-10 -5 0 Precipitation Σχήµα 4: Μέση ετήσια ποσοστιαία µεταβολή της απορροής στην υπό µελέτη περιοχή, συναρτήσει της ποσοστιαίας µεταβολής στην βροχόπτωση και την δυνητική εξατµισοδιαπνοή 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η προσοµοίωση των σεναρίων ξηρασίας για την εκτί- µηση της επίδρασης στην απορροή του ποταµού µε την εφαρµογή του νέου δείκτη ξηρασίας είναι µία µέθοδος που µπορεί να δώσει συγκρίσιµα και ρεαλιστικά αποτελέσµατα, καθώς ο συνδέεται άµεσα µε τις κλιµατικές συνθήκες της περιοχής και µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε συνθήκες κλιµατικής αστάθειας. Από τα αποτελέσµατα προκύπτει ότι σε συνθήκες ξηρασίας η απορροή του Νέστου µειώνεται σε σηµαντικό βαθµό. Πιο συγκεκριµένα, σε συνθήκες µέσης ξηρασίας αναµένεται µείωση της απορροής από 50 έως 65%, ενώ σε συνθήκες έντονης ξηρασίας η µείωση ξεπερνά το 70%. Σε περίπτωση, µάλιστα, που οι συνθήκες διατηρηθούν για µία περίοδο 3-4 ετών, οι επιπτώσεις θα ιδιαίτερα ζηµιογόνες για την ευρύτερη περιοχή. Λαµβάνοντας υπόψη τη σηµασία που έχει η επαρκής τροφοδότηση νερού από το Νέστο, τόσο για την οικονο- µία των τοπικών κοινωνιών, όσο και για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας στο ενδιαίτηµα του έλτα του ποταµού, καθίσταται σαφές ότι είναι αναγκαία η λήψη προληπτικών µέτρων σε περιφερειακό επίπεδο για την αντιµετώπιση µίας τέτοιας κατάστασης. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η παρούσα εργασία πραγµατοποιήθηκε µε χρηµατοδότηση από το ερευνητικό πρόγραµµα της Ευρωπαϊκής Ένωσης MEDROPLAN.
492 Οικονοµικοί, Κοινωνικοί και Πολιτικοί Παράγοντες στη ιαχείριση των Υδατικών Πόρων ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Hayes M.J., (2003). Drought indices. National Drought Mitigation Center, http://www.drought.unl.edu. 2. Tsakiris G., Vangelis H. (2004) Towards a drought watch system based on Spatial SPI Water Resources Management, 12 (1), 1-12. 3. Tsakiris G., (2004). Guidelines for using annual, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Εργαστήριο Εγγειοβελτιωτικών Έργων και ιαχείρισης Υδατικών Πόρων 4. Giakoumakis S., Tsakiris G., Efremides D., (1991). On the rainfallrunoff modelling in a mediterranean region environment. In Advances in water resources technology. Tsakiris G., ed. A. A. Balkema Publishers, Rotterdam. 5. Tigkas D., Tsakiris G., (2004). Medbasin: A rainfall runoff software package for Mediterranean basins. European Water, 4-5, 3-12. 6. Βεργής Στ., (1979). Υδρογεωλογική Έρευνα Λεκάνης και έλτα Ποταµού Νέστου, Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ε- ρευνών. 7. Τσακτσίρας Κ., (1994). Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την ευρύτερη περιοχή της Ελληνικής Λεκάνης του ποταµού Νέστου, Παρασκευόπουλος Γεωργιάδης ΕΠΕ & Πανγαία Σύµβουλοι Μηχανικοί ΕΠΕ.. Α. Τίγκας, Γεωπόνος, MSc Περιβάλλον & Ανάπτυξη, Υπ. ιδάκτωρ, Σχολή Αγρονόµων & Τοπογράφων Μηχανικών, ΕΜΠ, Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Αθήνα 15780. Τηλ./Fax: 2107722700/ 2107722632. E-mail: ditigas@mail.ntua.gr.. Κ. Παγκάλου, Μηχανικός Περιβάλλοντος, MSc Hydrologie Hydrogeologie Geochimie et Geostatistique, Υπ. ιδάκτωρ, Σχολή Αγρονόµων & Τοπογράφων Μηχανικών, ΕΜΠ, Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Αθήνα 15780. Τηλ./Fax: 2107722649/ 2107722632. E- mail: pangalou@survey.ntua.gr. Χ. Κ. Βαγγέλης, Τοπογράφος Μηχανικός, MSc Επιστήµη & Τεχνολογία Υδατικών Πόρων, Υπ. ιδάκτωρ, Σχολή Αγρονόµων & Τοπογράφων Μηχανικών, ΕΜΠ, Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Αθήνα 15780. Τηλ./Fax: 2107722700/ 2107722632. E-mail: hvagelis@survey.ntua.gr. Γ. Π. Τσακίρης, Καθηγητής, ιευθυντής Εργαστηρίου Εγγειοβελτιωτικών Έργων και ιαχείρισης Υδατικών Πόρων, Σχολή Αγρονόµων & Τοπογράφων Μηχανικών, ΕΜΠ, Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Αθήνα 15780. Τηλ./Fax: 2107722631/ 2107722632. E-mail: gtsakir@central.ntua.gr.