Τάξη Μάθημα Εξεταστέα ύλη Γ Λυκείου Ιστορία Κατεύθυνσης Β Κεφάλαιο ΠΕΝΤΕΛΗ Κτίριο 1 : Πλ. Ηρώων Πολυτεχνείου 13, Τηλ. 210 8048919 / 210 6137110 Κτίριο 2 : Πλ. Ηρώων Πολυτεχνείου 29, Τηλ. 210 8100606 ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ Καθηγητής Κατερίνα Τζανάκη Ημερομηνία 04/01/2015 Κτίριο 3 : Ολύμπου 1 & Λ. Πεντέλης, Τηλ. 210 8035537 Site : www.dinamiko.gr Facebook : www.facebook.com/dinamikoedu e-mail : dinamiko13@yahoo.gr / info@dinamiko.gr Α1. Να δώσετε με συντομία το περιεχόμενο των παρακάτω ιστορικών όρων: Εκλεκτικοί Αρχή της δεδηλωμένης Κίνημα στο Γουδί «Ανόρθωση» Α2. Να αντιστοιχήσετε τις δύο στήλες (σε κάθε γράμμα της στήλης Α αντιστοιχούν περισσότεροι του ενός αριθμοί) Α ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑ Β ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ Α. Σύνταγμα του 1844 1. ψήφος με σφαιρίδια 2. μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων 3. δωρεάν εκπαίδευση Β. Σύνταγμα του 1864 4. καθολική ψηφοφορία για άνδρες. 5. αρχή λαϊκής κυριαρχία 6. ασυμβίβαστο μεταξύ στρατιωτικής και δημοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας με το βουλευτικό αξίωμα. Γ. Σύνταγμα του 1911 7. βασιλευομένη δημοκρατία. 8. απαγόρευση δουλείας.
Α2.2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή όχι, γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στον αριθμό που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση. 1. Ο Κωλέττης επέβαλε κατά τα χρόνια της πρωθυπουργίας του (18461847) ένα είδος κοινοβουλευτικής δικτατορίας. Σ Λ 2. Το πρώτο εξάμηνο του 1911 ψηφίστηκαν από τη Βουλή 53 τροποποιήσεις θεμελιωδών διατάξεων του συντάγματος. Σ Λ 3. Το 1913, το βασιλιά Γεώργιο Α διαδέχθηκε στο θρόνο ο Αλέξανδρος Ζαΐμης. Σ Λ 4. Στις 25 Ιανουαρίου 1921 η Αναθεωρητική Εθνοσυνέλευση που προέκυψε από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 ανακηρύχθηκε Συντακτική. Σ Λ Α3. Ποιες ομάδες πολιτών εξέφραζαν όλο και περισσότερο την απογοήτευσή τους για την αναποτελεσματικότητα του κράτους και την ανυπαρξία της οικονομικής ανάπτυξης ανάμεσα στα χρόνια 1893 και 1909; Μονάδες 10 Α4. α) Τι γνωρίζετε για τα αριστερά κόμματα; β) Να αναφερθείτε στους λόγους δημιουργίας του Σοσιαλιστικού κόμματος, στις θέσεις του προγράμματός του και στην εξέλιξή του μέχρι και το 1924. Μονάδες 16(8+8)
ΟΜΑΔΑ Β Β1. ΠΗΓΗ 1 Στην ουσία, ο Τρικούπης εκπροσωπούσε τον εξευρωπαϊσμό της πολιτικής ζωής, ενώ ο Δηλιγιάννης την παραδοσιακή λειτουργία της. Ο Τρικούπης πίστευε ότι το κράτος χρειαζόταν πολιτική και οικονομική ανόρθωση, πριν γίνει λόγος για εμπλοκή σε αλυτρωτικές περιπέτειες. Γι' αυτό και επεδίωξε να καταστήσει τη χώρα διεθνώς αξιόπιστη, να ενθαρρύνει την έναρξη της εκβιομηχάνισης, να βελτιώσει τις επικοινωνίες με την κατασκευή σιδηροδρόμων και την διάνοιξη του Ισθμού της Κορίνθου, και να εκσυγχρονίσει το στρατό και το ναυτικό. Ωστόσο, ένα τέτοιο πρόγραμμα ήταν δαπανηρό και συνεπαγόταν αυξημένη φορολογία. Αυτό πρόσφερε εύκολο στόχο στο δημοφιλή και δημαγωγό Δηλιγιάννη, ο οποίος δεν είχε πρόβλημα να δηλώνει ότι ήταν αντίθετος προς οτιδήποτε υποστήριζε ο Τρικούπης. Η επιδεικτική λαϊκιστική ρητορεία του Δηλιγιάννη και η φλογερή προάσπιση μιας «Μεγαλύτερης Ελλάδας», χωρίς αμφιβολία εξέφραζε πιο πιστά τους ενθουσιασμούς και τους μύχιους πόθους του απλού πολίτη από τα αυστηρά μεταρρυθμιστικά προγράμματα του Τρικούπη. Οι παράτολμες όμως πολιτικές επιλογές του Δηλιγιάννη, στις περιόδους που ήταν στην εξουσία, δεν μπορούσαν παρά να θέσουν σε δοκιμασία την ήδη εξασθενημένη οικονομία, όπως συνέβη με τη θνησιγενή κινητοποίηση στη διάρκεια της βουλγαρικής κρίσης του 1885, η οποία κατέληξε στον αποκλεισμό της Ελλάδας από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Επιπλέον, η φιλοπολεμική του πολιτική έμελλε να καταλήξει σε ήττα το 1897, στη διάρκεια του καταστροφικού πολέμου των τριάντα ημερών με την Τουρκία. R. Clogg, Συνοπτική Ιστορία της Ελλάδας 1770-1990, εκδ. Ιστορητής, Αθήνα 1995, σσ. 71-72 ΠΗΓΗ 2 Οι φόροι που είχε αναγκασθεί να επιβάλει ο Τρικούπης, καθώς και τα δάνεια που είχε συνάψει για να φέρει σε πέρας το μεγαλόπνοο έργο του, είχαν προκαλέσει τη δυσφορία ενός μεγάλου μέρους του λαού. Τη δυσφορία αυτή τη καλλιέργησε με δημαγωγικό τρόπο η αντιπολί τευση που του κόλλησε και το επίθετο «φορομπήχτης». Έτσι ο αρχηγός της Θεόδωρος Δηλιγιάννης, ανταποκρινόμενος στις επιθυμίες του λαού και υποσχόμενος να κυβερνήσει χωρίς την επιβολή νέων φόρων και χωρίς τη σύναψη νέων δανείων, κατορθώνει να τον ανατρέψει στις 7 Απριλίου 1885. Απ. Βακαλόπουλου, Νέα Ελληνική Ιστορία 1204-1985, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 51991, σ. 310 Απέναντι στο εκσυγχρονιστικό κράτος του Χ. Τρικούπη αντιπαρατίθεται το κράτος κοινωνικής αλληλεγγύης του Θ. Δηλιγιάννη». Να σχολιάσετε την παραπάνω άποψη λαμβάνοντας υπόψη σας τις πηγές και το κείμενο του βιβλίου σας. Μονάδες 25
Β2. «Το νέο κόµµα νίκησε πάλι στις εκλογές του Μαρτίου του 1912, στις οποίες πήραν µέρος όλες οι πολιτικές δυνάµεις. Αυτή τη φορά ανέδειξε 145 βουλευτές, ενώ τα αντίπαλα κόµµατα κέρδισαν 36 έδρες. Κατά κύριο λόγο στη σύνθεσή του περιλαµβάνονταν οι ανερχόµενες µεταπρατικές και εµπορικές τάξεις (και πολλοί γαιοκτήµονες), µέλη διαφόρων επαγγελµατικών ενώσεων, καθώς και τη νεότερη γενιά αξιωµατικών της καριέρας. Τα υπόλοιπα µέλη του προέρχονταν από το χώρο των αγροτικών κοµµάτων της Θεσσαλίας, των σοσιαλιστών (από τους οποίους έκλεψε την παράσταση ο Βενιζέλος), από δηµοκρατικά στοιχεία που ανήκαν στην αριστερή πτέρυγα του Στρατιωτικού Συνδέσµου, και τέλος από άτοµα που προέρχονταν από το κόµµα των Τρικουπικών, όπως επίσης και στοιχεία που είχαν µεταπηδήσει καλόπιστα από τους συντηρητικότερους πολιτικούς σχηµατισµούς. Σε µεγάλο βαθµό το λεγόµενο κόµµα των Φιλελευθέρων το αποτελούσαν οι προσωπικοί οπαδοί του Βενιζέλου, ή µάλλον ένα συνονθύλευµα από τους προσωπικούς οπαδούς των λιγότερο σπουδαίων ηγετών, που είτε ανήκαν στο στενό του περιβάλλον, είτε προτίµησαν να προωθηθούν πολιτικά υποστηρίζοντάς τον. Εκείνο που επιδίωξε ο Βενιζέλος δεν ήταν τόσο ένα φιλελεύθερο κόµµα όσο µια κοινοβουλευτική δικτατορία. Παρόλο που ίδρυσε συνδέσµους Φιλελευθέρων στις εκλογικές περιφέρειες, δεν δηµιουργήθηκε µια οργάνωση που να ασκεί έλεγχο στο κεντρικό γραφείο του κόµµατος. Απεναντίας καθοδηγούνταν από τα ανώτερα όργανα. Τελικά, δεν διέφεραν και τόσο από τις τοπικές οµάδες φίλων που σχηµάτιζαν τα άλλα κόµµατα. Ίσως πρόσθεταν µια επίφαση δύναµης και ενότητας στο κόµµα, αλλά κάτω από την επιφάνεια εξακολουθούσαν να βασιλεύουν οι διαιρέσεις και οι αντιζηλίες. Ο Βενιζέλος κρατούσε, όπως και ο Τρικούπης πριν από αυτόν, τα πράγµατα υπό τον έλεγχό του, γιατί είχε τη δύναµη που πήγαζε από την ισχυρή θέση του στο κοινοβούλιο. Το κύρος του µάλιστα εµφανιζόταν αδιαµφισβήτητο. Αλλά στην Ελλάδα µια ισχυρή κοινοβουλευτική θέση ανοίγει δύο δρόµους. Η έλλειψη ισχυρής αντιπολίτευσης απέξω µπορούσε να προκαλέσει συνοµωσίες στο εξωτερικό. Οπωσδήποτε, ο Βενιζέλος δεν εκπροσωπούσε το σύνολο του εκλογικού λαού. Υπήρχαν στις διάφορες εκλογικές περιφέρειες ισχυρές µειονότητες ψηφοφόρων που δεν εκπροσωπούνταν καθόλου στη Βουλή και, µολονότι προς το παρόν δεν είχε κάνει την εµφάνισή της καµιά υπολογίσιµη αντιπολιτευτική οµάδα, υπήρχε πληθώρα αντιβενιζελικών σε όλη τη χώρα.» [Dakin, «Η ενοποίηση της Ελλάδας», σελ. 279 280] Αφού µελετήσετε τις πληροφορίες του παραθέµατος και σε συνδυασµό µε τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε τη δοµή του κόµµατος των Φιλελευθέρων καθώς και την κοινωνική και πολιτική προέλευση των οπαδών του.