ΔΑΦΝΗ Δίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου. Βιώσιμο Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης για τον Δήμο Σκύρου στο πλαίσιο του Συμφώνου των Δημάρχων

ΔΑΦΝΗ Δίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου Βιώσιμο Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης για τον Δήμο Σκύρου στο πλαίσιο του Συμφώνου των Δημάρχων Ιανουάριος 2010

Πίνακας Περιεχομένων Ακρωνύμια... 3 1 Περίληψη... 4 2 Περιγραφή του Δήμου... 5 2.1 Γενικά στοιχεία...5 2.2 Παρούσα κατάσταση...7 2.2.1 Υποδομές... 7 2.2.2 Τάσεις ανάπτυξης... 7 2.2.3 Αειφορία... 8 2.3 Δυναμικό ΑΠΕ και ΕΞΕ...8 2.3.1 Αιολικό δυναμικό... 8 2.3.2 Ηλιακό δυναμικό... 9 2.3.3 Εξοικονόμηση ενέργειας... 10 2.4 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Δήμου... 11 2.4.1 Άνθρωπος - Υποδομές... 11 2.4.2 Ενέργεια - Περιβάλλον... 11 2.4.3 Διοικητική οργάνωση... 12 3 Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης... 12 3.1 Βασικές επιλογές Παραδοχές...12 3.2 Υπολογισμός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης...13 3.2.1 Συλλογή δεδομένων... 13 3.2.2 Περιγραφή υπολογισμών... 14 3.2.2.1 Εφαρμογή bottom-up ανάλυσης για υπολογισμό κτιριακών καταναλώσεων... 14 3.2.2.2 Επιμέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα... 16 3.2.3 Αποτελέσματα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης... 20 3.3 Καθορισμός συντελεστών εκπομπής CO 2...20 3.4 Εκπομπές CO 2...20 4 Περιγραφή δράσεων και μέτρων... 21 4.1 Μεθοδολογία προσδιορισμού και ανάπτυξης δράσεων και μέτρων...21 4.1.1 Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης... 21 4.1.2 Προσδιορισμός τομέων προτεραιότητας δραστηριοτήτων... 24 4.2 Παρουσίαση δράσεων...24 4.2.1 Βραχυπρόθεσμες δράσεις... 24 4.2.1.1 Εγκατάσταση Φ/Β σταθμών για παραγωγή ηλεκτρισμού... 24 4.2.1.2 Εξοικονόμηση ενέργειας στις προμήθειες του Δήμου... 26 4.2.2 Μακροπρόθεσμες δράσεις... 27 4.3 Συγκεντρωτικά αποτελέσματα δράσεων...31 Αναφορές... 34 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 35 Παράρτημα Α: Πίνακας πηγών δεδομένων...35 2

Ακρωνύμια ΑΠΕ: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας CoMO: Covenant of Mayors Office Ε.Ε.: Ευρωπαϊκή Ένωση ΔΑΦΝΗ: Δίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου ΟΤΑ: Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΕΞΕ: Εξοικονόμηση Ενέργειας Α/Γ: Ανεμογεννήτρια Α/Π: Αιολικό Πάρκο Φ/Β: Φωτοβολταϊκα ΧΑΔΑ: Χώρος Ανεξέλεκτης Διάθεσης Απορριμμάτων ΧΥΤΑ: Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων COM: Covenant of Mayors IPCC: International Panel on Climate Change ΠΔ: Πραγματικά δεδομένα BU: Bottom-Up (analysis) ΣΔ: Συνδυασμένα δεδομένα EMY: Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία KAΠΕ: Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ΕΣΥΕ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος ΡΑΕ: Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ΔΕΗ: Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού ΔΕΣΜΗΕ: Διαχειριστής Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ΕΟΤ: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού OΣΚ: Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων SEAP: Sustainable Energy Action Plan 3

1 Περίληψη Ο Δήμος Σκύρου, στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής που ακολουθεί στους τομείς της αειφορικής ανάπτυξης και του ενεργειακού σχεδιασμού και αναγνωρίζοντας την ευθύνη του ως Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ανάληψη δράσεων καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, συμμετέχει στο Σύμφωνο των Δημάρχων και αναλαμβάνει τις σχετικές δεσμεύσεις. Έτσι λοιπόν, δεσμεύεται να υπερβεί τους στόχους που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020, μειώνοντας τις εκπομπές CO2 στην επικράτεια του Δήμου τουλάχιστον κατά 20%, μέσω της εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια. Προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου είναι η βασική απογραφή των εκπομπών στο έτος βάσης, η συνεχής παρακολούθησή τους κατά τον χρονικό ορίζοντα του σχεδίου και η υποβολή έκθεσης αξιολόγησης του σχεδίου ανά 2 έτη. Η συμμετοχή του Δήμου Σκύρου στο Σύμφωνο των Δημάρχων έρχεται ως συνέχεια στη μέχρι σήμερα φιλοπεριβαλλοντική πολιτική του Δήμου. Ο Δήμος Σκύρου, συμμετέχει από τον Σεπτέμβριο του 2006 ως μέλος στο Δίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΔΑΦΝΗ». Στόχος του ΔΑΦΝΗ είναι η προώθηση δράσεων αειφορίας στα νησιά μέλη και μετά την εφαρμογή των δράσεων η πιστοποίηση. Επίσης το ΔΑΦΝΗ προωθεί τη διεθνή συνεργασία στα ως άνω θέματα. Στο πλαίσιο αυτό, οι συμμετέχοντες ΟΤΑ δεσμεύονται για την επίτευξη ορισμένων στόχων μεταξύ των οποίων η μείωση των εκπομπών θερμοκηπίου, η ΕΞΕ και η προώθηση των ΑΠΕ. Η ΔΑΦΝΗ είναι οργανισμός αναγνωρισμένος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως «Δομή Στήριξης» των νησιωτικών δήμων του Αιγαίου που συμμετέχουν στο «Σύμφωνο». Στο Σύμφωνο των Δημάρχων συμμετέχουν αυτή τη στιγμή 10 ΟΤΑ-μέλη του ΔΑΦΝΗ. Η ίδρυση, το 2008, του «Ενεργειακού Γραφείου Ίου-Αιγαίου» και η συμμετοχή του Δήμου Μήλου στο «Σύμφωνο των Δημάρχων» είναι μέρος και καρπός αυτής της συνεργασίας. Το Ενεργειακό Γραφείο υποστηρίζει τους ΟΤΑ μέλη του ΔΑΦΝΗ (37 σήμερα) σε θέματα ενεργειακού σχεδιασμού και στην παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων (παραγωγή δεικτών και μεθοδολογίας). Με τη συμμετοχή του στο Σύμφωνο των Δημάρχων, ο Δήμος Σκύρου αποσκοπεί στη συνέχιση της πορείας του νησιού προς την βιώσιμη ανάπτυξη, με την προώθηση ενεργειακών πολιτικών παράλληλα με τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών CO2, την ασφάλεια της διάθεσης της ενέργειας, τη μείωση της εξάρτησης από την εισαγωγή ορυκτών καυσίμων και την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Βασικοί άξονες του ενεργειακού σχεδιασμού του Δήμου είναι η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στις αστικές υποδομές και στον κτιριακό τομέα και η βιώσιμη αστική κινητικότητα. Δεδομένης δε της υποχρέωσης βάσει του Συμφώνου να συμπεριληφθεί όλη η γεωγραφική περιοχή του Δήμου στο Σχέδιο Δράσης, αυτό θα περιλαμβάνει δράσεις που θα αφορούν όχι μόνο στον δημόσιο τομέα, αλλά και στον ιδιωτικό. Οι βασικοί στόχοι του Σχεδίου Δράσης του Δήμου Σκύρου, συνοψίζονται στους εξής: Διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο και, κυρίως εκμετάλλευση του αξιόλογου αιολικού δυναμικού του νησιού. 4

Εξοικονόμηση ενέργειας στις αστικές υποδομές και στον δημοτικό φωτισμό, με βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του εξοπλισμού. Εξοικονόμηση ενέργειας στον κτιριακό τομέα, με προώθηση δράσεων εξοικονόμησης σε ξενοδοχεία και δημοτικά κτίρια και με δράσεις ενημέρωσης των κατοίκων, όσον αφορά στον οικιακό τομέα. Η κλιμάκωση των μέτρων στον χρονικά ορίζοντα του Σχεδίου Δράσης γίνεται με βάση το μέγεθος, την ωριμότητα, τη δυσκολία υλοποίησης του καθενός και την αποτελεσματικότητα στη μείωση των εκπομπών. 2 Περιγραφή του Δήμου 2.1 Γενικά στοιχεία Γεωγραφία Η Σκύρος είναι το νοτιότερο νησί των Βορείων Σποράδων. Βρίσκεται ανατολικά της Εύβοιας, από την οποία απέχει γύρω στα 35 χλμ και είναι το μεγαλύτερο σε έκταση νησί των Σποράδων (209 τετρ. χλμ.) με πληθυσμό 2.602 κατοίκων. Η Σκύρος είναι στο μεγαλύτερο τμήμα της ορεινή, με δύο διακριτούς ορεινούς όγκους στο βόρειο και το νότιο τμήμα. Ανάμεσά τους υπάρχει μία ημιπεδινή και ημιλοφώδης έκταση, η οποία έχει διεύθυνση βορρά νότου, ανάμεσα στις βόρειες ανατολικές και τις νότιες ακτές του νησιού. Το βόρειο τμήμα καλύπτεται από πυκνό πευκοδάσος, ενώ στα διαδοχικά υψώματα και βουνά δεσπόζει η κορυφή Όλυμπος. Στο νότιο τμήμα κυριαρχεί ο ορεινός όγκος του Κόχυλα (792 μ.), ενώ τα βουνά είναι χέρσα και βραχώδη. Κατά μία έννοια, το βόρειο κομμάτι συγγενεύει με τα φυσικά τοπία που συναντά κανείς στις Σποράδες και τη βόρεια Εύβοια, ενώ το νότιο με τα τοπία της νότιας Εύβοιας αλλά ακόμα και των Κυκλάδων. Γεωγραφία 5

Συντεταγμένες: Νησιωτικό Σύμπλεγμα: Έκταση: Περιφέρεια: Νομός: Πρωτεύουσα: 38 54 N 24 33 E Σποράδες 209 km² Διοικητικά Στατιστικά Κεντρικής Ελλάδας Ευβοίας Σκύρος (Χώρα) Πληθυσμός: 2.602 (απογραφή 2001) Πυκνότητα: Πίνακας 2.1. Γενικά στοιχεία Δήμου Σκύρου Διοικητικά - Δημογραφικά 12/km² Ιστοσελίδα Δήμου www.skyros.gr Η πρωτεύουσα του νησιού είναι η Χώρα ή Χωριό ή Σκύρος, η οποία βρίσκεται στο βόρειο-ανατολικό τμήμα του νησιού προς το Αιγαίο πέλαγος. Όμοροι οικισμοί της Χώρας είναι τα Μαγαζιά, ο Μώλος, τα Γυρίσματα και τα Πουριά, οι οποίοι εκτείνονται στα επίπεδα βόρεια της πρωτεύουσας προς τη θάλασσα. Στη βόρεια ακτή, νοτιότερα από τη Χώρα βρίσκονται επίσης οι οικισμοί Ασπούς και Αχχίλι, ενώ στο βόρειο τμήμα του νησιού υπάρχουν επίσης οι οικισμοί Τραχύ, όπου βρίσκεται και το αεροδρόμιο της Σκύρου, και η Ατσίτσα, στις δυτικές ακτές. Το βασικό λιμάνι είναι η Λιναριά, στη νοτιοδυτική ακτή στον ομώνυμο όρμο, από όπου και το νησί συνδέεται ακτοπλοϊκά με την υπόλοιπη Ελλάδα. Στον διπλανό όρμο εκτείνεται ο οικισμός Αχερούνες και δυτικότερα ο Πεύκος. Ανατολικά της Λιναριάς βρίσκεται ο οικισμός Καλαμίτσα, στον ομώνυμο όρμο. Η Σκύρος υπάγεται διοικητικά στο νομό Εύβοιας, με την οποία άλλωστε διατηρεί σημαντικούς πολιτιστικούς και ιστορικούς δεσμούς. Το νησί αποτελεί αυτόνομο δήμο με ένα ενιαίο δημοτικό διαμέρισμα, ενώ λόγω της απόστασής του από την έδρα της νομαρχίας στη Χαλκίδα, στη Χώρα εδρεύει και επαρχείο, με βάση τον παλαιότερο θεσμό της επαρχίας. Στο δήμο Σκύρου υπάγονται όλοι οι οικισμοί του νησιού, καθώς και οι νησίδες που βρίσκονται κοντά σε αυτό. Οικονομία Οι κάτοικοι του νησιού ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, τη βιοτεχνία και τη συλλογή ρητίνης. Η Σκύρος φημίζεται για τα τα μάρμαρα και τα ζωοκομικά προϊόντα της. Η πιο χαρακτηριστική σκυριανή χειροτεχνία είναι η κεντητική και χρησιμοποιείται για τη διακόσμηση του οικιακού ρουχισμού και της σκυριανής φορεσιάς. Το χαρακτηριστικό στα σκυριανά κεντήματα είναι η ποικιλία στα θέματα και στους χρωματισμούς και η λεπτότητα στα υλικά. Το νησί επίσης φημίζεται για την τέχνη του στην κατασκευή επίπλων. Τα ιδιότυπα σκυριανά έπιπλα τα συναντάμε στα σαλόνια της Αθήνας και των άλλων πόλεων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης κι η αγγειοπλαστική. Η Σκύρος 6

παράγει ακόμα μέλι, αρκετά φρούτα, μυζήθρα κι εκλεκτά κεφαλοτύρια. Οργανωμένα εργαστήρια λαϊκής τέχνης, όπως ξυλογλυπτικής, κεραμικής, καλαθοπλεκτικής και εριοταπητουργίας, υπάρχουν στην πρωτεύουσα και στο Γιαλό. 2.2 Παρούσα κατάσταση 2.2.1 Υποδομές Ηλεκτρικό σύστημα Η Σκύρος είναι ένα αυτόνομο μη διασυνδεδεμένο νησί με τοπικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Στον τοπικό σταθμό της Σκύρου υπάρχουν 6 θερμικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής (diesel), συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 6,70 MW. Η συνολική συμβατική παραγωγή ενέργειας για το 2008 έφτασε τις 15,81GWh με αιχμή ζήτησης τα 4,51MW. Εγκαταστάσεις ΑΠE Δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή. Λοιπές τεχνικές υποδομές Εκκρεμεί η κατασκευή μονάδας βιολογικού καθαρισμού για την παραλαβή και επεξεργασία των υγρών λυμάτων της Χώρας, ενώ σχεδιάζεται η εγκατάσταση σύγχρονης μονάδας compact βιολογικού καθαρισμού που θα εξυπηρετεί τους οικισμούς Ασπούς και Καλαμίτσα. Επίσης δρομολογείται η κατασκευή ΧΥΤΑ που θα αντικαταστήσει τον υφιστάμενο ΧΑΔΑ. 2.2.2 Τάσεις ανάπτυξης Δημογραφική εξέλιξη Στον πίνακα που ακολουθεί, φαίνεται η εξέλιξη του πληθυσμού σε ολόκληρο το νησί κατά την τελευταία πεντακονταετία σύμφωνα με απογραφές της Ε.Σ.Υ.Ε. Έτος απογραφής Πληθυσμός 1961 2882 1971 2352 1981 2757 1991 2901 2001 2602 Οικονομική ανάπτυξη Η οικονομική ανάπτυξη της Σκύρου στηριζόταν πάντα στην γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, και τη βιοτεχνία μικρής κλίμακας. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει επιπλέον μια ήπια τουριστική ανάπτυξη. Ευκαιρία οικονομικής ανάπτυξης για το νησί θα μπορούσε να αποτελέσει η εκμετάλλευση της 7

εγκατάστασης και λειτουργίας ενός αιολικού πάρκου. Ενέργεια & ανάπτυξη Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας εκτιμάται σε 3% και οφείλεται στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου και των τεχνικών υποδομών. Όσον αφορά στη διείσδυση των ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή στο ενεργειακό ισοζύγιο, μεγάλη προτεραιότητα και ευκαιρία ταυτόχρονα για τη Σκύρο αποτελεί η εκμετάλλευση του μεγάλου αιολικού της δυναμικού, σε συνάρτηση με τις ευνοϊκές χωροταξικές συνθήκες, που επιτρέπουν τη διείσδυση μεγάλων αιολικών πάρκων. 2.2.3 Αειφορία Ο Δήμος Σκύρου, συμμετέχει από το 2006 στο Δίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «ΔΑΦΝΗ» με στόχο του την προώθηση δράσεων αειφορίας σε συνδυασμό με τη διαδημοτική και διεθνή συνεργασία. Στο πλαίσο των αειφορικών δράσεων του Δήμου συγκαταλέγονται δυο πολύ σημαντικά έργα που σχεδιάζονται για το νησί, αυτά της κατασκευής βιολογικού καθαρισμού και ΧΥΤΑ, που θα αντικαταστήσει τον υφιστάμενο ΧΑΔΑ. Επιπλέον, το 2008, ιδρύθηκε το «Ενεργειακό Γραφείο Ίου-Αιγαίου», για την υποστήριξη των μελών του ΔΑΦΝΗ σε θέματα ενεργειακού σχεδιασμού. Με τη συμμετοχή του στο Σύμφωνο των Δημάρχων, ο Δήμος Σκύρου αποσκοπεί στη συνέχιση και ενίσχυση της αειφορικής του πορείας μέσω της διεθνούς συνεργασίας, με έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας και την διείσδυση των ΑΠΕ. 2.3 Δυναμικό ΑΠΕ και ΕΞΕ Η Σκύρος έχει αξιόλογο αιολικό και σχετικά καλό ηλιακό δυναμικό. 2.3.1 Αιολικό δυναμικό Η Σκύρος χαρακτηρίζεται από το υψηλό αιολικό δυναμικό που διαθέτει, όχι μόνο ως φυσική πηγή, αλλά και ως πραγματικά εκμεταλλεύσιμο δυναμικό. Το επενδυτικό ενδιαφέρον μάλιστα είναι πολύ έντονο, ενώ υπάρχουν άδειες παραγωγής από αιολικά πάρκα και άδειες σε εκκρεμότητα. Ωστόσο, το μεγάλο μέγεθος των προτεινόμενων εγταταστάσεων (προβλέπεται διασύνδεση των πάρκων με την ηπειρωτική χώρα) έχει προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις της κοινής γνώμης, που στρέφεται εναντία σε αυτή την προοπτική, για τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος του νησιού. Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το αιολικό δυναμικό (μέση ταχύτητα ανέμου ετησίως): 8

Σχήμα 2.2. Αιολικό δυναμικό 2.3.2 Ηλιακό δυναμικό Η Σκύρος επιπλέον διαθέτει αξιόλογο ηλιακό δυναμικό, που επίσης δεν έχει αξιοποιηθεί ως τώρα. Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το ηλιακό δυναμικό (πρόσπτωση ηλιακής ακτινοβολίας σε οριζόντια επιφάνεια ετησίως): 9

Σχήμα 2.3. Ηλιακό δυναμικό 2.3.3 Εξοικονόμηση ενέργειας Δημοτικά κτίρια Τα δημοτικά κτίρια (κυρίως κτίρια υπηρεσιών και σχολικά κτίρια) αποτελούν άλλη μια κατηγορία κτιρίων τα οποία είναι συνήθως ενεργοβόρα, και στα οποία δίνεται εύκολα η δυνατότητα στον Δήμο να επέμβει για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης. Οικιακός τομέας Ο οικιακός τομέας εμφανίζει αξιόλογο δυναμικό εξοικονόμησης, ωστόσο είναι προφανώς δύσκολο να οργανωθούν μεθοδευμένες δράσεις εξοικονόμησης μιας και δεν θα μπορούσαν απλά να επιβληθούν στους κατοίκους. Στον τομέα αυτόν ο Δήμος θα κατευθυνθεί κυρίως προς δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των καταναλωτών ώστε να ωριμάσει η στιγμή πραγματοποίησης ουσιαστικών δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας. Στην Σκύρο, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, το σύνολο σχεδόν των κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1980, οπότε και άρχισε να ισχύει ο «Κανονισμός Θερμομόνωσης», δεν ήταν θερμομονωμένα. Αυτό το γεγονός, μαζί με τα στατιστικά στοιχεία του έτους κατασκευής των κτιρίων οδηγεί σε μια πρώτη εκτίμηση του δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας, από παρεμβάσεις θερμομόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου. Χαρακτηριστικό είναι πως το έτος κατασκευής είναι κριτήριο επιλεξιμότητας για ένταξη κατοικιών στο, προς το παρόν «παγωμένο», πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ οίκον» του πτρώην ΥΠΑΝ, όπου μόνο κτίρια κατασκευασμένα πριν το 1980 είναι επιλέξιμα. Ειδικά στη Σκύρο, το ποσοστό κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1981, βάσει στοιχείων της ΕΣΥΕ ανέρχεται σε 64,2%, το οποίο υποδηλώνει αξιόλογο δυναμικό. Ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις Ο ξενοδοχειακός τομέας παρουσιάζει μικρό δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας, λόγω των πειορισμένων ξενοδοχειακών υποδομών. Οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι ενεργειακές καταναλώσεις σε αυτές αφορούν κυρίως κλιματισμό και θέρμανση ζεστού νερού χρήσης και, δευτερευόντως, τον φωτισμό. Προβλέπεται 10

αύξηση της διείσδυσης των θερμικών ηλιακών συστημάτων (ηλιακοί θερμοσίφωνες), ενώ θα προωθηθούν και παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας. 2.4 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Δήμου Στην συνέχεια παρατίθεται μια συγκεντρωτική λίστα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του Δήμου Σκύρου τα οποία έχουν άμεση επίδραση στην βιώσιμη ενεργειακή ανάπτυξή του. Τα χαρακτηριστικά αυτά προσδιορίζουν μια ειδική κατηγορία δήμων συμμετεχόντων στο Σύμφωνο των Δημάρχων, αυτή των μικρών νησιωτικών δήμων με ήπια τουριστική δραστηριότητα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις ομάδες, σε αυτά σε σχέση με τον άνθρωπο και τις υποδομές, το περιβάλλον και την ενέργεια και τα διοικητικά. 2.4.1 Άνθρωπος - Υποδομές Μη αστικός Δήμος. Το μεγαλύτερο ποσοστό (~67%) των κατοίκων της Σκύρου είναι εγκατεστημενο στην Χώρα, ενώ οι υπόλοιποι κάτοικοι ζουν στους διάσπαρτους οικισμού τυ νησιού κυριώς στο βόρειο τμήμα του. Μικρή εποχιακή διακύμανση του πληθυσμού. Ως νησί των Βόρειων Σποράδων απολαμβάνει μια ήπια τουριστική ανάπτυξη η οποία οδηγεί περιορισμένη αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας τους καλοκαιρινούς μήνες συγκριτικά με νησιά υψηλής τουριστικής ανάπτυης. Αυξητικές τάσεις του πληθυσμού. Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται τάση αποκέντρωσης από τις μεγάλες πόλεις προς τα νησιά και αντιστροφή της πτωτικής τάσης του πληθυσμού στον δήμο. Η απογραφή του 2011 θα παράξει νέα δημογραφικά δεδομένα προς επαλήθευση αυτών των τάσεων. Αναπτυσσόμενες υποδομές. Κάποια έργα που τοποθετούνται στην λίστα των βραχυπρόθεσμων έργων υποδομής είναι η εγκατάσταση μονάδων βιολογικού καθαρισμού και επέκταση του δικτύου αποχέτευσης ώστε να συμπεριληφθεί σε αυτό η πλειονότητα των οικισμών, η εγκατάσταση μονάδας αφαλάτωσης, κατασκευή ΧΥΤΑ. Μεταφορές: Δεν είναι συχνή η μετακίνηση αυτοκινήτων που ανήκουν σε μόνιμους κατοίκους του νησιού εκτός των γεωγραφικών ορίων του Δήμου λόγω των προφανών δυσκολιών που επιβάλλει η νησιωτικότητα. Συνεισφορά στις μεταφορές τους καλοκαιρινούς μήνες έχει η αυξημένη τουριστική κίνηση. Ένα ποσοστό αυτών (κυρίως εγχώριος τουρισμός) επισκέπτεται το νησί με προσωπικό του όχημα, ενώ πολλοί επιλέγουν την ενοικίαση αυτοκινήτων ή μοτοποδηλάτων που διατίθενται στο νησί (κυρίως διεθνής τουρισμός). Οι πρώτοι συνήθως έχουν εφοδιαστεί με καύσιμα από τον τόπο αναχώρησης τους, όπου συνήθως η τιμή των καυσίμων είναι φθηνότερη, ενώ οι δεύτεροι αγοράζουν τα αναγκαία καύσιμα εξ ολοκλήρου από τα τοπικά πρατήρια. 2.4.2 Ενέργεια - Περιβάλλον Αυτόνομο ηλεκτρικό δικτύο. Όπως ήδη αναφέρθηκε στην Σκύρο είναι εγκατεστημένη μονάδα παραγωγής ηλεκτρισμού με γεννήτριες πετρελαίου που καλύπτει τις ανάγκες σε ηλεκτρισμό όλου του νησιού. 11

Γειτνίαση με την θάλασσα. Όπως αναδείχθηκε και στο κεφάλαιο 2.3 το νησιωτικό προφίλ του Δήμου παρέχει υψηλό δυναμικό ΑΠΕ. Η θάλασσα παρέχει πολλές δυνατότητες αειφορικών δράσεων αλλά από την άλλη αποτελεί και ένα ευαίσθητο οικοσύστημα το οποίο χρήζει ιδιαίτερης ευθύνης και προστασίας. Διαθέσιμη γη για εφαρμογές ΑΠΕ. Η χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού του Δήμου (12/km 2 ), αποτέλεσμα του μη-αστικού προφίλ του αλλά και της μεγάλης γεωγραφικής έκτασης του Δήμου, καταδεικνύει την δυνατότητα ανάπτυξης εφαρμογών με χρήση ΑΠΕ. Παρόλα αυτά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι χωροταξικοί και περιβαλλοντικοί αλλά και ιδιοκτησιακοί περιορισμοί περιορίζουν την διαθέσιμη γη. 2.4.3 Διοικητική οργάνωση Περιορισμένο προσωπικό για ενασχόληση με το Σύμφωνο. Το προσωπικό και οι πόροι του Δήμου δεν επαρκούν για συνεχή ενασχόληση εργαζομένου με το Σύμφωνο. Μεταφορικοί περιορισμοί Αυξημένο κόστος επένδυσης. Μεγάλη απόσταση από διοικητικά και εμπορικά κέντρα. Υψηλό κόστος μεταφοράς υλικών και υπηρεσιών. 3 Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης Η καταγραφή της ενεργειακής κατάστασης του Δήμου είναι αναγκαία ώστε να υπολογισθούν οι εκπομπές CO 2 και να οριστούν οι στόχοι μείωσης τους μέχρι το 2020. Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι διάφορες επιλογές και παραδοχές που υιοθετήθηκαν, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την συλλογή δεδομένων, τον υπολογισμό της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης και των αντίστοιχων εκπομπών CO 2, και τα τελικά αποτελέσματα ακολουθώντας την προτεινόμενη μορφολογία του γραφείου του Συμφώνου των Δημάρχων (Covenant of Mayors Office, CoMO). 3.1 Βασικές επιλογές Παραδοχές Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι βασικές επιλογές και οι αναγκαίες παραδοχές που θα καθορίσουν το πλαίσιο στο οποίο θα πραγματοποιηθεί η ανάλυση. 1. Έτος βάσης: Η συλλογή δεδομένων στο προτεινόμενο έτος βάσης 1990 παρουσιάζει διάφορες δυσκολίες αρχής γενομένης με την μη ύπαρξη αρχειοθετημένων δεδομένων από τον δήμο. Λαμβάνοντας υπόψη την δυσκολία ανάκτησης παλαιών δεδομένων και των αναπτυσσόμενων υποδομών των τελευταίων ετών (αυξάνοντας την ενεργειακή κατανάλωση και τις εκπομπές) ως έτος βάσης επιλέχθηκε το τελευταίο έτος με πλήρη ενεργειακά δεδομένα, δηλαδή το 2008. 2. Συνολικός στόχος μείωσης εκπομπών CO 2 : Μόνο απόλυτος στόχος ορίζεται μιας και λόγω της έντονης διακύμανσης του πληθυσμού ο καθορισμός ενός κατά κεφαλή στόχου με βάση τον μόνιμο πληθυσμό του νησιού θα ήταν υπερεκτιμημένος. 3. Μονάδα αναφοράς εκπομπών: Από την ομάδα των διαφόρων αερίων του θερμοκηπίου μόνο οι εκπομπές CO 2 υπολογίζονται και για αυτό ως μονάδα αναφοράς των εκπομπών ορίζεται ο τόνος [t] CO 2. 4. Προσέγγιση υπολογισμού συντελεστών εκπομπής: Οι συντελεστές εκπομπής που θα 12

χρησιμοποιηθούν για την ποσοτικοποίηση των εκπομπών CO 2 μέσω της καταγραφής της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης καθορίζονται σύμφωνα με τα πρότυπα μεγέθη που παρέχονται από το IPCC. 5. Ρυθμός αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης: Όπως προαναφέρθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Δήμου η ενεργειακή κατανάλωση του Δήμου έχει αυξητικές τάσεις. Παρόλα αυτά σε αυτή την φάση υιοθετείται η συντηρητική προσέγγιση της παράβλεψης του ρυθμού αύξησης. 6. Δημογραφικά στοιχεία: Τα πιο πρόσφατα επίσημα δημογραφικά στοιχεία παρέχονται για το 2001, όπου και πραγματοποιήθηκε η τελευταία πληθυσμιακή απογραφή. Τα στοιχεία αυτά θεωρούνται προσεγγιστικά ικανοποιητικά για την παρούσα ανάλυση. Νέα στοιχεία θα είναι διαθέσιμα το 2011 και επανεξέταση των αρχικών υπολογισμών θα είναι δυνατή. 7. Βιομηχανία: Δεν έχει συμπεριληφθεί ο βιομηχανικός τομές σε σχέδια δράσης μείωσης εκπομπών CO 2 και επομένως η καταγραφή των ρύπων σε αυτόν τον τομέα δεν θεωρήθηκε επιβεβλημένη. 8. Μεταφορές: Για τον υπολογισμό των εκπομπών CO 2 στον τομέα των μεταφορών έχουν χρησιμοποιηθεί δεδομένα πώλησης καυσίμων από τα τοπικά πρατήρια. Το βασικό προτέρημα για τον δήμο Σκύρου είναι ο γεωγραφικός περιορισμός του Δήμου. Παρόλο που αυτή η μέθοδος δεν είναι ενδεδειγμένη σύμφωνα με το CoM, σε αυτή την φάση έχει θεωρηθεί αποδεκτή προσέγγιση λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Δήμου στον τομέα των μεταφορών όπως αναλύθηκαν παραπάνω. 9. Θέρμανση: Για τον υπολογισμό των εκπομπών CO 2 από την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων για την θέρμανση χώρων και νερού τα δεδομένα από τα τοπικά πρατήρια θεωρούνται αρκετά ακριβή μιας και σπανίζει η αγορά καυσίμων εκτός του νησιού για τέτοιες χρήσεις. Σε αυτή την περίπτωση δεχόμαστε πως κατά την διάρκεια ενός έτους οι ποσότητες πετρελαίου θέρμανσης που αγοράστηκαν από τα πρατήρια ισούνται με την ποσότητα πετρελαίου που καταναλώθηκε από το σύνολο του Δήμου. 10. Διασύνδεση με ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο: Το ενδεχόμενο διασύνδεσης του νησιού με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό δίκτυο δεν έχει ληφθεί υπόψη μιας και δεν υπάρχει συγκεκριμένη απόφαση ή χρονοδιάγραμμα για τέτοιο έργο. 3.2 Υπολογισμός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Η συλλογή διαφόρων δεδομένων είναι αναγκαία ώστε να επιτευχθεί μια πλήρης καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων ακολουθώντας την προτεινόμενη φόρμα του CoMO. Οι αντίστοιχες εκπομπές CO 2 υπολογίζονται κάνοντας χρήση των κατάλληλων συντελεστών εκπομπής. Η πληρότητα αυτών των δεδομένων δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί μόνο με την συλλογή και αξιοποίηση υπαρχόντων στοιχείων από τις τοπικές αρχές και τους λοιπούς εν δυνάμει καταναλωτές ενέργειας εντός των γεωγραφικών ορίων του Δήμου. 3.2.1 Συλλογή δεδομένων Η μεθοδολογία που ακολουθείται, προκειμένου να συντεθεί ένας πλήρης κατάλογος εκπομπών, συνδυάζει τα υπάρχοντα στοιχεία, επιδιώκοντας την μέγιστη δυνατή αξιοποίησή τους, με στοιχεία που 13

έχουν παραχθεί εφαρμόζοντας μια υπολογιστική bottom-up (από κάτω προς τα επάνω) ανάλυση. Τα υπάρχοντα στοιχεία σχετίζονται κυρίως με τις δημοτικές καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων (θέρμανση, μεταφορές). Τα στοιχεία παρέχονται από τις τοπικές αρχές. Η bottom-up ανάλυση είναι βασισμένη στις πληροφορίες για τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται, τους συντελεστές ενεργειακής αποδοτικότητας και τους τύπους καυσίμων που καταναλώνονται και συνδυάζονται με στατιστικά στοιχεία σχετικά με δημογραφικά δεδομένα, τον τουρισμό, το τοπικό κλίμα και άλλα. Αναλυτικός πίνακας με τις πηγές των διάφορων αναγκαίων δεδομένων παρουσιάζεται στο παράρτημα. Τα στοιχεία που προκύπτουν σχετίζονται κυρίως με τις καταναλώσεις του οικιακού και του τριτογενή τομέα αλλά και των μεταφορών στον ιδιωτικό/εμπορικό τομέα όπου και υπάρχει η μεγαλύτερη έλλειψη σε πραγματικά στοιχεία. Να σημειωθεί ότι ο τριτογενής τομέας προσεγγίζεται ως το άθροισμα των καταναλώσεων στον εμπορικό και τουριστικό τομέα. Η μεθοδολογία για τον υπολογισμό συγκεκριμένων καταναλώσεων σύμφωνα με την bottom-up ανάλυση θα παρουσιαστεί στην συνέχεια. 3.2.2 Περιγραφή υπολογισμών Αρχικά παρουσιάζεται η εφαρμογή και αξιοποίηση της bottom-up ανάλυσης, ενώ στην συνέχεια αναλύεται ο συνδυασμός της με τα πραγματικά δεδομένα ώστε να επιτευχθεί η πλήρης καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων. 3.2.2.1 Εφαρμογή bottom-up ανάλυσης για υπολογισμό κτιριακών καταναλώσεων Όπως ήδη αναφέρθηκε η bottom-up ανάλυση αξιοποιείται κυρίως για υπολογισμούς ενεργειακών καταναλώσεων στον οικιακό και τριτογενή τομέα και στις ιδιωτικές/εμπορικές μεταφορές. Για τις καταναλώσεις σε κτίρια η εφαρμογή του υπολογιστικού μοντέλου βασίζεται στην παραδοχή ότι στα συνήθη κτίρια ενέργεια καταναλώνεται για ανάγκες θέρμανσης χώρου, θέρμανσης νερού, κλιματισμού χώρου και κατευθείαν για την λειτουργία ηλεκτρικών συσκευών. Διάφορες τεχνολογίες αξιοποιώντας αντίστοιχες πηγές ενέργειας χρησιμοποιούνται για την κάλυψη αυτών των αναγκών. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία και προσεγγίσεις ορίζεται το μερίδιο και ο βαθμός απόδοσης κάθε τεχνολογίας στην παραγωγή ενέργειας ανά τύπο κατανάλωσης. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα αντίστοιχα μερίδια και οι βαθμοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας (οικιακό τριτογενή). Οικιακός Τομέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας μερίδιο τεχνολογίας βαθμός απόδοσης θέρμανση χώρου ηλεκτρισμός 30% 100% πετρέλαιο 45% 75% υγραέριο 5% 90% βιομάζα 20% 35% θέρμανση νερού ηλεκτρισμός 55% 90% πετρέλαιο 5% 40% βιομάζα 35% 100% 14

ηλιακοί θερμοσίφωνες 5% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισμός 100% 100% κλιματισμός χώρου ηλεκτρισμός 100% 90% Τουριστικός Τομέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας μερίδιο τεχνολογίας βαθμός απόδοσης θέρμανση χώρου ηλεκτρισμός 20% 100% πετρέλαιο 80% 75% θέρμανση νερού ηλεκτρισμός 45% 90% πετρέλαιο 10% 40% ηλιακοί θερμοσίφωνες 45% 75% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισμός 100% 100% κλιματισμός χώρου ηλεκτρισμός 100% 90% Εμπορικός Τομέας χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας μερίδιο τεχνολογίας βαθμός απόδοσης θέρμανση χώρου ηλεκτρισμός 20% 100% πετρέλαιο 80% 75% θέρμανση νερού ηλεκτρισμός 100% 90% ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισμός 100% 100% κλιματισμός χώρου ηλεκτρισμός 100% 90% Πίνακας 3.1. Μερίδια και οι βαθμοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας Στην συνέχεια παρουσιάζεται συνοπτικά η προσέγγιση της bottom-up ανάλυσης για τον υπολογισμού των συνολικών ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση ενέργειας. Θέρμανση χώρου: Η μηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρμανση χώρου υπολογίζεται κάνοντας χρήση των βαθμοημέρων ανά μήνα σε συνδυασμό με τον συντελεστή θερμικών απωλειών του χώρου. Για τον υπολογισμό των βαθμοημέρων είναι αναγκαίος ο καθορισμός της επιθυμητής θερμοκρασίας εσωτερικού χώρου και των αναμενόμενων ωρών θέρμανσης. Θέρμανση νερού: Η μηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρμανση νερού υπολογίζεται κάνοντας χρήση της θερμοχωρητικότητας του νερού και κλιματικών δεδομένων για την μέση μηνιαία θερμοκρασία του νερού στο υπόγειο δίκτυο και για την μέση θερμοκρασία του αέρα. Επίσης είναι αναγκαίος ο καθορισμός της επιθυμητής θερμοκρασίας θερμού νερού και της μέσης ημερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόμενης ποσότητας θερμού νερού. Κλιματισμός χώρου: 15

Η συνολική κατανάλωση ενέργειας από συσκευές κλιματισμού χώρου βασίζεται στον καθορισμό της συνολικής τυπικής μέσης τιμής ισχύος του κλιματιστικού συστήματος και στην εκτίμηση του ποσοστού κλιματιζόμενων χώρων επί του συνόλου και των αναμενόμενων ωρών λειτουργίας. Ηλεκτρικές συσκευές: Η συνολική κατανάλωση από ηλεκτρικές συσκευές υπολογίζεται καθορίζοντας την μέση ονομαστική ισχύ του συνόλου των συσκευών και του αναμενόμενου χρόνου χρήσεως τους. Υπολογίζοντας τις συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις και διαμερίζοντας τα αποτελέσματα σύμφωνα με τα μερίδια των τεχνολογιών είναι δυνατός ο καθορισμός των ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση και φορέα ενέργειας. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι ακριβή δεδομένα για την κατανάλωση καυσίμων και ηλεκτρισμού έχουν συγκεντρωθεί δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τον συγκερασμό των αποτελεσμάτων με τα πραγματικά συγκεντρωμένα δεδομένα. 3.2.2.2 Επιμέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι προσεγγίσεις υπολογισμού κάθε κατηγορίας ενεργειακών καταναλώσεων σε συνάρτηση με τον φορέα ενέργειας (ηλεκτρισμός, ορυκτά καύσιμα, ΑΠΕ). Να σημειωθεί ότι στην στήλη του πετρελαίου περιλαμβάνονται αποτελέσματα που αναφέρονται σε πετρέλαιο για κίνηση (μεταφορές) και σε πετρέλαιο για θέρμανση (κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές). Μόνο οι φορείς ενέργειας τους οποίους εκμεταλλεύονται ο Δήμος και οι κάτοικοί του συμπεριλαμβάνονται στον πίνακα. Το υπόμνημα που ακολουθεί τον πίνακα εξηγεί την έννοια κάθε χρωματισμού, όπου οι συντομογραφίες ΠΔ, BU και ΣΔ συμβολίζουν τα πραγματικά δεδομένα, την bottom-up ανάλυση και τα συνδυασμένα δεδομένα. ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [ΜWh] Κατηγορία Ηλεκτρισμός Ορυκτά Καύσιμα ΑΠΕ Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα Ηλιακά Θερμικά ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟΔΟΜΕΣ Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές Τριτογενή κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές ΠΔ ΠΔ BU BU BU Οικιακά κτίρια BU BU BU BU BU Δημοτικός φωτισμός ΠΔ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Δημοτικός στόλος ΠΔ 16

Δημόσιες μεταφορές Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές Πίνακας 3.2. Μεθοδολογία υπολογισμού ενεργειακών καταναλώσεων ανά κατηγορία και ενεργειακό φορέα ΣΔ ΣΔ Δεν υπάρχουν δεδομένα BU ΠΔ ΣΔ Δεδομένα από bottom-up υπολογισμό Πραγματικά δεδομένα από τοπικούς φορείς Συνδυασμός bottom-up υπολογισμού και πραγματικών δεδομένων Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι ιδιαιτερότητες στον τρόπο υπολογισμού των επιμέρους ενεργειακών καταναλώσεων ανά ενεργειακό φορέα, τύπο κατανάλωσης και σε συνάρτηση με την πηγή προέλευσης των απαιτούμενων δεδομένων εισόδου. Α. Ηλεκτρισμός Υγραέριο Βιομάζα Ηλιακά θερμικά Οι συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις υπολογίζονται και μοιράζονται στους φορείς ενέργειας κάνοντας χρήση των μερισμάτων κάθε τεχνολογίας. Ο υπολογισμός του μερίσματος ενέργειας λόγω κατανάλωσης πετρελαίου αναλύεται ξεχωριστά σε επόμενη παράγραφο. Α1. Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμοί/υποδομές Δημοτικός Φωτισμός Οι δημοτικές ηλεκτρικές καταναλώσεις σε κτίρια, εξοπλισμούς/υποδομές και φωτισμό ήταν δυνατό να ανακτηθούν με ακρίβεια από τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος που διατηρούνται στα αρχεία του Δήμου. Όσον αφορά τους εξοπλισμούς και υποδομές οι καταναλώσεις αφορούν στα αντλιοστάσιο των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης και στις καταναλώσεις στα αντλιοστάσια των γεωτρήσεων. Α2. Οικιακά κτίρια Ο υπολογισμός της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στα οικιακά κτίρια αναλύεται για κάθε χρήση ενέργειας. Θέρμανση χώρου: Για τον υπολογισμό των βαθμοημέρων η επιθυμητή θερμοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 20 ο C και ο μέσος αριθμός αναγκαίων ωρών θέρμανσης στις 5 ώρες. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία τα κτίρια χωρίζονται σε αυτά μόνο με ισόγειο και σε αυτά και με 1 ο όροφο για τα οποία και ορίζεται διαφορετικός συντελεστής θερμικών απωλειών. Θέρμανση νερού: Καθορίζεται απαιτούμενη θερμοκρασία θερμού νερού τους 45 ο C, μέση ημερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόμενη ποσότητα θερμού νερού τα 40λίτρα. Κλιματισμός χώρου: Το 60% των κατοικιών θεωρείται ότι φέρει ηλεκτρικές συσκευές κλιματισμού χώρου. Η συνολική τυπική μέση τιμή ισχύος ενός κλιματιστικού συστήματος ανά νοικοκυριό θεωρείται τα 12000ΒΤU, ενώ η περίοδος λειτουργίας επιλέγεται στους 4 μήνες τον 17

χρόνο και στις 6 ώρες την μέρα. Ηλεκτρικές συσκευές: Ο υπολογισμός των ηλεκτρικών καταναλώσεων από συσκευές γίνεται αφού ορίσουμε μια λίστα με τις πλέον συνήθεις συσκευές ενός σπιτιού και αφού λάβουμε υπόψη την μέση ονομαστική ισχύ κάθε τέτοιας συσκευής και των αναμενόμενων ημερών τον χρόνο και ωρών την ημέρα που θα χρησιμοποιηθούν. Α3. Τριτογενή κτίρια, εξοπλισμοί/υποδομές Για τον υπολογισμό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στον τριτογενή (εμπορικό τουριστικό) τομέα ακολουθήθηκε η ίδια προσέγγιση με τα οικιακά κτίρια με κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις οι οποίες θα παρουσιαστούν στην συνέχεια. Επίσης διαφορές υπάρχουν στον υπολογισμό των καταναλώσεων στα υποσύνολα του εμπορικού και τουριστικού τομέα για αυτό και θα γίνει διαχωρισμός μεταξύ τους. Θέρμανση χώρου: Τουριστικός τομέας: Για τον υπολογισμό των βαθμοημέρων η επιθυμητή θερμοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο μέσος αριθμός αναγκαίων ωρών θέρμανσης στις 6 ώρες. Σκοπός είναι ο υπολογισμός του θερμικού φορτίου ανά κλίνη. Ορίζονται για αυτό τον λόγο μέσες διαστάσεις δωματίου ξενοδοχείου και συντελεστής θερμικών απωλειών. Με χρήση στατιστικών στοιχείων για τον τουριστικό τομέα καθορίζεται ο αριθμός κλινών εντός των ορίων του Δήμου καθώς και ένας λόγος κάλυψης των κλινών ανά μήνα που περιγράφει την τουριστική κίνηση. Εμπορικός τομέας: Ομοίως με τον τουριστικό τομέα. Σε αυτή την περίπτωση η επιθυμητή θερμοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22 ο C και ο μέσος αριθμός αναγκαίων ωρών θέρμανσης στις 4 ώρες. Οι διαστάσεις ενός τυπικού καταστήματος αλλά και ο αριθμός των καταστημάτων από στατιστικά δεδομένα χρειάζονται για τον υπολογισμό του θερμικού φορτίου ανά μήνα. Θέρμανση νερού: Τουριστικός τομέας: Καθορίζεται απαιτούμενη θερμοκρασία θερμού νερού τους 45 ο C, μέση ημερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόμενη ποσότητα θερμού νερού τα 60λίτρα. Στατιστικά στοιχεία για τον τουριστικό τομέα επίσης χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του θερμικού φορτίου. Εμπορικός τομέας: Στον εμπορικό τομέα η παραγωγή θερμού νερού με χρήση ηλεκτρισμού θεωρείται αμελητέα και δεν συνυπολογίζεται. Κλιματισμός χώρου: Τουριστικός τομέας: Ο ίδιος τρόπος υπολογισμού με αυτόν τον οικιακών κτιρίων χρησιμοποιείται, με τη διαφορά ότι εδώ η ισχύς ενός τυπικού δωματίου τουριστικού καταλύματος θεωρείται τα 9000BTU. Εμπορικός τομέας: Ομοίως και για τον εμπορικό τομέα, με την διαφορά ότι εδώ οι ώρες λειτουργίας εκτιμώνται στις 4 και η μέση ισχύς ανά εμπορικό κατάστημα στα 12000BTU. Ηλεκτρικές συσκευές: 18

Τουριστικός τομέας: Για τον υπολογισμό της ηλεκτρικής κατανάλωσης κατευθείαν από συσκευές ορίζεται μια μέση εγκατεστημένη ισχύ συσκευών ανά κλίνη της τάξεως των 400W όπου σε συνδυασμό με τον μέσο αναμενόμενο χρόνο πλήρωσης των κλινών μας επιστρέφει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Εμπορικός τομέας: Ανάλογα με τον τουριστικό τομέα ορίζεται μέση εγκατεστημένη ισχύς ανά κατάστημα της τάξεως των 2kW και οι μέσες ώρες λειτουργίας των καταστημάτων ανά ημέρα. Β. Πετρέλαιο (θέρμανσης - κίνησης) Β1. Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμοί/υποδομές Η κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης για κάλυψη των αναγκών των δημοτικών κτιρίων ήταν δυνατόν να υπολογισθεί από τα τιμολόγια αγοράς καυσίμων από το δημοτικό πρατήριο καυσίμων τα οποία και ήταν διαθέσιμα στο λογιστικό αρχείο του Δήμου. Στην συνέχεια λαμβάνοντας υπόψη την κατώτερη θερμογόνος ικανότητα του καυσίμου καθίστατο δυνατός ο υπολογισμός της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση των δημοτικών κτιρίων. Β2. Οικιακά κτίρια Τριτογενή κτίρια, εξοπλισμοί/υποδομές Η κατανάλωση πετρελαίου για ανάγκες θέρμανσης χώρου και νερού υπολογίζεται αποκλειστικά με χρήση των αποτελεσμάτων της bottom-up ανάλυσης ως ποσοστό (σύμφωνα με τον πίνακα3.1) της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας για τις συγκεκριμένες χρήσεις. Β3. Δημοτικός στόλος Οι καταναλώσεις πετρελαίου κίνησης και βενζίνης για κάλυψη των αναγκών του δημοτικού στόλου προσδιορίζονται όμοια με αυτές για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης μιας και είναι γνωστές οι ποσότητες πετρελαίου κίνησης και βενζίνης που αγοράστηκαν από το δημοτικό πρατήριο. Β4. Ιδιωτικές Εμπορικές μεταφορές Ο υπολογισμός των ενεργειακών καταναλώσεων για ιδιωτικές εμπορικές μεταφορές πραγματοποιείται συνδυάζοντας πραγματικά δεδομένα και αποτελέσματα της bottom-up ανάλυσης. Συγκεκριμένα χρησιμοποιώντας υπάρχοντα πραγματικά δεδομένα κατανάλωσης ενέργειας στον τομέα μεταφορών από νησιά με πληθυσμό και οικονομική δραστηριότητα ανάλογα της Λήμνου μπορούμε να ορίσουμε ένα μέσο ποσοστό κατανάλωσης ενέργειας σε αυτό τον τομέα επί της συνολικά καταναλισκόμενης ενέργειας. Ανάγοντας αυτό το ποσοστό στον πληθυσμό της Λήμονου και γνωρίζοντας την συνολική κατανάλωση ενέργειας εκτός της ενέργειας για τον τομέα μεταφορών μπορούμε να υπολογίσουμε την συνολική κατανάλωση ενέργειας και στην συνέχεια την ενεργειακή κατανάλωση του εν λόγω τομέα. Επίσης ο διαχωρισμός αυτού του ποσού ανάλογα με τον τύπο καυσίμου (πετρέλαιο κίνησης - βενζίνη) γίνεται πάλι με χρήση ποσοστιαίων τιμών που έχουν προκύψει από στοιχεία άλλων νησιών. Οι τιμές που προκύπτουν διαμοιράζονται μεταξύ των δήμων όπως προαναφέρθηκε ανάλογα με την πληθυσμιακή συγκέντρωση σε κάθε δήμο. Τέλος αφαιρώντας από αυτό το ποσό την ενέργεια που έχει υπολογισθεί από πραγματικά δεδομένα ότι καταναλώνεται από τον δημοτικό στόλο καταλήγουμε στην επιθυμητή τιμή της ενεργειακής κατανάλωσης ανά τύπο καυσίμου για ιδιωτικές εμπορικές μεταφορές. 19

3.2.3 Αποτελέσματα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης Ακολουθώντας την μεθοδολογία υπολογισμού των ενεργειακών καταναλώσεων που περιγράφηκε στην προηγούμενη παράγραφο είναι πλέον δυνατή η κατάρτιση του απαιτούμενου πίνακα τελικής ενεργειακής κατανάλωσης σύμφωνα με την προτεινόμενη φόρμα του CoMO. Πρέπει να σημειωθεί πως στα αποτελέσματα συμπεριλαμβάνονται οι ενεργειακοί φορείς οι οποίοι αξιοποιούνται από τον δήμο και τους κατοίκους. ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [MWh] Ορυκτά καύσιμα ΑΠΕ Κστηγορία Ηλεκτρισμός Ηλιακά Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα θερμικά Σύνολο ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟΔΟΜΕΣ: Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές 377 0 271 0 0 0 648 Κτίρια τριτογενή τομέα, εξοπλισμός/υποδομές 2473 0 226 0 0 102 2801 Κτίρια οικιακού τομέα 10374 225 2091 0 965 449 14104 Δημοτικός φωτισμός 42 0 0 0 0 0 42 Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές 13265 225 2588 0 965 552 17595 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Δημοτικός στόλος 0 0 0 0 0 0 0 Δημόσιες μεταφορές 0 0 0 0 0 0 0 Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές 0 0 4981 9250 0 0 14231 Υποσύνολο μεταφορές 0 0 4981 9250 0 0 14231 Σύνολο 13265 225 7569 9250 965 552 31826 Πίνακας 3.3. Τελική ενεργειακή κατανάλωση 3.3 Καθορισμός συντελεστών εκπομπής CO 2 Έχει ήδη σημειωθεί η επιλογή των τυπικών συντελεστών εκπομπής σύμφωνα με τις προτεινόμενες τιμές του IPCC. Οι τιμές των συντελεστών για τους αντίστοιχους ενεργειακούς φορείς παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Αντίστοιχοι συντελεστές εκπομπών CO2 [t/mwh] 1.04 0.231 0.267 0.249 0 0 Πίνακας 3.4. Συντελεστές εκπομπών CO 2 3.4 Εκπομπές CO 2 Συνδυάζοντας πλέον τα αποτελέσματα των τελικών ενεργειακών καταναλώσεων και των συντελεστών εκπομπής CO 2 η ποσοτικοποίηση των εκπομπών είναι δυνατή. Το τελικό αποτέλεσμα της καταγραφής των εκπομπών CO 2 για τον δήμο Σκύρου με έτος βάσης το 2008 παρουσιάζεται στον επόμενο πίνακα. 20

εκπομπές CO2 [t]/ ισοδύναμες εκπομπές CO2 [t] Ορυκτά καύσιμα ΑΠΕ Κστηγορία Ηλεκτρισμός Ηλιακά Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιομάζα θερμικά Σύνολο ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟΔΟΜΕΣ : Δημοτικά κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές 392 0 72 0 0 0 465 Κτίρια τριτογενή τομέα, εξοπλισμός/υποδομές 2572 0 60 0 0 0 2632 Κτίρια οικιακού τομές 10789 52 558 0 0 0 11399 Δημοτικός φωτισμός 44 0 0 0 0 0 44 Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές 13796 52 691 0 0 0 14539 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Δημοτικός στόλος 0 0 0 0 0 0 0 Δημόσιες μεταφορές 0 0 0 0 0 0 0 Ιδιωτικές και εμπορικές μεταφορές 0 0 1330 2303 0 0 3633 Υποσύνολο μεταφορές 0 0 1330 2303 0 0 3633 Σύνολο 13796 52 2021 2303 0 0 18172 Πίνακας 3.5. Εκπομπές CO 2 4 Περιγραφή δράσεων και μέτρων Η επίτευξη των στόχων και δεσμεύσεων του Δήμου για μείωση των εκπομπών CO 2 μέσω μιας γενικότερης βιώσιμης ανάπτυξης προϋποθέτει την δραστηριοποίηση του Δήμου σε διαφόρους τομείς έχοντας άμεση ή έμμεση συνεισφορά. Η ενεργοποίηση του Δήμου οφείλει να είναι αφενός άμεση, σχεδιάζοντας βραχυπρόθεσμα επιτεύξιμες δράσεις, αφετέρου αναγκαίος είναι και ο μακροπρόθεσμος ενεργειακός σχεδιασμός λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας και των αναπτυσσόμενων υποδομών του Δήμου. Σε αυτή την φάση παρουσιάζονται δράσεις οι οποίες είναι αρκετά ώριμες ώστε να θεωρούνται βραχυπρόθεσμες, αλλά και δράσεις οι οποίες αν και θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν βραχυπρόθεσμες, υπολείπονται σε οργάνωση και προγραμματισμό με αποτέλεσμα να συγκαταλέγονται στις μακροπρόθεσμες. Παρόλα αυτά πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι το επόμενο διάστημα από την κατάθεση του αρχικού σχεδίου δράσης, το περιεχόμενο, το χρονοδιάγραμμα και η οικονομικότητα νέων δράσεων θα είναι δυνατό να καθοριστούν και να προστεθούν στην λίστα των βραχυπρόθεσμων δράσεων. 4.1 Μεθοδολογία προσδιορισμού και ανάπτυξης δράσεων και μέτρων Για τον προσδιορισμό των τομέων προτεραιότητας δράσης πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και εκπομπών CO 2 στο έτος βάσης. 4.1.1 Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης Στα επόμενα διαγράμματα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα ποσοστιαία αποτελέσματα της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και των εκπομπών του CO 2 είτε ανά κατηγορία και υποκατηγορία καταναλώσεων είτε ανά ενεργειακό φορέα. Τα συμπεράσματα που εξάγονται για την ενεργειακή κατάσταση του Δήμου Σκύρου στο έτος βάσης παρουσιάζονται στην συνέχεια: Κατηγορίες καταναλώσεων Μεταφορές: Ο τομέας των μεταφορών συνεισφέρει σχεδόν ισόποσα στην κατανάλωση 21

ενέργειας σε σχέση με τον τομέα των κτιρίων, εξοπλισμών και υποδομών (βλ. Σχήμα 4.1). Παρόλα αυτά όταν το αποτέλεσμα μεταφράζεται σε εκπομπές η συνεισφορά μειώνεται στο 1/5 (βλ. Σχήμα 4.2) λόγω των συγκριτικά χαμηλότερων συντελεστών εκπομπών των ενεργειακών φορέων για μεταφορές σε σχέση με τις λοιπές καταναλώσεις (βλ. Πίνακα 3.5). o Δημοτικός στόλος: Οι εκπομπές του δημοτικού στόλου δεν ήταν δυνατό να διαχωριστούν από τις συνολικές αλλά αναμένεται να είναι αρκετά μικρές λόγω του μικρού αριθμού δημοτικών οχημάτων και στο γεγονός ότι η τοπική συγκοινωνία είναι ιδιωτική και πολύ περιορισμένη. o Ιδιωτικές/ Εμπορικές μεταφορές: Ο κύριος όγκος εκπομπών στον τομέα των μεταφορών παράγεται φυσικά από ιδιώτες και επιχειρηματίες (βλ. Σχήμα 4.4), ενώ σε αυτή την κατηγορία πρέπει να συνυπολογισθεί και η συνεισφορά του τουριστικού τομέα. Κτίρια, Εξοπλισμός/ Υποδομές: Οι εκπομπές σε αυτό τον τομέα είναι αυξημένες λόγω της υψηλής κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος που συγκριτικά με τα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης έχει υψηλότερο συντελεστή εκπομπών (βλ. Πίνακα 3.5). o Τριτογενής Οικιακός τομέας: Σχεδόν το σύνολο των εκπομπών παράγονται λόγω ενεργειακής κατανάλωσης στον τριτογενή και οικιακό τομέα με τον οικιακό τομέα να αποτελεί τον μεγαλύτερο και αδιαμφησβίτητο καταναλωτή (βλ. Σχήμα 4.3). o Δημοτικός τομέας (κτίρια, εξοπλισμός/υποδομές, φωτισμός): Το σύνολο των δημοτικών ενεργειακών καταναλώσεων και εκπομπών αποτελεί ένα μικρό κομμάτι του συνόλου (βλ. Σχήμα 4.3). Ενεργειακοί φορείς Ηλεκτρισμός: Το γεγονός ότι η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος θεωρείται η πλέον ρυπογόνος δραστηριότητα σε μια κοινωνία καθίσταται σαφές, μιας και αποτελεί πηγή ενέργειας δραστηριοτήτων που στο σύνολό τους εκπέμπουν CO 2 σε ποσοστό μεγαλύτερο του 3/4 επί του συνόλου. Βενζίνη: Καταναλώνεται αποκλειστικά από ιδιωτικά και εμπορικά οχήματα και έχει σημαντική συνεισφορά στην κατανάλωση ενέργειας. Πετρέλαιο: Η συχνή χρήση του πετρελαίου ως καύσιμο για θέρμανση χώρου και νερού στον τριτογενή και οικιακό τομέα και φυσικά η κατανάλωση του από οχήματα το καθιστά τρίτο πιο συνήθη ενεργειακό φορέα. Υγραέριο: Σπάνια χρησιμοποιείται το υγραέριο ως καύσιμο, κυρίως για μαγείρεμα αντικαθιστώντας ηλεκτρικό ρεύμα. Ηλιακά θερμικά: Ίσως είναι η πιο διαδεδομένη μέθοδος εκμετάλλευσης ΑΠΕ. Αξιοποιείται αποκλειστικά για θέρμανση νερού και εξοικονομεί ηλεκτρική ενέργεια και πετρέλαιο. Βιομάζα: Πολύ μικρό ποσοστό συνεισφοράς στην τελική ενεργειακή κατανάλωση που βασίζεται κυρίως στην ανεξέλεγκτη καύση καυσόξυλων σε τζάκια. 22

Συνολική τελική ενεργειακή κατανάλωση - 31826GWh Συνολικές εκπομπές CO2-18172t Μεταφορές 44.72% Κτίρια, Εξοπλισμός/ Υποδομές 56.28% Μεταφορές 20% Κτίρια, Εξοπλισμός/ Υποδομές 80% Σχήμα 4.1 Σχήμα 4.2 Κτίρια, Εξοπλισμός/ Υποδομές - 14539t Δημοτικός φωτισμός 0.30% Δημοτικά κτίρια, Εξοπλισμός/ Υποδομές 4.20% Tριτογενής τομέας 18,10% Οικιακός τομέας 78,40% Σχήμα 4.3 Μερίδια κατανάλωσης ενέργειας ανά ενεργειακό φορέα Βενζίνη 29.06% Βιομάζα 3.03% Ηλιακά Θερμικά 1,73% Μερίδια εκπομπών CO 2 ανά ενεργειακό φορέα Πετρέλαιο 11.12% Βενζίνη 12.67% Σχήμα 4.4 Πετρέλαιο 23,78% Υγραέριο 0.71% Ηλεκτρισμός 41.68% Σχήμα 4.5 Υγραέριο 0.29% Ηλεκτρισμός 75.92% 23

4.1.2 Προσδιορισμός τομέων προτεραιότητας δραστηριοτήτων Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της αξιολόγησης της ενεργειακής καταγραφής στο έτος βάσης και λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Δήμου (βλ. παρ.2.4) προσδιορίζονται οι τομείς προτεραιότητας δραστηριοτήτων και τα χαρακτηριστικά σημεία του βιώσιμου ενεργειακού σχεδίου δράσης (το αγγλικό ακρωνύμιο SEAP θα χρησιμοποιείται στην συνέχεια). Τομείς δραστηριοποίησης 1. Τοπική παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ: Έχει καταστεί σαφές από την ανωτέρα αξιολόγηση ότι το μερίδιο του ηλεκτρισμού στην κατανάλωση ενέργειας και στις εκπομπές CO 2 είναι το υψηλότερο ανάμεσα στους λοιπούς ενεργειακούς φορείς. Οι γενικότερα υψηλοί συντελεστές εκπομπών για ηλεκτροπαραγωγή σε εθνικό επίπεδο συνεισφέρουν κυρίως σε αυτό το αποτέλεσμα. Το γεγονός ότι ο Δήμος χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα αξιόλογο δυναμικό ΑΠΕ και διαθέσιμη γη δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για πραγματοποίηση νέων εφαρμογών ΑΠΕ για παραγωγή ηλεκτρισμού στοχεύοντας σε μείωση του συγκεκριμένου συντελεστή εκπομπών. 2. Εξοικονόμηση κατανάλωσης ενέργειας στις δημοτικές καταναλώσεις: Αν και το μερίδιο του Δήμου στην τελική κατανάλωση ενέργειας και στις εκπομπές CO 2 είναι αρκετά μικρό, η λήψη μέτρων από τον Δήμο για μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρισμού και καυσίμων είναι πολύ σημαντική ώστε να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για τους κατοίκους αλλά και να εισαγάγει στο νησί καινοτόμους εφαρμογές οι οποίες θα μπορούσαν να γενικευτούν στην συνέχεια στον τριτογενή και οικιακό τομέα. 3. Εξοικονόμηση κατανάλωσης ηλεκτρισμού και πετρελαίου στο τριτογενή και οικιακό τομέα: Πέρα από την δραστηριοποίηση στον τομέα ηλεκτροπαραγωγής, αλλάζοντας στην ουσία το μίγμα καυσίμου, καίριας σημασίας και συνεισφοράς στον περιορισμό των εκπομπών είναι και η μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρισμού αλλά και πετρελαίου στον ενεργοβόρο τριτογενή και οικιακό τομέα. Η χρήση ηλεκτρισμού σε αυτούς τους τομείς μοιράζεται σε πληθώρα χρήσεων προσφέροντας ένα πολυδιάστατο πεδίο δράσης ενώ το πετρέλαιο χρησιμοποιείται κατά κόρον σε καυστήρες για κάλυψη αναγκών θέρμανσης χώρου. 4.2 Παρουσίαση δράσεων Όπως προαναφέρθηκε, οι δράσεις που παρουσιάζονται στην συνέχεια διαχωρίζονται σε αυτές που είναι ήδη αρκετά ώριμες και εκτιμάται η περίοδος εφαρμογής τους εντός των επομένων 3-5 ετών και σε αυτές που χρήζουν μακροχρόνιας περιόδου εφαρμογής και περαιτέρω οργάνωσης. 4.2.1 Βραχυπρόθεσμες δράσεις Εγκατάσταση Φ/Β για παραγωγή ηλεκτρισμού Στον Δήμο Σκύρου έχουν κατατεθεί 8 αιτήσεις για άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας Φ/Β σταθμών, συνολικής ισχύος 1075,87 kw, σε διάφορες περιοχές του Δήμου. Όλες οι αιτήσεις κατατέθηκαν την 24

περίοδο του Σεπτέμβριου του 2007. Σύμφωνα με τα ορία διείσδυσης Φ/Β σταθμών που έθεσε η ΡΑΕ (523,83 kw) υπάρχει πλεόνασμα αιτήσεων στο σύστημα της Σκύρου. Περιγραφή Ακολουθώντας καθορισμένα όρια επιμερισμου αναμένεται να εγκατασταθούν κατά προτεραιότητα τα μικρά Φ/Β και στην συνέχεια τα μεγαλύτερα, περιορίζοντας την μέγιστη αδειοδοτούμενη ισχύ τα 80kW. Αναμένεται σύντομα να καλυφθεί όλη η διαθέσιμη ισχύς των 523,83kW. Στο επόμενο διάστημα, και μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης, προβλέπεται να δοθούν οι σχετικές άδειες και να πραγματοποιηθεί η εγκατάσταση των πρώτων μονάδων. Δεν είναι δυνατόν να περιγραφούν συγκεκριμένοι Φ/Β σταθμοί μιας και δεν είναι ξεκάθαρο ποιές αιτήσεις θα αξιολογηθούν θετικά. Προκύπτει συνολική ισχύς: 523,83kW. Υπεύθυνος έργου Όλα τα έργα πραγματοποιούνται από ιδιώτες επενδυτές και ως υπεύθυνοι των έργων δράσεων θεωρούνται οι εταιρίες που έχουν αναλάβει την επένδυση. Χρονοδιάγραμμα Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σαφούς χρονοδιαγράμματος αλλά εκτιμάται ότι τα Φ/Β πάρκα θα είναι σε λειτουργία εντός τριετίας. Εκτίμηση κόστους Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το κόστος των επενδύσεων. Παρόλα αυτά χρησιμοποιωντας το μέσο κόστος εγκατάστασης των 3000 /kw προκύπτουν ενδεικτικά κόστη κάθε επένδυσης. Συνολικό κόστος: 1,57Μ Παρaγόμενη ηλεκτρική ενέργεια Η αναμενόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας υπολογίζεται για βέλτιστη γωνία κλίσης και κατεύθυνση και για δεδομένες τιμές απωλειών σύμφωνα με την PVGIS εφαρμογή του JRC (βλ. Αναφορές). Ετήσια συνολική παραγόμενη ενέργεια: 710ΜWh Εκτίμηση μείωσης εκπομπών CO 2 Η ετήσια μείωση των εκπομπών λόγω της αύξησης της ηλεκτροπαραγωγής από Φ/Β πάρκα θα είναι: Σύνολο: 738,4 t Ποσοστιαία μείωση: ~4,06% 25

4.2.1.1 Εξοικονόμηση ενέργειας στις προμήθειες του Δήμου Το μέρισμα κατανάλωσης ενέργειας του δημοτικού τομέα είναι αρκετά χαμηλό, παρόλα αυτά θεωρείται επιβεβλημένη η δραστηριοποίηση του Δήμου κυρίως για λόγους παραδειγματοποιήσης και ευαισθητοποίησης των κατοίκων αλλά και επίδειξης νέων τεχνολογιών. Περιγραφή Εξοικονομούμενη Ενεργεία/Εκπομπές CO 2 Στοιχεία Κόστους Η βραχυπρόθεσμη δράση που έχει επιλέξει ο Δήμος είναι: Εγκατάσταση αυτόνομων φωτιστικών σωμάτων με Φ/Β πλαίσια Η εγκατάσταση των αυτόνομων φωτιστικών σωμάτων με Φ/Β πλαίσια εκτιμάτε ότι θα έχουν την ακόλουθη εξοικονόμηση σε ηλεκτρισμό και εκπομπές CO 2. Εκτιμώμενος αριθμός αυτόνομων φωτιστικών σωμάτων με Φ/Β πάνελ Ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας [kwh/έτος] Ετήσια εξοικονόμηση δαπανών [ /έτος] 26 Ετήσια μείωση εκπομπών CO 2 [kg/έτος] 10 2555 306,6 2657,2 Πίνακας 4.1 Ποσοστιαία μείωση: 0,02% Σημειώνεται ότι οι υπολογισμοί έγιναν λαμβάνοντας υπόψη ότι το συγκεκριμένο φωτιστικό σώμα χρησιμοποιεί λαμπτήρες LED, οι οποίοι αντιστοιχούν σε συμβατικούς λαμπτήρες 70 W. Συνεπώς η εξοικονόμηση επιτυγχάνεται από την αποφυγή κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για τη λειτουργία των συμβατικών λαμπτήρων: Ισχύς 70 W Κόστος αγοράς πλήρους φωτιστικού 1000 Ώρες λειτουργίας το έτος 3.650 ώρες/έτος Ετήσια καταναλισκόμενη ηλεκτρική ενέργεια 255,50 kwh/έτος Τιμή ηλεκτρικής ενέργειας 0,12 /kwh Ετήσιο κόστος λειτουργίας 30,66 /έτος Ετήσιες εκπομπές CO2 232,51 kg/έτος Πίνακας 4.2 Συνολική ετήσια εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας: 2,56MWh/έτος Συνολική ετήσια εξοικονόμηση εκπομπών CO 2 : 2,66t/έτος Ποσοστιαία μείωση εκπομπών CO 2 : 0,0002% Υπεύθυνος Δράσεων Ως υπεύθυνος της δράσης εξοικονόμησης ορίζεται η τεχνική υπηρεσία του Δήμου Σκύρου. Χρονοδιάγραμμα Η προμήθεια των φωτιστικών αναμένεται να πραγματοποιηθεί μέσα στο επόμενο έτος.