Ευχαριστίες Ευχαριστούμε τον καθηγητή μας κ.κ. Νικόλαο Κατσώνη, που με τις εύστοχες υποδείξεις του και τις επιτυχείς παρεμβάσεις του βοήθησε στην ολοκλήρωση της εργασίας μας. Επίσης, ευχαριστούμε όλους τους ανθρώπους μας που είχαν υπομονή στην διάρκεια της πτυχιακής μας εργασίας. Περίληψη Σκοπός της παρούσας πτυχιακής εργασίας είναι, εντός ενός περιβάλλοντος μεγάλων αλλαγών στο τηλεπικοινωνιακό τοπίο της χώρας, η έρευνα και προσέγγιση της επιχειρηματικής στρατηγικής του μεγαλύτερου τηλεπικοινωνιακού οργανισμού της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, του ΟΤΕ. Αρχικά, παρουσιάζονται χαρακτηριστικά στοιχεία σχετικά με τους στόχους, το δίκτυο, την εταιρική οργάνωση, τη διεθνή δράση, το σύνολο των θυγατρικών εταιρειών καθώς και οικονομικά στοιχεία του ομίλου. Στη συνέχεια, αναλύονται οι έννοιες του (μακρο / μικρο /εσωτερικού) επιχειρησιακού περιβάλλοντος, ενώ παρουσιάζονται δεδομένα από την ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών. Διερευνάται το φαινόμενο των εξαγορών-συγχωνεύσεων στον κλάδο στην υπόλοιπη Ευρώπη και παρουσιάζονται στοιχεία για το management και την πρόσφατη μετοχική σύνθεση του ΟΤΕ. Έμφαση δίνεται στην S.W.O.T. ανάλυση που πραγματοποιήσαμε για τον όμιλο και μέσω αυτής στην προσέγγιση της επιχειρηματικής του στρατηγικής. Τέλος, παραθέτουμε στοιχεία από πρωτογενή έρευνα που πραγματοποιήσαμε αναφορικά με την εταιρική και επιχειρησιακή πολιτική του ΟΤΕ. 1
2
Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή.5 1.1 Η απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα 5 1.2 Σκοπός της πτυχιακής εργασίας...6 2 Ο όμιλος εταιρειών ΟΤΕ στην εγχώρια και διεθνή αγορά τηλεπικοινωνιών 11 2.1 Ιστορικό......11 2.2 Γενικά χαρακτηριστικά...16 2.3 Όραμα - στόχοι...16 2.4 Το δίκτυο...17 2.5 Εταιρική οργάνωση 18 2.6 Εταιρική κοινωνική ευθύνη...19 2.6.1 Η σχέση ευθύνης με την κοινωνία...20 2.6.2 Η σχέση ευθύνης με το προσωπικό... 21 2.6.3 Η σχέση ευθύνης με την αγορά...21 2.6.4 Η σχέση ευθύνης με το περιβάλλον...22 2.7 Θυγατρικές εταιρείες..22 2.8 Διεθνής δραστηριότητα του ΟΤΕ...29 2.9 Οικονομικά στοιχεία...31 2.10 Όμιλος Cosmote...34 2.11 Η δραστηριότητα της Cosmote σήμερα...37 2.12 Οικονομική κατάσταση της Cosmote...41 3 Ανάλυση επιχειρησιακού περιβάλλοντος - Επισκόπηση ελληνικής αγοράς τηλεπικοινωνιών. 43 3.1 Ανάλυση επιχειρησιακού περιβάλλοντος.....43 3.1.1 Εξωτερικό περιβάλλον μιας επιχείρησης...44 3.1.1.1 Ανάλυση μακρο-περιβάλλοντος...44 3.1.1.2 Ανάλυση μικρο-περιβάλλοντος...47 3.1.2 Εσωτερικό περιβάλλον μιας επιχείρησης...49 3
3.2 Επισκόπηση ελληνικής αγοράς τηλεπικοινωνιών...52 3.2.1 Στοιχεία επιχειρησιακού περιβάλλοντος στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας...52 3.2.2 Στοιχεία επιχειρησιακού περιβάλλοντος στο χώρο της διαδικτυακής πρόσβασης...53 3.2.3 Ανάλυση στοιχείων για την ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών 57 3.2.3.1 Ο κλάδος τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα...57 3.2.3.2 Το ρυθμιστικό περιβάλλον...60 3.2.3.3 Εξαγορές και συγχωνεύσεις...61 3.2.3.4 Κύριες προοπτικές του κλάδου...61 4 Management του ομίλου ΟΤΕ σε συνθήκες αποκρατικοποίησης..63 4.1 Αποκρατικοποιήσεις τηλεπικοινωνιακών φορέων στην Ευρώπη διεθνής κίνηση εξαγορών και συγχωνεύσεων...63 4.1.1 Κρατική μετοχική σύνθεση...63 4.1.2 Εξαγορές συγχωνεύσεις εταιρειών στον κλάδο των Τηλεπικοινωνιών....66 4.2 Το management του ΟΤΕ επιχειρηματική στρατηγική.71 5 Ανάλυση S.W.O.T. επιχειρηματική στρατηγική ομίλου ΟΤΕ 75 5.1 Ανάλυση S.W.O.T. και επιχειρηματική στρατηγική.. 75 5.2 Ανάλυση S.W.O.T. ομίλου ΟΤΕ...81 5.3 Επιχειρηματική στρατηγική ομίλου ΟΤΕ...83 6 Πρωτογενής έρευνα ανάλυση ερωτηματολογίου 87 6.1 Μεθοδολογία εργασίας..87 6.2 Η σημασία της πρωτογενούς έρευνας..87 6.3 Πληθυσμός της έρευνας...88 6.4 Δείγμα της έρευνας.......88 6.5 Μέθοδος έρευνας.....89 6.6 Ανάλυση..90 4
7 Συμπεράσματα... 107 ΠΗΓΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ...111 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. 113 Παράρτημα Α: Ερωτηματολόγιο...115 Παράρτημα Β: Ευρετήριο Διαγραμμάτων...127 Παράρτημα Γ: Ευρετήριο Πινάκων..128 5
6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή 1.1 Η απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα απελευθέρωσε σταδιακά τον τηλεπικοινωνιακό τομέα. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας, ο ΟΤΕ είχε μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2000 το αποκλειστικό δικαίωμα εγκατάστασης, λειτουργίας και εμπορικής εκμετάλλευσης του σταθερού ελληνικού τηλεπικοινωνιακού δικτύου και της παροχής υπηρεσιών τηλεφωνίας. Για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος και να διασφαλίσει την κυρίαρχη θέση του στην ελληνική αγορά μετά την απελευθέρωση της για τις υπηρεσίες αυτές, από 1 Ιανουαρίου 2001, ο ΟΤΕ πραγματοποίησε και συνεχίζει να πραγματοποιεί σημαντικές επενδύσεις για την ενίσχυση της δυναμικότητας του δικτύου αλλά και για την παροχή μίας διευρυνόμενης σειράς προϊόντων. Παράλληλα γίνεται αναδιάρθρωση των τιμολογίων, οργάνωση του προσωπικού για μεγαλύτερη ευελιξία και βελτίωση της παραγωγικότητας καθώς και βελτίωση της εξυπηρέτησης των πελατών ώστε να ενισχυθεί η πελατειακή αφοσίωση τους προς τον ΟΤΕ. Με αυτές τις κινήσεις καθώς και με άλλες εμπορικές δραστηριότητες, η εταιρεία θα προσπαθήσει να μείνει ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, μιας και βρισκόμαστε πλέον σε καιρούς μεγάλου ανταγωνισμού στην χώρα μας, στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Ως αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής, η εταιρεία συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο οργανισμών δημόσιας τηλεφωνίας, σε χώρες με πολιτιστικούς, οικονομικούς ή ιστορικούς δεσμούς με την Ελλάδα. 7
Πραγματοποιεί επενδύσεις υποδομής σε διάφορα διεθνή τηλεπικοινωνιακά έργα, για τις οποίες η εταιρεία εκτιμά ότι θα βοηθήσουν να δημιουργηθεί στην Ελλάδα, ένας κόμβος δρομολόγησης της διεθνούς κίνησης προς και από τις γειτονικές χώρες. 1.2 Σκοπός της πτυχιακής εργασίας Σκοπός της συγκεκριμένης πτυχιακής εργασίας είναι η μελέτη της επιχειρηματικής στρατηγικής του ΟΤΕ, ο οποίος ύστερα από το άνοιγμα της τηλεπικοινωνιακής αγοράς της χώρας και την κατάργηση των μονοπωλείων ήρθε αντιμέτωπος με το ανταγωνιστικό περιβάλλον που προέκυψε από την είσοδο στο χώρο και νέων εταιρειών. Για να διατηρήσει την ισχυρή του θέση, που κατέχει λόγω της τεχνολογικής και οικονομικής του υπεροχής έναντι των ανταγωνιστών του στην ελληνική και διεθνή αγορά είναι απαραίτητη όσο ποτέ η διαδικασία καθορισμού μακροπρόθεσμων στόχων και πολιτικών υλοποίησης μέσω της επιστημονικής ανάλυσης και σχεδιασμού. Στο σημείο αυτό εστιάζεται η προσφορά της συγκεκριμένης εργασίας, στην οποία αναλύονται και παράλληλα υλοποιούνται όλες οι αναγκαίες μέθοδοι για την κατανόηση της τηλεπικοινωνιακής αγοράς, του επιχειρησιακού περιβάλλοντος και τον προσδιορισμό της επιχειρηματικής στρατηγικής του ΟΤΕ. Μελετάται και εφαρμόζεται η μεθοδολογία κατάστρωσης στρατηγικού πλάνου του ΟΤΕ σε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών του τηλεπικοινωνιακού χάρτη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Με συλλογή των απαραίτητων στοιχείων για τον όμιλο, την ανάλυση του εξωτερικού και εσωτερικού του περιβάλλοντος καθώς και τη S.W.O.T. ανάλυση, εξάγονται συμπεράσματα για τον βέλτιστο προσανατολισμό του στο μέλλον. 8
Σε μία σύγχρονη και ανταγωνιστική εταιρεία, η ύπαρξη Στρατηγικού Σχεδίου είναι όχι μόνο αυτοσκοπός, αλλά πρέπει να αποτελεί τον κοινό παρανομαστή στις ενέργειες του Προσωπικού και της Διοίκησης, οδηγώντας προς μία ενιαία κατεύθυνση. Οι στόχοι είναι οι ακόλουθοι: Ανάλυση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος. Αναζήτηση και παρουσίαση στοιχείων από την πορεία επέκτασης του Ο.Τ.Ε. στο εξωτερικό και την Ελλάδα. Αναζήτηση και παρουσίαση στοιχείων για στρατηγικές επεκτάσεις του ομίλου. Συμπεράσματα σχετικά με την διατήρηση της ανταγωνιστικής θέσεις του Ο.Τ.Ε λόγω τεχνολογικής υπεροχής σε σχέση με τους ανταγωνιστές στην ελληνική αλλά και διεθνή αγορά. 9
10
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο όμιλος εταιρειών ΟΤΕ στην εγχώρια και διεθνή αγορά τηλεπικοινωνιών 2.1 Ιστορικό Ο Ο.Τ.Ε. (Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών της Ελλάδος) ιδρύθηκε το 1949 ως κρατική επιχείρηση και επιχείρηση κοινής ωφέλειας υπό μορφή ανώνυμης εταιρείας υποκείμενης στην εποπτεία του κράτους, με σκοπό την ενιαία οργάνωση των τηλεπικοινωνιών της Ελλάδας, την παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και την εγκατάσταση και εκμετάλλευση του δημοσίου τηλεπικοινωνιακού δικτύου. Σήμερα, o ΟΤΕ είναι ο μεγαλύτερος τηλεπικοινωνιακός πάροχος στην Ελλάδα, ενώ μαζί με τις θυγατρικές του εταιρείες αποτελεί έναν από τους κορυφαίους τηλεπικοινωνιακούς oμίλους στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Είναι μία από τις πέντε μεγαλύτερες εταιρείες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, σύμφωνα με την κεφαλαιοποίηση, ενώ οι μετοχές του διαπραγματεύονται στα διεθνή χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου. Ξεκινώντας από το 1996, το Ελληνικό Δημόσιο μείωσε σταδιακά τη συμμετοχή του στο μετοχικό κεφάλαιο του ΟΤΕ, η οποία από τις 2 Ιουλίου 2007 ανέρχεται στο 28,03% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας. Στις 14 Μαΐου 2008 υπογράφτηκε συμφωνία ανάμεσα στην Ελληνική Κυβέρνηση και τη γερμανική εταιρεία τηλεπικοινωνιών Deutsche Telekom για τον ΟΤΕ. Αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας η Deutsche Telekom αγόρασε το 20% περίπου των μετοχών του ΟΤΕ. [1] 11
Ακολουθεί το ιστορικό του ομίλου αναλυτικότερα. 2007 Οι ευρυζωνικές συνδέσεις υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2006 φτάνοντας τις 1.200.000 Διατέθηκαν νέες ταχύτητες πρόσβασης που φτάνουν τα 24Mbps Ολοκληρώθηκε με επιτυχία το διετές πανελλαδικό πρόγραμμα ενημέρωσης για την ευρυζωνικότητα και τις νέες τεχνολογίες "OTE on the Broadband" έχοντας επισκεφθεί συνολικά 33 πόλεις-σταθμούς με περισσότερους από 28.000 επισκέπτες Πραγματοποιήθηκε η πώληση της INFOTE Πιστοποιήθηκε ο Ετήσιος Απολογισμός Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του ΟΤΕ για το 2006 σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα G3 του GRI 2005-2006 Δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη και διάδοση της ευρυζωνικότητας Χάρη στην υποδομή του ΟΤΕ, η Ελλάδα κατατάσσεται ως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη χώρα στον κόσμο, όσον αφορά στον ποσοστιαίο ρυθμό αύξησης των ευρυζωνικών συνδέσεων (Point Topic, έρευνα Global Broadband Statistics Ξεπέρασαν τις 500.000 οι ευρυζωνικές συνδέσεις στο τέλος του 2006, έχοντας 10πλασιαστεί σε σχέση με το 2005 Διπλασιάστηκαν οι ταχύτητες πρόβασης το 2006 Ξεκίνησε το διετές πανελλαδικό πρόγραμμα ενημέρωσης για την ευρυζωνικότητα και τις νέες τεχνολογίες "OTE on the Broadband" (καλοκαίρι 2006) 2000-2004 2004: Ο ΟΤΕ και η COSMOTE αναλαμβάνουν Μεγάλοι Εθνικοί Χορηγοί των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 12
2003: Ο ΟΤΕ αυξάνει τη συμμετοχή του στο μετοχικό κεφάλαιο της RomTelecom στο 54% Ο ΟΤΕ ξεκινά την παροχή υπηρεσιών ADSL στην Ελλάδα 14 Μαϊου 2003: Εκτόξευση του δορυφόρου Hellas Sat2 από το ακρωτήριο ΚΑΝΑΒΕΡΑΛ 2001-2003: Ο ΟΤΕ συγκαταλέγεται, από άποψη χρηματιστηριακής αξίας, μεταξύ των πρώτων 500 επιχειρήσεων παγκοσμίως και μεταξύ των δέκα πρώτων τηλεπικοινωνιακών οργανισμών στην Ευρώπη 2001: Ο ΟΤΕ λειτουργεί σε απελευθερωμένη αγορά Τηλεπικοινωνιών 2000: Ο ΟΤΕ αποκτά άδεια λειτουργίας GSM στη Βουλγαρία και συστήνει για το σκοπό αυτό την εταιρία Globul 1998-1990 1998: Πραγματοποιείτα η τρίτη μετοχοποίηση Εισαγωγή στο NYSE (Χρηματιστήριο Νέας Υόρκης) Ο ΟΤΕ αποκτά το 35% της RomTelecom, του εγχώριου Οργανισμού τηλεφωνίας της Ρουμανίας 1997: Ξεκινά η διάθεση ενός δεύτερου πακέτου μετοχών με την ίδια επιτυχία 1996: Εισάγεται ο ΟΤΕ στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Διεύρυνση δραστηριοτήτων ΟΤΕ σε Βαλκάνια, Ανατολική Ευρώπη και Μέση Ανατολή Ιδέα ανάπτυξης ISDN και Ψηφιακής Τηλεόρασης 1994: Λειτουργεί αρχικά στην Αθήνα το Σύστημα Διαχείρισης Δικτύου (N.M.S) Εγκαινιάζεται το νέο Κέντρο Δορυφορικών Επικοινωνιών στην Νεμέα Ακόμη, ψηφίζεται στη Βουλή ο νόμος 2257/94 που αφορά την οργάνωση και τη λειτουργία του ΟΤΕ 13
Στην περίοδο αυτή ο ΟΤΕ προχώρησε στην ίδρυση και λειτουργία των θυγατρικών του εταιρειών (Hellascom Int., Ανταλλακτήρια Συναλλάγματος, OTEnet, Cosmote, Hellas Sat, OTE leasing, Maritel) 1992: Ιδρύεται η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (www.eett.gr), ρυθμιστικής αρχής της αγοράς τηλεπικοινωνιών Τοποθετούνται τα πρώτα 350 Καρτοτηλέφωνα 1991: Ξεκινά η παροχή Υπηρεσιών Τηλεδιάσκεψης (Videoconference). 1990: Εγκαθίσταται ένα ευρύ δίκτυο Οπτικών Ινών Μπαίνει σε εμπορική εκμετάλλευση το δημόσιο δίκτυο HELLASPAC 1979-1989 20 Νοεμβρίου 1989: Λειτουργεί στην Πάτρα το πρώτο πλήρες ψηφιακό τηλεφωνικό κέντρο του συστήματος AXE-10/ERICSSON 1989: Τοποθετούντα τα πρώτα πλήρως ψηφιακά τηλεφωνικά κέντρα (υπεραστικό και κομβικό) του συστήματος EWSD/SIEMENS 1988: Τμηματική λειτουργία του πρώτου πλήρως ψηφιακού διεθνούς τηλεφωνικού κέντρου που ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα επικοινωνίας (C.C.I.T.T.) 1987: Ξεκινά η παροχή Υπηρεσιών Τηλεειδοποίησης (Paging) 1986: Εγκαινιάζεται η επίσημη λειτουργία του Παράκτιου Επίγειου Σταθμού ( ΠΕΣ) INMARSAT στο ΚΔΕ Θερμοπυλών. 1981: Mπαίνει σε λειτουργία το Νέο Διεθνές Ηλεκτρονικό Τηλεφωνικό Κέντρο Αθηνών ΜΤ-20 1979: Λειτουργεί το Διεθνές Ηλεκτρονικό Τηλετυπικό Κέντρο στην Αθήνα. 14
1965-1974 1974: Πραγματοποιούνται Έργα κατασκευής υποβρυχίων καλωδίων και ραδιοηλεκτρικών ζεύξεων Σεπτέμβριος 1972: Τοποθετείται η δεύτερη κεραία του Κ.Δ.Ε. Θερμοπυλών 1971: Εκδίδεται το πρώτο τεύχος του Χρυσού Οδηγού Απρίλιος 1970: Τοποθετείται η πρώτη κεραία του Κέντρου Δορυφορικών Επικοινωνιών Θερμοπυλών (η 6η στην Ευρώπη) 1969: Λειτουργεί το Αυτόματο - Ημιαυτόματο Διεθνές Τηλετυπικό Κέντρο στην Αθήνα 1968: Ποντίζεται το υποβρύχιο καλώδιο Ελλάδας - Ιταλίας, MED-3 1965: Αυτοματοποιείται το υπεραστικό τηλεφωνικό δίκτυο της χώρας. 1949-1962 1962: Αρχίζει η αυτοματοποίηση της υπηρεσίας TELEX 1957: Λειτουργεί η υπηρεσία Τηλεγραφικών Συνδρομητών (TELEX) 1953: Εκδίδεται ο πρώτος τηλεφωνικός κατάλογος 10 Νοεμβρίου 1949: Γίνονται τα επίσημα εγκαίνια των εργασιών του ΟΤΕ 23 Οκτωβρίου 1949: Ιδρύεται ο ΟΤΕ (Ν.Δ.1049/49) [2] 15
2.2 Γενικά χαρακτηριστικά Ο όμιλος ΟΤΕ προσφέρει υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών σε καταναλωτές, ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις καθώς και σε κρατικούς φορείς. Απασχολεί συνολικά περίπου 30.000 άτομα σε 6 χώρες (Ελλάδα, Ρουμανία, Σερβία, Βουλγαρία, πγδμ και Αλβανία). Προσφέρει εκτός από σταθερή και κινητή τηλεφωνία, διαδικτυακή πρόσβαση, ευρυζωνικές συνδέσεις, ISDN, δορυφορικές συνδέσεις, επικοινωνία δεδομένων υψηλών ταχυτήτων και υπηρεσίες μισθωμένων γραμμών. [3] 2.3 Όραμα στόχοι Όραμα του ομίλου είναι να προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου έτσι ώστε να αποτελεί την πρώτη επιλογή των καταναλωτών στην Ελλάδα και την ΝΑ Ευρώπη, στους τομείς που δραστηριοποιείται. Επιδίωξή του είναι η συνεχής κερδοφορία και ανάπτυξη σε μια ανταγωνιστική αγορά, καθώς και η συμμετοχή του στις τεχνολογικές, εμπορικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις διεθνώς. Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται η δράση του οργανισμού ως «υπεύθυνου πολίτη» έτσι ώστε η παρουσία και δράση του να προσθέτουν αξία στις αγορές που δραστηριοποιείται. Κύριοι στρατηγικοί στόχοι είναι: Βελτιστοποίηση όλων των διαδικασιών του μέσα από βιώσιμες μειώσεις του κόστους και παράλληλα διαρκής βελτίωση στην ευελιξία και την παραγωγικότητα. Συνεχής βελτίωση της εξυπηρέτησης των πελατών, τόσο χονδρικής όσο και λιανικής. Διεύρυνση των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρέχει, με έμφαση στις ευρυζωνικές υπηρεσίες, τις υπηρεσίες φωνής και δεδομένων με πρακτικά οφέλη στην καθημερινότητα των πελατών. 16
Εστίαση σε εγχώριες και διεθνείς δραστηριότητες που παρουσιάζουν προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης. Ενίσχυση της στενότερης συνεργασίας των θυγατρικών τόσο μεταξύ τους όσο και με τη μητρική εταιρεία. Ανάπτυξη δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης σε συνάφεια με τους επιχειρησιακούς στόχους της εταιρείας, αποσκοπώντας στην ευημερία όλων των ενδιαφερόμενων μερών. [4] 2.4 Το δίκτυο Ο όμιλος διαθέτει αστικό και υπεραστικό δίκτυο σε όλη την Ελλάδα, ψηφιακό στο 100%, υποδομή 5.950.000 γραμμών, περισσότερα από 20.000 χιλιόμετρα οπτικών ινών, πολυάριθμες δορυφορικές, υποβρύχιες και επίγειες διεθνείς ζεύξεις καθώς και προϊόντα βάσει διεθνών προτύπων. Τα δίκτυα που διαθέτει είναι τόσο δίκτυα πρόσβασης όσο και δίκτυα κορμού (διασύνδεσης). Δίκτυα Πρόσβασης ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) για γρήγορο Internet με συνεχή έργα επέκτασης, δυνατότητα σύνδεσης πάνω από 1.200.000 χρηστών και διαρκή αύξηση ταχυτήτων πρόσβασης που φτάνουν τα 24 Mbps ΔΟΡΥΦΟΡΙΚO INTERNET: ευρυζωνικό Internet μέσω δορυφόρου, παρέχοντας καθολική κάλυψη, από τη θυγατρική του ΟΤΕ, Hellas sat Δίκτυα Κορμού Αναβαθμισμένα δίκτυα νέας γενιάς NGN (New Generation Network) Δίκτυο Metro Ethernet με μεγάλες ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων καθώς και υποστήριξη/παροχή εξελιγμένων υπηρεσιών. Παράλληλα, στα δίκτυα της εταιρείας συγκαταλέγονται δίκτυα νέας τεχνολογίας που αναπτύσσονται όπως: WiMAX: πιλοτικό πρόγραμμα ασύρματης ευρυζωνικής πρόσβασης 17
WiFi: τεχνολογία ασύρματων τοπικών δικτύων (Wireless Local Area Networks ή Wi-Fis), η οποία παρέχει τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις να προσφέρουν στους πελάτες τους ασύρματη πρόσβαση στο Internet μέσω φορητού Η/Υ ή PDA. Στο σημείο αυτό αναφέρουμε ότι ο όμιλος ΟΤΕ αναμένεται την περίοδο 2006-2008 να έχει επενδύσει σε δίκτυα και τεχνολογικές υποδομές 900.000.000. [5] 2.5 Εταιρική οργάνωση Στα πλαίσια της οργανωτικής δομής της εταιρείας αναφέρουμε τους 3 παράγοντες που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην πορεία της εταιρείας. Πρόεδρος & Δ/νων Σύμβουλος O Διευθύνων Σύμβουλος είναι το ανώτατο εκτελεστικό όργανο της εταιρείας. Προΐσταται και διευθύνει το έργο όλων των Υπηρεσιών και εκπροσωπεί την εταιρεία σε κάθε επιχειρηματική δράση της εντός και εκτός Ελλάδας. Μεταξύ των αρμοδιοτήτων του συγκαταλέγονται η υποβολή προτάσεων και εισηγήσεων προς το Δ.Σ. της εταιρείας, η απόφαση για την εσωτερική οργάνωση και τους κανονισμούς της εταιρείας, η εκπροσώπηση του ΟΤΕ και η υπογραφή συμβάσεων μέχρι 7,337 εκατ. ευρώ. Διοικητικό Συμβούλιο Το Διοικητικό Συμβούλιο, ως το ανώτατο διοικητικό όργανο της εταιρείας, είναι αρμόδιο να αποφασίζει για κάθε θέμα που αφορά τη διοίκησή της και την επίτευξη του σκοπού της, πλην των θεμάτων που ανάγονται στις αποκλειστικές αρμοδιότητες της Γενικής Συνέλευσης και διαμορφώνει κατά κύριο λόγο τη στρατηγική και την πολιτική ανάπτυξης της εταιρείας, ενώ εποπτεύει και ελέγχει τη διαχείριση της περιουσίας της. Το Δ.Σ. αποτελείται από έντεκα (11) μέλη, τα οποία μπορεί να είναι ή να μην είναι μέτοχοι της εταιρείας. Σύμφωνα με τα άρθρα του καταστατικού της εταιρείας, τα οποία 18
τροποποιήθηκαν κατά την ετήσια γενική συνέλευση των μετόχων της 17ης Ιουνίου 2004, το Δ.Σ. μπορεί να έχει από 9 μέχρι 11 μέλη. Η θητεία του 1/3 των μελών (στρογγυλεμένη σε περίπτωση 11-μελούς Δ.Σ.) λήγει κάθε έτος κατά την ημερομηνία διενέργειας της ετήσιας συνέλευσης των μετόχων. Εκλέγεται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων του ΟΤΕ. Γενική Συνέλευση των Μετόχων Η Γενική Συνέλευση των μετόχων του ΟΤΕ είναι το ανώτατο όργανό της και αποφασίζει για κάθε υπόθεση που αφορά την εταιρεία. Κάθε μέτοχος πλήρως αποπληρωμένων μετοχών με δικαίωμα ψήφου συμμετέχει στη Γενική Συνέλευση των μετόχων της εταιρείας, ανάλογα με τον αριθμό των μετοχών τις οποίες κατέχει. Οι αποφάσεις της Γενικής Συνελεύσεως δεσμεύουν και τους μετόχους που απουσιάζουν ή διαφωνούν. [6] 2.6 Εταιρική κοινωνική ευθύνη Ως ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες ο όμιλος ΟΤΕ αποτελεί μέρος του κοινωνικού ιστού. Στον ΟΤΕ υπάρχει συγκεκριμένο και πολυδιάστατο πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης με τίτλο: «Σχέση Ευθύνης», το οποίο περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα ενεργειών. Όπως υποδεικνύεται και από τον τίτλο του, το πρόγραμμα «Σχέση Ευθύνης» εστιάζεται στην ανάπτυξη ενεργειών που ενισχύουν την αίσθηση συνεργασίας και συμμετοχής με τους εργαζομένους, τους πελάτες, το κοινωνικό σύνολο και το περιβάλλον. Δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης πραγματοποιούνταν και παλιότερα. Αυτό, όμως, που έχει αλλάξει τα δύο τελευταία χρόνια είναι ο τρόπος θεώρησης και υλοποίησης των δράσεων του. Το περιεχόμενο των δράσεων έχει διευρυνθεί, καλύπτοντας ολοένα και περισσότερους τομείς της επιχειρηματικής του δράσης. Στόχος είναι η προσπάθεια αυτή να διαχυθεί σε ολόκληρη την επιχείρηση και η κοινωνική υπευθυνότητα να ενσωματωθεί στην καθημερινή πρακτική του έργου του. Οι προσπάθειες αυτές έχουν αναγνωριστεί από σημαντικούς φορείς. Το Εμπορικό & Βιομηχανικό 19
Επιμελητήριο Αθηνών έχει βραβεύσει την εταιρεία για το πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που υλοποιεί. Εκτός από τον ΟΤΕ, αντίστοιχα προγράμματα έχουν αναπτύξει και θυγατρικές του εταιρείες. Η COSMOTE, η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας του ομίλου, υλοποιεί ένα εκτεταμένο πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης με τίτλο «Συμμετοχή», το οποίο επικεντρώνεται στην προστασία του περιβάλλοντος, την κοινωνική μέριμνα - με βασικούς άξονες την προστασία του παιδιού, την προληπτική ιατρική και την υποστήριξη ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, την εκπαίδευση και την προαγωγή του εθελοντισμού. Με το πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης «ΟΤΕΝΕΤ, Εσύ κι εγώ μαζί», η εταιρεία παροχής υπηρεσιών αντιλαμβανόμενη τη σημασία υποστήριξης μη κυβερνητικών οργανώσεων. Ιnternet του ομίλου ΟΤΕ, επιδιώκει να είναι πανταχού παρούσα όπου υπάρχει ανάγκη κοινωνικής αλληλεγγύης και οργανωμένης δράσης. 2.6.1 Η σχέση ευθύνης με την κοινωνία Μέσω του προγράμματος εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, με τίτλο Σχέση Ευθύνης, η εταιρεία καλύπτει τέσσερις κύριους τομείς εφαρμογής: τους ανθρώπους της, την κοινωνία, την αγορά και το περιβάλλον. Στόχος του ομίλου είναι να λειτουργεί ως ενεργός «κοινωνικός εταίρος» συμβάλλοντας έτσι στην ευημερία της χώρας. Η στήριξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων, η προώθηση της τεχνολογίας στην υπηρεσία της κοινωνίας και η διατήρηση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελούν για τον όμιλο προτεραιότητες. Πιο πρακτικά δραστηριοποιείται σε επιμέρους τομείς όπως: Ενίσχυση ευπαθών κοινωνικών ομάδων Στήριξη του εθελοντισμού Καταγραφή της ιστορίας των Τηλεπικοινωνιών Προώθηση του ενδιαφέροντος για την έρευνα και την τεχνολογία [7] Παράλληλα ο ΟΤΕ αποτελεί κύριο μέλος του Ελληνικού Δικτύου για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη καθώς και μέλος του GRI (Global Reporting Initiative). Αποτελεί μια από τις πρώτες ελληνικές εταιρείες που εφαρμόζει με 20
επιτυχία τις αρχές "G3" του δικτύου GRI για την έκδοση του κοινωνικού του απολογισμού. Το GRI είναι ένα διεθνές δίκτυο εμπειρογνωμόνων οι οποίοι συμβάλλουν στον καθορισμό και την εξέλιξη του πλέον αναγνωρισμένου και κατοχυρωμένου πλαισίου αρχών για θέματα εταιρικής υπευθυνότητας. Το έτος 2007 πραγματοποιήθηκε η πιστοποίηση του Απολογισμού Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του ΟΤΕ για το έτος 2006 σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα G3 του GRI. [8] Η συνεισφορά στον τομέα του εθελοντισμού αντικατοπτρίζεται στην επιτυχημένη συμμετοχή του ΟΤΕ στη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, καθώς και στο πρόγραμμα εθελοντικής αιμοδοσίας, τα οποία υποστηρίχθηκαν δυναμικά από τους εργαζόμενους ολόκληρου του ομίλου. Πρόσφατες συμμετοχές σε συνέδρια, εκθέσεις και κοινωνικές εκδηλώσεις είναι οι ακόλουθες: European Marketplace CSR 2007 dte Digital Technology Expo 2007 72η ΔΕΘ 2007 Ελληνική Ομάδα Αστέγων Συνέδριο «Κοινωνικώς Επιχειρείν 2007» 2.6.2 Η σχέση ευθύνης με το προσωπικό Ο όμιλος ενθαρρύνει την εξέλιξη του προσωπικού του μέσω της ενημέρωσης και προώθησης της «δια βίου» εκπαίδευσης και επιβράβευσής τους. Ειδικότερα μεριμνά για: Την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων Την προώθηση ίσων ευκαιριών Την εσωτερική επικοινωνία [9] 2.6.3 Η σχέση ευθύνης με την αγορά Χρήση των τεχνολογικών δυνατοτήτων και υποδομών για τη βελτίωση της ποιότητα ζωής των καταναλωτών. Παροχή ποιοτικών υπηρεσιών που συμβάλλουν στη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος, εξασφαλίζοντας στους 21
πολίτες πρόσβαση στα οφέλη των νέων τεχνολογιών και της ευρυζωνικότητας. Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσονται οι ακόλουθες δράσεις: Διάδοση νέων τεχνολογιών και ευρυζωνικότητας Έμφαση στην εξυπηρέτηση του πελάτη Προστασία του πελάτη Υλοποίηση προϊόντων και υπηρεσιών για διάφορες ομάδες πληθυσμού [10] 2.6.4 Η σχέση ευθύνης με το περιβάλλον Όσον αφορά το περιβάλλον, υλοποιεί ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ανακύκλωσης χαρτιού και κάνει χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τα έσοδα από την ανακύκλωση αποδίδονται για κοινωνικούς σκοπούς, τόσο εντός της εταιρείας, όσο και προς την ευρύτερη κοινωνία. Επίσης, συνεισφέρει στη στήριξη περιβαλλοντικών μη κυβερνητικών οργανώσεων. [11] 2.7 Θυγατρικές εταιρείες Η ΟΤΕ Α.Ε. είναι η μητρική εταιρεία ενός ομίλου, ο οποίος δραστηριοποιείται σε όλο το φάσμα των τηλεπικοινωνιών και συναφών δραστηριοτήτων τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζουμε όλες τις θυγατρικές εταιρείες σύμφωνα με την ετήσια οικονομική κατάσταση κατά τα Δ.Π.Χ.Π. για το έτος 2007 (τελευταία ενημέρωση έγινε στις 31/12/2007). 22
Πίνακας 2.1: Οι θυγατρικές εταιρείες του ομίλου ΟΤΕ το έτος 2007 (Πηγή: [12]) Ενδεικτικά παραθέτουμε περισσότερα στοιχεία για τις θυγατρικές εταιρείες που ακολουθούν: 1. COSMOTE 2. OTENET 3. COSMOONE 4. OTEGLOBE 23
5. HELLAS SAT 6. OTESAT MARITEL 7. HELLASCOM 8. OTEPLUS 9. OTE ACADEMY COSMOTE H COSMOTE ξεκίνησε την εμπορική της λειτουργία τον Απρίλιο του 1998, 5 χρόνια αργότερα απ ότι οι δύο ανταγωνιστές της και αποτέλεσε την μοναδική εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, η οποία ενώ εισήχθη «3η» στην αγορά της, κατάφερε να καταλάβει την «1η» θέση. Σήμερα οι πελάτες της COSMOTE στην Ελλάδα ξεπερνούν τα 4,6 εκατομμύρια με το εκτιμώμενο μερίδιο αγοράς να ξεπερνά το 37%. Διαθέτει παρουσία σε 4 ακόμη χώρες της περιοχής των Βαλκανίων: Στην Αλβανία (AMC), στη Βουλγαρία (GLOBUL), στην πγδμ (COSMOFON) και στη Ρουμανία (COSMOTE Romania). Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2005, τα ενοποιημένα έσοδα της COSMOTE προσέγγισαν τα 1,8 δις ευρώ, τα καθαρά κέρδη ανήλθαν στα 340 εκατ. ευρώ, ενώ το περιθώριο κερδοφορίας EBITDA της εταιρείας κατατάσσεται ανάμεσα στα υψηλότερα της Ευρώπης (42% περίπου). Επίσης, η COSMOTE έχει επεκτείνει τις δραστηριότητές της στον χώρο των υπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου, τόσο μεταξύ επιχειρήσεων (B2B) όσο και καταναλωτών (B2C) με την συμμετοχή της στην CosmoONE και την Cosmo ΜΕΓΑΛΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ αντίστοιχα. [13] OTENET Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1996 και έχει ως αντικείμενο την παροχή Υπηρεσιών Διαδικτύου, Τηλεπικοινωνιακών Υπηρεσιών και Διαδικτυακών Λύσεων. Χαρακτηριστικά αποτελούν: tα πρωτοποριακά προϊόντα και υπηρεσίες για όλους τους πελάτες, οικιακούς και επιχειρησιακούς, οι συνεχείς επενδύσεις σε δικτυακή υποδομή και η διαρκώς αυξανόμενη εμπιστοσύνη στο όνομα και το κύρος της (brand name). Ο βασικός μέτοχος της είναι ο ΟΤΕ με ποσοστό 94,58%. Μέτοχοι με μικρότερα ποσοστά είναι Δημόσια 24
Εκπαιδευτικά καθώς και Ερευνητικά Ιδρύματα. Όραμα της εταιρείας αποτελεί η παροχή Internet σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, σε κάθε εργασιακό χώρο, εκπαιδευτικό ίδρυμα, σπίτι. Παράλληλα στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζει έντονη δραστηριότητα στους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης (research & development). Αφενός συμμετέχει ενεργά σε Ευρωπαϊκά Έργα/ Προγράμματα και αφετέρου ερευνά και αναπτύσσει πιλοτικές υπηρεσίες, εξετάζοντας έτσι νέες τεχνολογίες και εφαρμογές με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη του Internet στην Ελλάδα. [14] COSMOONE Η cosmoone ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2000 και ξεκίνησε την εμπορική της δραστηριότητα τον Ιανουάριο του 2001. Από τα πρώτα βήματα, την προσπάθειά της στηρίζουν σημαντικοί οργανισμοί, γεγονός που πιστοποιεί την αξία του έργου της. Στο μετοχικό της κεφάλαιο συμμετέχουν οι εταιρίες: COSMOTE (30,87%), ΟΤΕ (30,87%), Alpha Bank (15%), ΔΙΗΝΕΚΗΣ Πληροφορική (13,18%) και Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (10,08%). Σήμερα, η cosmoone κατέχει κυρίαρχη θέση στον τομέα του διεπιχειρησιακού Ηλεκτρονικού Εμπορίου [B2B] στη χώρα μας. Από τις αρχές του 2001 η εταιρεία παρουσιάζει σταθερούς ρυθμούς ανάπτυξης και συνεχή βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της. Η έμπρακτη εμπιστοσύνη των πελατών της αποδεικνύεται από το γεγονός ότι μέσα στα 3 πρώτα χρόνια λειτουργίας της, πραγματοποιήθηκαν εμπορικές συναλλαγές αξίας μεγαλύτερης του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ. Επιχειρηματικός Σκοπός Σκοπός της εταιρίας είναι να παρέχει υπηρεσίες και λύσεις που οδηγούν στην αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων μέσω της μείωσης του άμεσου ή/και έμμεσου κόστους που σχετίζεται με τις αγορές, τις προμήθειες και τις εταιρικές τους μετακινήσεις. 25
Όραμα Το όραμα της cosmoone είναι να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου μεταξύ επιχειρήσεων και τηλεματικής διαχείρισης εταιρικών στόλων, στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Ουσιαστικά η εταιρεία άνοιξε το δρόμο σε νέα 'εργαλεία δουλειάς' και τώρα συνεχίζει να πρωτοπορεί δίνοντας στους πελάτες της, όχι μόνο τις αποδοτικότερες τεχνολογίες και λύσεις αλλά και ένα δυναμικό σύμμαχο στην κερδοφορία τους. Σήμερα η cosmoone δίνει τη δυνατότητα σε όλες τις Ελληνικές επιχειρήσεις - ανεξάρτητα του μεγέθους τους και του τύπου δραστηριότητάς τους - να συναλλάσσονται με ευκολία, ασφάλεια, αξιοπιστία και ταχύτητα, επεκτείνοντας έτσι τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες με τον πιο άμεσο και προσοδοφόρο τρόπο. [15] OTEGLOBE Η OTEGLOBE, με έδρα την Αθήνα, παρέχει διεθνείς τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες χονδρικής σε τηλεπικοινωνιακούς παρόχους και πολυεθνικές επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης. Η εταιρεία είναι αμιγώς θυγατρική εταιρεία του ομίλου ΟΤΕ, κυρίαρχου ομίλου τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια (ASE: HTO, NYSE: OTE) και λειτουργεί από το 2000. Η OTEGLOBE έχει εξελιχθεί σε ένα σημαντικό τηλεπικοινωνιακό κέντρο της περιοχής και παρέχει μια ευρεία γκάμα ολοκληρωμένων υπηρεσιών δεδομένων, χωρητικοτήτων και φωνής μέσω ιδιόκτητων δικτυακών υποδομών. Η OTEGLOBE διαχειρίζεται δύο διπλής όδευσης ιδιόκτητα δίκτυα οπτiκών ινών υψηλής χωρητικότητας, το TBN και το GWEN, που εκτείνονται από την Ελλάδα στην Δ. Ευρώπη καθώς και ένα IP/MPLS (MSP) δίκτυο με 14 κόμβους στην Δ. Ευρώπη, Αν. Ευρώπη και την Νέα Υόρκη. Επιπλέον, η OTEGLOBE έχει δικαιώματα σε διάφορα περιφερειακά και διατλαντικά υποβρύχια καλώδια, διεθνή δίκτυα οπτικών ινών προς όλες τις γειτονικές χώρες και περισσότερες από 150 διμερείς διασυνδέσεις.[16] 26
HELLAS SAT Η HELLAS SAT είναι o διαχειριστής του ελληνικού δορυφόρου που προσφέρει υπηρεσίες σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Νότια Αφρική. Συνδυάζει τις υψηλής ποιότητας υπηρεσίες σε προσιτές τιμές και επαγγελματικές επιχειρηματικές πρακτικές λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες των πελατών. Οι εξειδικευμένες λύσεις της HELLAS SAT είναι βασισμένες σε ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών που προσφέρονται σε όλες τις άνω περιοχές. [17] OTESAT MARITEL H Otesat-Maritel, μέλος του ομίλου OTE, παρέχει δορυφορικές υπηρεσίες Inmarsat και Iridium σε παγκόσμιο επίπεδο, σε ξηρά και θάλασσα και ολοκληρωμένες τηλεπικοινωνιακές λύσεις στην ελληνική και παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία.[18] HELLASCOM Η ΕΛΛΑΣΚΟΜ Α.Ε., από την ίδρυση της το 1995, δραστηριοποιείται ενεργά στον κλάδο των τηλεπικοινωνιακών υποδομών, αναλαμβάνοντας την εκτέλεση σημαντικών έργων σε χώρες των Βαλκανίων, στην Κεντρική & Ανατολική Ευρώπη, Ασία, Μέση Ανατολή και Αφρική. Από το 2002 άρχισε να δραστηριοποιείται και στην Ελλάδα αναλαμβάνοντας τηλεπικοινωνιακά έργα «με το κλειδί στο χέρι», ιδιαίτερα κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων 2004. Από τα τέλη του 2002, η Εταιρία άρχισε να στρέφεται και σε νέες τεχνολογίες τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής, διαμορφώνοντας και υλοποιώντας ολοκληρωμένες λύσεις με στόχο την ικανοποίηση των πελατών της. Στον εξαιρετικά ανταγωνιστικό επιχειρησιακό κλάδο των τηλεπικοινωνιών με τις ολοένα αυξανόμενα απαιτήσεις για παροχή νέων υπηρεσιών, η ΕΛΛΑΣΚΟΜ Α.Ε. παρέχει υπηρεσίες που χαρακτηρίζονται από 27
αποτελεσματικότητα, αξιοπιστία και υψηλή ποιότητα. Βάση για την εκπλήρωση των στόχων της αποτελεί η ενσωμάτωση των πλέον σύγχρονων τεχνολογικά λύσεων σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία (know-how) που διαρκώς αποκομίζει. Η ΕΛΛΑΣΚΟΜ Α.Ε. έχει πιστοποιηθεί κατά το Διεθνές Πρότυπο Ποιότητας DIN EN ISO 9001:2000 από τον γερμανικό φορέα TUV NORD CERT. [19] OTEPLUS Η OTEplus Τεχνικές και Επιχειρηματικές Λύσεις Α.Ε. αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες συμβουλευτικές εταιρείες στην Ελλάδα προσφέροντας ένα ολοκληρωμένο φάσμα τεχνολογικών και επιχειρηματικών συμβουλευτικών υπηρεσιών, κυρίως εξειδικευμένες στον τομέα της Τεχνολογίας των Τηλεπικοινωνιών και της Πληροφορικής. [20] OTE ACADEMY H «Ανώνυμος Εκπαιδευτική Eταιρεία Ο.Τ.Ε.» με το διακριτικό τίτλο «OTE Academy», θυγατρική του ομίλου, ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 2005 με κύρια δραστηριότητα την παροχή επαγγελματικής Εκπαίδευσης/ Κατάρτισης ακαδημαϊκού επιπέδου. Οι βασικοί άξονες στρατηγικής της ΟΤΕΑcademy είναι: Η παροχή Εκπαίδευσης /Κατάρτισης υψηλής προστιθέμενης αξίας στο ανθρώπινο δυναμικό του ομίλου, συμβάλλοντας στη συνεχή ανάπτυξη και επαγγελματική υπεροχή του. Η παροχή συνεχώς εξελισσόμενης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης / Κατάρτισης στον ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία του οργανισμού στις τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), το κύρος εκπροσώπων του ακαδημαϊκού χώρου και την εμπειρία στελεχών από την ευρύτερη αγορά. 28
Η καθιέρωση της εταιρείας στην ευρύτερη αγορά ως φορέας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης /Κατάρτισης ακαδημαϊκού επιπέδου στις τεχνολογίες Επικοινωνιών. [21] 2.8 Διεθνής δραστηριότητα του ΟΤΕ O όμιλος OTE κατέχει σήμερα ηγετική και ισχυρή οικονομική θέση στις τηλεπικοινωνίες στην Ελλάδα και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Με σκοπό την προώθηση της Ελλάδας ως κύριο τηλεπικοινωνιακό κόμβο, ο όμιλος ΟΤΕ προχώρησε σε επενδύσεις (θυγατρικές, joint ventures, συμμετοχές σε μετοχικό κεφάλαιο) σε Ρουμανία, Σερβία, Αρμενία, Αλβανία, Ουκρανία, Ιορδανία, Υεμένη, Γεωργία, Λιθουανία, Βουλγαρία και FYROM. Μέσω των θυγατρικών του OTE International Investments και Cosmote, ο όμιλος έχει αποκτήσει ισχυρή παρουσία στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενώ διαθέτει ιδιόκτητο δορυφόρο μέσω της θυγατρικής Hellas SAT. Στο πλαίσιο της διεθνούς επενδυτικής του στρατηγικής, ο όμιλος ΟΤΕ δραστηριοποιείται από το 1997 στην αγορά τηλεπικοινωνιών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με την εξαγορά σημαντικών μεριδίων ξένων τηλεπικοινωνιακών εταιρειών. Συγκεκριμένα, κατέχει το 54% του Ρουμανικού Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών (RomΤelecom) και το 20% του δημοσίου Τηλεπικοινωνιακού Σερβικού Οργανισμού (TelecomSrbia). Παράλληλα, δραστηριοποιείται στην αγορά κινητής τηλεφωνίας στη Βουλγαρία, μέσω της GloBul, στην πγδμ μέσω της Cosmofon, στην Αλβανία μέσω της AMC και τη Ρουμανία μέσω της CosmoteRomania. [1] Στο διάγραμμα που ακολουθεί παριστάνεται το οργανόγραμμα του ομίλου συμπεριλαμβανομένων των κυριότερων θυγατρικών του. 29
Διάγραμμα 2.1 Οργανόγραμμα ομίλου με τις κυριότερες θυγατρικές (Πηγή [3]) Σήμερα, η διεθνής δραστηριότητα του ΟΤΕ εμφανίζεται ιδιαίτερα δυναμική με ισχυρή παρουσία στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, τη Σερβία, την ΠΓΔΜ και την Αλβανία, όπου φροντίζει οι θυγατρικές του οι οποίες συνεισφέρουν σημαντικά στον Όμιλο - να αναπτύσσουν την τηλεπικοινωνιακή τους υποδομή και να εκμεταλλεύονται τα οφέλη που προσφέρει μία προηγμένη υποδομή. Συγκεκριμένα: Ο ΟΤΕ κατέχει το 54% της RomTelecom, του κύριου Ρουμανικού Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών ο οποίος παρέχει υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας, ευρυζωνικότητας, δεδομένων, μισθωμένων γραμμών και δορυφορικής τηλεόρασης στην τοπική αγορά. 30
Ο ΟΤΕ συμμετέχει με 20% στο μετοχικό κεφάλαιο της Telecom Serbia, του κύριου τηλεπικοινωνιακού παρόχου της Σερβίας ο οποίος παρέχει υπηρεσίες σταθερής, κινητής τηλεφωνίας και Internet. Μέσω της COSMOTE, ο ΟΤΕ δραστηριοποιείται στην αγορά κινητής τηλεφωνίας στη Βουλγαρία μέσω της GloBul, στην πγδμ μέσω της Cosmofon, στην Αλβανία μέσω της AMC και στη Ρουμανία μέσω της Cosmote Romania. [23] 2.9 Οικονομικά στοιχεία Με βάση τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης, o κύκλος εργασιών του ομίλου ΟΤΕ κατά το 2007 ανήλθε στα 6.319,8 εκατ. εμφανίζοντας αύξηση κατά 7,3% σε σχέση με το 2006. Αυτό αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των εσόδων από τις ευρυζωνικές υπηρεσίες λόγω αύξησης των συνδέσεων, στην αύξηση της χρήση και της συνδρομητικής βάσης της κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό καθώς και τις πωλήσεις τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού λόγω της συμβολής των μεγεθών της ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΑΒΕ. Τα καθαρά κέρδη μετά από φόρους ανήλθαν κατά το 2007 σε 662,6 εκατ. έναντι 574,6 εκατ. το2006 σημειώνοντας αύξηση κατά 15,3%. [1] Η μετοχική σύνθεση του ΟΤΕ με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία έχει ως εξής: 31
Ελληνικό Δημόσιο... 28,0% Διεθνείς θεσμικοί επενδυτές... 40,3% Έλληνες θεσμικοί επενδυτές *... 26,5% Λοιποί επενδυτές... 5,2% Ακολουθεί γράφημα που αποδίδει τη μετοχική σύνθεση του ΟΤΕ (31/12/07): Πίνακας 2.2: Μετοχική σύνθεση του ΟΤΕ (31 / 12 / 2007) * Περιλαμβάνει την συμμετοχή ύψους ~19% της Marfin Investment Group στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας Διάγραμμα 2.2: Γράφημα μετοχικής σύνθεσης ΟΤΕ (31 / 12 / 2007) Στον πίνακα που ακολουθεί παραθέτουμε οικονομικά στοιχεία του ΟΤΕ για το έτος 2007 καθώς και συγκεντρωτικά στοιχεία ανά τρίμηνο για τις τηλεφωνικές συνδέσεις, τους συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας και προσωπικού. 32
Δ' Γ' Β' Α' ΤΡΙΜΗΝ ΤΡΙΜΗΝ ΤΡΙΜΗΝ ΤΡΙΜΗΝ OTE GROUP Ο 2007 Ο 2007 Ο 2007 Ο 2007 IFRS - in m Σύνολο εσόδων Ομίλου 1.632,2 1.627,7 1551,3 1.508,6 Λειτουργικά Kέρδη προ φόρων, Τόκων και Αποσβέσεων 521,6 613,2 544,3 539,6 Λειτουργικά Κέρδη 214,6 319,2 252,8 260,3 Καθαρά Κέρδη /-ζημίες 229,6 155,5 136,6 140,9 Κεφαλαιουχικές Δαπάνες 403,2 230,8 244,1 223,2 Δάνεια 5.527,8 4.042,8 4.064,5 4.070,6 Ταμείο και Διαθέσιμα 1.316,3 1.572,4 1.743,3 1.724,1 Ίδια Κεφάλαια 3.054,6 5.091,2 5.052,1 5.066,0 Δ' Γ' Β' Α' ΤΡΙΜΗΝ ΤΡΙΜΗΝ ΤΡΙΜΗΝ ΤΡΙΜΗΝ Τηλεφωνικές Συνδέσεις (PSTN and ISDN 64kb) Ο 2007 Ο 2007 Ο 2007 Ο 2007 OTE SA 5.854,2 6.003,4 6.082,0 6.143,8 ROMTELECOM 3.035,0 3.024,1 3.087,5 3.222,5 ARMENTEL* - - Συνδρομητές ADSL της OTE A.Ε - Ελλάδα 824,9 756.451 674.680 593,3 Συνδρομητές Κινητής Τηλεφωνίας Cosmote - Greece 6.268,6 5.939,4 5.683,6 5.428,9 AMC - Albania 1.195,2 1.135,4 1.090,9 1.024,5 Globul - Bulgaria 3.872,9 3.657,3 3.573,2 3.401,9 Cosmofon - FYROM 593,0 540,9 515,8 497,6 Cosmote Romania 3.616,3 2.818,1 2.216,5 1.859,0 Armentel - Armenia* - - - - 33
Προσωπικό OTE SA -Greece 11.348 11.560 11.536 11.720 Cosmote 2.185 2.204 2.163 2.156 Romtelecom 12.512 12.304 12.242 12.257 *Στις 16 Νοεμβρίου, 2006 ο (ΟΤΕ) ανακοινώνει ότι ολοκληρώθηκε η πώληση του ποσοστού 90% που κατέχει στην Armenia Στις 30 Νοεμβρίου 2007 ο ΟΤΕ ανακοινώνει ότι ολοκληρώθηκε η πώληση της θυγατρικής του εταιρείας (100%) Infote Πίνακας 2.3: Οικονομικά στοιχεία ομίλου ΟΤΕ έτους 2007 (Πηγή : [23]) 2.10 Όμιλος Cosmote Στο σημείο αυτό κρίνουμε σκόπιμο να αναφερθούμε εκτενέστερα στη θυγατρική εταιρεία Cosmote που δραστηριοποιείται στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας και η οποία αποτελεί με τη σειρά της όμιλο εταιρειών με δικές της θυγατρικές. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Cosmote, ξεκινά την εμπορική της λειτουργία 5 χρόνια μετά τους ανταγωνιστές της και αλλάζει ριζικά το τοπίο της κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα. Είναι η μόνη εταιρεία στον κλάδο παγκοσμίως που ενώ εισήλθε 3η στην αγορά, κατέκτησε την 1η θέση της αγοράς μέσα σε μόλις 3,5 χρόνια. [13] Υπενθυμίζουμε την αναφορά που ήδη έχει γίνει για την Cosmote σε προηγούμενη ενότητα του παρόντος κεφαλαίου και προχωρούμε παρουσιάζοντας επιπρόσθετα στοιχεία για τον όμιλο πλέον Cosmote. Σχεδιασμός, Ανάπτυξη και Λειτουργία Δικτύου Η εταιρεία αυτή τη στιγμή διαθέτει δίκτυο 2ης γενιάς (2 και 2,5G) με σημαντική χωρητικότητα, ενώ διαθέτει ραδιοφάσμα στη ζώνη συχνοτήτων των 1800 MHz και από τον Ιούλιο 2002, στη ζώνη E-GSM στα 900 MHz. Επιπλέον, διαθέτει δίκτυο 3ης γενιάς (3G) και σχετικό φάσμα ραδιοσυχνοτήτων για τη λειτουργία του δικτύου αυτού. 34
Με στόχο πάντα την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στους συνδρομητές, το δίκτυο της Cosmote σχεδιάζεται με γνώμονα την επάρκεια χωρητικότητας (καναλιών επικοινωνίας και σηματοδοσίας) και ταυτόχρονα την ελαχιστοποίηση πάσης φύσεως παρεμβολών. Ταυτόχρονα, η εταιρεία έχει αναπτύξει συστηματική διαδικασία παρακολούθησης της επίδοσης του δικτύου και επιδιώκει τη συνεχή βελτιστοποίηση της ποιότητας επικοινωνίας, με την προσθήκη επιπλέον στοιχείων του Δικτύου και με τη χρήση κατάλληλων χαρακτηριστικών λογισμικού. Το δίκτυο σχεδιάζεται έτσι ώστε, αξιόπιστα, να υποστηρίζει τις πολλαπλές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας που παρέχει η εταιρεία. Παρέχει σε πανελλαδική κάλυψη την τεχνολογία GPRS, μέσω της οποίας υποστηρίζονται υπηρεσίες όπως το i-mode, η υπηρεσία μηνυμάτων πολυμέσων (MMS), πλοήγηση WAP, πρόσβαση στο Internet, Blackberry κλπ. Τον Μάιο του 2004, η εταιρεία ανακοίνωσε την εμπορική λειτουργία του δικτύου 3ης γενιάς (3G), το οποίο σήμερα είναι διαθέσιμο σε όλες τις μεγάλες πόλεις της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας καθώς και προορισμούς τουριστικού ενδιαφέροντος, καλύπτoντας πάνω από το 80% του ελληνικού πληθυσμού. Εκτός από τις υπηρεσίες 2/2.5G (ομιλία, SMS, MMS, wap, i- mode, internet), το 3G υποστηρίζει υπηρεσίες εικονοτηλεφωνίας (videotelephony) και υπηρεσίες δεδομένων (Internet, e-mail, corporate LAN/applications) με ρυθμούς λήψης δεδομένων έως και 384 Kbps. Τον Ιούνιο του 2006, η Cosmote προσέφερε πρώτη στην ελληνική αγορά ευρυζωνικές υπηρεσίες δεδομένων με ταχύτητες λήψης έως και 1,8 Mbps, μέσω της τεχνολογίας High-Speed Downlink Packet Access (HSDPA) - η οποία αποτελεί εξέλιξη του δικτύου 3G. Από τις αρχές του 2007, η εταιρεία προχώρησε σε περαιτέρω αναβάθμιση του δικτύου 3G/HSDPA, προσφέροντας ταχύτητες λήψης δεδομένων έως και 3,6 Mbps. Από τον Απρίλιο του 2008, η Cosmote παρέχει αποκλειστικά την πιο γρήγορη ευρυζωνική διασύνδεση δεδομένων με την τεχνολογία HSDPA για ταχύτητες λήψης δεδομένων έως 7,2 Mbps και με τη νέα τεχνολογία HSUPA (High Speed Uplink Packet Access) για ταχύτητες αποστολής έως και 1,5 Mbps. 35
Η εταιρεία για να διασφαλίσει την άριστη ποιότητα του δικτύου, λειτουργεί Κέντρο Επίβλεψης Δικτύου (24Χ7) το οποίο πραγματοποιεί ελέγχους, χρησιμοποιώντας προηγμένα πληροφοριακά συστήματα και εργαλεία λογισμικού ενώ λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αντιμετωπίσει άμεσα τυχόν προβλήματα. [24] Ο όμιλος Cosmote περιλαμβάνει τις ακόλουθες θυγατρικές εταιρείες. AMC Η AMC λειτουργεί από το 1996 και αποτέλεσε την πρώτη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας που δραστηριοποιήθηκε στη γειτονική χώρα και τη μοναδική μέχρι τον Φεβρουάριο του 2001, οπότε ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός για την παραχώρηση δεύτερης άδειας κινητής τηλεφωνίας στην Αλβανία. Globul Τον Αύγουστο του 2005, η Cosmote ολοκλήρωσε την απόκτηση του 100% των μετοχών της βουλγαρικής εταιρίας κινητής τηλεφωνίας, Globul. Η Globul κατέχει μία από τις τρεις άδειες κινητής τηλεφωνίας στη Βουλγαρία, όπου ξεκίνησε την εμπορική δραστηριότητά της τον Σεπτέμβριο του 2001, καθώς και μία από τις τρεις άδειες παροχής υπηρεσιών 3ης γενιάς (UMTS). H Globul κατέχει επίσης άδεια σταθερής τηλεφωνίας. Cosmofon Τον Αύγουστο του 2005, η Cosmote ολοκλήρωσε την απόκτηση του 100% των μετοχών της ολλανδικής εταιρείας συμμετοχών, ΟΤΕ MTS HOLDING BV κατόχου του 100% των μετοχών της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας, COSMOFON MOBILE TELECOMMUNICATIONS SERVICES AD-Skopje (Cosmofon), με έδρα την πγμδ. Η Cosmofon ξεκίνησε την επιχειρηματική της δραστηριότητά τον Ιούνιο του 2003 ως κάτοχος της δεύτερης άδειας κινητής τηλεφωνίας στην πγδμ. Cosmote Romania 36
Τον Ιούλιο του 2005 ολοκληρώθηκε η συμμετοχή της Cosmote στο 70% του μετοχικού κεφαλαίου της ρουμανικής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας Cosmote Romania (πρώην Cosmorom). Η Cosmote Romania ξεκίνησε την εμπορική της λειτουργία τον Δεκέμβριο του 2005. CosmoONE Η ΚΟΣΜΟ-ΟΥΑΝ ΕΛΛΑΣ ΜΑΡΚΕΤ ΣΑΙΤ Α.Ε. (cosmoone) ιδρύθηκε από την Cosmote και τη ΔΙΗΝΕΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Α.Ε. τον Ιούνιο του 2000 με σκοπό την ανάπτυξη και παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου μεταξύ επιχειρήσεων (Β2Β). Η cosmoone χρησιμοποιεί το λογισμικό της αμερικανικής εταιρeίας COMMERCE ONE, βάσει του οποίου έχει ήδη δημιουργήσει και λειτουργεί μία οριζόντια ηλεκτρονική αγορά που προσφέρει υπηρεσίες πωλήσεων, αγορών και Ηλεκτρονικών Δημοπρασιών. COSMO MEΓΑΛΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ Η COSMO MEΓΑΛΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ Α.Ε.Ε ξεκίνησε δραστηριότητες τον Νοέμβριο του 2000. Δραστηριοποιείται στο χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου και έχει υλοποιήσει ηλεκτρονικό κατάστημα πώλησης μουσικών ειδών. ΓΕΡΜΑΝΟΣ Από τις 10 Απριλίου του 2007, το 99,998% του μετοχικού κεφαλαίου της ΓΕΡΜΑΝΟΣ ανήκει στην COSMOHOLDING CYPRUS Ltd, εταιρείας συμμετοχών, κατά 90% θυγατρική της Cosmote. [25] 2.11 Η δραστηριότητα της Cosmote σήμερα H δραστηριότητα της εταιρείας, περιλαμβάνει την ανάληψη κάθε δραστηριότητας συναφούς προς τις ασύρματες, κινητές και προσωπικές επικοινωνίες, περιλαμβανομένων των δραστηριοτήτων στους τομείς της ηλεκτρονικής και πληροφορικής. 37
Η δραστηριότητα στο εξωτερικό Οι θυγατρικές του ομίλου Cosmote. Υπηρεσίες Καρτοκινητής Τηλεφωνίας Οι υπηρεσίες Καρτοκινητής Τηλεφωνίας της Cosmote περιλαμβάνουν τα πακέτα WHAT'S UP και COSMOΚΑΡΤΑ Υπηρεσίες MyCosmos - Υπηρεσίες Προστιθέμενης Αξίας - MMS Η ολοκληρωμένη πύλη κινητών επικοινωνιών MyCosmos. MYCOSMOSview To 2003 η Cosmote προσέφερε το νέο πρωτοποριακό προϊόν MYCOSMOSview. JAVA GAMES Η Cosmote προσφέρει την υπηρεσία GAMES με δημοφιλή - πολύχρωμα, τρισδιάστατα και τελευταίας τεχνολογίας- ηλεκτρονικά παιχνίδια i-mode Η Cosmote ξεκινά την εμπορική διάθεση του i-mode Υπηρεσίες 3ης Γενιάς, Υπηρεσίες Τρίτων, Περιαγωγή H Cosmote αναπτύσσει δίκτυο 3ης γενιάς και σχεδιάζει νέες προηγμένες υπηρεσίες και προϊόντα [26] Η δραστηριότητα των θυγατρικών του ομίλου Cosmote στο εξωτερικό H εταιρεία δραστηριοποιείται τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό αφού διαθέτει παρουσία σε 4 ακόμη χώρες της περιοχής των Βαλκανίων: Στην Αλβανία μέσω της AMC, στην Βουλγαρία μέσω της Globul, στα Σκόπια μέσω της Cosmofon καθώς και στην Ρουμανία μέσω της Cosmote Romania. 38
AMC H Cosmote ξεκίνησε την επέκτασή της στο εξωτερικό τον Αύγουστο του 2000 με την εξαγορά του 85% του μετοχικού κεφαλαίου της αλβανικής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας AMC (ALBANIAN MOBILE COMMUNICATIONS S.A.) μέσω της κατά 97% θυγατρικής Cosmo-Holding Albania. Η AMC λειτουργεί από το 1996 και αποτέλεσε την πρώτη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας που δραστηριοποιήθηκε στη γειτονική χώρα και τη μοναδική μέχρι τον Φεβρουάριο του 2001. Το δίκτυο της AMC λειτουργεί σήμερα στο σύστημα GSM 900 και στο DCS-1800. Η ΑMC κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς στη χώρα με την πελατειακή της βάση να ξεπερνά τους 781 χιλιάδες πελάτες. Η συμμετοχή της στα ενοποιημένα μεγέθη της Cosmote τόσο σε επίπεδο κύκλου εργασιών όσο και σε επίπεδο κερδών προ φόρων, τόκων & αποσβέσεων (EBITDA) ξεπερνά το 7,5% με το περιθώριο κέρδους EBITDA να υπερβαίνει το 60%, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη. Globul Τον Αύγουστο του 2005, η Cosmote ολοκλήρωσε την απόκτηση του 100% των μετοχών της βουλγαρικής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας, Globul (COSMOBULGARIA MOBILE EAD) από τον ΟΤΕ. Από τις αρχές του 2003 η Globul τελούσε υπό τη διαχείριση της Cosmote μέσω σύμβασης διαχείρισης της τελευταίας με τον ΟΤΕ και την ΟΤΕ International Investments Ltd.. Η Globul κατέχει τη δεύτερη από τις τρεις άδειες κινητής τηλεφωνίας στη Βουλγαρία και ξεκίνησε τη δραστηριότητά της τον Σεπτέμβριο του 2001, ενώ πρόσφατα απέκτησε άδεια παροχής υπηρεσιών 3ης γενιάς (UMTS). Επίσης, η Globul έχει επενδύσει σε δίκτυο οπτικών ινών και προσφέρει υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας, κυρίως σε εταιρικούς πελάτες. Στο τέλος του 2005 η Globul αριθμούσε 2,4 εκατομμύρια πελάτες, παρουσιάζοντας αύξηση 47% σε σχέση με το αντίστοιχο προηγούμενο διάστημα και επιτυγχάνοντας εκτιμώμενο μερίδιο αγοράς της τάξης του 40% και πάνω από 50% σε νέες συνδέσεις. Η συνολική βάση πελατών βάσει συμβολαίου ανήλθε σε 789.289, ενώ η συνολική βάση πελατών καρτοκινητής τηλεφωνίας ανήλθε σε 1.604.428. 39
Cosmofon Τον Αύγουστο του 2005, η Cosmote ολοκλήρωσε την απόκτηση του 100% των μετοχών της ολλανδικής εταιρίας συμμετοχών, ΟΤΕ MTS HOLDING BV κατόχου του 100% των μετοχών της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας, COSMOFON MOBILE TELECOMMUNICATIONS SERVICES AD-Skopje (Cosmofon), με έδρα την πγμδ. Από τις αρχές του 2003 η Cosmofon τελούσε υπό τη διαχείριση της Cosmote μέσω σύμβασης διαχείρισης της τελευταίας με τον ΟΤΕ και την ΟΤΕ International Investments Ltd. Η Cosmofon ξεκίνησε την επιχειρηματική της δραστηριότητά τον Ιούνιο του 2003 ως κάτοχος της δεύτερης άδειας κινητής τηλεφωνίας στην πγδμ. Στο τέλος του 2005 και ύστερα από 30 μήνες λειτουργίας, η Cosmofon αριθμούσε 384.186 πελάτες επιτυγχάνοντας μερίδιο αγοράς της τάξης του 30,5% περίπου. Σημειώνεται ότι η διείσδυση της κινητής τηλεφωνίας στην αγορά της πγδμ αυξήθηκε σημαντικά κατά την διάρκεια του έτους και ανήλθε στο τέλος του 2005 σε περίπου 60%. COSMOTE Romania Τον Ιούλιο του 2005 ολοκληρώθηκε η συμμετοχή της Cosmote στο 70% του μετοχικού κεφαλαίου της ρουμανικής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας Cosmote Romania (πρώην Cosmorom). Η Cosmote Romania ξεκίνησε την εμπορική της λειτουργία τον Δεκέμβριο του 2005. Η Ρουμανία αποτελεί μια αγορά με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης δεδομένου της σχετικά χαμηλής διείσδυσης της κινητής τηλεφωνίας και την αλματώδη ανάπτυξη της οικονομίας. Με στόχο να κάνει τις υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας προσιτές σε όλους, η Cosmote Romania θα προσφέρει πρωτοποριακές υπηρεσίες σε ανταγωνιστικές τιμές και θα αναπτύξει ένα προηγμένο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο που, πολύ σύντομα, θα εξασφαλίσει εξαιρετική γεωγραφική και πληθυσμιακή κάλυψη. 40
2.12 Οικονομική κατάσταση της Cosmote Στο γράφημα που ακολουθεί αποτυπώνεται η μετοχική σύνθεση της Cosmote, όπου αποτυπώνεται και το μεγάλο ποσοστό που διαθέτει η μητρική εταιρεία ΟΤΕ Α.Ε.. (Πηγή: [27]) Διάγραμμα 2.3: Μετοχική σύνθεση της Cosmote Στη συνέχεια, παραθέτουμε οικονομικά στοιχεία της εταιρείας για το έτος 2007 καθώς και την ποσοστιαία μεταβολή των μεγεθών σε σχέση με το έτος 2006 αποτυπώνοντας με τον τρόπο αυτό την οικονομική κατάσταση της εταιρείας. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΤΟΥΣ 2007 COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Ποσά σε χιλιάδες ευρώ Έτος Σύμφωνα με τα Δ.Π.Χ.Π. (Ελεγμένα) 2007 2006 Μεταβολή % ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΣΟΔΑ Πάγια τέλη 620.178 490.148 26,5% Έσοδα από αirtime 991.421 837.278 18,4% Έσοδα διασύνδεσης 548.539 532.308 3,0% 41
Έσοδα από περιαγωγή 68.528 69.147-0,9% Έσοδα από SMS και λοιπές υπηρεσίες 173.655 162.340 7,0% Έσοδα από πωλήσεις εμπορευμάτων 630.839 271.055 132,7% Έσοδα από προμήθειες 7.491 9.715-22,9% Άλλα λειτουργικά έσοδα 19.682 10.358 90,0% ΣΥΝΟΛΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ 3.060.333 2.382.349 28,5% Έσοδα από τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες 2.402.321 2.091.221 14,9% ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ Εξοδα διασύνδεσης 429.642 423.294 1,5% Κόστος πωληθέντων εμπορευμάτων 598.990 240.662 148,9% Μισθοδοσία 208.381 143.544 45,2% Εξοδα δικτύου 197.482 187.649 5,2% Eξοδα διάθεσης και πωλήσεων 359.912 307.178 17,2% Μάρκετινγκ 165.546 125.920 31,5% Λοιπά έξοδα 88.784 59.351 49,6% Πρόβλεψη επισφαλών πελατών 25.715 18.543 38,7% ΣΥΝΟΛΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ 2.074.452 1.506.141 37,7% Κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) 985.881 876.208 12,5% Περιθώριο EBITDA % 32,2% 36,8% Αποσβέσεις 367.923 318.650 15,5% Λειτουργικά Κέρδη 617.958 557.558 10,8% Περιθώριο Λειτουργικών Κερδών % 20,2% 23,4% Χρηματοοικονομικά και λοιπά έξοδα / έσοδα -135.789-55.457 144,9% Κέρδη προ Φόρων 482.169 502.101-4,0% Περιθώριο Κερδών προ Φόρων % 15,8% 21,1% Φόρος Εισοδήματος 145.643 159.873-8,9% Καθαρά κέρδη προ δικαιωμάτων μειοψηφίας 336.526 342.228-1,7% Δικαιώματα μειοψηφίας 24.745 18.291 35,3% Καθαρά κέρδη 361.271 360.519 0,2% Περιθώριο Καθαρών Κερδών % 11,8% 15,1% Πίνακας 2.4: Οικονομικά στοιχεία Cosmote έτους 2007 (Πηγή: [28]) 42
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ανάλυση επιχειρησιακού περιβάλλοντος - Επισκόπηση ελληνικής αγοράς τηλεπικοινωνιών 3.1 Ανάλυση επιχειρησιακού περιβάλλοντος Σκοπός της εργασίας είναι η προσέγγιση της επιχειρηματικής στρατηγικής του ομίλου ΟΤΕ. Στην πορεία αυτή κρίνεται σκόπιμο αρχικά να αναλυθούν θεμελιώδεις έννοιες, οι οποίες με τη σειρά τους, σε επόμενο κεφάλαιο, θα αποτελέσουν τη βάση για τη χρήση εργαλείων προσδιορισμού της επιχειρηματικής στρατηγικής. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιώντας τον όρο «επιχειρηματική στρατηγική» αναφερόμαστε στην κατεύθυνση και το εύρος των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης μακροπρόθεσμα, η οποία εξασφαλίζει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την επιχείρηση, μέσω της διάταξης των πόρων της μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, με στόχο να ανταποκριθεί στις ανάγκες των αγορών και να ικανοποιήσει τις προσδοκίες των βασικών ομάδων ενδιαφερομένων. [1] 43
Το επιχειρηματικό περιβάλλον μιας εταιρείας αποτελεί συνιστώσα του εσωτερικού της περιβάλλοντος καθώς και του άμεσου και έμμεσου εξωτερικού της περιβάλλοντος όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Διάγραμμα 3.1: Ανάλυση επιχειρηματικού περιβάλλοντος εταιρείας Πηγή [2] Τα στελέχη των επιχειρήσεων στην προσπάθειά τους να διαμορφώσουν τη στρατηγική των επιχειρήσεών τους θα πρέπει αρχικά να εξετάσουν σε βάθος το εξωτερικό περιβάλλον. Το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης είναι ο χώρος που η διοίκηση πρέπει να αναζητεί ευκαιρίες και πιθανές απειλές. Αυτό διαχωρίζεται στα: Έμμεσο εξωτερικό ή αλλιώς μακρο-περιβάλλον Άμεσο εξωτερικό ή αλλιώς μικρο-περιβάλλον Στη συνέχεια θα υιοθετήσουμε τους όρους μακρο-περιβάλλον και μικρο-περιβάλλον για την περιγραφή του εξωτερικού περιβάλλοντος. 3.1.1 Εξωτερικό περιβάλλον μιας επιχείρησης [1] 3.1.1.1 Ανάλυση μακρο-περιβάλλοντος Το μακρο-περιβάλλον διαχωρίζεται σε 5 επί μέρους διαστάσεις: 1. Το οικονομικό περιβάλλον 44
2. Το τεχνολογικό περιβάλλον 3. Το πολιτικό περιβάλλον 4. Το κοινωνικό-δημογραφικό περιβάλλον 5. Το διεθνές περιβάλλον Η ανάλυση PEST-DG (Political, Economic, Social, Technological, Demographic και Global) εστιάζεται σε συγκεκριμένα στοιχεία που συνθέτουν τα επιμέρους χαρακτηριστικά του μακρο-περιβάλλοντος. Οι αλλαγές στο εξωτερικό περιβάλλον είναι σημαντικές διότι μπορούν: Να επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα ενός κλάδου Να έχουν διαφορετικές επιδράσεις πάνω σε διαφορετικές επιχειρήσεις (ακόμα και του ίδιου κλάδου). Σε ορισμένες περιπτώσεις να προβλεφθούν και σε άλλες όχι. Να διαφέρουν από χώρα σε χώρα ως προς τις επιδράσεις που προκαλούν στις επιχειρήσεις. Τέλος μία επιχείρηση μπορεί να επηρεάσει το περιβάλλον της μέσω: Αποφάσεων της διοίκησής της και Lobbying Στη συνέχεια παρουσιάζουμε ενδεικτικούς παράγοντες που πρέπει μια επιχείρηση να αξιολογεί για τις 5 επί μέρους διαστάσεις του μακροπεριβάλλοντος της, τις οποίες έχουμε ήδη αναφέρει. Το οικονομικό περιβάλλον Α/α 1 2 3 4 5 6 7 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ Η Φάση του οικονομικού κύκλου που βρίσκεται η οικονομία της χώρας ή των χωρών κλπ. που δραστηριοποιείται ή πρόκειται να δραστηριοποιηθεί η επιχείρηση, Η εξέλιξη του πληθωρισμού, Οι προοπτικές της νομισματικής πολιτικής, Οι προοπτικές εξέλιξης των επιτοκίων, Οι προοπτικές της πιστωτικής πολιτικής των τραπεζών, Οι τάσεις πωλήσεων προϊόντων και υπηρεσιών (εξέλιξη κατανάλωσης), Το πλεόνασμα ή έλλειμμα της οικονομίας, σε σχέση με το εξωτερικό εμπόριο, κλπ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ 45
Πίνακας 3.1: Το οικονομικό περιβάλλον (Πηγή:[3]) Το τεχνολογικό περιβάλλον Α/α 1 2 3 4 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ Οι τεχνολογικές μεταβολές σε διάφορους τομείς, Οι καινοτομίες σε διάφορους τομείς, Οι εφευρέσεις σε διάφορους τομείς, Οι βελτιώσεις σε διάφορους τομείς (στις μεθόδους παραγωγής, στις παραγωγικές διαδικασίες, στις πρώτες ύλες, τα υλικά κλπ.) κλπ. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ (Πηγή:[3]) Πίνακας 3.2: Το τεχνολογικό περιβάλλον Το πολιτικό περιβάλλον Α/α/ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ Η πολιτική κατάσταση της χώρας (περίοδος σταθερότητας, αστάθειας κλπ.) Οι νόμοι της πολιτείας που αφορούν τις αμοιβές των εργαζομένων, Οι νόμοι της πολιτείας που αφορούν τις τιμές των προϊόντων, Οι νόμοι της πολιτείας που αφορούν τις ίσες ευκαιρίες απασχόλησης, Οι νόμοι της πολιτείας που αφορούν την ασφάλεια και υγιεινή στους χώρους εργασίας, Οι νόμοι της πολιτείας που αφορούν περιορισμούς στην εγκατάσταση επιχειρήσεων σε ορισμένες περιοχές, Οι νόμοι της πολιτείας που αφορούν τη μόλυνση του περιβάλλοντος, Οι νόμοι της πολιτείας που αφορούν επιδοτήσεις σε επιχειρήσεις, Οι νόμοι της πολιτείας που αφορούν τον υγιή ανταγωνισμό των επιχειρήσεων, Οι νόμοι της πολιτείας που αφορούν τις κρατικές ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ 46
προμήθειες, κλπ Πίνακας 3.3: Το πολιτικό περιβάλλον (Πηγή:[3]) Το κοινωνικό-δημογραφικό περιβάλλον Α/α 1 2 3 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ Οι δημογραφικές τάσεις στην περιοχή που δραστηριοποιείται η επιχείρηση, Η κατανομή των εισοδημάτων, Το πολιτιστικό επίπεδο των κατοίκων, κλπ. Πίνακας 3.4: Το κοινωνικό-δημογραφικό περιβάλλον ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ (Πηγή:[3]) Το διεθνές περιβάλλον 1 2 3 4 5 6 7 Α/α ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΞΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ Οι διεθνείς τάσεις (μεγέθυνση, συρρίκνωση, κ.λ.π. του τομέα ή κλάδου που δραστηριοποιείται η επιχείρηση. Η εξωτερική εμπορική πολιτική της χώρας στην οποία δραστηριοποιείται η επιχείρηση. Οι ποσοτικοί περιορισμοί εισαγωγών. Οι ποσοτικοί περιορισμοί εξαγωγών. Οι εξαγωγικές επιδοτήσεις. Οι επιδοτήσεις για επενδύσεις σε άλλες χώρες. Οι διεθνείς συμφωνίες δασμών και εμπορίου που επηρεάζουν τη διακίνηση των προϊόντων της επιχείρησης κ.λ.π. κ.λ.π. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ (Πηγή:[3]) Πίνακας 3.5: Το διεθνές περιβάλλον 47
3.1.1.2 Ανάλυση μικρο-περιβάλλοντος Στην ανάλυση του μικρο-περιβάλλοντος, πολύ χρήσιμο είναι το πλαίσιο των πέντε δυνάμεων της δομικής ανάλυσης μιας αγοράς (υπόδειγμα Porter). Σύμφωνα με αυτό οι 5 δυνάμεις που προσδιορίζουν τον ανταγωνισμό είναι οι : 1. Η απειλή εισόδου νέων επιχειρήσεων στον κλάδο 2. Η απειλή από υποκατάστατα προϊόντα και υπηρεσίες 3. Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών 4. Η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών 5. Η ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των υπαρχουσών επιχειρήσεων Υποστηρίζεται τέλος ότι το ανταγωνιστικό περιβάλλον κάθε επιχείρησης μπορεί να προσδιορίζεται και από μία έκτη δύναμη: τα συμπληρωματικά προϊόντα. Κριτική στο υπόδειγμα του Porter: Έχει χαρακτηρισθεί ως στατικό (είναι χρήσιμο για την περιγραφή του περιβάλλοντος αλλά όχι για την πρόβλεψή του). - Ένας τρόπος για να προβλέψουμε τις αλλαγές που θα συμβούν είναι να μελετήσουμε σε ποιο σημείο του κύκλου ζωής του βρίσκεται ο κλάδος. Δεν λαμβάνει υπόψη τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να επιδράσουν στο περιβάλλον τους. Δεν αναφέρεται στη δυνατότητα των συνεργασιών μεταξύ επιχειρήσεων. Δεν κάνει καμία αναφορά στο ανθρώπινο δυναμικό των επιχειρήσεων Το αγοραστικό περιβάλλον (μικρο-περιβάλλον) Α/α ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ 48
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Το μέγεθος (κύκλος εργασιών και μερίδιο αγοράς της επιχείρησης), Η δομή της αγοράς (μορφή οργάνωσης), Ο βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς, Η διαφοροποίηση του προϊόντος, Η ευκολία πρόσβασης στην αγορά, Η ετήσια αύξηση του όγκου παραγωγής του τομέα, Η ετήσια εξέλιξη της ζήτησης του τομέα, Οι ανταγωνιστές- ομοειδείς επιχειρήσεις, Οι ανταγωνιστές- ομοειδών προϊόντων, Οι ανταγωνιστές υποκατάστατων προϊόντων, Ο ρυθμός εισόδου νέων επιχειρήσεων στην αγορά, Η ύπαρξη εμποδίων εισόδου νέων ανταγωνιστών στην αγορά, Ο ρυθμός εξόδου επιχειρήσεων από την αγορά, Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών, Η διαπραγματευτική δύναμη των πελατών, Η ύπαρξη υποκατάστατων προϊόντων, Το εύρος των προσφερόμενων προϊόντων, Η ποιότητα των προσφερόμενων προϊόντων, Η έκταση της γεωγραφικής κάλυψης της αγοράς, Ο βαθμός χρησιμοποίησης και αποτελεσματικότητας των τεχνικών Marketing, Οι προοπτικές εξέλιξης της αγοράς του τομέα την επόμενη τριετία (ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς), Η δομή του κόστους των προϊόντων, Το επίπεδο της χρησιμοποιούμενης τεχνολογίας, Ο βαθμός απασχόλησης του παραγωγικού δυναμικού της επιχείρησης, Η κεφαλαιακή της διάρθρωση και η χρηματοοικονομική κατάσταση της επιχείρησης, κ.λ.π. Πίνακας 3.6: Το μικρο-περιβάλλον (Πηγή:[3]) 3.1.2 Εσωτερικό περιβάλλον μιας επιχείρησης [1] Η θεωρία των πόρων και των ικανοτήτων είναι μία εσωστρεφής θεώρηση, η οποία βασίζεται στο εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης, χωρίς να παραγνωρίζει τη σημασία του εξωτερικού της περιβάλλοντος. Δύο νέες τάσεις: Η συγκριτική πρoτυποποίηση (benchmarking) Η εξωτερίκευση δραστηριοτήτων (outsourcing) 49
Οι υποστηρικτές της θεωρίας των πόρων-ικανοτήτων της επιχείρησης διατείνονται ότι σε μια περίοδο που το εξωτερικό περιβάλλον των επιχειρήσεων μεταβάλλεται με ταχείς ρυθμούς, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε επιχείρησης (όπως οι πόροι και οι ικανότητες), συνθέτουν μία περισσότερο σταθερή βάση για το σχεδιασμό και την εφαρμογή της στρατηγικής. Το εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης αποτελούν όλα τα στοιχεία και οι διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για την επιτυχία των στόχων της: δηλαδή οι εισροές στο επιχειρηματικό σύστημα, οι λειτουργίες, το έργο της διοίκησης και οι εκροές. [4] Πιο αναλυτικά: 1. Εισροές Ανθρώπινοι Πόροι Είδος Εργασίας (εξειδίκευση, παραγωγικότητα, αμοιβές) Εργασιακή Συμπεριφορά (στάσεις, αξίες, πεποιθήσεις, αντιλήψεις) Προσωπικές ικανότητες (δεξιότητες, στοιχεία προσωπικότητας) Οικονομικοί Πόροι Ιδία Κεφάλαια (Μετοχικό, Ατομικό, Αποθεματικό) Ξένα Κεφάλαια (Βραχυπρόθεσμα, Μακροπρόθεσμα) Φυσικοί Πόροι Κτιριακές εγκαταστάσεις (τόπος εγκατάστασης, παλαιότητα, λειτουργικότητα, καθεστώς ιδιοκτησίας, κόστος, συνθήκες εργασίας) Μηχανολογικός Εξοπλισμός (βαθμός αυτοματισμού, ισχύς) Πρώτες & βοηθητικές ύλες (ποιότητα, χρόνος ανανέωσης, κόστος) Ενέργεια (επιλογή, διαχείριση) Τεχνολογικοί Πόροι Βαθμός εκσυγχρονισμού μηχανολογικού-κτιριακού εξοπλισμού Βαθμός εκσυγχρονισμού μεθόδων διοίκησης Συστήματα πληροφοριών διοίκησης 50
2. Λειτουργίες Επιχείρησης Εφοδιασμός (Διαπίστωση ανάγκης α & β υλών, αποθήκευση μηχανολογικών εξαρτημάτων) Παραγωγή (Προπαρασκευή μηχανημάτων, μεταφορά εμπορευμάτων σε φάσεις παραγωγικής διαδικασίας, συντήρηση μηχανημάτων) Διάθεση (Έρευνα marketing, Διαφήμιση, Τιμολογιακή πολιτική, Διανομή, Πώληση, Εξυπηρέτηση) Χρηματοοικονομική (Παρακολούθηση συναλλαγών, σύνταξη & αξιολόγηση χρηματοοικονομικών καταστάσεων, κοστολόγηση & τιμολόγηση προϊόντων/ υπηρεσιών) Χειρισμός Ανθρώπων (Στελέχωση-Αξιολόγηση, Εκπαίδευση Ανάπτυξη, Υποκίνηση Ανταμοιβές, Εργασιακές σχέσεις) 3. Έργο Διοίκησης Έργο Διοίκησης Λήψη Αποφάσεων Προγραμματισμός Οργάνωση Διεύθυνση Έλεγχος Διάγραμμα 3.2: Έργο Διοίκησης Διοίκηση Εφοδιασμού Διοίκηση Παραγωγής Διοίκηση Marketing Χρηματοοικονομική Διοίκηση Διοίκηση Ανθρωπίνων πόρων (Πηγή:[4]) 51
4. Εκροές Τελικά Προϊόντα (Υλικά Αγαθά, Υπηρεσίες) Φήμη Επιχείρησης Ανθρώπινοι πόροι (μεταβάλλονται εξαιτίας των συνθηκών εργασίας, της δυναμικής της ομάδας και της επιμόρφωσης) 3.2 Επισκόπηση ελληνικής αγοράς τηλεπικοινωνιών Στη παρούσα ενότητα του κεφαλαίου παρουσιάζουμε ενδεικτικά ορισμένα στοιχεία της ελληνικής αγοράς τηλεπικοινωνιών σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, με έμφαση στους τομείς της Κινητής Τηλεφωνίας καθώς και της Παροχής Υπηρεσιών Internet, μιας και οι τομείς αυτοί παρουσιάζουν έντονη δυναμική στην αγορά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν S.W.O.T. (Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats) αναλύσεις εταιρειών ανταγωνιστριών προς θυγατρικές εταιρείες του ομίλου ΟΤΕ τόσο στον τομέα της κινητής τηλεφωνίας όσο και στον τομέα παροχής Internet 3.2.1 Στοιχεία επιχειρησιακού περιβάλλοντος στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας 52
Ακολουθεί η S.W.O.T. ανάλυση για την εταιρεία Vodafone (κυριότερης ανταγωνίστριας εταιρείας της Cosmote). [5] VODAFONE (S.W.O.T. ανάλυση) Δυνατά σημεία Ισχυρό brand name Εκτεταμένο Δίκτυο καταστημάτων Συνέργιες και οικονομίες κλίμακας με τον όμιλο Vodafone Ιδιόκτητο πανελλαδικό δίκτυο μετάδοσης οπτικών ινών & MW Το μεγαλύτερο φάσμα Αδύνατα σημεία Υψηλό κόστος και δυσκολία στην ανάπτυξη του ραδιοδικτύου, κυρίως εντός πόλεων, λόγω της έλλειψης ιδιόκτητης υποδομής σταθμών βάσεως Ευκαιρίες Αύξηση εσόδων λόγω αύξησης του ARPU Αύξηση εσόδων από υπηρεσίες δεδομένων και υπηρεσιών πολυμέσων Επέκταση σε νέες αγορές Απειλές Κανονιστικό και νομικό πλαίσιο Νέες τεχνολογίες (WiMAX, WLAN) Προβλήματα υγείας λόγω χρήσης των κινητών Αντιδράσεις κατοίκων, τοπικών φορέων για την ανάπτυξη του ραδιοδικτύου 3.2.2 Στοιχεία επιχειρησιακού περιβάλλοντος στο χώρο της διαδικτυακής πρόσβασης 53
Ακολουθεί η S.W.O.T. ανάλυση για την εταιρεία Forthnet, μιας από τις πρώτες εταιρείες που δραστηριοποιήθηκαν στη χώρα στον τομέα παροχής Internet (ανταγωνίστρια εταιρεία της ΟΤΕΝΕΤ). [5] FORTHNET (S.W.O.T. ανάλυση) Δυνατά σημεία Ιδιόκτητο πανελλαδικό δίκτυο ATM Τεχνογνωσία (γνώση και εμπειρία) Αναγνωρισμένο όνομα στην αγορά (brand awareness) Συνέργιες στον όμιλο (εμπορικό δίκτυο, προμήθειες, R&D) Διασπορά τζίρου σε διάφορους κλάδους (τουρισμός, τηλε-ιατρική κλπ) Αδύνατα σημεία Χαμηλή κερδοφορία Αδυναμία απόσοδης μερίσματος Χαμηλό ποσοστό κλήσεων σε σχέση με τον ΟΤΕ (~5%) Υψηλό ποσοστό κόστους πωλήσεων προς τον κύκλο εργασιών (~70%) Ευκαιρίες Ανάδοχος έργου «ΣΥΖΕΥΞΙΣ» (Εξωτερική τηλεφωνία των φορέων καθώς και κατά 30 % τουλάχιστον αύξηση των φορέων του έργου) Φορητότητα αριθμών Εμπορική αξιοποίηση συστήματος FOBIA (λογισμικό billing) Απειλές Ισχυρός ανταγωνισμός Αδυναμία αγορών στις οποίες δραστηριοποιούνται εταιρικοί πελάτες (αρνητική οικονομική συγκυρία) Καθυστέρηση έργων του Δημοσίου Ανάπτυξη υποκατάστατων τεχνολογιών (ταχύτητα αλλαγής) 54
Ακολουθούν συγκριτικά στοιχεία των εταιρειών Vivodi και Otenet ως προς τη θέση που κατέχουν στην αγορά στον τομέα παροχής Internet. Εξετάζοντας προσεκτικά τα δύο διαφορετικά προϊόντα προκύπτει το παρακάτω σχήμα. ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ.OTE.VIVODI ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ. VIVODI.OTE.VIVODI.OTE.VIVODI ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ.OTE ΤΙΜΗ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ Διάγραμμα 3.3: Συγκριτικά στοιχεία Vivodi, Otenet (Πηγή: [6]) ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΟΤΕ VIVODI 3 4 ΤΙΜΗ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ 3 5 ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ 5 1 ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ 5 2 ΣΥΝΟΛΟ 16 12 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ 4 3 Πίνακας 3.7: Συγκριτικά στοιχεία Vivodi, Otenet (Πηγή: [6]) 55
Ο παραπάνω πίνακας μπορεί να αναλυθεί σε περαιτέρω συνιστώσες, συγκρίνοντας την αξιοπιστία με την εξυπηρέτηση πελατών. ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΟΤΕ VIVODI Brand Name 5 2 Ποιότητα Κατασκευής 5 3 Δυνατότητα Αναβάθμισης Τερματικού Εξοπλισμού 5 3 Ιδιόκτητο Δίκτυο 5 2 ΣΥΝΟΛΟ 20 10 ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ Χρόνος Απόκρισης Βλάβης 5 4 Χρόνος Άρσης Βλάβης 5 4 Εξειδίκευση Προσωπικού (Τεχνικές Γνώσεις) 5 4 24-ώρη Κάλυψη 5 4 ΣΥΝΟΛΟ 20 12 Πίνακας 3.8: Αναλυτικά συγκριτικά στοιχεία Vivodi, Otenet (Πηγή: [6]) ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ 5 ΟΤΕ 2.5 VIVODI ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ 3 5 (Πηγή: [6]) 56
Διάγραμμα 3.4: Συγκριτικά στοιχεία Vivodi, Otenet σε θέματα αξιοπιστίας και εξυπηρέτησης πελατών Όταν ο ΟΤΕ δημιούργησε το CONN-X ήταν προφανές ότι θα έπρεπε να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό από τις αντίστοιχες εταιρείες του κλάδου, δεδομένου ότι η ελληνική αγορά είναι αρκετά μικρή και τα περιθώρια για κέρδη μειωμένα. Έτσι προέβη σε ενέργειες που με βάση τον σχεδιασμό από το τμήμα marketing και διαφήμισης, θα είχε ως στόχο την κάλυψη της πρώτης θέσης στην αγορά. 3.2.3 Ανάλυση στοιχείων για την ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών 3.2.3.1 Ο κλάδος τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα O κλάδος των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα βρίσκεται σε κομβικό σημείο καθώς παρουσιάζει πλέον σημαντικά δείγματα κορεσμού με τα επίπεδα διείσδυσης της σταθερής και κινητής τηλεφωνίας να αγγίζουν ή και να ξεπερνούν το 100%. Εξαίρεση αποτελούν οι ευρυζωνικές συνδέσεις που έχουν ξεπεράσει τις 1.000.000 κατά το 2007 και των οποίων η ζήτηση αυξάνεται σημαντικά και τα περιθώρια ανάπτυξης είναι ισχυρά λόγω του χαμηλού υφιστάμενου επιπέδου διείσδυσης. [7] 57
Διάγραμμα 3.5: Ευρυζωνική διείσδυση στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. 30/6/2007 Η ικανότητά των εταιρειών να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και να συμπιέσουν την κοστολογική τους βάση είναι κρίσιμη για την μελλοντική εικόνα του κλάδου ενώ οι συνθήκες είναι προφανώς ευνοϊκές για επιχειρηματικές κινήσεις, εξαγορές ή συγχωνεύσεις, που θα ευνοήσουν αυτόν τον στόχο και θα δημιουργήσουν μεγαλύτερες ενότητες πελατειακής βάσης. Η δομή του κλάδου Η αγορά τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα διαχωρίζεται ως εξής: Σταθερή τηλεφωνία και υπηρεσίες διαδικτύου (ΟΤΕ) Σταθερή τηλεφωνία και υπηρεσίες διαδικτύου (εναλλακτικοί φορείς), και 58
Κινητή τηλεφωνία Οικονομικά αποτελέσματα του κλάδου Το μέγεθος του κλάδου (κύκλος εργασιών) των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα συνολικά αυξάνεται με ρυθμό 4% (CAGR) τα τελευταία έτη (2003-2006). Η ανάπτυξη αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας (9% CAGR), καθώς το μέγεθος του κλάδου της σταθερής τηλεφωνίας παρουσιάζει οριακή μείωση της τάξεως του 2% (CAGR) κατά την ίδια χρονική περίοδο. Διάγραμμα 3.6 Κύκλος εργασιών ( εκ) 2003-2006 9 8 7 6 5 4 3 2 CAGR +4% CAGR +9% CAGR -2% 1 0 2003 2004 2005 2006 Fixed Revenues Mobile Revenues Total Revenues Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί Εξέλιξη του ανταγωνισμού και κύριες τάσεις Ο κλάδος της σταθερής τηλεφωνίας χαρακτηρίζεται από την έντονη παρουσία των εναλλακτικών παρόχων με αποτέλεσμα την απώλεια μεριδίου αγοράς του ΟΤΕ που κατά το 2006 κατείχε το 82% της αγοράς σταθερής τηλεφωνίας σε σχέση με το 97% που κατείχε το 2002, ενώ στις ευρυζωνικές υπηρεσίες κατέχει το 58,8% της αγοράς. Το γεγονός αυτό πιστοποιεί τον αυξανόμενο ανταγωνισμό που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και την άνοδο ορισμένων εναλλακτικών παρόχων. Οι επενδύσεις αυξάνονται, κυρίως από την προσπάθεια των εναλλακτικών παρόχων να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις υποδομές 59
του ΟΤΕ. Οι γραμμές αδεσμοποίητης πρόσβασης στον τοπικό βρόχο (LLU) αυξάνονται συνεχώς αν και η συνολική επένδυση βρίσκεται ακόμη σε χαμηλά επίπεδα. Διάγραμμα 3.7 Μερίδια αγοράς σταθερής τηλεφωνίας και ευρυζωνικότητας Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί, ΕΕΤΤ Κύριος μοχλός ανάπτυξης της αγοράς αποτελεί ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας λόγω της εγκαθίδρυσης της κινητής τηλεφωνίας ως της πιο διαδεδομένης μορφή επικοινωνίας, πρόσθετα ενισχυόμενης από το φαινόμενο αντικατάστασης της σταθερής με την κινητή επικοινωνία (fixed to mobile substitution). Ο ανταγωνισμός στον κλάδο της κινητής τηλεφωνίας παραμένει ισχυρός με τα μερίδια αγοράς των εταιρειών να μη απέχουν σημαντικά μεταξύ τους και την Cosmote να ηγείται της αγοράς με την Vodafone και την Wind να ακολουθούν. Τα υψηλά επίπεδα ανταγωνισμού σε συνδυασμό με το φαινόμενο κορεσμού του κλάδου προκαλούν έντονες πιέσεις και δυσκολίες βελτίωσης του ARPU και διατήρησης της πελατειακής βάσης Διάγραμμα 3.8 Μερίδια αγοράς κινητής τηλεφωνίας 60
40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2002 2003 2004 2005 2006 Cosmote Vodafone Wind Πηγή: Δημοσιευμένοι Ισολογισμοί Η σύγκλιση των υπηρεσιών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας σε συνδυασμό με την ευρυζωνικότητα (double, triple play) και την προσφορά καινοτόμων υπηρεσιών (Video on Demand, IPTV, VoIP) αποτελούν τα οχήματα για την αύξηση του ARPU. 3.2.3.2 Το ρυθμιστικό περιβάλλον Το 2007, ο ρυθμιστικός φορέας της αγοράς, η ΕΕΤΤ, επέλεξε να επαναπροσδιορίσει το μοντέλο της αγοράς, οδηγώντας τις εταιρείες από την μεταπώληση υπηρεσιών στον ανταγωνισμό μέσω επενδύσεων σε υποδομές. [7] Οι στρατηγικές επιδιώξεις της ΕΕΤΤ για τα επόμενα χρόνια είναι: α. ενθάρρυνση του ανταγωνισμού σε επίπεδο υπηρεσιών β. πλήρης ανάπτυξη του ανταγωνισμού στις υποδομές, παρέχοντας ισότητα στην πρόσβαση (equivalence of access) και ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών (WiMAX) γ. βελτίωση διαθεσιμότητας φάσματος και υποστήριξη δημιουργίας προηγμένης υποδομής σε ασύρματα δίκτυα, ώστε να ευνοηθεί η αποδοτικότερη χρήση, να καλλιεργηθεί ο ανταγωνισμός και να αναπτυχθεί η καινοτομία. 61
δ. διασφάλιση της διαθεσιμότητας καινοτόμων υπηρεσιών προς τους καταναλωτές. ε. διασφάλιση των ωφελειών προς τους καταναλωτές σε όρους ποιότητας, διαθεσιμότητας υπηρεσιών και διαφάνειας στην πληροφόρηση. 3.2.3.3 Εξαγορές και συγχωνεύσεις Στον ελληνικό χώρο ωστόσο τρεις ιδιαίτερα σημαντικές συμφωνίες εξαγοράς πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2007 συνολικής αξίας 6.4 δις που άλλαξαν δραστικά το ανταγωνιστικό πεδίο. Συγκεκριμένα, ο ΟΤΕ εξαγόρασε την Cosmote έναντι 2,8 δις ευρώ και η Wind εξαγόρασε την Tellas και την TIM Hellas έναντι 3,6 δις ευρώ. Οι συγκεκριμένες εξαγορές δίνουν τη δυνατότητα στον ΟΤΕ και τη Wind να εκμεταλλευτούν συνέργιες και να αυξήσουν την πελατειακή τους βάση. [7] 3.2.3.4 Κύριες προοπτικές του κλάδου Οι υπηρεσίες φωνής θα συνεχίσουν να αποτελούν το κύριο φορέα εσόδων για τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Η περαιτέρω ανάπτυξη αναμένεται να προκύψει από την αύξηση της διείσδυσης των ευρυζωνικών συνδέσεων σε επίπεδο που θα αγγίζει το μέσο ευρωπαϊκό (~16%). Οι ευρυζωνικές συνδέσεις αναμένεται να φτάσουν το 1.7 εκατομμύρια μέχρι το 2009, ενώ και η παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών μέσω των κινητών τηλεφώνων αναμένεται να αυξηθεί σε μικρό βαθμό υπό την προϋπόθεση να μειωθούν οι τιμές. [7] Θα παρατηρηθούν σημαντικές επενδύσεις σε Τεχνολογίες και Δίκτυα Νέας Γενιάς (NGN) που θα επιτρέψουν την παροχή καινοτόμων υπηρεσιών. Ωστόσο, θα απαιτηθούν σημαντικές κεφαλαιακές δαπάνες που μόνο οι εδραιωμένοι και χρηματοοικονομικά ισχυροί παίκτες θα μπορέσουν να 62
καλύψουν. Επίσης, το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς και η παρουσία σημαντικού αριθμού μικρής κλίμακας παρόχων σε συνδυασμό με αυξημένο κόστος του κεφαλαίου θα οδηγήσουν σε έντονη δραστηριότητα συγχωνεύσεων και εξαγορών δημιουργώντας περαιτέρω οικονομική πίεση στις μικρότερες εταιρείες. Η σύγκλιση σταθερής και κινητής τηλεφωνίας (fixed to mobile convergence) θα αποτελέσει τη βασική τάση των επόμενων χρόνων. Η σύγκλιση υπηρεσιών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας και broadband θα συνεχιστεί σε όλα τα επίπεδα (όχι μόνο σε επίπεδο υπηρεσιών αλλά και δικτύων και συσκευών) και θα καταστεί δυνατή μέσω των συμμαχιών και εξαγορών και συγχωνεύσεων που έλαβαν χώρα και αναμένεται να συνεχιστούν με στόχο: α. τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας εξαιτίας μειωμένων λειτουργικών εξόδων, β. την ενοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων γ. την αύξηση ή διατήρηση της υφιστάμενης πελατειακής βάσης, δ. την αύξηση ARPU ε. τη δημιουργία και προσφορά νέων, καινοτόμων υπηρεσιών Τέλος, ο σημαντικός κορεσμός της ελληνικής αγοράς θα απαιτήσει την επέκταση σε νέες αναπτυσσόμενες αγορές του εξωτερικού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Management του ομίλου ΟΤΕ σε συνθήκες αποκρατικοποίησης 63
Στο παρόν κεφάλαιο διερευνούμε την αποκρατικοποίηση των τηλεπικοινωνιακών φορέων καθώς και τη διεθνή κίνηση εξαγορών και συγχωνεύσεων στον κλάδο των Τηλεπικοινωνιών. Παράλληλα εξετάζουμε περιπτώσεις δημόσιου management στους τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς της Ευρώπης και επιχειρούμε να ανιχνεύσουμε την επιχειρηματική στρατηγική του ΟΤΕ μέσα από το διαφαινόμενο νέο μοντέλο διοίκησης, ύστερα από την εξαγορά του management από την Deutsche Telekom. 4.1 Αποκρατικοποιήσεις τηλεπικοινωνιακών φορέων στην Ευρώπη διεθνής κίνηση εξαγορών και συγχωνεύσεων 4.1.1 Κρατική μετοχική σύνθεση Στα μέσα της δεκαετίας του 80 ξεκίνησε στην τότε ΕΟΚ ο προβληματισμός για την απελευθέρωση της αγοράς των τηλεπικοινωνιακών δικτύων και υπηρεσιών, που μέχρι τότε παρέχονταν αποκλειστικά από κρατικές μονοπωλιακές επιχειρήσεις. Έτσι, λήφθηκε μια σειρά νομοθετικών μέτρων, που είχε σαν αποτέλεσμα τη σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς των τηλεπικοινωνιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ολοκληρώθηκε για τα περισσότερα κράτη- μέλη το 1998 και στην Ελλάδα το 2001.Από τότε το τοπίο στις τηλεπικοινωνίες της χώρας μας αλλάζει δραματικά. Νέες υπηρεσίες αναπτύσσονται. Ο ΟΤΕ δεν είναι πλέον μονοπώλιο και η κρατική συμμετοχή στο κεφάλαιό του μειώνεται συνεχώς. Υποχρεώνεται να μισθώσει το δίκτυό του στους ανταγωνιστές του, τις εταιρείες των τηλεπικοινωνιακών παρόχων, που μπαίνουν συνεχώς στην αγορά διεκδικώντας το μερίδιο που θεωρούν ότι τους αναλογεί. Στη συνέχεια, αποτυπώνουμε το τοπίο στην Ελλάδα και την Ευρώπη της συμμετοχής των κυβερνήσεων στη μετοχική σύνθεση τηλεπικοινωνιακών οργανισμών. 64
Ακολουθεί η μετοχική σύνθεση του ΟΤΕ στις 15 Μαΐου 2008, ύστερα από την εξαγορά του 20% των μετοχών του ομίλου από τη Deutsche Telekom. Το ποσοστό του ελληνικού κράτους ανέρχεται στο 28 % στη μετοχική σύνθεση. Διάγραμμα 4.1 : Μετοχική σύνθεση του ΟΤΕ στις 15 Μαΐου 2008 (Πηγή:[1]) Ακολουθεί συγκεντρωτικός πίνακας με το ποσοστό του Δημοσίου στους τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς της Ευρώπης. 65
(Πηγή: [2]) Πίνακας 4.1: Ποσοστό του Δημοσίου στους τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς της Ευρώπης. Η DT θεωρείται η μεγαλύτερη τηλεπικοινωνιακή επιχείρηση στην Ε.Ε. και τρίτη παγκοσμίως. Προήλθε από την απεξάρτησή της από τα Γερμανικά Ταχυδρομεία το 1990, ενώ το 1995 μετατράπηκε σε ιδιωτικού δικαίου μετοχοποιημένη επιχείρηση. Σήμερα, η δομή των μετόχων της DT είναι η ακόλουθη. 66
Διάγραμμα 4.2: Μετοχική σύνθεση της Deutsche Telekom (Πηγή:[3]) 4.1.2 Εξαγορές συγχωνεύσεις εταιρειών στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών Στη χώρα μας τρεις ιδιαίτερα σημαντικές συμφωνίες εξαγοράς πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2007 συνολικής αξίας 6,4 δις. Ο ΟΤΕ εξαγόρασε την Cosmote έναντι 2,8 δις και η Wind εξαγόρασε την Tellas και την TIM Hellas έναντι 3,6 δις. Στο μεταξύ η κινητικότητα της France Telecom, της Deutsche Telecom, της Vodafone αλλά και κολοσσών του Διαδικτύου, όπως η Google και η Yahoo διατηρούν μέχρι στιγμής έντονο το ενδιαφέρον των επενδυτών στις διεθνείς χρηματαγορές.[4] Πρόσφατη μελέτη της Kantor προβλέπει νέο κύκλο εξαγορών και συγχωνεύσεων για τον εγχώριο τηλεπικοινωνιακό κλάδο, με τις μικρότερες εταιρείες να μπαίνουν στο στόχαστρο των μεγάλων «παικτών» της αγοράς. Υπέρ του νέου κύκλου εξαγορών και συγχωνεύσεων συνηγορεί και η εκτίμηση ότι η σύγκλιση υπηρεσιών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας και broadband θα συνεχιστεί σε όλα τα επίπεδα (όχι μόνο σε επίπεδο υπηρεσιών αλλά και 67