Γραφείο Διασύνδεσης ΕΠΕΑΕΚ 3.1.2.γ Υποστήριξη Επιχειρηματικών Ιδεών από τις Δομές του Γραφείου Διασύνδεσης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Από τους Εκδότες ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Επιτυχημένες Πρακτικές. Νέα του Γραφείου Διασύνδεσης. Τι κάνουν οι άλλοι στην Ελλάδα. Τι κάνουν οι άλλοι στο εξωτερικό. Η Ευρωπαϊκή δραστηριότητα σε τίτλους. Προγράμματα και φορείς υποστήριξης της επιχειρηματικότητας. Το βήμα των επιχειρηματιών. Το βήμα των σπουδαστών Τα νέα του ΤΕΙ Σερρών ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ 2006
Συντακτική Επιτροπή: Δρ. Δημήτριος Πασχαλούδης, Αναπληρωτής Καθγητής Νικόλαος Καρανάσιος, επίκουρος καθηγητής Αικατερίνη Πουστουρλή, Διευθύντρια του Γραφείου Διασύνδεσης. Εκδότης: Νικόλαος Καρανάσιος Επίκουρος Καθηγητής Επιστημονικά Υπεύθυνος Γραφείο Διασύνδεσης Τηλ: 23210/49228 www.teiser.gr/diasyndesi/index.html Κέντρο Επιχειρηματικότητας: Τηλ: 23210/49279 www.serresbiz.com 2
Από τους Εκδότες: Από τους Εκδότες: Βρισκόμαστε πια στο τρίτο τεύχος και πιστεύουμε να συνεχίσουμε με συνέπεια να παρουσιάζουμε τα ζητήματα της επιχειρηματικότητας. Στο μεγάλο διάστημα που πέρασε από την έκδοση του δευτέρου τεύχους, οι εξελίξεις ήταν σημαντικές, όχι βέβαια ραγδαίες. Άρχισε, με πολύ γρήγορους ρυθμούς η προετοιμασία του Ελληνικού Σχεδίου για τη Στρατηγική της ανάπτυξης της χώρας μας για την επόμενη περίοδο, 2007-20013, στα πλαίσια της συνολικής ανάπτυξης της Ευρώπης, όπως έχει συμφωνηθεί από το 2001 στη Λισαβόνα. Το παρελθόν της χώρας μας, που είναι συνηθισμένη να μη της αρκούν οι προθεσμίες και να ζητά συνεχώς παρατάσεις, δεν μας αφήνει να αισιοδοξούμε για έγκαιρη και κυρίως έγκυρη παρουσίαση ενός σχεδίου που να επιταχύνει την ανάπτυξη. Ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά θα έχουμε την ίδια ευχάριστη έκπληξη, όπως αυτή με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, που έκαναν όλον τον κόσμο να μιλά για ένα Ελληνικό Θαύμα. Η Ευρώπη συνεχίζει τη Διεύρυνση με την είσοδο της Κύπρου και της Μάλτας, καθώς και την έναρξη της διαδικασίας εισόδου της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, που θεωρούνται βέβαιες, ίσως όχι σε ένα χρόνο, όπως είναι το χρονοδιάγραμμα, αλλά πάντως σύντομα. Η προσαρμογή των χωρών αυτών στα Ευρωπαϊκά δεδομένα είναι τόσο γρήγορη, ώστε να είναι πιθανή και η τήρηση του χρονοδιαγράμματος και την 1-1-2007 να είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Οικογένειας. Τα πολιτικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) που εκφράζουν άμεσα (με τους εκλεγμένους Ευρωβουλευτές) ή έμμεσα (με τις εκλεγμένες τους κυβερνήσεις) τους πολίτες της Ευρώπης, επιδιώκοντας την ευημερία των λαών που την απαρτίζουν, θέτουν ως κυρίαρχη προτεραιότητα την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, ιδίως αυτής που συνδέεται με τη γνώση. Δεν πρόκειται για μια πολιτική ευχή, αλλά για μέτρα που λαμβάνονται και σχεδιάζεται να ληφθούν για την παροχή κινήτρων και την απάλειψη αντικινήτρων. Το τεύχος αυτό είναι προσανατολισμένο στη διερεύνηση της έννοιας της επιχειρηματικότητας. Ελπίζουμε να κατανοηθούν τα γραφόμενα και να μη προκαλέσουν μια τυπολατρική εξέταση του τρόπου που ο κάθε αρθρογράφος έχει διατυπώσει την άποψή του, προκειμένου να στηριχθεί μια πολιτική αντίρρηση. Σκοπός του περιοδικού, καθώς και του προγράμματος στο σύνολό του, δεν είναι να προτρέψει τους σπουδαστές να γίνουν επιχειρηματίες, αλλά εάν το αποφασίσουν, είτε από επιθυμία, είτε από ανάγκη, να το κάνουν επιτυχημένα. 3
Επιχείρηση σημαίνει αβεβαιότητα Πράγματι. Η επιχειρηματική δραστηριότητα είναι συνδεδεμένη με την αβεβαιότητα. Η ίδια η διατύπωση μιας επιχειρηματικής ιδέας το περιέχει, αφού είναι μια υπόθεση ότι «μια ομάδα ανθρώπων είναι σε θέση να παράγει και να διαθέτει ένα αντικείμενο ή μια υπηρεσία που θα τη θεωρήσουν επιθυμητή αρκετοί και που θα είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν την απόκτηση άλλων αντικειμένων ή υπηρεσιών, με τρόπο ώστε η ομάδα να αποκτά περισσότερα από όσα διαθέτει και συνεπώς να κερδίζει». Πράγματι, πρόκειται για μια υπόθεση που μπορεί να επιβεβαιωθεί ή να μην επιβεβαιωθεί. Μπορεί, δηλαδή, η υπόθεση να αποδειχθεί αβάσιμη. Τα στοιχεία που απαρτίζουν την υπόθεση είναι πέντε: Υπάρχει ομάδα, κατά συνέπεια δεν πρόκειται για μια υπόθεση που δεν έχει υποστεί επεξεργασία, παραμένοντας το όνειρο του ενός. Η υπόθεση της δυνατότητας παραγωγής έχει υποστεί τη βάσανο της εκπόνησης «Επιχειρηματικού Σχεδίου», όπου έχει διατυπωθεί η υπάρχουσα και όχι απλώς η δυνητική δυνατότητα. Κάτι τέτοιο, δηλαδή η διερεύνηση της δυνατότητας θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο έρευνας, που συχνά απαιτείται πριν τη διατύπωση επιχειρηματικής ιδέας, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο. Δοκιμές, μάλιστα! Η παραγωγή πρωτοτύπου, σε περίπτωση πρόθεσης παραγωγής νέου προϊόντος, είναι η βάση της αναπαραγωγής του. Χωρίς πρωτότυπο δεν υπάρχουν αντίγραφα! Η υπόθεση ότι το αντικείμενο ή η παροχή της υπηρεσίας είναι επιθυμητό, ξεκινά από τις ίδιες τις διαθέσεις των μελών της ομάδας και καταλήγει στις ίδιες. Υποθέτοντας ότι άλλοι άνθρωποι, ας τους αποκαλέσουμε καταναλωτές, έχουν διαφορετικές επιθυμίες από τους παραγωγούς, έχει μια βασική λογική αδυναμία: Οι παραγωγοί είναι και καταναλωτές! Αν δεν θα αγόραζαν αυτό που έχουν πρόθεση να πουλήσουν ή δεν το χρειάζονται (εκτός και αν ήδη το έχουν) άλλοι, τότε γιατί να ικανοποιεί τις επιθυμίες άλλων; Η υπόθεση ότι αυτοί οι άλλοι, που θα το ζητήσουν, είναι αρκετοί, μπορεί να ερευνηθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι δυνατός και ο αριθμητικός τους προσδιορισμός, με τόσο μεγάλη ακρίβεια, ώστε μόνο απρόβλεπτα εξωτερικά γεγονότα να μπορούν να ανατρέψουν τις παρατηρήσεις. Η συνάρτηση της αξιοπιστίας των προβλέψεων με βάση την «έρευνα της αγοράς» είναι συνάρτηση κόστους που είναι απόρροια των «μεγάλων αριθμών». Τόσο περισσότερο οι προβλέψεις πρόκειται να επιβεβαιωθούν όσο μεγαλύτερο είναι το δείγμα των παρατηρήσεων και όσο περισσότερες είναι οι συνολικές παρατηρήσεις για να δημιουργηθεί ένα δείγμα υψηλής αξιοπιστίας. Η δυνατότητα της ομάδας να ικανοποιήσει τις επιθυμίες μιας τόσο μεγάλης ομάδας και σε τέτοιες τιμές, ώστε το συνολικό κόστος να είναι μικρότερο από τις συνολικές εισπράξεις, είναι τεχνικό ζήτημα και τα μόνα που απαιτεί είναι: Κατάλληλη επεξεργασία και ανάλογη ερμηνεία. Με την κατάλληλη υποστήριξη, αποτελεί εργασία ρουτίνας. Μπροστά στις οποιεσδήποτε άλλες επαγγελματικές αβεβαιότητες, η αβεβαιότητα της επιχειρηματικής επιτυχίας μοιάζει ανύπαρκτη: Άλλωστε είναι αυτή που έχει επιστημονικά διερευνηθεί περισσότερο. 4
Επιτυχημένες Πρακτικές Η παρουσίαση των επιτυχημένων πρακτικών έχει ως σκοπό τον εμπλουτισμό των γνώσεων των αναγνωστών. Η αντιγραφή τους οδηγεί με βεβαιότητα στην αποτυχία. Η μεταφορά σε τοπικό επίπεδο των επιχειρηματικών ιδεών, απαιτεί τον εξαρχής σχεδιασμό. Με τον όρο δημιουργική μίμηση, δηλαδή η καινοτομία ή και η διαφοροποίηση, με βάση μια επιτυχημένη ιδέα, καλύπτεται μια διαδικασία που έχει σημαντικές πιθανότητες επιτυχίας. Δεν είναι ενθαρρυντικό το ότι στη χώρα μας δεν υπάρχουν πολλές καλές πρακτικές που να αφορούν ομαδική επιχειρηματική δραστηριότητα από νέους πτυχιούχους, γιατί όχι και σπουδαστές. Ξεκινώντας, πριν ένα χρόνο περίπου, αυτό το περιοδικό, περιμέναμε ότι στο μεταξύ σε άλλα Ιδρύματα θα είχαν παρουσιαστεί καλές πρακτικές, ώστε να μπορούν να παρουσιάζονται. Παρατηρώντας τα στατιστικά δεδομένα, που και αυτά είναι τόσο ετεροχρονισμένα, ώστε να είναι αδύνατο να απεικονίσουν το βαθμό επιτυχίας των πολιτικών και των δράσεων, βλέπουμε ότι υπάρχει πράγματι μια τάση δημιουργίας επιχειρήσεων από νέους. Προσπαθώντας να διαπιστώσουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτών των νέων επιχειρήσεων, δειγματοληπτικά, αφού δεν υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, διαπιστώνουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των νέων επιχειρηματιών είναι αυτοαπασχολούμενοι, ενώ στη μειοψηφία των επιχειρήσεων που έχουν εταιρική μορφή, οι συνέταιροι είναι οι γονείς ή άμεσοι συγγενείς. Σπάνιες είναι οι περιπτώσεις που οι νέοι επιχειρηματίες είναι πτυχιούχοι Ανώτατης εκπαίδευσης, εκτός από τις περιπτώσεις της ιδιωτικής παροχής υπηρεσιών, όπως είναι τα δικηγορικά γραφεία, ιατρεία, γραφεία πολιτικών μηχανικών και παρόμοια. Συγκρίνοντας αυτά τα δεδομένα με τρεις δεκαετίες πίσω, βλέπουμε ότι κυριαρχούσε η εταιρική μορφή επιχειρηματικής δράσης. Παράλληλα, οι επιχειρηματικές αποτυχίες, ως ποσοστό που αφορά την κάθε μορφή και όχι στο σύνολο, αφορούν κυρίως τις εταιρίες προσώπων (ΟΕ και ΕΕ) και τις ατομικές επιχειρήσεις, ενώ οι μορφές εταιριών κεφαλαίου (ΑΕ και ΕΠΕ) παρουσιάζουν σημαντική ανθεκτικότητα στο χρόνο. Πρόσφατες έρευνες στους σπουδαστές του ΤΕΙ Σερρών, στα πλαίσια του προγράμματος εκπαίδευσης στην επιχειρηματικότητα, έδειξαν ότι είναι ανερχόμενη η επιθυμία για ανεξαρτησία και εκφράζει τους περισσότερους σπουδαστές. Άλλες, περισσότερο γενικευμένες και εξειδικευμένες έρευνες σχεδιάζονται. Είναι νωρίς και για την εξαγωγή συμπερασμάτων, πολύ περισσότερο για τη διαμόρφωση πολιτικών και την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να τεθούν τα ερωτήματα και οι αναγνώστες να δώσουν ο καθένας στον εαυτό του τις δικές του απαντήσεις και να παραθέσει κάποιες παρατηρήσεις Νικόλαος Καρανάσιος Επίκουρος Καθηγητής 5
Άλλες δράσεις για την Επιχειρηματικότητα Παρουσίαση ανάλογων δραστηριοτήτων σε άλλα Ανώτατα Ιδρύματα της χώρας μας. Έχουν ήδη σχεδιαστεί 12 ενημερωτικά φυλλάδια και θα είναι διαθέσιμα σύντομα. Ανατέθηκε η εκπόνηση μελέτης για την ιδιωτική χρηματοδότηση νέων επιχειρήσεων από πτυχιούχους του ΤΕΙ Σερρών. Εκπονούνται ήδη οδηγοί επιχειρηματικότητας, χωριστά και εξειδικευμένα, για κάθε Τμήμα Σπουδών της ΣΤΕΦ. Προετοιμάζεται η δημιουργία και μετάδοση τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού μηνύματος προώθησης της επιχειρηματικότητας. Εκπονείται Επιχειρησιακό Σχέδιο για τη δημιουργία Ινστιτούτου Διά Βίου Εκπαίδευσης, στο οποίο, μεταξύ άλλων θα υπάρχει και θεματολογία επιχειρηματικής δράσης. Προωθείται η συνεργασία με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, για τη λειτουργία της Σχολής Επιχειρηματία, στις εγκαταστάσεις του ΤΕΙ, μέχρι τη δημιουργία ιδιόκτητων εγκαταστάσεων από το ίδιο το Επιμελητήριο. Προωθούνται συνεργασίες με τα Πανεπιστήμια και άλλους φορείς της Βουλγαρίας, ενόψει της αποφασισμένης ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 6
Επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη Η χώρα μας ανήκει στην Ευρώπη. Για να λειτουργήσουμε αποτελεσματικά, είναι καλό να γνωρίζουμε τι γίνεται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Το σύνολο τα ων πολιτικών της Ευρώπης προσπαθεί να διαμορφώσει πολιτικές για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, θεωρώντας ότι από αυτήν εξαρτάται η συνολική ανάπτυξη και η βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης της Ευρώπης, συνολικά, αλλά και της κάθε χώρας μέλους, ειδικότερα. Ο στρατηγικός Σχεδιασμός της κάθε χώρας που επιθυμεί να αξιοποιήσει τις χρηματοδοτήσεις για την οικονομική και κοινωνική συνοχή, περιλαμβάνει μέτρα για την παράκαμψη των εμποδίων για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, μεταξύ των οποίων είναι: Η απλοποίηση των διαδικασιών για την ίδρυση νέας επιχείρησης, ιδίως από νέους και γυναίκες. Η εκπαίδευση των επιχειρηματιών στις σύγχρονες μεθόδους διοίκησης. Την έρευνα και την καινοτομία. Η παροχή βοήθειας για την εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων (από δανειακά, μετοχικά κεφάλαια), καθώς και στις Εθνικές και Κοινοτικές επιχορηγήσεις. Πλούσια είναι τα αποτελέσματα στις ήδη πολύ αναπτυγμένες χώρες, όπως οι Σκανδιναβικές και των Βρετανικών νησιών. Φτωχά στις λιγότερο αναπτυγμένες, με εξαίρεση τη Σλοβενία.
Από το Γραφείο Διασύνδεσης Στόχος του είναι η καθοδήγηση και υποβοήθηση των σπουδαστών, ώστε όταν πάρουν το πτυχίο τους, να επιτύχουν τους προσωπικούς τους στόχους στην εργασία, είτε στον ιδιωτικό είτε στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα, ακόμη και με συνέχιση των σπουδών τους.τι μπορείτε να περιμένετε από τις υπηρεσίες του; ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ : Για προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών και εξειδίκευσης των ΤΕΙ και Πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού Για υποτροφίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό Για προγράμματα συνεχιζόμενης και συμπληρωματικής εκπαίδευσης, κατάρτισης και εξειδίκευσης Για την πρακτική άσκηση των σπουδαστών (στα πλαίσια του ΟΑΕΔ ή/και του ΕΠΕΑΕΚ) Για την ΑΣΠΑΙΤΕ-ΣΕΛΕΤΕ και τις κατατακτήριες εξετάσεις σε ΑΕΙ και ΤΕΙ Για τα επαγγελματικά δικαιώματα Για θέσεις εργασίας και για τις προϋποθέσεις πρόσβασης στην αγορά εργασίας κ.α. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ : Υποστήριξη των σπουδαστών και αποφοίτων του ΤΕΙ Σερρών στην προετοιμασία τους για την αγορά εργασίας Βοήθεια στο σχεδιασμό σταδιοδρομίας με βάση τις σπουδές, τα ενδιαφέροντα, τις ατομικές δεξιότητες και τα προσωπικά χαρακτηριστικά Υποστήριξη σε θέματα αυτογνωσίας, λήψης αποφάσεων προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης Παροχή συμβουλών για την επιλογή μεταπτυχιακών σπουδών, την εξεύρεση εργασίας, τη σύνταξη βιογραφικού σημειώματος, τις τεχνικές αυτό-παρουσίασης στη συνέντευξη επιλογής προσωπικού κ.α. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : Διοργάνωση εκδηλώσεων, όπως Σεμινάρια Τελειόφοιτων, Ημερίδες Σταδιοδρομίας-Καριέρας, Ημερίδες ειδικού επιστημονικού ενδιαφέροντος για τις ειδικότητες των Τμημάτων των Σχολών του ΤΕΙ μας Συλλογή στοιχείων για διαθέσιμες θέσεις εργασίας Ενημέρωση φορέων και οργανισμών του δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου καθώς και επιχειρήσεων που επιθυμούν να προσλάβουν προσωπικό με τις γνώσεις και δεξιότητες που διαθέτουν οι απόφοιτοι όλων των τμημάτων του ΤΕΙ Σερρών Κοινοποίηση θέσεων εργασίας και προκηρύξεων σε όλους τους ενδιαφερόμενους Υλοποίηση Μελετών Αποκατάστασης αποφοίτων των Τμημάτων των Σχολών του ΤΕΙ Σερρών Πληροφόρηση επιχειρήσεων που επιθυμούν να απασχολήσουν τελειόφοιτους για πρακτική άσκηση, καθώς και για τις ειδικότητες των αποφοίτων των τμημάτων των σχολών του ΤΕΙ Σερρών Πληροφόρηση επιχειρήσεων, επιστημονικών φορέων και άλλων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων για τις δυνατότητες των εργαστηρίων και υποδομών των Τμημάτων του ΤΕΙ Σερρών, διερεύνηση για πιθανότητες συνυποβολής προτάσεων στα πλαίσια ευρωπαϊκών ή εθνικών προγραμμάτων Διεξαγωγή ερευνών αγοράς για την υφιστάμενη κατάσταση και τις τάσεις στην αγορά εργασίας, με σκοπό την τροφοδότηση των προγραμμάτων σπουδών με στοιχεία που συμβάλλουν στην κάλυψη των αναγκών της παραγωγής και γενικότερα της αγοράς εργασίας. Επιδίωξη συνεργασίας με άλλες δράσεις ΕΠΕΑΕΚ όπως της Επιχειρηματικότητας ή/και άλλες ενέργειες και προγράμματα όπως Leonardo da Vinci, SOCRATES κλπ, προς όφελος των σπουδαστών και αποφοίτων μας. Προώθηση προκηρύξεων, προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, εθελοντικών θέσεων εργασίας, θέσεων εργασίας ή πρακτικής άσκησης σε υπηρεσίες της Ε.Ε., μέσω της ιστοσελίδας μας, προς τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας του ΤΕΙ μας. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟY ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ Τ.Ε.Ι. ΣΕΡΡΩΝ Επιστημονικός Υπεύθυνος: Δρ. Δημήτριος Πασχαλούδης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Αντιπρόεδρος ΤΕΙ Σερρών Υπεύθυνη Λειτουργίας: Αικατερίνη Πουστουρλή, Διπλ. Μηχανικός Παραγωγής & Διοίκησης, Υποψήφια Διδάκτωρ ΕΜΠ, Εκτ. Καθηγήτρια τμ. Διοίκησης Επιχειρήσεων Προσωπικό Υποστήριξης: Βαϊα Νιούνια-Γραμματέας Γραφείου,