Από: Υγεία και Εναλλακτικές Θεραπείες (Ειδική έκδοση Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας)

Από: Υγεία και Εναλλακτικές Θεραπείες (Ειδική έκδοση Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας) «Σιάτσου» στα ιαπωνικά σημαίνει πίεση με τα δάχτυλα. Αξιοποιεί, όμως, μια ποικιλία από διαφορετικές τεχνικές, όπως οι διατάσεις, οι κινήσεις και οι πιέσεις ειδικών σημείων. Ο σκοπός του είναι να εξασφαλίσει τη μέγιστη ευεξία, επιδρώντας σε σώμα, νου και πνεύμα. Προσφέρει βαθιά χαλάρωση και ανακούφιση από τις εντάσεις και το στρες, που ευθύνονται έμμεσα ή άμεσα για την εμφάνιση πολλών προβλημάτων υγείας. Είναι πια μία από τις δημοφιλέστερες και πιο διαδεδομένες μεθόδους σωματικού χειρισμού στον κόσμο. Το σιάτσου λειτουργεί φιλικά, λαμβάνοντας υπόψη τη φυσιολογία κάθε οργανισμού, χωρίς να πιέζει ή να στρεσάρει το σώμα με επώδυνο ή επικίνδυνο τρόπο. Βοηθά αποτελεσματικά σε διάφορες καταστάσεις, όπως το άγχος, η κούραση και οι χρόνιοι πόνοι. Ταυτόχρονα εστιάζει στη διατήρηση και επανάκτηση της ομοιόστασης, δηλαδή της φυσικής αρμονίας των λειτουργιών και των συστημάτων του οργανισμού. Μέσω της εφαρμογής μιας ευρείας γκάμας διαφορετικών τεχνικών, το σιάτσου επιδιώκει να φέρει σε ισορροπία τόσο τους μυς και το σκελετό όσο και το δίκτυο των ενεργειακών καναλιών (των μεσημβρινών). Μας χαρίζει τη δυνατότητα να δεχόμαστε και να προσφέρουμε ζεστασιά και φροντίδα μέσω του θεραπευτικού αγγίγματος. Επιτυγχάνει έτσι πιο άμεση διαπροσωπική επαφή και επικοινωνία, καθιστώντας ουσιαστικότερες τις σχέσεις μας με τους συνανθρώπους μας και αρμονικότερη την επικοινωνία μας με το περιβάλλον. Παρόλο που αναπτύχθηκε στην Ιαπωνία στις αρχές του 20ού αιώνα, το σιάτσου έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα μαζί με τους άλλους κλάδους της παραδοσιακής ανατολικής ιατρικής (Π.Α.Ι.), όπως ο βελονισμός, η γιόγκα και το τσι κουνγκ. Η Π.Α.Ι. βλέπει τον κόσμο από μια οπτική διαφορετική από εκείνη του σημερινού δυτικού τρόπου σκέψης. Προσφέρει μια ολιστική αντίληψη της κάθε περίπτωσης, θεωρώντας ότι ο άνθρωπος είναι μικρογραφία της φύσης και ότι όλα τα φαινόμενα μέσα κι έξω απ' αυτόν διαπλέκονται σε έναν αέναο κύκλο ενεργειακών εναλλαγών. Το σιάτσου έχει διαδοθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη και όχι μόνο, καθώς ολοένα περισσότερα άτομα καταφεύγουν σ' αυτό για να αντιμετωπίσουν σωματικά και ψυχοσωματικά προβλήματα. Μια συνεδρία σιάτσου Στην αρχή της συνεδρίας ο θεραπευτής θα πάρει ένα λεπτομερές ιστορικό, αντλώντας πληροφορίες για πιθανές ενοχλήσεις, τον τρόπο ζωής, την ψυχολογική και σωματική 1 / 6

κατάσταση. Θα παρατηρήσει τη στάση του σώματος, τη φωνή, το πρόσωπο, τη γλώσσα και άλλα στοιχεία που εκφράζουν την ενεργειακή κατάσταση του ατόμου. Μετά θα εξετάσει όλο το σώμα προσεκτικά: τους μυς, τους μεσημβρινούς, τα ενεργειακά σημεία, τους σφυγμούς και τις ειδικές «διαγνωστικές περιοχές» στην κοιλιά, τη ράχη και τα άκρα. Επιδιώκει έτσι να σχηματίσει μια ξεκάθαρη εικόνα της κατάστασης του ατόμου: την «ενεργειακή αξιολόγηση». Προσπαθεί να δει τα συμπτώματα και τις διαφορετικές φάσεις των σωματικών διαδικασιών, φυσιολογικών και παθολογικών, περισσότερο ως εκφράσεις της κίνησης της ενέργειας πάρα ως βιολογικές διαδικασίες. Βλέπει την ασθένεια σαν δέντρο: οι ρίζες συμβολίζουν το αίτιο, τα κλαδιά τα συμπτώματα. Ετσι ο θεραπευτής προτείνει απλές ασκήσεις ή δίνει συμβουλές διατροφής. Καμιά φορά ορισμένες αλλαγές των συνηθειών που συμβάλλουν στην αιτιολογία ανισορροπιών είναι απαραίτητες και αποτελούν θεραπεία οι ίδιες. Οι τεχνικές που εφαρμόζονται, επιλέγονται προσεκτικά κάθε φορά γιατί στοχεύουν να διορθώσουν συγκεκριμένες ανισορροπίες που εντοπίστηκαν στην ενεργειακή αξιολόγηση. Αποσκοπούν στο να τονώνουν και να εξισοροπούν το βιοενεργειακό δυναμικό του σώματος, όπου χρειάζεται. Επιλέγονται από μια ευρεία γκάμα, που περιλαμβάνει τις γνωστές σταθερές (στατικές) πιέσεις, τις διατάσεις, τις κινητοποιήσεις αρθρώσεων και τις μαλάξεις. Εφαρμόζονται συνήθως με τις παλάμες, τα δάχτυλα, τους αντίχειρες, τους πήχεις, τους αγκώ νες, τα πέλματα και τα γόνατα. Συνήθως σε μια συνεδρία δουλεύεται όλο το σώμα, αλλά, εάν χρειάζεται, ο θεραπευτής επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως η πλάτη, η κοιλιά, το πρόσωπο ή τα πόδια. Ρωτά τον θεραπευόμενο πώς νιώθει, για να κατανοήσει βαθύτερα την ενεργειακή του κατάσταση. Τον στηρίζει έτσι, ώστε να αποκτήσει μεγαλύτερη συνείδηση και επαφή με το σώματου. Ο θεραπευόμενος είναι ξαπλωμένος ή καθιστός σε άνετο βαμβακερό στρώμα στο δάπεδο και ντυμένος με άνετα ρούχα που καλύπτουν όλο το σώμα. Το περιβάλλον όπου γίνεται η συνεδρία πρέπει να είναι καθαρό και ήσυχο. Το αποτέλεσμα είναι ένα συναίσθημα ηρεμίας, βαθιάς χαλάρωσης και ανακούφισης κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά από μια συνεδρία σιάτσου. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν περιγράψει την ευεργετική αίσθηση του με λόγια όπως «νιώθω κάτι να ενεργοποιείται», «ένας γλυκός πόνος», «ζεστασιά», «σαν κάτι να ανοίγει». «Το πρώτο πράγμα που γίνεται είναι αποτοξίνωση, μετά νιώθεις ανακούφιση, ευεξία, χαλάρωση, καλύτερη λειτουργία του σώματος και των οργάνων και, τελικά, αποκτάς καλύτερη αίσθηση του σώματος και επίγνωση του τι σου συμβαίνει και γιατί», όπως μου περιγράφει πολύ ωραία η θεραπεύτρια και καθηγήτρια σιάτσου Μόσχα Σκόδρα. Ενώ μπορεί κανείς να παρατηρήσει πολύ μεγάλη βελτίωση σε μία και μόνο συνεδρία, το καλύτερο αποτέλεσμα επέρχεται σταδιακά, πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζονται περισσότερες. Οι συνεδρίες συνήθως γίνονται μία ή δύο φορές την εβδομάδα ή σε αραιότερα διαστήματα και διαρκούν περίπου μία ώρα. Το σιάτσου έχει ευεργετικά αποτελέσματα στον καθένα, ανεξάρτητα από το αν αντιμετωπίζει ή όχι κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα υγείας. Ωστόσο, το καλύτερο είναι να έχει συζητήσει κανείς τα θέματα υγείας που τον απασχολούν με το γιατρό του πριν ξεκινήσει οτιδήποτε μπορεί να επηρεάσει την κατάσταση της υγείας του. Πολύ σημαντική, επίσης, 2 / 6

είναι η σωστή επιλογή θεραπευτή. «Ενας θεραπευτής σιάτσου πρέπει κατ αρχήν να έχει ανοιχτή καρδιά, να αγαπά τους ανθρώπους και να θέλει να βοηθήσει πραγματικά, να έχει συμπόνια. Είναι ένας δρόμος αφοσίωσης, διότι απαιτεί διάβασμα και εξάσκηση, σου δίνει όμως ένα πολύ δυνατό εργαλείο για να αντιμετωπίσεις την πραγματικότητα και τις δυσκολίες της με μία τελείως διαφορετική οπτική γωνία και με τη δύναμη να βοηθήσεις και να βοηθηθείς! Τελειώνοντας τις σπουδές είσαι άλλος άνθρωπος, πολύ πιο αισιόδοξος και ισορροπημένος, κι αυτό μπορείς να το μεταδώσεις με τη θεραπεία. Δεν χρειάζεται κάποιο ταλέντο, εφόσον ασκείσαι και μαθαίνεις στη σχολή, κάποια ευκινησία χρειάζεσαι, αλλά κι αυτή αποκτάται με ασκήσεις σιγά σιγά. Η ίδια η μαθητεία στο σιάτσου θα σε μάθει να είσαι πιο συγκεντρωμένος και να εστιάζεις τη σκέψη και την ενέργεια σου σε ένα σημείο και με την πολύχρονη εξάσκηση θα "ανοίξει" η δική σου ενέργεια περισσότερο, ώστε να αισθάνεσαι τι ακριβώς συμβαίνει ενεργειακά κάτω από τα δάχτυλα σου. Ολα είναι θέμα εξάσκησης, ο καθένας θα μπορούσε να το μάθει, φτάνει να του αρέσει» διευκρινίζει η Μ. Σκόδρα. Τα οφέλη Σχεδόν όλοι μπορούν να επωφεληθούν από το σιάτσου, σε όποια ηλικία ή φυσική κατάσταση κι αν βρίσκονται. Ατομα που πάσχουν από αϋπνίες, κατάθλιψη ή ψυχολογικές μεταπτώσεις επωφελούνται σε μεγάλο βαθμό, γιατί το σιάτσου βοηθά την εναρμόνιση των συναισθημάτων, βελτιώνει τη συγκέντρωση και απαλύνει το άγχος. Εκείνοι που έχουν μεγάλες απαιτήσεις από το σώμα τους, όπως οι αθλητές, οι χορευτές και άλλοι επαγγελματίες, επωφελούνται από τις ειδικές πιέσεις και τις διατάσεις που εφαρμόζει το σιάτσου. Η φυσική κατάσταση, η αντοχή και η ευλυγισία μεγιστοποιούνται, ενώ βελτιώνεται η στάση του σώματος. Το σιάτσου αντιμετωπίζει αποτελεσματικά πολλά γυναικολογικά προβλήματα, όπως τους πόνους της περιόδου, το προεμμηνοροϊκό σύνδρομο, τον ακανόνιστο κύκλο, τη δυσκολία στη σύλληψη, την «πεσμένη» λίμπιντο. Επί πλέον, υποστηρίζει τη σωστή και ομαλή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης προσφέρει ανακούφιση από διάφορα κοινά προβλήματα, όπως είναι οι πόνοι στη μέση και στα πόδια, η δυσπεψία κ.ά. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να επιταχύνει και να διευκολύνει τον τοκετό. Χρησιμοποιείται ακόμα ως βοήθημα για την ανάρρωση ύστερα από περίοδο ασθένειας ή παράλληλα (συμπληρωματικά) με μεθόδους της συμβατικής ιατρικής. Χρήσιμο έχει αποδειχθεί το σιάτσου σε χρόνιους πόνους διαφόρων προελεύσεων στη μέση και στην πλάτη, ισχιαλγία, αυχενικό, ημικρανίες, μυϊκή ένταση, πιάσιμο, κόπωση, κράμπες, δυσκαμψία και πόνους στις αρθρώσεις. Αντιμετωπίζει την ατονία, την αδυναμία, βοηθά στους τραυματισμούς, τις θλάσεις και άλλες κακώσεις. Είναι ό,τι πρέπει για αρθριτικά, τενοντίτιδα, ρευματισμούς, νευραλγίες, μούδιασμα, τρέμουλο. Για τη δύσπνοια, τον χρόνια βήχα, τη χρόνια φαρυγγίτιδα, τη ρινίτιδα. Ο κατάλογος είναι ατελείωτος. 3 / 6

Η θεωρία του σιάτσου Σύμφωνα με την παραδοσιακή ανατολική ιατρική, στην οποία βασίζεται το σιάτσου, τα ενεργειακά σημεία του σώματος σχηματίζουν ένα δίκτυο καναλιών όπου ρέει η ζωτική ενέργεια, γνωστή ως «κι» ή «τσι» (Qi). Οι μεσημβρινοί συνδέουν το κάθε κύτταρο, ιστό και όργανο σε ενιαίο σύμπλεγμα λειτουργιών. Κατατάσσονται σε δύο αντίθετα και συγχρόνως αλληλεξαρτώμενα ρεύματα, γνωστά ως γιν και γιανγκ. Η ενέργεια γιν έχει μια πιο ήπια, δροσερή και θρεπτική ποιότητα, ενώ η γιανγκ είναι δραστήρια και θερμή. Σύμφωνα με την ανατολική αντίληψη, η υγεία μας έγκειται στην εξισορρόπηση των δύο αυτών δυνάμεων. Σε περιπτώσεις έντασης που οφείλονται σε ψυχικά, σωματικά ή περιβαλλοντικά αίτια, το γιν-γιανγκ χάνει την ισορροπία του και το «κι» των μεσημβρινών οδηγείται σε κατάσταση είτε υπερπληρότητας είτε ανεπάρκειας. Αυτήν ακριβώς τη δυσαρμονία βιώνουμε ως δυσφορία, πόνο ή ασθένεια. Η διάγνωση του σιάτσου δεν απομονώνει συγκεκριμένα συμπτώματα ή εκδηλώσεις, αλλά προσπαθεί να τα δει ως μέρος μιας συνολικής εικόνας ανισορροπίας. Δίνει τη δυνατότητα παρατήρησης ανισορροπιών στη ροή της ενέργειας και των δυσλειτουργιών του οργανισμού, πριν εκείνες εκδηλωθούν ως ασθένεια. Η πρακτική τεχνική του σιάτσου βασίζεται σε αρχαίες μεθόδους θεραπευτικού μασάζ, όπως το τουίνα (παραδοσιακό κινέζικο μασάζ), το άνμα (αρχαίο ιαπωνικό μασάζ) και το αμπούκου (ιαπωνικό μασάζ της κοιλιάς). Ακόμα, κάνει χρήση τεχνικών οι οποίες είναι κοινές με άλλες μεθόδους σωματικού χειρισμού, όπως η φυσικοθεραπεία και η χειροπρακτική. Στην εφαρμογή του σιάτσου παίζουν επίσης καίριο ρόλο οι σημαντικότερες μέθοδοι ενδυνάμωσης και εναρμόνισης του «κι» (τσι κουνγκ, ντο γιν, διαλογισμός). Εξέλιξη και ιστορία Το σιάτσου αναπτύχθηκε στην Ιαπωνία στις αρχές του 20ού αιώνα από Tov Tokujiro Namikoshi Sensei, ο οποίος, σε ηλικία μόλις 7 ετών, θεράπευσε τη μητέρα του από ρευματισμούς χρησιμοποιώντας πιέσεις με τις παλάμες και τους αντίχειρες. Αργότερα, μελετώντας το σώμα, ανέπτυξε μια θεωρία βασισμένη στην ανατομία και τη φυσιολογία. Το σιάτσου και το παραδοσιακό ιαπωνικό μασάζ άνμα, με ιστορία 4.000 ετών, αναγνωρίστηκαν επίσημα ως «θεραπεία με τα χέρια» (μεταφράζεται αλλιώς ως «χειροπρακτική») από την ιαπωνική κυβέρνηση το 1955. Το 1964 το υπουργείο Υγείας διαφοροποίησε το σιάτσου από το άνμα και το αναγνώρισε ως ξεχωριστή θεραπευτική μέθοδο ιαπωνικής προέλευσης. Στην Ευρώπη και στην Αμερική εμφανίστηκε στις δεκαετίες του '50-70. Με το πέρασμα του χρόνου αναπτύχθηκαν διαφορετικά στυλ και προσεγγίσεις, παρόλο που το Namikoshi Shiatsu είναι το μόνο επισήμως αναγνωρισμένο στην Ιαπωνία. Αλλα είναι ToTsubo Shiatsu που εφαρμόζει πιέσεις σε συγκεκριμένα βελονιστικά σημεία, το 4 / 6

Meridian Shiatsu που εφαρμόζει πιέσεις και άλλες τεχνικές κατά μήκος των μεσημβρινών, το lokai (Zen) Shiatsu που εφαρμόζει σύστημα εκτεταμένων μεσημβρινών και απλοποιημένη μορφή θεω ρίας Π.Α.Ι. και στηρίζεται στη θεωρία του κίο-ζίτσου. Ποιοι μπορούν να κάνουν σιάτσου; Απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη από θεραπεία σε οποιοδήποτε επίπεδο, από χαλάρωση ή τόνωση ή απλώς από ένα θεραπευτικό άγγιγμα αγάπης, που όμως δεν είναι τυχαίο, αλλά καθορίζεται από τη διάγνωση και τη συμπτωματολογία σύμφωνα με την παραδοσιακή κινέζικη ιατρική. Είναι πολύ καλά μελετημένο από τους Κινέζους, αλλά δεν απέχει πολύ από την αρχαία ελληνική ιατρική ή από άλλα παραδοσιακά συστήματα. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις πιέσεις που μου είχε κάνει ένας χειροπράκτης βοσκός στη Σαμοθράκη, που είχε μάθει απ' τον παππού του και ήταν καθαρά σημεία σιάτσου!» αποκαλύπτει η Μόσχα Σκόδρα. Κατόπιν ερωτήσεων, λοιπόν, ο θεραπευτής κρίνει ποιους μεσημβρινούς θα δουλέψει. Ωστόσο, ασθενείς έπειτα από χειρουργείο πρέπει να περιμένουν 3 μήνες πριν δεχτούν σιάτσου. «Οταν ένας άνθρωπος επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες αντιδρώντας με στρες, φόβο και επιθετικότητα, όταν δεν τρέφεται, κινείται και ξεκουράζεται σωστά, όταν ζει σε μολυσμένο περιβάλλον, όταν έχει βλαβερές συνήθειες και όταν δεν είναι καλά ψυχολογικά, η ροή της ζωτικής ενέργειας μπλοκάρεται μέσα στους μεσημβρινούς. Κάθε μεσημβρινός θρέφει κάποιο ζωτικό όργανο και κάθε όργανο κρύβει κι ένα συναίσθημα. Λέμε "κατουρήθηκα απ'το φόβο μου" κι ο φόβος στεγάζεται στα νεφρά. Λέμε "μου 'πρηξες το συκώτι" και ο θυμός στεγάζεται στο συκώτι. Οπότε, όταν κάποιος άνθρωπος πάσχει από φοβίες ή έχει πάθει πρόσφατα κάποιο σοκ, είναι πιθανό να πονάει η μέση του ή τα γόνατα (διότι από κει περνά ο μεσημβρινός των νεφρών) ή να έχει ιλίγγους ή προβλήματα στο ουροποιητικό και δουλεύοντας στα σημεία των νεφρών να ανακουφιστεί σε όλα αυτά, αλλά και σε ψυχολογικό επίπεδο. Εδώ θα ήθελα να αναφερθώ σε μια χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση. Ηρθε κάποτε μια κοπέλα πανικόβλητη, γιατί σε λίγες μέρες θα έκανε μια εγχείρηση στο κεφάλι για να της αφαιρέσουν μια ακίνδυνη κύστη, με μόνη αιτιολογία κάποιους ιλίγγους που δεν έβρισκαν από πού προέρχονταν. Τη ρώτησα για όλα τα άλλα συμπτώματα, όπως πόνοι στη μέση και στα γόνατα κ.λπ., και τα είχε όλα, τη ρώτησα αν είχε περάσει πρόσφατα κάποιο σοκ και μου είπε ναι. Είχε κοντέψει να πνιγεί ενώ ταξίδευε με πλοίο κι από τότε είχε και τους ιλίγγους. Με μια μόνο θεραπεία στο μεσημβρινό των νεφρών και της καρδιάς για να την ησυχάσω, της πέρασαν όλα και ακύρωσε την εγχείρηση! Για το σύνολο των πληροφοριών για το σιάτσου ευχαριστούμε θερμά την Ιλάειρα Μπουρατίνου, διευθύντρια του Om Oriental Medicine & Shiatsu Training Centre / European Shiatsu School, www.shiatsu.gr Επίσης, ευχαριστούμε τη Μόσχα Σκόδρα, καθηγήτρια και θεραπεύτρια σιάτσου στην Ακαδημία Αρχαίας Ελληνικής και Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής, στην Κηφισιά, www.akadimia.gr. 5 / 6

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΤΙΝΑ ΚΟΥΛΟΥΦΑΚΟΥ (koultin@enet.gr) Joomla SEO powered by JoomSEF 6 / 6