ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ Εκδηλώσεις 2010 Ο Σ.Φ.Α.Κ είναι ένας µη-κερδοσκοπικός πολιτιστικός και επιστηµονικός σύλλογος, ένας φορέας γνώσης και πολιτισµού που δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης. Οι µέχρι τώρα δράσεις µας σκοπό έχουν την παροχή µιας εναλλακτικής πολιτιστικής πρότασης, στον κόσµο της Κρήτης και την προσέγγιση της εξειδικευµένης, αλλά συναρπαστικής επιστήµης της αστρονοµίας µε το ευρύ κοινό. Τα δύο τελευταία έτη συνεχίσαµε ακούραστα τον σχεδιασµό και την υλοποίηση εκδηλώσεων σε ολόκληρη την Κρήτη και έχουµε να αναδείξουµε ένα πλούσιο εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και επιστηµονικό έργο. 1
2010 25 Φεβρουαρίου 2010 - Επίσκεψη στο 2ο Νηπιαγωγείο Τσικαλαριών εν υπάρχει οµορφότερος τρόπος να ανοίξουν οι εκδηλώσεις του Συλλόγου από µία επίσκεψη σε σχολείο. Το 2ο νηπιαγωγείο Τσικαλαριών ήταν ο πρώτος µας σταθµός για φέτος. Τα 25 παιδιά ήταν πολύ ενθουσιασµένα, µιλήσανε για τις εµπειρίες τους από την παρατήρηση του ουρανού, ζωγραφίσανε αυτή την τεράστια ζωγραφιά που µας έκαναν δώρο και τους ευχαριστούµε πολύ, έφτιαξαν κατασκευές µε το ηλιακό σύστηµα, πυραύλους και έναν πράσινο επισκέπτη από άλλο πλανήτη. Με την βοήθεια ενός ψηφιακού προβολέα κάναµε ένα ταξίδι ανάµεσα στα άστρα, είδαµε τους πλανήτες του Ηλιακού µας συστήµατος, κάναµε µία βόλτα στο φεγγάρι, περπατήσαµε πάνω στον Ήλιο, είδαµε τον παράξενο χορό του Πλούτωνα µε τον Χάροντα, αποφύγαµε τα εµπόδια της ζώνης των αστεροειδών και βουτήξαµε στο µεγάλο κόκκινο µάτι του ία. Ήταν µια πολύ διασκεδαστική εµπειρία για όλους µας. 26 Μαρτίου 2010 - Επίσκεψη στο 6ο ηµοτικό σχολείο Παχιανών Μερικά από τα µυστικά... του καιρού, είχαν την ευκαιρία να ανακαλύψουν χθες οι µαθητές του 16ου ηµοτικού Σχολείου. Σε εκδήλωση που πραγµατοποιήθηκε στο σχολείο τους, µε αφορµή την Παγκόσµια Ηµέρα Μετεωρολογίας που έχει καθιερωθεί στις 23 Μαρτίου, τα παιδιά γνώρισαν τα επιστηµονικά όργανα της µετεωρολογίας, τις εντυπωσιακές δορυφορικές λήψεις και τις βασικές αρχές της πρόγνωσης, µέσα από την προβολή ειδικού οπτικοακουστικού υλικού. Την εκδήλωση διοργάνωσαν το 16ο ηµοτικό Σχολείο και ο Οργανισµός ηµοτικής Κοινωνικής Πολιτικής (Ο ΗΚΟΙΠ). Ξεναγός των µικρών εξερευνητών σε αυτό το ταξίδι ήταν ο Σύλλογος Φίλων Αστρονοµίας Κρήτης µε οµιλητή τον πρόεδρο του Συλλόγου 2
27 Μαρτίου 2010 - Η Ώρα της Γης Στον Προφήτη Ηλία βρέθηκαν το απόγευµα οι φίλοι της αστρονοµίας συµµετέχοντας στην "Ώρα της Γης" και τον αγώνα ενάντια στην κλιµατική αλλαγή. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, και περίπου στις 8.30 το βράδυ, µέλη του Συλλόγου Φίλων Αστρονοµίας Κρήτης φωτοµέτρησαν τον ουρανό πάνω από την πόλη των Χανίων και το οπτικό υλικό που θα συγκεντρωθεί θα αποσταλεί στη WWF. Παράλληλα, εγκατέστησαν τηλεσκόπια για να µπορεί ο κάθε ενδιαφερόµενος να θαυµάσει το φεγγάρι, τον Άρη και άλλους πλανήτες µε τη βοήθεια των µελών του συλλόγου. 7 Μαΐου - 2010 - Επίσκεψη στο 9ο ηµοτικό Σχολείο Χαλέπας Μπροστά σε ένα πολύ ζωντανό κοινό 250 παιδιών και γονέων του 9ου ηµοτικού Σχολείου Χαλέπας ο Σ.Φ.Α.Κ. ταξίδεψε τους παρευρισκοµένους σε ένα ταξίδι από την δηµιουργία του Σύµπαντος µέχρι το Ηλιακό µας σύστηµα. Ανακαλύψαµε αρκούδες, δράκοντες σκορπιούς και πολεµιστές στον νυχτερινό ουρανό, µιλήσαµε για αποστάσεις και µεγέθη στο Σύµπαν και απαντήσαµε σε δεκάδες ερωτήσεις. Ο καιρός ήταν άστατος και δώσαµε ραντεβού από την νέα σχολική χρονιά να κάνουµε το ίδιο ταξίδι µέσα από τα τηλεσκόπια των µελών του Συλλόγου. 16 Μαΐου 2010 - Ουράνιες Συναντήσεις: Σύνοδος Αφροδίτης - Σελήνης Στις 16 ΜΑΐου ο Σ.Φ.Α.Κ. βρέθηκε στους Τάφους των Βενιζέλων για µία πολύ όµορφη συνάντηση, αυτή της Σελήνης και της Αφροδίτης. Ο καιρός ήταν άστατος αρχικά αλλά καταφέραµε να θαυµάσουµε την συνάντηση µέσα από τα κυάλια και τα τηλεσκόπια των µελών του Συλλόγου. Την παράσταση έκλεψε ο ιεθνής ιαστηµικός Σταθµός που έκανε ένα πέρασµα πάνω από την πόλη των Χανίων και έλαµπε έντονα προκαλώντας τον θαυµασµό των παρευρισκοµένων. Μοιράστηκε στους επισκέπτες ενηµερωτικό φυλλάδιο για την σύνοδο Αφροδίτης - Σελήνης και φυσικά γίναµε αποδέκτες δεκάδων ερωτήσεων για το ιάστηµα και το Σύµπαν. 3
12 Αυγούστου 2010 - Καταγραφή των Περσείδων διαττόντων Αστέρων Στις 12 Αυγούστου µέλη του Συλλόγου, φίλοι αλλά και περαστικοί βρέθηκαν στο Κολυµπάρι για την καταγραφή του φαινοµένου των Περσείδων διαττόντων αστέρων. Έγινε οπτική παρατήρηση και φωτογράφιση αλλά και ψηφιακή καταγραφή µε κάµερα υπερύθρων. Τα αποτελέσµατα της καταγραφής έχουν δηµοσιευθεί στις Εργασίες Μελών στην ιστοσελίδα του Συλλόγου. 18 Αυγούστου 2010 - Στα µονοπάτια των αστεριών Η εκδήλωση έγινε στον Αϊ - Γιάννη Ερηµίτη στη Μαραθοκεφάλα µε συνδιοργανωτές την Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης, την "Πυξίδα της Πόλης", το Σύλλογο Φίλων Αστρονοµίας Κρήτης και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μαραθοκεφάλας. Η παρουσίαση ξεκίνησε µε την οµιλία του καθηγητή αστροφυσικής κου Ιωάννη Σειραδάκη που εντυπωσίασε µε την παραστατικότητα του λόγου του, αφού κατάφερε σε 20 λεπτά, µε ισάριθµες πληροφοριακές διαφάνειες, να µας ταξιδέψει στις εποχές τής δηµιουργίας τού σύµπαντος. Αργότερα, την ώρα της αστροπαρατήρησης έµεινε µέχρι τα µεσάνυχτα για να απαντά σε ερωτήσεις, σα σωστός δάσκαλος, από πηγαδάκι σε πηγαδάκι Η κ. Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού µας µέθυσε µε την υπέροχη ερµηνεία της στο φεγγαρόφως, µε γνωστά Ελληνικά τραγούδια εµπνευσµένα από τη µαγεία τού έναστρου ουρανού. Η έκπληξη ήταν η διαδοχή τού µουσικού λόγου µε λόγια ποιητών, που αποτύπωναν κι αυτά την οµορφιά τού νυχτερινού ουρανού. Ο δικός µας, Ιωσήφ Αλυγιζάκης διάβαζε στίχους κι ο Γιάννης Γιαννακάκης συνόδευε στο πιάνο. Σάββατο 18 Σεπτεµβρίου ιεθνής βραδιά παρατήρησης της Σελήνης κρατήρες και άλλα χαρακτηριστικά Το βράδυ του Σαββάτου πολλοί Χανιώτες είχαν την ευκαιρία να παρατηρήσουν τη Σελήνη µε τα τηλεσκόπια που είχαν εγκαταστήσει οι φίλοι της αστρονοµίας στο προαύλιο του Ιερού Ναού των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στα Χανιά. Μέσα από αυτά τα τηλεσκόπια, είδαν πολλοί, οι περισσότεροι για πρώτη φορά τις ιδιοµορφίες που παρουσιάζει η επιφάνεια της Σελήνης, πως είναι οι 4
Σάββατο 16 Οκτωβρίου Ταξίδι στο σύµπαν Με τον Μηχανισµό των Αντικυθήρων Μια µηχανική µικρογραφία του Αρχαίου Σύµπαντος αλλά κι ένα χρήσιµο όργανο πλοήγησης αποτελούσε ο Μηχανισµός των Αντικυθήρων, που σήµερα θεωρείται ο πρόδροµος των σύγχρονων υπολογιστών καθώς υπήρξε 'ένα laptop της εποχής του'. Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε ακριβές αντίγραφο του Μηχανισµού, το οποίο από εκτέθηκε για δύο µήνες στο Ναυτικό Μουσείο Κρήτης. Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, η Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων, ο ήµος Χανίων, ο ήµος Ν. Κυδωνίας, ο ήµος Θερίσου και το Πλανητάριο Θεσσαλονίκης. Όπως ανέφερε κατά τη διάρκεια της οµιλίας του ο αν. καθηγητής Φυσικής ιαστήµατος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών, κ. Ξενοφών Μουσάς, ο οποίος µίλησε για την ιστορία και τις λειτουργίες του Μηχανισµού των Αντικυθήρων, πρόκειται για έναν περίπλοκο αστρονοµικό υπολογιστή που παρακολουθεί τους κύκλους του Ηλιακού Συστήµατος, δηλαδή τα ηµερολόγια, τις φάσεις και τις θέσεις του ηλίου και της σελήνης. Επίσης, προβλέπει τις ηλιακές και τις σεληνιακές εκλείψεις και τις θέσεις των πλανητών. Ο Μηχανισµός περιλάµβανε ακόµη έναν ειδικό τετραετή δείκτη, τον δείκτη της Ολυµπιάδας, ο οποίος µπορούσε να υπολογίζει µε ακρίβεια το χρονικό διάστηµα µεταξύ των Ολυµπιακών Αγώνων. Τετάρτη 8 εκεµβρίου 2010 ιάλεξη µε θέµα "Από τον Υπολογιστή των Αντικυθήρων στους Κβαντικούς Υπολογιστές" Προ των πυλών είναι µια νέα τεχνολογική επανάσταση, που θα οδηγήσει, σε µερικά χρόνια, στη δηµιουργία σούπερ υπολογιστών, οι οποίοι θα 'κάνουν' τους σηµερινούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές να µοιάζουν µε... αριθµητήρια! Αυτό τόνισε ο καθηγητής του Τοµέα Φυσικής του Τµήµατος Επιστηµών του Πολυτεχνείου Κρήτης, επισκέπτης καθηγητής των Πανεπιστηµίων Κέµπριτζ και Σιγκαπούρης, ηµήτρης Αγγελάκης, κατά τη διάρκεια της οµιλίας του µε θέµα 'Από τον µηχανισµό των Αντικυθήρων στους κβαντικούς υπολογιστές'. Την εκδήλωση οργάνωσε ο Σύλλογος Φίλων Αστρονοµίας Κρήτης στην αίθουσα διαλέξεων της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων. 5
Στη διάρκεια της οµιλίας του, ο κ. Αγγελάκης αναφέρθηκε περιληπτικά, ανά αιώνες και ανά περιόδους, στην εξέλιξη της µηχανικής, της ηλεκτροµηχανικής και των υπολογιστών, επισηµαίνοντας ότι 'το µέλλον προδιαγράφεται απίστευτο ίσως' µε τους 'κβαντικούς υπολογιστές'. Σάββατο 11 εκεµβρίου Πανελλήνια Συνάντηση Συλλόγων Ερασιτεχνικής Αστρονοµίας Ο Σ.Φ.Α.Κ. συντόνισε αυτή την πολύ σηµαντική συνάντηση που φέρνει κοντά τα διοικητικά συµβούλια όλων των συλλόγων αστρονοµίας της Ελλάδας. Στην συνάντηση που οργάνωσε και συντόνισε ο Σύλλογος της Κρήτης πάρθηκαν πολύ σηµαντικές αποφάσεις όπως την διενέργεια την πανελλήνιας θερινής αστρονοµικής συνάντησης που φέτος θα γίνει στους Φιλλιπαίους. Έγινε ενηµέρωση για την πρόοδο της οργάνωσης του 7 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Ερασιτεχνικής Αστρονοµίας που θα διεξαχθεί στα Χανιά 7-10 Οκτωβρίου 2011 σε συνδιοργάνωση µε την Αστρονοµική Οµάδα των Φοιτητών του Πανεπιστηµίου Κρήτης, αποφασίστηκε η διαµαρτυρία σε πανελλήνιο επίπεδο για τον εξοστρακισµό του µαθήµατος της Αστρονοµίας από τα σχολεία της Β/µιας Εκπαίδευσης. Κατά την διάρκεια της συνάντησης έγιναν συζητήσεις για την δράση των συλλόγων, την συµµετοχή σε παγκόσµια ερευνητικά προγράµµατα κ.α. 6