Η ΟΔΟΣ ΚΟΡΑΗ. Ας θυμηθούμε. Από το Τριώδι του Λάμνια έως το Τζαμί ΝΙΑΟΥΣΤΑ. Νιάουστα 92 (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2000) Γράφει η Λευκή Σαμαρά

Σχετικά έγγραφα
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΛΠΙΔΑ. Είμαι 8 χρονών κα μένω στον καταυλισμό μαζί με άλλες 30 οικογένειες.

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

Το καλύτερο σχολείο. Το Πανέμορφο Σχολείο

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος»

ΜΙΚΡΕΣ ΚΑΛΗΝΥΧΤΕΣ. Η Τρίτη μάγισσα. Τα δύο αδέρφια και το φεγγάρι

Το σχολείο του μέλλοντος

Σχολικές αναμνήσεις. Η γιαγιά του Χάρη θυμάται

Διαγνωστικό Δοκίμιο GCSE1

Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους,

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν

Κατανόηση προφορικού λόγου

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

Κατανόηση προφορικού λόγου

Συγγραφέας: Αλεξίου Θωμαή ΕΠΙΠΕΔΟ Α1 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗ. Κατανόηση γραπτού λόγου. Γεια σου, Μαργαρίτα!

Ώρες με τη μητέρα μου

Η ΜΙΚΡΗ ΕΛΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «ΗΤΕΧΝΗ ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ» ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΟΜΑΔΑ ΣΤ (ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤ ΤΑΞΗΣ)

Σιώμος Θεόδωρος του Κωνσταντίνου, 11 ετών

ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ

Μάθημα 1. Ας γνωριστούμε λοιπόν!!! Σήμερα συναντιόμαστε για πρώτη φορά. Μαζί θα περάσουμε τους επόμενους

Η ΟΔΟΣ ΚΟΡΑΗ. Από το Τ ριώδι του Λάμνια έως το Τζαμί. Νιάουστα 92 (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2000) Ας θυμηθούμε ΝΙΑΟΥΣΤΑ. Γράφει 1J Λευκή Σαμαρά

Τάξη: Γ. Τμήμα: 2ο. Υπεύθυνη τμήματος : ΑΝΕΣΤΗ ΑΣΗΜΙΝΑ. Εκθέσεις μαθητών.. ΜΑΘΗΤΗΣ: ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ.

Η ιστορία του Φερδινάνδου Συγγραφέας: Μούνρω Λιφ. Μετάφραση: Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου

ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ. Για την ΗΜΕΡΑ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ και τη Δράση Saferinternet.gr

Από τα παιδιά της Α 2 τάξης

Δυο μάτια παιχνιδιάρικα :: Κάνουλας Κ. - Παγιουμτζής Σ. :: Αριθμός δίσκου: DT-142.

Στον τρίτο βράχο από τον Ήλιο

«Ο βασιλιάς Φωτιάς, η Συννεφένια και η κόρη τους η Χιονένια

Εικόνες: Eύα Καραντινού

Ας µιλήσουµε Ελληνικά

Η γυναίκα με τα χέρια από φως

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Μικροί δημοσιογράφοι Α Δημοτικό Κολοσσίου

Τοπαλίδης Ιπποκράτης, 13 ετών

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

Εργασία από τα παιδιά της. Α 1 τάξης

Modern Greek Beginners

Αυτός είναι ο αγιοταφίτης που περιθάλπει τους ασθενείς αδελφούς του. Έκλεισε τα μάτια του Μακαριστού ηγουμένου του Σαραντάριου.

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups

Playlist με τίτλο: Κώστας Κανούλας. Δημιουργήθηκε από georgina.levitikou στις 25 Ιανουαρίου 2016

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

«ΠΩΣ Ν ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ!!!» ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «ΗΤΕΧΝΗ ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ» ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΟΜΑΔΑ Γ (ΜΑΘΗΤΕΣ Γ ΤΑΞΗΣ)

Δύο ιστορίες που ρωτάνε

Κείμενα Κατανόησης Γραπτού Λόγου

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

Οι ανάγκες των συμπολιτών για ένα ζεστό πιάτο φαί απλώνονται σε όλο το φάσμα του πολεοδομικού συγκροτήματος.

Η καλύτερη στιγμή των Χριστουγεννιάτικων διακοπών

Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες

Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018

3 ο βραβείο ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗ. Βασιλεία Παπασταύρου. 1 ος Πανελλήνιος διαγωνισμός λογοτεχνικής έκφρασης για παιδιά ( )

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ: ΠΑΠΑΝΙΚΟΥ ΣΩΤΗΡΙΑ

17.Β. ΜΙΚΡΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΤΟ 4 - ΧΑΤΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΑΡΙΑ

Γυμνάσιο Αγ. Βαρβάρας Λεμεσού. Τίτλος Εργασίας: Έμαθα από τον παππού και τη

ΟΝΕΙΡΟ ΜΙΑΣ ΚΑΠΟΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ. ακριβώς το που.την μητέρα μου και τα αδέρφια μου, ήμουν πολύ μικρός για να τους

Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη

17 ο Δημοτικό Σχολείο Περιστερίου. Τάξη: Στ. Σχ. Έτος:

Αϊνστάιν. Η ζωή και το έργο του από τη γέννησή του έως το τέλος της ζωής του ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΒΑΚΑΛΗ-ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ. Εικόνες: Νίκος Μαρουλάκης

Μια φορά και ένα καιρό, σε μια μουντή και άχρωμη πόλη κάπου στο μέλλον, ζούσαν τρία γουρουνάκια με τον παππού τους. Ο Ανδρόγεως, το Θρασάκι και ο

Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius

Σαμποτάζ στα. Χριστούγεννα

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ. Έφη Και Ελένα

Τα παραμύθια της τάξης μας!

ΜΙΑ ΤΡΕΛΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΕ ΠΕΝΤΕ ΣΚΥΛΟΥΣ

Θέµατα Καγκουρό 2010 Επίπεδο: 1 (για µαθητές της Γ' και ' τάξης ηµοτικού)

Χριστούγεννα. Ελάτε να ζήσουμε τα. όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά

Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν

Μια μεγάλη γιορτή πλησιάζει

Δύο μικρά δεινοσαυράκια θέλουν να πάνε σχολείο μαζί με τα παιδάκια

Όνομα αρχείου: ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ Κατάλογος: C:\1 DATA\AA-SYLLOGOS\Κ Ε Ι Μ Ε Ν Α\ΚΕΙΜΕΝΑ WORD\ΠΑΤΣΑΣ Πρότυπο: C:\Users\Θεοφιλος

ΓΙΑΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

Ο ΓΑΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΩΣ. Διασκευή ενός κεφαλαίου του λογοτεχνικού βιβλίου. (Δημιουργική γραφή)

Δουλεύει, τοποθετώντας τούβλα το ένα πάνω στο άλλο.

Test Unit 1 Σύνολο: /20

Αυήγηση της Οσρανίας Καλύβα στην Ειρήνη Κατσαρού

Ένα παραμύθι φτιαγμένο από τα παιδιά της Δ, Ε και Στ τάξης του Ζ Δημοτικού Σχολείου Πάφου κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους με τη συγγραφέα Αμαλία

ΙΑ ΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

Αμερικανική Ακαδημία Λευκωσίας

Το σχολείο και το προαύλιο

Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά


«Ο Σάββας η κλώσσα και ο αετός»

Η λεοπάρδαλη, η νυχτερίδα ή η κουκουβάγια βλέπουν πιο καλά μέσα στο απόλυτο σκοτάδι;

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Γνωρίζω Δεν ξεχνώ Διεκδικώ

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε.

Η ζωή είναι αλλού. < <Ηλέκτρα>> Το διαδίκτυο είναι γλυκό. Προκαλεί όμως εθισμό. Γι αυτό πρέπει τα παιδιά. Να το χρησιμοποιούν σωστά

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α

Modern Greek Beginners

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ: Ταξίδι στον κόσμο των παραμυθιών μέσα από την εικονογράφηση και επεξεργασία (σελίδα-σελίδα) ενός βιβλίου

Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΒΛΑΧΟΚΕΡΑΣΙΑΣ

Γιώργος Κωστόγιαννης: Από την Καντρέβα στην Πάτρα κυνηγώντας το όνειρο...

Αγγελική Δαρλάση. Το παλιόπαιδο. Εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή

Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ, ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΩΝ ΜΥΡΜΙΔΟΝΩΝ

ΔΕΝ ΜιΛΗΣΑ ΠΟΤΕ, ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ, ΓιΑ ΕΚΕιΝΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑιΡι ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ. ΗΜΑΣΤΑΝ ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΟι ΚΟΝΤΑ 16 ΧΡΟΝιΑ.

Σακιδη Δανάη του Αλέξανδρου, 13 ετών

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΩΝ. Αλεξανδρος Δημήτρης

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

Transcript:

ΝΙΑΟΥΣΤΑ Ας θυμηθούμε Από το Τριώδι του Λάμνια έως το Τζαμί Η ΟΔΟΣ ΚΟΡΑΗ Γράφει η Λευκή Σαμαρά Η Οδός Κοραή αρχίζει νοτιοδυτικά της πλατείας του Δημαρχείου όπου ήταν παλαιό το αρχοντικό των Λογγαίων, με τα πολλά περίτεχνα κυκλυδωτά παράθυρα και την επιβλητική εξώπορτα (θλιβερό σύνολο σήμερα μιας πολυκατοικίας της εποχής του 60 και των αντιπαροχών της), και φθάνει μέχρι το Τζαμί στη θέση του ο ποίου κτίστηκε το Εργατικό Κέντρο. Οι παλιότεροι των σημερινών κατοίκων (εκατό περίπου χρονών) τη θυμούνται πάντα σαν Κοραή και ήταν από τους κεντρικότερους δρόμους της Νάουσας. Μια περιήγηση σ αυτό το δρόμο, από τις αρχές του αιώνα μέχρι τη δεκαετία του 60 αποτελεί το κείμενο που ακολουθεί. Η οδός Κοραή ένωνε το Δημαρχείο, τα Αλώνια, τα Γαλάκεια, την παλιά Ζαφειράκη, τα Καμένα με την Πουλιάνα μέσω της Παύλου Μελά. Οριο ήταν ο μεγάλος μύλος του Μυλωνά, που αν υπήρχε σήμερα, ο Ξενοκράτης θα τον περιελάμβανε στην προστασία των πολιτών από τον καύσωνα, αφού όποιος έμπαινε πούντιαζε από τα νερά της Αράπι- τσας που κινούσαν τις μυλόπετρες. Η κεντρική αρτηρία που οδηγεί προς τον Αγιο Νικόλαο, η Χριστοδούλου Λαναρά, ήταν μπαχτσέδες και μεταξουργεία των σπιτιών της Κοραή και της Ρήγα Φεραίου, και μετά, για πολλά χρόνια ένας χωματόδρομος κατηφορικός που επέτρεπε το χειμώνα την άνετη τσουλήθρα πάνω στο σκαμνί της νάνας, από το Τζαμί μέχρι τον Ηλία τον καραμελά. 28 Οι χειμώνες φάνταζαν βαρύτεροι ίσως λόγω των κρουσταλίδων από τις κεραμοσκεπές και των δρόμων, όπου δεν έφευγε γρήγορα το χιόνι λόγω της τέλειας ανυπαρξίας των αυτοκινήτων. Οι υπάρχοντες αραμπάδες και αραμπατζήδες

Ας θυμηθούμε ΝΙΑΟΥΣΤΑ δεν έβγαζαν τα άλογα με άσχημο καιρό από τον φόβο του γλιστρήματος και η συγκοινωνία ήταν ποδαράτη με γκαλε'τζες συνήθως, με γαλότσες, λιγότερο. Αξέχαστη θα μείνει εκείνη η γλίστρα από ένα μακάβριο μεν, ιλαρό δε επεισόδιο. Ηταν η εποχή που τους νεκρούς στις κηδείες τιμητικά τους κουβαλούσαν στον ώμο οι στενοί φίλοι και συγγενείς μέχρι τον Αγια Θανάση. Α πό τον συνοικισμό είχε ξεκινήσει για τη νεκρώσιμη ακολουθία στον Αγιο Μηνά η πομπή αφού ο Αγιος Δημήτριος έγινε πολύ αργότερα ενορία. Φλεβάρης τσουχτερός μετά της Παπαντής, και ο δρόμος γυαλί. Με πολύ κόπο η συνοδεία έφτασε στο Τζαμί αλλά στην κατηφόρα του τζαντέ όπως ονόμαζαν τη Χριστοδούλου Λαναρά, γλίστρησαν οι κουβαλητές, τους ξέφυγε το κουτί και πιάσανε τον πεθαμένο στο περίπτερο του καραμελά, γωνία Λαναρά - Χατζηγρηγιριάδη, μέσα στα γέλια των μικρών που έκαναν χάζι βαστώντας την τσιμπίδα στο χέρι για να είναι σιδερένια και το κλάμα των συγγενών. Αγέρωχη, και κυρία της... κατασιάσεω ς φ ά νταζε με το καλοστρωμένο καλντερίμι της, προνόμιο μόνον των κεντρικιον δρόμων της Νάουσας, η οδός Κοραή. Τα χαράματα γύρω στις πεντέμισι ρουπουτούσαν οι γκαλέτσες επάνω στις πέτρες, των εργατών και εργατριών των εργοστασίων Λαναρά, που πήγαιναν να πιάσουν δουλειά και μετά το μεσημέρι, εκτός από το πολύβουο πλήθος που σχολνούσε, με γέλια και πειράγματα, ήταν γεμάτα και τα παράθυρα των σπιτιών από ντουνιά που έκανε χάζι, υποψήφιους γαμπρούς που διάλεγαν τη νύφη και μέλλουσες π εθερές που θα παζάρευαν την προίκα. Το Τριώδι του Αάμνια Στο τριώδι του Λάμια, που χώριζε τον δρόμο για τα Καμένα και το Τζαμί, στην αρχή του, ήταν το υφασματοπωλείο του Παπλιούγκα.. Μ αγαζί ονομαστό για τα μετάξια για τα φουστάνια και τον χασέ για τα εσιόρουχα, της προίκας. Μάλιστα τόση ήτανη δεξιοτεχνίατου Παπλιούγκα στο σκίσιμο του χασέ, που έμεινε σαν απόλυτο δείγ- Η Ν οίίσκα Μ υλωνά μετις φίλες της στον καταράκτη του μίϊλου μα τελειότητας η φράση Μαρή τον κόβει, σαν τον Παπλιούγκα τονν χασέ... Μιλάμε φυσικά για το παλιό κατάστημα των Λαμνίδηδων, που έκλεισε, δυστυχώς, και από τη νεότερη θέση του, δίδοντας και αυτό με τον τρόπο του, ένα πλήγμα στη ναουσαίικη οικονομία, αφού η ποιότητα και ο επαγγελματισμός του εγγονού Γρηγόρη Λαμνίδη ήταν τέτοιος που ακόμη και οι Βεριώτησες ψώνιζαν τα καλά τους από αυτό το μαγαζί. Οι Ναουσαίες λέγανε στου Λάμια το σταυροδρόμι στουν Παπλιούγκα, ένα παράνομα που κόλλησαν στους Λαμνίδηδες, πως λέει ο Γρηγόρης Λαμνίδης, μετά τη βύθιση ενός πλοίου που μετέφερε μετάξια και κεντίδια για λογαριασμό τους. Μπλιοιτγκαέφκιασιν τον παπόρι. Μπλιούγκα - Μ πλιούγκα έμεινε το Παπλιούγκα Ποιο πάνα) ανεβαίνοντας αριστερά ο μύλος του Μάντσιου και το μπακάλικο του Σαράφη δεξιά άλλο υφασματάδικο, επίσης ονομαστό, του Νάστα. (Μυσιρλή) με περισσότερη ειδίκευση στις χρυσοκλωστές για τα λιμπαντιά και τις τραχηλιές. Στη μέση και των δύο μαγαζιών το σπίτι μιας περίφημης μοδίστρας της Γραμματι- 29

ΝΙΑΟΥΣΤΑ Ας θυμηθούμε Και τότε πήγαιναν σχολείο. Τ α αγόρια στο Χατζηκουρκοΰτειο... 30 κής του Βογιατζή. Διότι η οδός Κοραή είχε την τιμή να κατοικείται από τις δύο περιφημότερες μοδίστρες της Νάουσας. Της κυρίας Γραμματικής και της Μαρίκας της Σίνου. Αυτές οι δύο μοδίστρες και το ραφτάδικο της Ιερουσαλήμ και της Γάτινας στη γωνία της Παύλου Μελά και της Υπαπαντής, κάτω από το σπίτι του Μιχαήλου (Ξανθίδη) είχαν διαδεχτεί την ονομαστή τη Μίτσα τη Σιουγγαρού. Η Κυρία Γραμματική. Ονομα - σήμα κατατεθέν εποιήθει παρά.." όπως θα λέγαμε σήμερα. Ψιλή, ευθυτενής, ήρεμη, με ένα γλυκό χαμόγελο, ήξερε πάντα να προτείνει το σιοστό για την κάθε πελάτισσα της και να δημιουργεί στο σώμα της. Η κάθε πελάτισσα ήταν μοναδική για την Κυρία Γραμματική Βογιατζή. Εργα τέχνης έβγαζαν αυτά τα πολύτιμα χέρια και η ετικέτα τους εμφανέστατη. Λυτό είναι ράψιμο η της Σίνου ή της κυρίας Γραμματικής. Ονμιλούν τα ρούχα τους. Αριστερά της ανηφόρας, όπου φωλιάζει και σήμερα, ξανοίγονταν ο φούρνος του Παπή, σχολείο για τους μαθητευόμενους φουρνάρηδες με ποιο καλό μαθητή τον Θύμνιο τον Βλάχο, πατέρα του σημερινού δημάρχου Δημήτρη Βλάχου. Δουλευταράς και ευπροσήγορος, ο Θύμνιος που ή ταν και νονός μου (γι αυτό πάντα φρόντιζα να περνώ να πάρω στο τζάμπα το σιμίθι μου..) πολύ γρήγορα άνοιξε δικό του αρτοποιείο, στου Φασούλα το σπίτι, στο στενό για την Αγια - Μηνά μαζί με τον αδελφό του. Μάλιστα λειτούργησαν και το πρώτο υποτυπώδες Κ έτεριν μοιράζοντας παραγγελίες για ψωμί με ένα καρότσι στα σπίτια που μπορούσαν να πληρώνουν κάπου - κάπου για Λατίνουν" (άσπρο ψωμί από αλεύρι ΑΛΛΑΤΙΝΗ). Ετσι με την πολύ κατανάλωση μπορούσε και να βοηθήσει ενεργότερα και με πιό μεγάλη οικονομική άνεση το Κόμμα (Ενα είναι το κόμμα). Αφού όπως θυμάται η μάνα μου και το πουκάμισο που του δώρισα όταν με στεφάνωσε το... πήρε το κόμα (Τότε τα κόμματα τα συντηρούσαν οι ιδεολόγοι που έτρωγαν και το ξύλο των Αρχιύν αγόγγυστα...) Δίπλα από του Παπή το φούρνο το σπίτι του Κούλη, που ευτυχώς παραμένει πανέμορφο ακόμα σε πείσμα της κακόγουστης προόδου" και απέναντι τα Δουδαίικα, (ετοιμόρροπα σήμερα, να θυμίζουν παλαιές δόξες) και του Γκούντα στο

Ας θυμηθούμε ΝΙΛΟΥΣΤΑ...και τα κορίτσια στο παρθεναγω γείο. σκοτεινό στενό που οδηγούσε στο Γαλάκεια. Μ παξέδες, δρομάκια και ποτάμια που περνούσαν μέσα από τα σπίτια και ένωναν τις πόρτες με γεφυρούδια ήταν ο κλιματισμός του καλοκαιριού. Εμπαινε η ψάθινη καρέκλα στο νερό και γίνονταν εκεί από κεντίδια μέχρι μπαλώματα με σιακάδες και τραγούδια. Γιατί ο κόσμος τότε τραγουδούσε πολύ παρ' όλην τη φτώχεια του. Κλειστό το σπίτι της Τζιουτζώινας γιατί κάθονταν όλο στην πόρτα να μαθαίνει τα νέα και να βλέπει ποιοι μπαινόβγαιναν απέναντι στους Ταμπάρηδες γωνία Κοραή και Δεληδήμου, που οδηγούσε στον στραβό τον πλάτανο. Ο ι Ταμπάρηδες, ονομαστοί στο ανδρικό κυρίως ντύσιμο, θεωρούνταν και ήταν από τους πιο καλοντυμένους και ωραίους άνδρες της πόλης. Το γωνιακό σπίτι τους το είχαν αγοράσει από τον Τούρκο Σιαμαντί εφέντη, πολύ πριν την α νταλλαγή των πληθυσμών. Επάνω ήταν η κατοικία τους και από κάτω όλο μαγαζί με εκλεκτά υφάσματα και ραφείο. Κολλητά. του Παπαβασίλη και απέναντι του Λάτση με την τεράστια αυλή και τον φούρνο του Μίσια του γαμπρού τους, από την κόρη τους την Ελένη (σήμερα τα ξεκόλλησε η οδός Μυσιρλή). Δίπλα του Τσικιτίκου και τα Αδαμιχαίικα. Το καλύτερο αρχοντικό της Κοραή το αγόρασε ο Βασίλης ο Δημουλιός (Καρανάτσιος) που διέλυσε τον δεκαοχτάχρονο (!) αρραβοίνα του για να παντρευτεί το λουλούδι του μαχαλά, τη δεκαεπτάχρονη Τίνκα (Αικατερίνη) του Πασβάτη. Το σπίτι του Δημολιό, που υπάρχει και σήμέρα στη δεξιά μεριά πριν το γωνιακό Κοραή και Καραμήτσου ε ίχε ε ίσοδο στην Κοραή και τελε ίωνε στην πρώτη πάροδο της Καραμήτσου. Ηταν το ιδανικό σπίτι της γειτονιάς για να παίζουν κρυφτό τα πιτσιρίκια. Οι αχανείς αυλές του με τα πολλά κελάρια το έκαναν την πιό καλή κρυψώνα. Συνέχεια Κοραή και Καραμήτσου το παλαιό κοινοτικό δασαρχείο που έμενε ο παππούς μου Γιάγκος Ρουβέτης και η μάνα μου Ζωή θυμάται την ημέρα που ήρθε το Ελληνικό και την ανέβασαν από τον αμπατζιά να υψώσει την ελληνική σημαία. Ο παππούς είχε από κάτω και το υποδηματοποιείο του (όπου η μάνα μου γνώρισε και 31

ΝΙΛΟΥΣΤΑ Ας θυμηθούμε Η Γραμματική Βογιατζή στο μπαλκόνι του σπιτιού της με τις μαθήτριες της ερωτεύτηκα τον νεαρό κάλφα, τον γιο της Τζήμηνας από την Αγιαπαρασκευή τον Μήτοο τον Αγοραστό). Δίπλα δύο νεοκλασικά των αμερικανών της γειτονιάς, του Αντώνη του Βλάχου και του Μανοίλη του Ρούσου, που βάλανε όλο των κόπο τους της ξενιτιάς να φτιάξουν ουραία σπίτια στη Νάουσα και να πάρουν από ένα ακίνητο ιττη Θεσσαλονίκη. Σε αυτό το σπίτι του Αντώνη του Βλάχου η νάνα η Μίτσα και ο νόνης ο Τζιώτζης δε'χτηκαν νύφη τη Μαίρη του Λυσίμαχου εγγονή του Λόγγου. Τη γελαστή, την όλο τραγούδι και κε'φι θεία Μ αίρη. Απε'ναντι, άλλο, πάλι του Παπαβασίλη (Μυλωνά) που από κάτω στέγαζε το μπακάλικο του μπάρμπα Σταύρη του Μερτζάνη με τη γυρτή χαμηλή ξύλινη πόρτα και τα μεγάλα κουπέγκιαπου σφάλιζαν βαριά το βράδυ με τις αμπάρες σημειώνοντας και το τέλος της με'ρας... Το μπακάλικο του μικρασιάτη Σταύρου Μερτζάνη, που έσπαγε τις μύτες με τη θεσπέσια μυρωδιά της ρέγκας και του μπακαλιάρου, της παστής σαρδέλας, της ελιάς. Μια φιλίτσα ψωμί μια ελιά. Μισή για το άλειμμα της φιλίτσας, μισή να φαγω θεί σαν εξαιρετική πολυτέλεια μετά. Πάνω στο γραφείο με τα λαδόχαρτα ένα τεφτέρι δια την εξυπηρέτηση των πελατών, που συχνά το κοίταζε ο μπάρμπα - Σταύρης κάτω από τα γυαλιά του. κουνιόντας περίλυπα το κεφάλι. Γι αυτό και ο μαχαλάς των λάτρευε... Κολλητά του Καλές Μεμέτ το σπίτι, που το πήρε η Σμαρώ με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 22. Η Σμαρώ, μια πανέμορφη Μικρασιάτισσα, με κατάλευκο δέρμα και τα μακριά της μαλλιά πάντα καλομαζεμένα, έμοιαζε με οπτασία στα παιδικά μας μάτια, όπως στεκόταν στητή στο παράθυρο. Σε αυτό το σπίτι η νύφη της Σμαρώς από τον γιο της Χρήστο η Μαρίκα η Σίνου έραβε την υψηλή κοινωνία της Νάουσας. Η Γραμματική Βογιατζή διδάσκοντας το ράψιμο... Μεγάλο χάζι είχε η γειτονιά και τροφή για κουσκουσαριό, βιγκλόντας ποια μπαίνει ποια βγαίνει από τη Μαρίκα. Οπαδός των μεγάλιον οίκων μόδας. Ντιόρ, Σανέλ, δεν δίσταζε να σου προτείνει και το αντίστοιχο ύφασμα. Ομως το αποτέλεσμα ήταν και είναι εκπληκτικό, για 32

Ας θυμηθούμε ΝΙΛΟΥΣΤΑ τί η Μ αρίκα καί σήμερα ακόμα, κάποιο κομμάτι μιας πολύ τιτίζας που δεν ικανοποιείται από τη μαζική παραγωγή θα το ράψει είναι αδύνατον να σταματήσω τελείως το ράψιμο" παραδέχεται. Γωνιακό πρώτη πάροδος της Κοραή, το σπίτι του Μ πάρμπα Ντώνη του Ντούλη του καλλιτέχνη όλης της περιοχής. Στο μισό πίσω μέρος του τεράστιου σπιτιού του, που δεν έχει αλλάξει πολύ και σήμερα, ήταν το εργαστήριό του. Με τον μεγάλο τροχότουκαιτα άξια χέρια του, έπιανε το χώμα και έφκιανιν ανθρώπους. Τι τσουκάλια για αρμιά, τι σιόλια, τι στάμνες με κόκορα στο στόμιο να τρέχειτο νερό, τι μισούρια, τι νταβάδες... Ενα πληρέστατο εργαστήριο πηλού με το φούρνο του για το γυάλισμα διέθετε ο Μπάρμπα Ντώνης. Και στο μπαλκόνι η γιαγιά η Ρίνκα να καμαριόνει. Αστραφταν οι τραχηλιές της, βάλσαμο ο καλός της λόγος για όλους. ΓΡ αυτό ο Θεός την πήρε μαζί με το Χριστό. Μεγάλη Παρασκευή έκανε το τελευταίο της ταξίδι... Λ α μπάδες αναμμένες στον λόγο της ο γιος της Φίλιπας με τη γυναίκα του τη Λισαβούδα.. Πρώτη στο ίδιασμα για τον αργαλειό η Ουσλανχίτινα, δίπλα από του Ντούλη, στην πάροδο. Τα αντιά κάτω από τη μασχάλη και στο σπίτι της, όλες οι ναουσαίες που ήθελαν να υφάνουν και να ιδιάσουν (να περάσουν μέσα από τα χτένια το στημόνι). Ο γιος της ο Αντώνης ακόμα κρατάει στην αυλή τα καρφιά που ιδίαζαν. Στο τέρμα του αδιεξόδου οι Ατσηδες και η οικογένεια Καρανάσιου με τα τρία ωραιότερα κορίτσια της γειτονιάς. Οι Μπιτουλιάνινες ύφαιναν στο ανώγι κοντά στο παράθυρο, τραγουδώντας με τη Χάιδιυ να ξεχωρίζει από ομορφιά και δίπλα το σπίτι του Κωσταντό του Μ πίσκα (Δέλιου) του κεχαγιά. Μεγάλο τόλμημα του Κωνσταντό, μετά τον θάνατο της γυναίκας του της Μίτσας να παντρευτεί πρόσφυγα... Ομως η Κατερίνα η Φωτεινή, ο Χαριλάκης, ο Σταυρής, ο Αλκιβιάδης ήθελαν φροντίδα, που πρόθυμα ανέλαβε να προσφέρει η ποντία Σεβαστή. Κάνοντάς τα επτά, μαζί με τα δύο ορφανά της. και μ ετά οκτώ με τη γέννηση του Μωυσή, δούλεψε σκληρά στα γάλατα, τα τυριά και τα γιαούρτια και τα καλοπάντρεψε. Οι τέσσερις νύφες της, η Μαριγούλου, η Σοφία, η Α νεβαίνοντα ς για το Τζαμί. Α ριστερά το σπίτι του Κουλή, δεξιά τα Δουδαϊικα.

Μ Λ Ο ΥΣ ΤΑ ρε ο μπάρμπα Ν(όντας ο κοσμογυρισμένος α πό την Αμέρικα. Η οικογένεια Οσλιανι'τη σε χαρές. Ο οδός Κοραή στις αρχε'ς του αιοόνα κατοικούνταν από νοικοκυραίους, Τούρκους κυρίως, που ζούσαν πολύ αγαπημένοι με τους ντόπιους και γι αυτό εκεί ήταν το Τζαμί τους, το σχολε ίο τους και τα μνή ματα τα τούρκικα απέναντι ακριβώς από του Τέμα και δίπλα στου Τζιούλη (Τόσιου). 34 Λυμπιάδα και η Βαγγελίτσα έλεγαν το μητέρα μέσα από την ψυχή τους. Ενα μπαχτσέ και μια αυλή η γιαγιά η Σεβαστή με το σπίτι του Κοότα του Λάζου που νοίκιασε η μάνα μου νιόπαντρη, και γι αυτό έκοψε και τις βελουδένιες ρόμπες της και τις έκανε κοντές για να τις φορέσει. Σε σπίτι με νοίκι όεν φάνταζαν.. λέει Απέναντι αριστερά πάλι ανεβαίνοντας, του Γρέζιου το σπίτι, με τη Βασιλική νεότατη χήρα να μεγαλοόνει με περισσή νοικοκυροσύνη τα τρία ορφανά της, το σπίτι της χαμογελαστής και φιλότιμης Φωτούλας, της θείας Δέσποινας του Τζιούλη και απέναντι ο μπάκακας του Τέμα Ενα καφενείο με φυσικές ομπρέλες από δέντρα και κληματαριές, με έναν τεράστιο μπάκακα, έναν σημερινό κουλοχέρη που καταβρόχθιζε τις δεκάρες μικρών και μεγάλων στο βωμό της τύχης. Μια ιδέα που έφε Στη σημερινή θέση του Εργατικού Κέντρου ήταν το Τζαμί, τα μνήματα του χότζια και το τουρκικό σχολείο όπου αργότερα οι Γάλλοι λειτουργούσαν τα μάγε ιρεία τους. Πολύ καφέ έπιναν και όταν έφυγαν γιομοναάμι σακιά, όλος ο μαχαλάς από τον καφέ τους θυμάμαι η μάνα μου. Οταν έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών, το Η Λ ισαβοιίδα. η Σοφία, η Αντωνία, η Βασιλική και η Φ ωτουλα με το παιδομάνι τους

Ας θυμηθούμε Ν ΙΑ Ο Π Τ Α ζάκη και σύριζα από το ποτάμι και το σπίτι της Ανατολής έφτανε ως του Καραμπινέση και από τα μπαξέδια στου Λόγγου. Χωρίς αυτοκίνητα, με λίγους αραμπάδες και μια φιλίτσα ψωμί πασπαλισμένο με ζάχαρη και καφέ, πήγαιναν οι μπόμπιρες ψόφιοι για ύ πνο και κατευχαριστημένοι από παιχνίδι. τούρκικο σχολείο το πήρε για κατοικία ο Μηλόπουλος ο γιατρός, το τζαμί κατεδαφίστηκε και τα μνήματα μεταφε'ρθηκαν στην Κουλά κοντά στην Ανθηνά τη Γιοβάνινα. Από κάτω από τις μπιστηρές (μεγάλα ανοίγματα στις πέτρες σαν σπηλιές) έκατσαν οι παλιολαδήτες και στο ύψωμα χτίστηκαν τα προσφυγικά. Τότε οι ελάχιστες τούρκικες οικογένειες που είχαν μείνει, έκαναν ξανά, άλλο νεκροταφείο κάτω από την Κουλά προς τον Αη-Λια. Σιγά - σιγά το τζαμί γέμισε πρόσφυγες κυρίως Κωνσταντινοπολίτες Απε την Πόλη" όπως μας έλεγε η θεία Σαλώμη του Μπουνόβα. Α πογευματινό συσσίτιο" δενυπήρχε. Οποιος γύρεβε το απόγιομα να φάει δα γένονταν η μάνα του... αγελάδα. Η οδός Κοραή πολυπολιτισμική και ανοιχτόκαρδη, ακόμα και σήμερα μπορεί και διατηρεί κάτι από τη ζεστασιά της Νάουσας των αρχών του 20ου αιώνα. Ευχαριστώ για τη βοήθεια που μουπρόσφερανγιατη σύνταξη του κείμενου τον κ. Γρήγορή Λαμνΐδη. Αργύριό Βογιατζή, Δελιο Κων/νο, Οσλιανίτη Αντιόνη. Ντούλη Αντιόνη, Κων/νο Μερτζάνη, Νούσκα Μυλωνά, Μαρίκα Σίνου και τη μητε'ρα μου Ζωή Αγοραστού - Ρουβέτη Και τι δεν έμαθαν οι ντόπιες από αυτές: Κοφτά αγγλέ., νταντέλες με τη βελόνα μιτζίκι νταντέλες δετές και μια καινούρια μαγειρική. Ο λος ο μαχαλάς από την αρχή της Κοραή μέχρι το τζαμί έγινε με ντόπιους και προσφυγόπουλα ένα μεγάλο παιδομάνι, που άρχιζε τις τρέλες του από το σπίτι της όμορφης Π αναγιώτας του Ζαϊφκα συνέχιζε στα κούτσουρα του Κα- Το σπίτι του μπαρμπα-κωσταντό του Μπίσκα (Δέλιος) 35