ΚΑΠΟΙΟΣ "ΕΥΣΕΒΗΣ" ΚΑΙ Ο ΖΑΚΧΑΙΟΣ: Δύο πλούσιοι, δύο διαφορετικές επιλογές ζωής

ΚΑΠΟΙΟΣ "ΕΥΣΕΒΗΣ" ΚΑΙ Ο ΖΑΚΧΑΙΟΣ: Δύο πλούσιοι, δύο διαφορετικές επιλογές ζωής

α Μκ 10,17 Ο Ιησούς ήταν έτοιμος να φύγει, όταν έτρεξε κάποιος, έπεσε στα γόνατά του και τον ρώτησε: "Αγαθέ Διδάσκαλε, τι να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή;" 18 Κι ο Ιησούς του είπε: "Γιατί με αποκαλείς αγαθόν; Κανένας δεν είναι αγαθός, παρά μόνον ένας, ο Θεός. 19 Τις εντολές τις ξέρεις: Μη μοιχεύσεις, μη σκοτώσεις, μην κλέψεις, μη ψευδομαρτυρήσεις, μη στερήσεις από κάποιον ό,τι του ανήκει, τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου ". (Έξοδος 20, 12-16) 20 Εκείνος αποκρίθηκε: "Διδάσκαλε, όλα αυτά τα τηρώ 1 από τα νιάτα μου. Μτ 19, 20... σε τι υστερώ ακόμα;" Μκ 10, 21 Ο Ιησούς τότε τον κοίταξε γεμάτος αγάπη και είπε: "Ένα πράγμα σου λείπει: Αν θέλεις να είσαι τέλειος, πήγαινε, πούλησε τα υπάρχοντά σου και δώσε τα χρήματα στους φτωχούς. Έτσι θα έχεις θησαυρό κοντά στον Θεό και έλα να με ακολουθήσεις σηκώνοντας τον σταυρό σου". 22 Αλλά εκείνος, μόλις άκουσε αυτά τα λόγια, έγινε σκυθρωπός και έφυγε λυπημένος, γιατί είχε μεγάλη περιουσία 2. 23 Ο Ιησούς έστρεψε ολόγυρα τη ματιά του και είπε στους μαθητές του: "Πολύ δύσκολα αυτοί που έχουν τα χρήματα θα μπουν στη Βασιλεία του Θεού". 24 Οι μαθητές ταράχτηκαν από τα λόγια του. Ο Ιησούς όμως τους είπε ακόμη: "Παιδιά μου, είναι πολύ δύσκολο να μπουν στη Βασιλεία του Θεού όσοι έχουν στηρίξει τις ελπίδες τους στα χρήματα. 25 Πιο εύκολο είναι να περάσει καμήλα από τη βελονότρυπα 3, παρά να μπει πλούσιος στη Βασιλεία του Θεού". 26 Οι μαθητές ένιωσαν ακόμη πιο μεγάλη κατάπληξη κι έλεγαν μεταξύ τους: "Τότε ποιος μπορεί να σωθεί;" 27 Ο Ιησούς τους κοίταξε και τους είπε: "Για τους ανθρώπους αυτό είναι αδύνατο, όχι όμως και για τον Θεό γιατί όλα είναι δυνατά για τον Θεό ".

Ἔ τ ι ἕ ν σ ο ι λ ε ί π ε ι

Ο πλούσιος νέος Δεν ήλθε κοντά στον Χριστό με πονηρή διάθεση, αλλά με ασθενική, επιθυμεί μεν την αιώνια ζωή, αλλά κατέχεται από το πάθος της φιλαργυρίας. Χάνει την αιώνια βασιλεία όχι για κάποια παράβαση του νόμου, αλλά γιατί παρέλειψε να ενεργήσει και θετικά το αγαθό. Δεν είχε βλάψει σε κάτι τον πλησίον, αλλά και δεν υπήρξε ευεργετικός γι αυτόν. Ενώ καταρχήν φαίνεται πρόθυμος να συμμορφωθεί προς τις οδηγίες του Χριστού, όταν ετέθη ζήτημα προτιμήσεως μεταξύ του να συνδεθεί με τον Χριστό ή να μείνει προσκολλημένος στα πλούτη του, φεύγει κατηφής, κατσουφιασμένος, δείχνοντας πως προτιμάει τον χρυσό κι όχι τον Χριστό.

«Ἀκούσας δὲ ὁ νεανίσκος τὸν λόγον ἀπῆλθε λυπούμενος ἦν γὰρ ἔχων κτήματα πολλά».

Δεν είπε ο Χριστός ότι οι πλούσιοι αδυνατούν να εισέλθουν εις την Βασιλείαν του Θεού, αλλ ότι δύσκολα μπορούν να το επιτύχουν. «Εὐκοπώτερόν ἐστι κάμηλον διὰ τρυμαλιᾶς ῥαφίδος εἰσελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν» (Μάρκ. ι 25).

β' Λκ 19, 1 Ο Ιησούς μπήκε στην Ιεριχώ 4 και περνούσε μέσα από την πόλη. 2 Εκεί υπήρχε κάποιος, που το όνομά του ήταν Ζακχαίος. Ήταν αρχιτελώνης και πλούσιος. 3 Προσπαθούσε να δει ποιος είναι ο Ιησούς, δεν μπορούσε όμως εξαιτίας του πλήθους και γιατί ήταν μικρόσωμος. 4 Έτρεξε λοιπόν μπροστά πριν από το πλήθος κι ανέβηκε σε ένα δέντρο για να τον δει, γιατί θα περνούσε από κει. 5 Όταν έφτασε ο Ιησούς στο σημείο εκείνο, κοίταξε προς τα πάνω, τον είδε και του είπε: "Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα, γιατί σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου ". 6 Εκείνος κατέβηκε γρήγορα και τον υποδέχτηκε με χαρά. 7 Όλοι όσοι τα είδαν αυτά διαμαρτύρονταν και έλεγαν ότι πήγε να μείνει στο σπίτι ενός αμαρτωλού. 8 Σηκώθηκε ο Ζακχαίος και είπε στον Κύριο: "Κύριε, υπόσχομαι να δώσω 5 τα μισά από τα υπάρχοντά μου στους φτωχούς και να ανταποδώσω στο τετραπλάσιο όσα πήρα με απάτη". 9 Ο Ιησούς, απευθυνόμενος σ' αυτόν, είπε: "Σήμερα αυτή η οικογένεια σώθηκε 6 γιατί και αυτός ο τελώνης είναι απόγονος του Αβραάμ. 10 Αυτός που σας μιλάει ήρθε για να αναζητήσει και να σώσει αυτούς που έχουν χάσει τον δρόμο τους".

Ο αρχιτελώνης Ζακχαίος Κατείχε μεγάλη θέση, είχε πολλές γνωριμίες. Απέκτησε χρήματα πολλά. Πλούτισε με αρπαγές, αδικίες και εκβιασμούς. Ζούσε με πολλή άνεση και πολυτέλεια. Οι σχέσεις του με τους ανθρώπους ήταν υποκριτικές. Οι άλλοι τον μισούσαν, αλλά και τον φοβούνταν. Είχε το χειρότερο όνομα στην κοινωνία της Ιεριχούς και στη γύρω περιοχή. Σωστός τύραννος, έκανε τα πάντα για να επιτύχει τον σκοπό του, αυτό που τον συνέφερε, αδιαφορώντας για τούς άλλους. Αυτός ο άνθρωπος με τη μεγάλη περιουσία, με του κόσμου τα υλικά αγαθά δεν είχε ευτυχία. Δεν ήταν ευχαριστημένος από τη ζωή του. Δεν μπορούσε να βρει ησυχία, να αναπαυθεί. Μέσα του πάλευε με τη συνείδησή του. Τον ήλεγχε δριμύτατα, γιατί όλα τα κατείχε παράνομα. Υπέβαλλε τούς άλλους σε μαρτύρια, αλλά βασανιζόταν και ο ίδιος. Δεν έμενε ικανοποιημένος με τον τρόπο της ζωής του. Ζητούσε κάτι καλύτερο. Ζητούσε κάτι που θα τον απελευθέρωνε από τις ενοχές των αδικιών, από το μαστίγωμα της συνειδήσεως. Η συνείδηση ζει και υπάρχει ακόμη και στους πιο στυγνούς εγκληματίες, γιατί είναι η φωνή του Θεού. Έτσι δεν άντεχε άλλο το κλίμα αυτό που τον έπνιγε και τον καταπίεζε. ἐζήτει ἰδεῖν τὸν Ἰησοῦν τίς ἐστι. σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο.

Ο Ζακχαίος ξάφνιασε τους συμπολίτες του. Φέρθηκε στ αλήθεια πολύ παράξενα Δεν τον νοιάζει τι θα πουν οι άλλοι.

«Ζακχαίε, σπεύσας κατάβηθι» (Λουκ. 19 5)

«Διεγόγγυζον. Παρά ἁμαρτωλῷ ἀνδρί εἰσῆλθε καταλῦσαι»! Ο Ιησούς στο σπίτι του Ζακχαίου, του Sieger Koder (Κέντερ)

6. Η άγνωστη συνέχεια για τον άγιο Ζακχαίο: Κατά την παράδοση, ακολούθησε τον απόστολο Πέτρο. Αυτός τον χειροτόνησε επίσκοπο στην Καισάρεια Φιλίππου (ΒΑ της λίμνης Γενησαρέτ βλ. χάρτη). Μετά τον θάνατό του οι χριστιανοί τον τίμησαν ως απόστολο και άγιο. Η μνήμη του τιμάται στις 20 Απριλίου.

Επεξεργασία 1. Με βάση τις πληροφορίες που μας δίνουν τα ευαγγελικά κείμενα, φανταστείτε και περιγράψτε τη ζωή των δύο πλουσίων. Άνεση οικονομική ευζωία (καλοπέραση) πολυτέλειες (σε στέγη, επίπλωση, στολισμό, πολύτιμα κοσμήματα, ρουχισμό, ένδυση), κοινωνικές σχέσεις και επιδείξεις, τιμές κοινωνικό γόητρο ταξίδια κ.ά. Το ενδιαφέρον και η επιθυμία να συναντήσουν τον Ιησού μαρτυρούν ότι και οι δύο δεν ήταν ευχαριστημένοι: θρησκευτικά ο ένας, κοινωνικά και προσωπικά ο άλλος (βλ. για τους τελώνες μάθ. 14, Ερμ. 1).

2. Με ποιες σκέψεις και ποια συναισθήματα πλησίασε ο καθένας τους τον Ιησού; Ο πλούσιος νέος πλησιάζει το Χριστό με σεβασμό, γνήσιο ενδιαφέρον, ειλικρίνεια, ζήλο και προσδοκίες. Έχει όμως έλλειψη αυτογνωσίας. Τηρεί εξωτερικά τις εντολές. Η καρδιά του είχε μείνει ασυγκίνητη από την αγάπη, που πρέπει ο άνθρωπος να δείχνει στο Θεό και τους άλλους ανθρώπους. Ήταν διατεθειμένος να κάνει τα πάντα, εκτός του να αποδεσμευθεί από τα πλούτη του, αφού τα θεωρούσε εύνοια του Θεού και ευλογία. Ο Ζακχαίος με δισταγμό, συγκινητική ταπείνωση, ενδόμυχη ελπίδα, ανοιχτότητα. Γνωρίζει ότι είναι πρόσωπο μισητό. Έκανε ένα επάγγελμα συνυφασμένο με την αδικία και την αμαρτία. Αδιαφορεί για τα απαξιωτικά και μειωτικά σχόλια των ανθρώπων. Φαίνεται, όμως, ότι η διαφθορά δεν τον είχε καταβάλει ολοκληρωτικά. Στο πρόσωπο του Χριστού είδε την ελπίδα της εξιλέωσης και της έμπρακτης μετάνοιας. Διψούσε τόσο για την προσωπική του σωτηρία όσο και για την σωτηρία ολόκληρης της οικογένειάς του.

3. Με ποιον τρόπο ο Ιησούς ανταποκρίθηκε στις αναζητήσεις και τις προσδοκίες του καθένα; Ο Ιησούς συμπάθησε τον «ευσεβή» νέο, "τον κοίταξε γεμάτος αγάπη". Τον τίμησε πολύ. Δεν τον πίεσε. Του έδειξε τον αλλιώτικο δρόμο μοναχά. Σεβάστηκε την ελευθερία του. Δεν είπε τίποτα απαξιωτικό σε βάρος του. Ο Ιησούς δεν συνέστησε στον Ζακχαίο τι να κάνει. Αυτός μόνος του, αυθόρμητα δηλώνει τι θα πράξει. Απελευθερωμένος ξεκινά τη νέα του ζωή αποφασιστικά και έμπρακτα. Η αλλαγή του είναι ριζική. Δεν είναι πια μόνος. Ο Ιησούς εκφράζει τη χαρά του. Στο σπίτι του Ζακχαίου "σωτηρία γέγονε" (Λκ 19, 9): μεταβολή, άφεση, ελευθερία, αγάπη, νέο ξεκίνημα ζωής, υιότητα. Κέρδισε ασυλλήπτως περισσότερα από όσα είχε χάσει.

4. Ποια κατάληξη είχε για τον «ευσεβή» πλούσιο και ποια για το Ζακχαίο η συνάντησή τους με τον Ιησού; Ποια θέση πήρε ο πρώτος και ποια ο δεύτερος απέναντι στην μεγάλη περιουσία που είχαν; Το κάλεσμα του Χριστού τον απογυμνώνει, αποκαλύπτει ότι η καρδιά του είναι προσκολλημένη στα υλικά αγαθά. Δεν τόλμησε να ανταποκριθεί στην πρόκληση και έτσι έχασε την ευκαιρία της ζωής του. Ο Ζακχαίος, ανταποκρίνεται με χαρά στην πρόσκληση του Χριστού. Ο Χριστός του ζήτησε φιλοξενία και κείνος του πρόσφερε τα πάντα. Η πίστη του αποδεικνύεται φανερή και έμπρακτη με τη μετάνοια. Ο Ζακχαίος σώζεται, γιατί συμφιλιώνεται έμπρακτα με τους ανθρώπους και το Θεό.

5. Μπορείτε τώρα να εξηγήσετε τα λόγια του Χριστού στον στίχο Μκ 10, 24; : "Παιδιά μου, είναι πολύ δύσκολο να μπουν στη Βασιλεία του Θεού όσοι έχουν στηρίξει τις ελπίδες τους στα χρήματα ". Ο πλούτος παρέχει δύναμη και εξουσία που ενδέχεται να αποβούν σε βάρος πολλών (εκμετάλλευση, αυθαιρεσίες). Μπορεί να δημιουργήσει δουλική εξάρτηση για την απόκτηση και διάθεσή του. Να αλλοτριώσει τον άνθρωπο από πολλά (ανθρωπιά, ευαισθησία, σεβασμό των άλλων). Να οδηγήσει σε πνευματικό μαρασμό και αδιαφορία για κοινωνικά και πνευματικά ζητήματα και θέματα (σε σχέση με το Θεό, την πίστη, την ανθρωπιά).

Διαβάστε προσεκτικά το παρακάτω κείμενο. Ποια στάση μας προτρέπει να έχουμε απέναντι στα υλικά αγαθά ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς; Τα πλούτη και ο άνθρωπος "Τα πλούτη (υλικά αγαθά) είναι ένα μέσο. Μπορείς να τα χρησιμοποιείς σωστά; Τότε υπηρετούν τη δικαιοσύνη. Με λάθος τρόπο τα χρησιμοποιείς; Τότε υπηρετούν την αδικία. Γιατί τα πλούτη από τη φύση τους υπηρετούν και δεν εξουσιάζουν. Ο νους του ανθρώπου και ελεύθερο κριτήριο έχει και μόνος του αποφασίζει πώς θα χρησιμοποιήσει όσα του δόθηκαν. Επομένως ο στόχος δεν είναι να εξαφανίσουμε τα υλικά αγαθά, αλλά τις αδυναμίες της ψυχής, που δεν επιτρέπουν να κάνουμε καλή χρήση των αγαθών". Από το κείμενο συνάγεται η λογική και ορθή χρήση των υλικών αγαθών για χάρη πνευματικών και κοινωνικών σκοπών που θέτει ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος όχι δούλος του χρήματος και των υλικών αγαθών. Από την ορθή ή μη χρήση και διαχείρισή τους προάγεται ή κινδυνεύει η ελευθερία του ανθρώπου. Κλήμης Αλεξανδρεύς χριστιανός συγγραφέας του 2ου μ.χ. αι.

Θεός ή Μαμωνάς; Το φιλόπλουτο πνεύμα βρίσκεται σε τέλεια αντίθεση με τον Χριστιανισμό. Κανείς, λέει ο Κύριος Ιησούς, δεν μπορεί να δουλεύει σε δύο κυρίους Δεν μπορείτε να υπηρετείτε (και) το Θεό και το Μαμωνά (=πλούτο)». «Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν ἢ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει. οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ» Ματθ. 6,24. Τα μάτια μας δεν μπορούν να βλέπουν συγχρόνως πάνω και κάτω. Ο νους μας δεν μπορεί να φροντίζει συγχρόνως και για τα ουράνια και για τα επίγεια, ούτε η καρδία μας μπορεί να αγαπά συγχρόνως και το Θεό και τον κόσμο ή το ένα ή το άλλο, διότι μαζί και τα δύο είναι αδύνατον.

Βασικά στοιχεία του μαθήματος Στον ευσεβή πλούσιο με σοβαρές θρησκευτικές αναζητήσεις προσφέρθηκε από τον Ιησού αυτό που εκείνος ζητούσε. Δεν τόλμησε να ανταποκριθεί. Έτσι έχασε την ευκαιρία της ζωής του. Από τον Ζακχαίο ο Ιησούς απλώς ζήτησε φιλοξενία. Εκείνος άδραξε την ευκαιρία και το σπίτι του πλημμύρισε από Βασιλεία Θεού, Η προσκόλληση στον πλούτο μπορεί να γίνει σοβαρό εμπόδιο για την αληθινή και γεμάτη ζωή που έδειξε, προέβαλε και χαρίζει ο Χριστός για όλους.

Το χρήμα και η γαλήνη Ο Πολυκράτης, ο αρχαίος βασιλιάς της Σάμου, έστειλε από ευγνωμοσύνη σ ένα φιλόσοφο πέντε τάλαντα. Ο φιλόσοφος δέχθηκε με ευχαρίστηση τα τάλαντα και χωρίς μεγάλο κόπο, εγκατέλειψε την φιλοσοφία και ρίχθηκε στην αγορά και το εμπόριο. Τώρα, σκέπτεται ως έμπορος και είναι όλο σχέδια και προγραμματισμούς. Τόση είναι η ανησυχία του, που κι αυτός ο ύπνος του λιγόστεψε. Αλλά ήλθε κάποια στιγμή που σκέφθηκε νηφάλια: «Τι ανόητος, που είμαι, είπε μέσα του. Από τότε που πήρα τα χρήματα έχασα την γαλήνη μου». Η σκέψη γίνεται πράξη και ο φιλόσοφος επιστρέφει τα χρήματα στον βασιλιά και οδηγεί τον εαυτό του και πάλι στην γαλήνη και την ευτυχία.