ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Μ.E. ΠΡΟΟ ΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013 ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α. Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΛΥΣΙΟΥ, ΥΠΕΡ ΜΑΝΤΙΘΕΟΥ 5-8 [ 5] καίτοι οὔτε ἡµᾶς εἰκὸς ἦν εἰς τοιοῦτον καιρὸν ἀφιγµένους ἐπιθυµεῖν µετέχειν τῶν ἀλλοτρίων κινδύνων, οὔτ ἐκεῖνοι φαίνονται τοιαύτην γνώµην ἔχοντες ὥστε καὶ τοῖς ἀποδηµοῦσι καὶ τοῖς µηδὲν ἐξαµαρτάνουσι µεταδιδόναι τῆς πολιτείας, ἀλλὰ µᾶλλον ἠτίµαζον καὶ τοὺς συγκαταλύσαντας τὸν δῆµον. [ 6] ἔπειτα δὲ ἐκ µὲν τοῦ σανιδίου τοὺς ἱππεύσαντας σκοπεῖν εὔηθές ἐστιν ἐν τούτῳ γὰρ πολλοὶ µὲν τῶν ὁµολογούντων ἱππεύειν οὐκ ἔνεισιν, ἔνιοι δὲ τῶν ἀποδηµούντων ἐγγεγραµµένοι εἰσίν. ἐκεῖνος δ ἐστὶν ἔλεγχος µέγιστος ἐπειδὴ γὰρ κατήλθετε, ἐψηφίσασθε τοὺς φυλάρχους ἀπενεγκεῖν τοὺς ἱππεύσαντας, ἵνα τὰς καταστάσεις ἀναπράξητε παρ αὐτῶν. [ 7] ἐµὲ τοίνυν οὐδεὶς ἂν ἀποδείξειεν οὔτ ἀπενεχθέντα ὑπὸ τῶν φυλάρχων οὔτε παραδοθέντα τοῖς συνδίκοις οὔτε κατάστασιν καταβαλόντα. καίτοι πᾶσι ῥᾴδιον τοῦτο γνῶναι, ὅτι ἀναγκαῖον ἦν τοῖς φυλάρχοις, εἰ µὴ ἀποδείξειαν τοὺς ἔχοντας τὰς καταστάσεις, αὐτοῖς ζηµιοῦσθαι. ὥστε πολὺ ἂν δικαιότερον ἐκείνοις τοῖς γράµµασιν ἢ τούτοις πιστεύοιτε ἐκ µὲν γὰρ τούτων ῥᾴδιον ἦν ἐξαλειφθῆναι τῷ βουλοµένῳ, ἐν ἐκείνοις δὲ τοὺς ἱππεύσαντας ἀναγκαῖον ἦν ὑπὸ τῶν φυλάρχων ἀπενεχθῆναι. [ 8] ἔτι δέ, ὦ βουλή, εἴπερ ἵππευσα, οὐκ ἂν ἦ ἔξαρνος ὡς δεινόν τι πεποιηκώς, ἀλλ ἠξίουν, ἀποδείξας ὡς οὐδεὶς ὑπ ἐµοῦ τῶν πολιτῶν κακῶς πέπονθε, δοκιµάζεσθαι. ὁρῶ δὲ καὶ ὑµᾶς ταύτῃ τῇ γνώµῃ χρωµένους, καὶ πολλοὺς µὲν τῶν τότε ἱππευσάντων βουλεύοντας, πολλοὺς δ αὐτῶν στρατηγοὺς καὶ ἱππάρχους κεχειροτονηµένους. ὥστε µηδὲν δι ἄλλο µε ἡγεῖσθε ταύτην ποιεῖσθαι τὴν ἀπολογίαν, ἢ ὅτι περιφανῶς ἐτόλµησάν µου καταψεύσασθαι. Ἀνάβηθι δέ µοι καὶ µαρτύρησον.
Από το κείµενο που σας δίνεται να µεταφράσετε το ακόλουθο απόσπασµα: «ἐπειδὴ γὰρ κατήλθετε, ἐψηφίσασθε.. ὑπὸ τῶν φυλάρχων ἀπενεχθῆναι.» (Μονάδες 10) Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. «ἔπειτα δὲ ἐκ µὲν τοῦ σανιδίου τοὺς ἱππεύσαντας σκοπεῖν εὔηθές ἐστιν» : α) Σε τι αναφέρεται ο Μαντίθεος µε τη φράση του αυτή ; β) Πώς προσπαθεί να υποστηρίξει την άποψή του αυτή ο Μαντίθεος και πώς κρίνετε τα επιχειρήµατα που χρησιµοποιεί; (Μονάδες 10) 2. Να εντοπίσετε µέσα από το κείµενο ( 5-8) χωρία, στα οποία διαφαίνεται το ήθος του οµιλητή, των αντιπάλων και του ακροατηρίου και να τα σχολιάσετε. (Μονάδες 10) 3. α) Ποιο είναι το επιχείρηµα του Μαντιθέου στην 8, σε ποιο συµπέρασµα καταλήγει και πώς το τεκµηριώνει; β) Πώς αξιολογείτε το επιχείρηµα στην 8, σε τι αποσκοπεί και τι αφήνει να εννοηθεί; (Μονάδες 10) 4. α) Τι γνωρίζετε για τους επιδεικτικούς λόγους; β) Σε ποια κατηγορία αποδείξεων/πίστεων ανήκουν τα παραδείγµατα και τι γνωρίζετε για αυτά; (Μονάδες 10) 5. α) Να γράψετε δύο παράγωγα στα νέα ελληνικά των παρακάτω λέξεων: ἀποδηµούντων, ἀπενεγκεῖν, ἀναπράξητε, καταβαλόντα, ἀπολογίαν β) Να γράψετε µια ετυµολογικά συγγενή λέξη από το αρχαίο κείµενο για καθεµιά από τις παρακάτω λέξεις: ανατίµηση, µετάδοση, προσέλευση, οραµατιστής, αδιάβατος (Μονάδες 10)
Γ. Α Ι ΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ξενοφῶν, Ἑλληνικά, IV, 6, 37-39 Ἐν δὲ τῷ χρόνῳ τούτῳ ἠγγέλθη τοῖς τῶν Συρακοσίων στρατηγοῖς οἴκοθεν ὅτι φεύγοιεν ὑπὸ τοῦ δήµου. Συγκαλέσαντες οὖν τοὺς ἑαυτῶν στρατιώτας Ἑρµοκράτους προηγοροῦντος ἀπωλοφύροντο τὴν ἑαυτῶν συµφοράν, ὡς ἀδίκως φεύγοιεν ἅπαντες παρὰ τὸν νόµον παρῄνεσάν τε προθύµους εἶναι καὶ τὰ λοιπά, ὥσπερ καὶ τὰ πρότερα, καὶ ἄνδρας ἀγαθοὺς πρὸς τὰ ἀεὶ παραγγελλόµενα, ἑλέσθαι δὲ ἐκέλευον ἄρχοντας, µέχρι ἂν ἀφίκωνται οἱ ᾑρηµένοι ἀντ ἐκείνων. Οἱ δ ἀναβοήσαντες ἐκέλευον ἐκείνους ἄρχειν, καὶ µάλιστα οἱ τριήραρχοι καὶ οἱ ἐπιβάται καὶ οἱ κυβερνῆται. Οἱ δ οὐκ ἔφασαν δεῖν στασιάζειν πρὸς τὴν ἑαυτῶν πόλιν. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ: φεύγω ὑπό τινος: εξορίζοµαι από κάποιον προηγορῶ: µιλώ εκπροσωπώντας κάποιον/εκ µέρους κάποιου ἀπολοφύροµαι: θρηνώ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Γ.1. Να µεταφραστεί το παραπάνω κείµενο (20 Μονάδες) Γ.2. Να γράψετε τους ζητούµενους τύπους: στρατιώτας: κλητική ενικού και ονοµαστική πληθυντικού ἄνδρας ἀγαθοὺς: αιτιατική ενικού και δοτική πληθυντικού ἅπαντες: δοτική ενικού ἄρχοντας: δοτική πληθυντικού πόλιν: κλητική ενικού και δοτική πληθυντικού φεύγοιεν: αντίστοιχο τύπο παρακειµένου
ἑλέσθαι: β ενικό οριστικής ίδιου χρόνου ίδιας φωνής ἐκέλευον: α πληθυντικό υποτακτικής παρακειµένου ίδιας φωνής οἱ ᾑρηµένοι: αντίστοιχο τύπο ενεστώτα ἄρχειν: γ πληθυντικό οριστικής παρακειµένου µέσης φωνής (10 Μονάδες) Γ.3. Να κάνετε πλήρη συντακτική αναγνώριση στους υπογραµµισµένους όρους του κειµένου. (6 Μονάδες) Γ.4. Να κάνετε πλήρη συντακτική αναγνώριση στην παρακάτω πρόταση (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος): «ὅτι φεύγοιεν ὑπὸ τοῦ δήµου». (4 Μονάδες) ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Μ.Ε. ΠΡΟΟ ΟΣ ΕΣΠΕΡΙ ΩΝ 104 ΚΑΛΛΙΘΕΑ, ΤΗΛ: 210 9514517 ΑΙΓΑΙΟΥ 109 Ν.ΣΜΥΡΝΗ, ΤΗΛ.: 210 9355996
Α. Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Φροντιστηριακό βιβλίο, σελ. 9 ( 6-7) «όταν επιστρέψατε στη πατρίδα. να αναγραφούν τα ονόµατα όσων υπηρέτησαν ως ιππείς» Β. 1α) φροντιστηριακό βιβλίο, σελ. 30 ( 6 - ἐκ µὲν τοῦ σανιδίου -) σχολικό βιβλίο, σελ. 91 β) φροντιστηριακό βιβλίο, σελ. 33-35 / σχολικό βιβλίο, σελ. 91 2) Ήθος οµιλητή: 5 («καίτοι οὔτε ἡµᾶς εἰκὸς ἦν εἰς τοιοῦτον τῶν ἀλλοτρίων κινδύνων») 8 («ἀποδείξας ὡς οὐδεὶς ὑπ ἐµοῦ τῶν πολιτῶν κακῶς πέπονθε») Ήθος αντιπάλων: 8 («ἢ ὅτι περιφανῶς ἐτόλµησάν µου καταψεύσασθαι») Ήθος ακροατηρίου: 8 («ὁρῶ δὲ καὶ ὑµᾶς ταύτῃ τῇ γνώµῃ χρωµένους,.. κεχειροτονηµένους») Σχόλια: φροντιστηριακό βιβλίο, σελ. 36 3α) φροντιστηριακό, σελ. 33, 35 β) φροντιστηριακό, σελ. 35-36 / σχολικό, σελ. 92 4α) σχολικό βιβλίο, σελ. 18 β) σχολικό βιβλίο, σελ. 20 5α) ἀποδηµούντων: αποδηµητικός, δηµότης καταβαλόντα: καταβολή, εισβολέας ἀπενεγκεῖν: φόρος, φορέας ἀπολογίαν: λόγος, λέξη ἀναπράξητε: πράξη, πρακτικός β) ανατίµηση: ἠτίµαζον οραµατιστής: ὁρῶ µετάδοση: µεταδιδόναι αδιάβατος: Ἀνάβηθι προσέλευση: κατήλθετε
Γ.1. Ενδεικτική µετάφραση Εκείνη τη στιγµή έφτασε στους στρατηγούς των Συρακουσίων από την πατρίδα η είδηση ότι καταδικάζονταν σε εξορία από τον λαό. Αφού λοιπόν συγκάλεσαν τους στρατιώτες τους, µε τον Ερµοκράτη να µιλάει εκ µέρους όλων, θρηνούσαν για τη δική τους συµφορά, επειδή, κατά την εκτίµησή τους, καταδικάζονταν σε εξορία όλοι ανεξαιρέτως, αντίθετα µε τον νόµο. Και συµβούλευσαν (τους στρατιώτες τους) να είναι πρόθυµοι και στο εξής, όπως ακριβώς και µέχρι τότε, και άνδρες γενναίοι όσον αφορά στις εκάστοτε στρατιωτικές διαταγές, και τους διέτασσαν να εκλέξουν αρχηγούς, µέχρις ότου φτάσουν αυτοί που είχαν εκλεγεί στη θέση τους. Αυτοί (οι στρατιώτες), αφού θορύβησαν, τους παρακαλούσαν εκείνοι να µείνουν ως αρχηγοί τους, και κυρίως οι τριήραρχοι και οι οπλίτες των πλοίων και οι κυβερνήτες. Αυτοί όµως (οι στρατηγοί), είπαν ότι δεν έπρεπε να επαναστατήσουν εναντίον της ίδιας τους της πόλης. Γ.2. (ὦ) στρατιῶτα, οἱ στρατιῶται τόν ἄνδρα ἀγαθόν, τοῖς ἀνδράσι(ν) ἀγαθοῖς τῷ ἅπαντι τοῖς ἄρχουσι(ν) (ὦ) πόλι, τοῖς πόλεσι(ν) πεφευγότες εἴησαν/εἶεν εἵλου κεκελευκότες/κεκελευκυῖαι/κεκελευκότα ὦµεν οἱ αἱρούµενοι ἠργµένοι εἰσί(ν) Γ.3. συγκαλέσαντες: επιρρηµατική χρονική µετοχή (που δηλώνει το προτερόχρονο), συνηµµένη στο εννοούµενο υποκείµενο του ρήµατος της πρότασης, «οἱ στρατηγοί», ως επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου στο ρήµα της πρότασης «ἀπωλοφύροντο» ἀδίκως: επιρρηµατικός προσδιορισµός του τρόπου στο ρήµα της πρότασης «φεύγοιεν» προθύµους: κατηγορούµενο στο εννοούµενο υποκείµενο «τούς στρατιώτας» µέσω του απαρεµφάτου «εἶναι» που προέρχεται από συνδετικό ρήµα
ἑλέσθαι: τελικό απαρέµφατο, αντικείµενο στο ρήµα «ἐκέλευον», µε εννοούµενο υποκείµενο απαρεµφάτου «τούς στρατιώτας» (ετεροπροσωπία) οἱ ᾑρηµένοι: επιθετική µετοχή ως υποκείµενο στο ρήµα της πρότασης «ἀφίκωνται» στασιάζειν: τελικό απαρέµφατο ως υποκείµενο στο απαρέµφατο «δεῖν» που προέρχεται από απρόσωπο ρήµα (εννοούµενο υποκείµενο του απαρεµφάτου «στασιάζειν»: «τούς στρατηγούς») Γ.4. ευτερεύουσα ονοµατική ειδική πρόταση, εισάγεται µε τον ειδικό σύνδεσµο ὅτι, γιατί δηλώνει αντικειµενική κρίση, εκφέρεται µε ευκτική του πλαγίου λόγου γιατί εξαρτάται από ρήµα ιστορικού χρόνου («ἠγγέλθη») και δηλώνει µια υποκειµενική άποψη στο παρελθόν, και λειτουργεί ως υποκείµενο στο απρόσωπο ρήµα «ἠγγέλθη» από το οποίο εξαρτάται. Περισσότερα θέµατα και απαντήσεις από διαγωνίσµατα παλαιοτέρων ετών των φροντιστηρίων ΠΡΟΟ ΟΣ, µπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα µας, www.proodos.gr