Κεφάλαιο 2.4: Εργασία με εικονίδια 2.4.1 Συχνότερα εμφανιζόμενα εικονίδια των Windows Τα πιο συνηθισμένα εικονίδια, που μπορεί να συναντήσουμε, είναι: Εικονίδια συστήματος: Τα Windows εμφανίζουν τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται πιο συχνά, όπως «Υπολογιστής», «Δίκτυο» και «Κάδος ανακύκλωσης», ως εικονίδια, στην επιφάνεια εργασίας. Εικονίδια εφαρμογών: Εικονίδια που αντιστοιχούν σε εφαρμογές, όπως Microsoft Excel, Microsoft Access, Microsoft Outlook, Microsoft Powerpoint, Microsoft Word. Εικονίδια αρχείων: Εικονίδια που αντιστοιχούν σε αρχεία που έχουμε αποθηκεύσει, όπως απλό κείμενο (Σημειωματάριο), έγγραφα του Word και φύλλα εργασίας του Excel Εικονίδια συντομεύσεων: Εικονίδια που αποτελούν συντομεύσεις για στοιχεία και εφαρμογές του υπολογιστή μας, όπως συντομεύσεις για τον εκτυπωτή, την εφαρμογή Microsoft Outlook και το σκληρό δίσκο. Εικονίδια φακέλων: Εικονίδια φακέλων που έχουμε δημιουργήσει. 2.4.2 Δημιουργία και διαγραφή συντόμευσης Τοποθετώντας συντομεύσεις σε μια εύχρηστη θέση, όπως στην επιφάνεια εργασίας, μπορούμε να αποκτήσουμε γρήγορη πρόσβαση στα αρχεία, τους φακέλους, στις εφαρμογές και στα στοιχεία του υπολογιστή μας. Η συντόμευση έχει ένα βέλος, που εμφανίζεται στο εικονίδιο, για να ξεχωρίζει από το αρχικό στοιχείο. Για να δημιουργήσουμε μια συντόμευση, μεταφερόμαστε στο στοιχείο που θέλουμε, κάνουμε δεξί κλικ πάνω του και επιλέγουμε την εντολή «Δημιουργία συντόμευσης». Η νέα συντόμευση εμφανίζεται στην ίδια θέση με το αρχικό στοιχείο. Για να διαγράψουμε μια συντόμευση, κάνουμε δεξί κλικ στη συντόμευση που θέλουμε, κάνουμε δεξί κλικ πάνω της και επιλέγουμε την εντολή «Διαγραφή». Εναλλακτικά, αφού την επιλέξουμε, πατάμε το πλήκτρο «Delete». Όταν διαγράψουμε μια συντόμευση, καταργείται μόνο η συντόμευση και όχι το αρχικό στοιχείο.
2.4.3 Δημιουργία συντόμευσης στην επιφάνεια εργασίας Για να δημιουργήσουμε μια συντόμευση για μια εφαρμογή, αρχείο ή φάκελο στην επιφάνεια εργασίας, μεταβαίνουμε σε αυτό, κάνουμε δεξί κλικ πάνω του, επιλέγουμε «Αποστολή προς» και επιλέγουμε την εντολή «Επιφάνεια Εργασίας (δημιουργία συντόμευσης)». 2.4.4 Χρήση εικονιδίου για άνοιγμα αρχείου, φακέλου ή εφαρμογής Τα εικονίδια μας επιτρέπουν να ανοίγουμε αρχεία, να εμφανίζουμε τα περιεχόμενα φακέλων και να εκκινούμε εφαρμογές. Για να το επιτύχουμε αυτό, αρκεί να κάνουμε διπλό κλικ σε ένα εικονίδιο ή δεξί κλικ και να επιλέξουμε την εντολή «Άνοιγμα».
Κεφάλαιο 2.5: Συσκευές αποθήκευσης, μονάδες μέτρησης χωρητικότητας και δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας 2.5.1 Συσκευές αποθήκευσης Μαγνητικά μέσα αποθήκευσης Εσωτερικός σκληρός δίσκος Ο σκληρός δίσκος (hard disk) είναι η κύρια συσκευή αποθήκευσης δεδομένων. Μπορεί να αποθηκεύσει μεγάλο όγκο δεδομένων και έχει τη μεγαλύτερη ταχύτητα ανάγνωσης και εγγραφής από όλες τις άλλες συσκευές της κατηγορίας. Η ταχύτητα περιστροφής τους κυμαίνεται από 5000 10000 στροφές το λεπτό. Ένας σύγχρονος υπολογιστής μπορεί να δεχτεί πολλούς σκληρούς δίσκους, ώστε να αυξηθεί η αποθηκευτική του δυνατότητα. Ο πρώτος σκληρός δίσκος ονομάζεται δίσκος C ή μονάδα C:, ο δεύτερος ονομάζεται δίσκος D ή μονάδα D:, κ.τ.λ. Οι σημερινοί δίσκοι κυμαίνονται από 500GB 3TB (σε αντίθεση με τα 10MB 20MB που είχαν οι αρχικοί σκληροί δίσκοι) και η χωρητικότητά τους αυξάνεται συνεχώς ενώ το κόστος τους μειώνεται. Το πρότυπο διαύλου δεδομένων που χρησιμοποιείται ευρύτατα στους προσωπικούς υπολογιστές με σκοπό τη μεταφορά δεδομένων από τους σκληρούς δίσκους ή τα οπτικά μέσα αποθήκευσης δεδομένων προς την κεντρική μονάδα επεξεργασίας, είναι το SATA ή Serial ATA (Serial Advanced Technology Attachment). Ο δίαυλος SATA έχει αντικαταστήσει τον παλαιότερο δίαυλο IDE (Integrated Drive Electronics). Σε αντίθεση με τον δίαυλο IDE, ο SATA, μεταφέρει τα δεδομένα σειριακά αντί παράλληλα. Αυτό έχει το πλεονέκτημα των λιγότερων καλωδιώσεων και, κατά συνέπεια, πιο λιτό σχεδιασμό. Εξωτερικός σκληρός δίσκος Οι εξωτερικοί σκληροί δίσκοι, συνδέονται εξωτερικά με τη μονάδα συστήματος και συνήθως, μέσω USB καλωδίου. Η χωρητικότητά τους έχει φτάσει τα 6TB και αυξάνεται συνεχώς. Δίσκοι Δικτύου Εφόσον ο υπολογιστής μας είναι συνδεδεμένος σε δίκτυο, μπορούμε να αποθηκεύσουμε ή να ανακτήσουμε δεδομένα, από άλλους υπολογιστές του δικτύου, με τη χρήση των κοινόχρηστων φακέλων. Για πιο εύκολη πρόσβαση σε αυτούς τους φακέλους, το λειτουργικό σύστημα μας παρέχει την επιλογή άμεσης «αντιστοίχισης» (mapping) ενός δικτυακού δίσκου. Αυτό μας επιτρέπει να «αντιστοιχίσουμε» μια δικτυακή τοποθεσία με ένα γράμμα σκληρού δίσκου (network drives). Αποθήκευση δεδομένων στο διαδίκτυο Έχουμε επίσης τη δυνατότητα να αποθηκεύσουμε τα δεδομένα μας στο διαδίκτυο (online storage) χρησιμοποιώντας μια από τις σχετικές υπηρεσίες του διαδικτύου, όπου προσφέρουν χώρο αποθήκευσης των δεδομένων μας σε ένα διακομιστή (server). Έτσι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια καταστροφή του υπολογιστή μας, επαναφέροντας τα αρχεία μας από το διαδίκτυο ή μπορούμε να ανταλλάσουμε αρχεία με άλλους χρήστες, γρήγορα και εύκολα. Μονάδα δισκετών Η μονάδα δισκετών είναι μια συσκευή που μπορούμε να ανακτούμε και να αποθηκεύουμε δεδομένα σε δισκέτες οι οποίες πλέον έχουν αντικατασταθεί από μνήμες Flash USB και πολλοί σύγχρονοι υπολογιστές, δεν διαθέτουν καθόλου μονάδες δισκετών. Η δισκέτα (floppy disk) είναι το φθηνότερο μέσο αποθήκευσης και ονομάζεται μονάδα A:
Οπτικά μέσα αποθήκευσης Τα οπτικά μέσα αποθήκευσης είναι φορητές συσκευές αποθήκευσης οι οποίες μπορούν να αποθηκεύσουν μεγάλες ποσότητες πληροφοριών. Στα οπτικά μέσα αποθήκευσης, η πληροφορία γράφεται και διαβάζεται με τη βοήθεια της οπτικής ακτίνας (laser). Οι πιο συνηθισμένες παραλλαγές τους είναι: CD-ROM, DVD-ROM, BD-ROM (Blu-Ray), οι οποίες είναι μόνο για ανάγνωση και χρησιμοποιούνται για τη διανομή ψηφιακού υλικού, όπως εφαρμογές, παρουσιάσεις, μουσική, βίντεο, κ.α. CD-R, DVD-R, DVD+R, BD-R, στα οποία, με την κατάλληλη συσκευή εγγραφής δίσκων στον υπολογιστή μας, μπορούμε να γράψουμε δεδομένα, μόνο μια φορά. CD-RW, DVD-RW, DVD+RW, BD-RE, στα οποία, με μια συσκευή εγγραφής επανεγγράψιμων δίσκων, μπορούμε να γράψουμε και να σβήσουμε δεδομένα πολλές φορές, αλλά με χαμηλότερη ταχύτητα εγγραφής. Επιπλέον όσο περισσότερες εγγραφές κάνουμε τόσο μειώνεται η διάρκεια ζωής τους. Στον πιο κάτω πίνακα βλέπουμε τη διαφορά χωρητικότητας μεταξύ των μονάδων CD, DVD και BD: Μονάδα Χωρητικότητα Χρήση για αποθήκευση CD έως 900 MB Μουσική και δεδομένα DVD 4,7 17 GB Ταινίες και δεδομένα BD 8 50 GB Ταινίες υψηλής ευκρίνειας και δεδομένα Ο κύριος παράγοντας που καθορίζει την ικανότητα μιας συσκευής οπτικής αποθήκευσης είναι η ταχύτητα ανάγνωσης δεδομένων, η οποία υποδεικνύεται από έναν αριθμό, τον οποίο ακολουθεί ο χαρακτήρας «x» (π.χ. «11,7x»). Όσος μεγαλύτερος είναι αυτός ο αριθμός, τόσο πιο γρήγορη αλλά και πιο ακριβή είναι η συσκευή. Μέσα αποθήκευσης στερεής κατάστασης Τα μέσα αποθήκευσης στερεής κατάστασης ή ηλεκτρικά μέσα αποθήκευσης, δεν έχουν κανένα κινητό μέσο όπως έχουν οι σκληροί δίσκοι αλλά χρησιμοποιούν κυκλώματα. Με αυτό τον τρόπο, επιτυγχάνεται μεγάλη ταχύτητα και πολύ μικρότερος χρόνος στην προσπέλαση των δεδομένων. χρησιμοποιούν ολοκληρωμένα κυκλώματα, βασισμένα σε ημιαγωγούς, για την αποθήκευση των δεδομένων. Χωρίζονται σε μέσα προσωρινής αποθήκευσης (RAM) και μέσα μόνιμης αποθήκευσης, που είναι: Μνήμη Flash USB Μια μονάδα Flash USB είναι μια φορητή και επανεγγράψιμη συσκευή αποθήκευσης, που συνδέεται στη θύρα USB του υπολογιστή. Η χωρητικότητά της φτάνει τα 128 GB, από την οποία εξαρτάται και η τιμή της. Τα πλεονεκτήματά της είναι ότι έχει μεγαλύτερη χωρητικότητα (ειδικά σε σχέση με τις δισκέτες), μικρότερο μέγεθος, είναι ταχύτερη και πιο αξιόπιστη, είναι μικρότερη, ελαφρότερη, καταναλώνει λιγότερη ενέργεια και δεν έχει ευπαθή μηχανικά μέρη. Κάρτα μνήμης Η κάρτα μνήμης (memory card), χρησιμοποιείται σε βιντεοκάμερες, laptop, κινητά τηλέφωνα, κ.α. Υπάρχουν διάφοροι τύποι καρτών μνήμης. Οι σημερινοί υπολογιστές έχουν υποδοχές για διαφόρων τύπων κάρτες μνήμης όπως memory stick, compact Flash, SD, κ.α. Λόγω του μικρού τους μεγέθους, της μεγάλης σχετικά χωρητικότητας και της χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας, είναι πολύ διαδεδομένες. Το μειονέκτημά της είναι η τιμή της καθώς κοστίζει αρκετά περισσότερο σε σχέση με σκληρούς δίσκους αντίστοιχης χωρητικότητας.
2.5.2 Μονάδες μέτρησης χωρητικότητας Οι μονάδες μέτρησης της χωρητικότητας είναι: Bit, Byte, Kilobyte, Megabyte, Gigabyte, Terabyte. Το Bit (binary digit - δυαδικό ψηφίο) είναι η μικρότερη μονάδα αποθήκευσης πληροφοριών και δεν έχει υποδιαίρεση. Ο Η/Υ βασίζει τη λειτουργία του στο δυαδικό σύστημα και αναγνωρίζει μόνο τα ψηφία μηδέν και ένα, τα οποία αποκαλούνται συχνά και «off» (δεν διέρχεται ρεύμα) ή «on» (διέρχεται ρεύμα) αντίστοιχα. Όλες οι συσκευές που βασίζονται στο δυαδικό σύστημα, ονομάζονται ψηφιακές συσκευές. Το Byte (binary term) είναι η μονάδα μέτρησης ποσότητας πληροφορίας και δείχνει την δυνατότητα των συσκευών αποθήκευσης (χωρητικότητα) και το μέγεθος των αρχείων. Ένα byte ισοδυναμεί με 8 bit. Κάθε χαρακτήρας καταλαμβάνει 1 byte για την φόρτωση στη μνήμη RAM ή την αποθήκευσή του. Π.χ. η λέξη «Πληροφορική», καταλαμβάνει 11 byte στη RAM του υπολογιστή ή στο σκληρό δίσκο. Το Kilobyte (1024 Bytes) χρησιμοποιείται συνήθως για το μέγεθος αρχείων και φακέλων. Το Megabyte (1024 2 Bytes) χρησιμοποιείται συνήθως για τη μέτρηση του μεγέθους μεγάλων αρχείων, τη χωρητικότητα των CD-ROM (700MB, 800MB) και των δισκετών (1,44MB). Το Gigabyte (1024 3 Bytes) χρησιμοποιείται συνήθως για τη χωρητικότητα σκληρών δίσκων, το μέγεθος της RAM, τη χωρητικότητα των DVD-ROM (4,7 Έως 17 GB), τη χωρητικότητα των BD-ROM (25 Έως 50 GB) και τη χωρητικότητα μνήμης Flash USB (32 GB). Το Terabyte (1024 4 Bytes) χρησιμοποιείται συνήθως για συσκευές υψηλής χωρητικότητας όπως μεγάλοι σκληροί δίσκοι (2 TB) και μονάδες διαδικτυακής αποθήκευσης (NAS). Πίνακας μονάδων μέτρησης χωρητικότητας Μονάδα Συντομογραφία bit Byte KB MB GB μέτρησης bit bit 1 / 0 Byte Byte 8 Kilobyte KB 8*1024 1024 Megabyte MB 8*1024 2 1024 2 1024 Gigabyte GB 8*1024 3 1024 3 1024 2 1024 Terabyte TB 8*1024 4 1024 4 1024 3 1024 2 1024 2.5.3 Δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας Ένας σημαντικός τρόπος για την προστασία των δεδομένων μας, είναι η τήρηση αντιγράφων ασφαλείας (backup), που σημαίνει την αντιγραφή των κρίσιμων αρχείων μας σε εξωτερικά μέσα αποθήκευσης, ώστε να μπορούμε να τα επαναφέρουμε, σε περίπτωση ανάγκης. Το πόσο συχνά θα πραγματοποιούμε την πιο πάνω διαδικασία, εξαρτάται από το είδος της χρήσης (οικιακή ή εταιρική), το μέγεθος της εταιρίας, την κρισιμότητα των δεδομένων και τη συχνότητα τροποποίησής τους. Τα μέσα που διατηρούμε τα αντίγραφα ασφαλείας, θα πρέπει να φυλάσσονται σε ασφαλείς τοποθεσίες, ώστε να μην απειλούνται από τους διάφορους κινδύνους, όπως κλοπή, φωτιά, υγρασία, κ.τ.λ.