ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ «Ενσωµάτωση στην ελληνική νοµοθεσία της Οδηγίας 2014/94/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2014 για την ανάπτυξη υποδοµών εναλλακτικών καυσίµων, απλοποίηση διαδικασίας αδειοδότησης και άλλες διατάξεις πρατηρίων παροχής καυσίµων και ενέργειας και λοιπές διατάξεις» I. Γενικές παρατηρήσεις Το υπό συζήτηση και ψήφιση νοµοσχέδιο που κατατέθηκε ως «επείγον» (άρθρο 110 ΚτΒ), όπως αυτό διαµορφώθηκε από την αρµόδια Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εµπορίου, περιλαµβάνει τέσσερα Κεφάλαια και τριάντα άρθρα. Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Α (άρθρα 1 έως 13): α) Ενσωµατώνεται στην εθνική νοµοθεσία η Οδηγία 2014/94/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2014, για την ανάπτυξη υποδοµών εναλλακτικών καυσίµων - ΕΕ L 307/1/28-10-2014, (άρθρα 1 έως 9). Η εν λόγω Οδηγία ρυθµίζει την «ανάπτυξη υποδοµών ε- ναλλακτικών καυσίµων στην Ένωση, προκειµένου να ελαχιστοποιηθεί η ε- ξάρτηση από το πετρέλαιο και να περιοριστούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στον τοµέα των µεταφορών» (άρθρα 1 Οδηγίας και 1 Νσχ). Στο ανωτέρω πλαίσιο, ορίζονται οι σχετικές έννοιες (άρθρο 2), καθορίζεται, καταρχήν, το ελάχιστο περιεχόµενο «εθνικού πλαισίου πολιτικής για την ανάπτυξη της αγοράς υποδοµών εναλλακτικών καυσίµων στον τοµέα των µεταφορών και για την υλοποίηση των σχετικών υποδοµών» (άρθρο 3) και, εν συνεχεία, εξειδικεύεται ανά κατηγορία εναλλακτικού καυσίµου (άρθρα 4
2 έως 6), προβλέπεται ενηµέρωση των χρηστών οχηµάτων που κινούνται µε ε- ναλλακτικά καύσιµα, ως προς τις τεχνικές προδιαγραφές των καυσίµων, τις τιµές τους και τα σηµεία ανεφοδιασµού των οχηµάτων (άρθρο 7), εισάγεται υποχρέωση του αρµόδιου Υπουργείου Υποδοµών και Μεταφορών να υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τακτική έκθεση, µε συγκεκριµένο περιεχόµενο, για την εφαρµογή του εθνικού πλαισίου πολιτικής, που συντάσσεται σε συνεργασία µε τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Οικονοµικών, Οικονοµίας και Ανάπτυξης και Τουρισµού, και καθορίζονται οι τεχνικές προδιαγραφές για τα σηµεία ανεφοδιασµού οχηµάτων µε εναλλακτικά καύσιµα (άρθρα 8 και 9). β) Αντικαθίστανται διατάξεις νόµων που αφορούν τα «Πρατήρια Παροχής Καυσίµων και Ενέργειας» του ν. 4070/2012, τον ανεφοδιασµό οχηµάτων και πλωτών µέσων, «εντός λιµενικής ζώνης και τουριστικών λιµένων», καθώς και τα συνεργεία και τους τεχνίτες οχηµάτων που κινούνται µε εναλλακτικά καύσιµα, του ν. 3710/2008 (άρθρα 10 έως 12), ιδίως ενόψει της δυνατότητας χρήσης και διάθεσης υγροποιηµένου φυσικού αερίου (Liquefied Natural Gas/LNG). Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Β (άρθρα 14 έως 21) επιδιώκεται, ιδίως, «η µείωση των διοικητικών βαρών και του διοικητικού κόστους» (Αιτιολογική Έκθεση, σελ. 10) της αδειοδότησης πρατηρίων διάθεσης καυσίµων, συµβατικών ή εναλλακτικών. Ειδικότερα, προτείνεται: α) µείωση των απαιτούµενων δικαιολογητικών, β) αντικατάσταση της αυτοψίας διοικητικού οργάνου από υπεύθυνη δήλωση ιδιώτη µηχανικού ο οποίος υπέχει, σε περίπτωση ψευδούς βεβαίωσης, πέραν της ποινικής, και πειθαρχική ευθύνη συνεπαγόµενη αφαίρεση της ά- δειας άσκησης του επαγγέλµατός του από το αρµόδιο πειθαρχικό συµβούλιο, για χρονικό διάστηµα συναρτώµενο προς την βαρύτητα του αδικήµατός του, γ) σύντοµη αποκλειστική προθεσµία απόφανσης του αρµόδιου διοικητικού οργάνου που υπέχει πειθαρχική ευθύνη σε περίπτωση καθυστέρησης, δ) κατάργηση της ανανέωσης άδειας λειτουργίας πρατηρίου, η οποία καθίσταται αορίστου χρόνου. Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Γ (άρθρα 22 έως 27) τίθενται αυστηρές τεχνικές προδιαγραφές για τις δεξαµενές των πρατηρίων διάθεσης καυσί- µων, επιτρέπεται η εγκατάσταση κοινού διανοµέα υγρών καυσίµων και υ- γραερίου, καθορίζονται, µε ενιαίο τρόπο, οι αρµοδιότητες και οι υποχρεώσεις του «υπεύθυνου λειτουργίας πρατηρίου παροχής καυσίµων και ενέργειας» και προβλέπεται η έκδοση κ.υ.α. των Υπουργών Υποδοµών και Μεταφο-
ρών και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευµάτων, µε την οποία θα καθορισθούν, ιδίως, «οι προϋποθέσεις για τον ορισµό του υπευθύνου λειτουργίας, η εµπειρία του, το επίπεδο γνώσεων του, η επαγγελµατική του εκπαίδευση, ο χρόνος εκπαίδευσης, το περιεχόµενο, η διδακτέα ύλη και η κατάλληλα πιστοποιηµένη εκπαιδευτική δοµή» (άρθρο 24). Περαιτέρω, προτείνεται η συνέχιση της λειτουργίας υφισταµένων και η α- δειοδότηση νέων πρατηρίων υγρών καυσίµων και σταθµών στάθµευσης µε αντλίες υγρών καυσίµων σε ισόγεια κτηρίων µε ορόφους, µε νέες, αυστηρές, προϋποθέσεις ασφαλούς λειτουργίας. Τέλος, µε τις διατάξεις του Κεφαλαίου Δ (άρθρα 28 έως 30), ρυθµίζονται εκ νέου, αφενός η απαγόρευση της διέλευσης µηχανοκίνητων οχηµάτων µεικτού βάρους άνω των 3,5 τόνων από το οδικό δίκτυο που χρησιµοποιείται παραπλεύρως και εναλλακτικά των αυτοκινητοδρόµων και οδών ταχείας κυκλοφορίας, «για λόγους οδικής ασφάλειας (προστασίας της ζωής και της σωµατικής ακεραιότητας των χρηστών των οδών αυτών) και αποτροπής της επιβάρυνσης και υποβάθµισης του εγγύς οικιστικού περιβάλλοντος, όπως και της έντονης καταπόνησης και ταχείας φθοράς του οδοστρώµατος του ο- δικού δικτύου, για το οποίο ισχύει η απαγόρευση», µε δυνατότητα να θεσπισθούν εξαιρέσεις µε απόφαση του Υπουργού Υποδοµών και Μεταφορών (άρθρο 28), αφετέρου δε το επάγγελµα του µηχανικού (άρθρο 29). Ειδικότερα, εν σχέσει προς το επάγγελµα του µηχανικού, επιδιώκεται «η συνολική ρύθµιση του επαγγέλµατος», ως προς το «σύνολο και των δεκατριών (13) ειδικοτήτων ( ) εν αντιθέσει, µε την αρχική ρύθµιση της υποπαραγράφου ΙΓ.12 του ν. 4254/2014 (Α 85), η οποία αφορά µόνο στις τρεις (3) ειδικότητες, [που ρυθµίζονται σήµερα], ήτοι του πολιτικού µηχανικού, του αρχιτέκτονος και του τοπογράφου µηχανικού» (Αιτιολογική Έκθεση, σελ. 16). Στο πλαίσιο αυτό ορίζονται οι «δραστηριότητες µηχανικής», η «επιστηµονική περιοχή», το «επαγγελµατικό περίγραµµα» και το «επαγγελµατικό δικαίωµα», προστίθενται τέσσερις νέες ειδικότητες στις υφιστάµενες εννέα ειδικότητες µηχανικών (άρθρο 2 του π.δ. της 27.11/14.12.1926, όπως ισχύει), δηλαδή, «χωροταξίας», «πολεοδοµίας και ανάπτυξης», «περιβάλλοντος», «ορυκτών πόρων» και «παραγωγής και διοίκησης», και προβλέπεται η συγκρότηση εννεαµελούς επιτροπής, καθώς και τριµελών οµάδων έργου υποβοήθησης της επιτροπής, ανά ειδικότητα µηχανικού, για την «εκπόνηση σχεδίου πρότασης για την έκδοση» π.δ. µε το οποίο θα καθορίζονται τα ε- παγγελµατικά δικαιώµατα, ανά ειδικότητα µηχανικού. 3
4 II. Παρατηρήσεις επί των άρθρων 1. Επί των άρθρων 14 παρ. 2, 15 παρ. 2 και 17 παρ. 2 Κατά τις προτεινόµενες διατάξεις που ρυθµίζουν τη διαδικασία αδειοδότησης πρατηρίων διάθεσης καυσίµων, συµβατικών ή εναλλακτικών, η αρµόδια διοικητική αρχή υποχρεούται να εξετάσει τη σχετική αίτηση του ενδιαφεροµένου και τα συνηµµένα δικαιολογητικά, εντός αποκλειστικής προθεσµίας τριάντα εργάσιµων ηµερών. Εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις έκδοσης της άδειας, η αρµόδια αρχή «δεν χορηγεί την αιτούµενη άδεια ( ) και ενηµερώνει εγγράφως τον αιτούντα, γνωστοποιώντας τους σχετικούς λόγους, αναλυτικά για κάθε έλλειψη ή απόρριψη του καθενός από τα υποβαλλόµενα δικαιολογητικά. Στην περίπτωση επανυποβολής έπειτα από σχετική έγγραφη ειδοποίηση της Υπηρεσίας η άδεια εκδίδεται εντός διαστήµατος δεκαπέντε (15) εργασίµων ηµερών από την ηµεροµηνία επανυποβολής». Επισηµαίνεται ότι η αποκλειστική προθεσµία που τίθεται για την απόφανση διοικητικού οργάνου είναι και ανατρεπτική. Μετά την άπρακτη πάροδό της, η αίτηση του ενδιαφεροµένου θεωρείται, καταρχήν, σιωπηρώς απορριφθείσα, το δε όργανο καθίσταται αναρµόδιο κατά χρόνο να εκδώσει απόφαση (πρβλ. ΣτΕ 2439/2008, 2893/2001). Εν προκειµένω, εισάγεται υποχρέωση της αρµόδιας αρχής να αιτιολογεί πλήρως τυχόν αρνητική απόφανσή της, η οποία, για τον λόγο αυτό, δεν µπορεί να είναι σιωπηρή, τεκµαιρόµενη από την άπρακτη παρέλευση της τιθέµενης τριακονθήµερης προθεσµίας. Περαιτέρω, προβλέπεται ότι επανυποβολή της σχετικής αίτησης, συνοδευόµενης από τα ελλείποντα κατά την αρχική υποβολή δικαιολογητικά, συνεπάγεται έκδοση της αιτούµενης άδειας, εντός δεκαπέντε ηµερών. Ερωτάται εάν η άδεια θεωρείται ότι έχει εκδοθεί σιωπηρώς, στην περίπτωση που παρέλθει άπρακτη η δεκαπενθήµερη προθεσµία επανυποβολής της σχετικής αίτησης. 2. Επί του άρθρου 28 παρ. 2 Κατά την προς ψήφιση διάταξη, σε περίπτωση απαγορευµένης διέλευσης βαρέος οχήµατος, µεικτού βάρους άνω των 3,5 τόνων, από «οδικό δίκτυο που χρησιµοποιείται παραπλεύρως και εναλλακτικά των αυτοκινητοδρόµων και οδών ταχείας κυκλοφορίας», επιβάλλεται «από τα αστυνοµικά όργανα αλληλεγγύως και εις ολόκληρον στον οδηγό και στον ιδιοκτήτη του οχήµατος διοικητικό πρόστιµο χιλίων (1.000) ευρώ», το οποίο «καταβάλλεται επιτόπου».
Η ως άνω «επιτόπου καταβολή» φαίνεται να βρίσκεται σε αναντιστοιχία προς επόµενο εδάφιο της προτεινόµενης διάταξης, κατά το οποίο, «ο παραβάτης έχει δικαίωµα να προβάλει τις αντιρρήσεις του εντός προθεσµίας τριών (3) εργασίµων ηµερών, που αρχίζει από την επίδοση της βεβαίωσης, στην Αρχή στην οποία ανήκει το ανωτέρω όργανο, όπως αυτή προσδιορίζεται στη σχετική βεβαίωση παράβασης. Αν οι αντιρρήσεις κριθούν βάσιµες λόγω προσκόµισης των απαραίτητων δικαιολογητικών ( ) το πρόστιµο διαγράφεται και επιστρέφονται τα στοιχεία κυκλοφορίας του οχήµατος και η ά- δεια οδήγησης στον οδηγό µε απόφαση του Προϊσταµένου της Υπηρεσίας. Αν δεν προβληθούν αντιρρήσεις ή αν αυτές απορριφθούν, επικυρώνεται το διοικητικό πρόστιµο από τον Προϊστάµενο της Αρχής». Η φράση «το πρόστιµο διαγράφεται», αντί της φράσης «το πρόστιµο επιστρέφεται», θα καθιστούσε τη διάταξη νοµοτεχνικά αρτιότερη. 5 Αθήνα, 22 Νοεµβρίου 2016 Ο εισηγητής Ανδρέας Κούνδουρος Προϊστάµενος του Τµήµατος Ευρωπαϊκών Μελετών Ειδικός Επιστηµονικός Συνεργάτης Ο Προϊστάµενος του Α Τµήµατος Νοµοτεχνικής Επεξεργασίας Ξενοφών Παπαρρηγόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Ο Προϊστάµενος της Β Διεύθυνσης Επιστηµονικών Μελετών Αστέρης Πλιάκος Καθηγητής του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών Ο Πρόεδρος του Επιστηµονικού Συµβουλίου Κώστας Μαυριάς Οµότιµος Καθηγητής της Νοµικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών
6