ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΝΔΟΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ B ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΚΕΙΜΕΝΟ [...] Αλλ ακριβώς αυτή η «διασκέδαση» που καλείται να γεμίσει τις άδειες ημέρες της αναγκαστικής και πληρωμένης αργίας, είναι το μεγάλο πρόβλημα. Οι υπανάπτυκτες χώρες έχουν άλλα προβλήματα να λύσουν με την εισβολή της μηχανής στη ζωή τους. Αν αγωνιούν, είναι γιατί πρέπει οπωσδήποτε να δώσουν απασχόληση και ψωμί σ εκείνους που με τη βιομηχανοποίηση ξεριζώνονται από τις δουλειές τους, για να μη λιμοκτονήσουν και από την ανέχεια γίνουν επικίνδυνα ανταγωνιστικά στοιχεία. Οι πλούσιες όμως και προχωρημένες στον τεχνικό πολιστισμό χώρες έχουν ν αντιμετωπίσουν το αντίθετο πρόβλημα: όχι να θρέψουν τους στερημένους, αλλά να κάνουν τη ζωή υποφερτή στους χορτάτους, που η οικονομία του τόπου δε χρειάζεται την εργασία τους. Τις διαστάσεις αυτού του προβλήματος δύσκολα μπορούμε να τις φανταστούμε εμείς που εξακολουθούμε να εργαζόμαστε σκληρά, για να κερδίσουμε τον επιούσιο, και περιμένουμε την Κυριακή ή την ημέρα της μεγάλης γιορτής, για να κοιτάξουμε λίγο το νοικοκυριό και την ψυχαγωγία μας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες όμως, για ν αναφέρω ένα τυπικό παράδειγμα, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Οι ημέρες της αργίας, για μεγάλες μάζες του πληθυσμού, είναι οι ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ημέρες εξαλλοσύνης και κραιπάλης, οι ημέρες κατάθλιψης και ανίας. Για τούτο οι κοινωνιολόγοι μαζί με τους ψυχιάτρους αυτής της όλβιας χώρας (που προπορευόμενη δείχνει το δρόμο στις άλλες) με τρόμο συλλογίζονται το μέλλον, τότε που ο χρόνος της υποχρεωτικής αδράνειας για όλους τους Αμερικάνους θα απλωθεί σ ένα πολύ μεγάλο μέρος του έτους. Θα παραθέσω εδώ τις ανησυχίες και τις προθέσεις ενός Αμερικανού ψυχιάτρου, του Werner Mendel, που εξετάζει σοβαρά το ζήτημα σ ένα σχετικά πρόσφατο άρθρο του: «Ο ελεύθερος χρόνος. Πρόβλημα για την προληπτική ψυχιατρική». «Τα προβλήματα της τεχνολογικής κοινωνίας», γράφει ο Mendel, που η γενεά μας βοήθησε να δημιουργηθούν, τα βλέπει κανείς καθαρά μέσα σ εκείνα που γεννήθηκαν από το χρονικό προσδιορισμό της εβδομάδας της εργασίας. Δεν εννοώ προβλήματα οικονομικά, που μπορούν να λυθούν με νέα συστήματα κατανομής των αγαθών, αλλά προβλήματα ψυχολογικά. Μέσα σε δύο γενεές η βδομάδα της εργασίας ελαττώθηκε από 60 σε 35 ώρες. Πηγαίνουμε τώρα στην εβδομάδα των 25 ωρών για το μεγαλύτερο τμήμα του εργαζόμενου πληθυσμού. Αυτό το σύστημα αφήνει πολύν ελεύθερο χρόνο που οι πλείστοι από εμάς δεν είμαστε προετοιμασμένοι να τον χρησιμοποιήσουμε με ευχαρίστηση και χωρίς μεταμέλεια». Το γιατί, ας το αναζητήσουμε στο πώς ανατραφήκαμε από τους γονιούς μας, κι εκείνοι από τους δικούς τους γονείς. Έχουμε εκπαιδευτεί με την πίστη σε αξίες που σήμερα δεν ικανοποιούν πια τις ανάγκες της παρούσας κοινωνίας και ακόμη λιγότερο της ερχόμενης γενιάς. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ «Εξακολουθούμε να έχουμε μιαν ηθική της δουλειάς που ουσιαστικά είναι εναντίον της ευχαρίστησης, εναντίον της δημιουργικότητας, εναντίον της χαράς, εναντίον της αργίας και εναντίον του γέλιου. Εάν αυτή η ηθική μείνει αμετάβλητη και εξακολουθήσει να αποτελεί το μέτρο για την κοινωνική αγωγή των παιδιών μας, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η επόμενη γενιά θα αντικρίσει ένα νέο κόσμο αργίας με αισθήματα ενοχής και πλήξη, χωρίς δημιουργικότητα ή ελευθερία. Με αυτό που θα κάνουμε, θα χτίσουμε την υποδομή για την αλλοτρίωση, την κατάθλιψη, την ελαττωμένη αυτοεκτίμηση και την αθλιότητα της επόμενης γενιάς, που αντί να ζει θα υποφέρει μια ύπαρξη με πολύν ελεύθερο χρόνο...». Ευάγγελος Παπανούτσος, «Το δίκαιο της πυγμής». Α. Να αποδώσετε το περιεχόμενο του κειμένου περιληπτικά. (100 120 λέξεις). Μονάδες 25 Β1. Να σχολιάσετε το χωρίο: «Αυτό το σύστημα αφήνει... χωρίς μεταμέλεια» σε 60 80 λέξεις. Μονάδες 10 Β2. Να εξηγήσετε τη σημασία των παρακάτω διαρθρωτικών λέξεων του κειμένου: Εάν, Με αυτό, αλλά, Για τούτο, γιατί. Μονάδες 5 Β3. αδράνειας, ελαττώθηκε, αμετάβλητη, πλήξη, υποφέρει. Για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις να δώσετε από ένα συνώνυμο. Μονάδες 5 Β4. Να βρείτε τα δομικά μέρη της τελευταίας παραγράφου και το είδος της. Μονάδες 5 Γ. Σε άρθρο το οποίο θα δημοσιεύσετε στη σχολική εφημερίδα, να επισημάνετε την προσφορά της γνήσιας ψυχαγωγίας, στους εφήβους κυρίως, και να εξηγήσετε ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ποια μπορεί να είναι η συμβολή του σχολείου και της Πολιτείας στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους. (400 500 λέξεις) Μονάδες 50 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζόμενους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Καμιά άλλη σημείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μολύβι μόνο για σχέδια, διαγράμματα και πίνακες. 5. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μία (1) ώρα μετά τη διανομή των θεμάτων. ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ