ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2002 - Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ - 8/6/2002 ΛΥΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ - ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Τις λύσεις των θεμάτων της Χημείας επιμελήθηκαν οι καθηγητές της Εκπαίδευσης: κ. Θεοδόσης Καρούσος και κ. Μαριάννα Ποταμιάνου ΘΕΜΑ 1 ο 1.1. α 1.2. β 1.3. δ 1.4. δ 1.5. α. Λάθος Αφού οι στάθμες αυτές ανήκουν στην ίδια στοιβάδα έχουν τον ίδιο κύριο κβαντικό η. Έχουν όμως διαφορετικό! και σύμφωνα με την αρχή ελάχιστης ενέργειας έχουν διαφορετική ενέργεια. β. Λάθος Ο δευτερεύων κβαντικός καθορίζει το σχήμα του ατομικού τροχιακού γ. Σωστό Και τα δύο στοιχεία ανήκουν στην πρώτη ομάδα του Π.Π. και έχουν αντίστοιχα δομές 11Να! 1s 2 2s 2 2p 6 3s 1 1 9K! 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1 Το Να που έχει μικρότερη ατομική ακτίνα έχει τη μεγαλύτερη ενέργεια ιοντισμού δ. Σωστό Ο ιοντισμός είναι ενδόθερμο φαινόμενο και ευνοείται με την αύξηση της θερμοκρασίας συνεπώς η τιμή της Κ w αυξάνει Για το ουδέτερο διάλυμα ισχύει [Η 3 Ο + ] = [ΟΗ - ] και συνεπώς Κ w = [H 3 O + ][OH - ] K w = [H 3 O + ] 2 στους 25 0 C Κ w = 10-1 4 στους 37 0 C Κ w > 10-1 4 άρα [Η 3 Ο + ] < 10-7 Μ και ph < 7 ε. Σωστό Οι φαινόλες είναι ισχυρότερα οξέα αντιδρούν με ΝαΟΗ, οι αλκοόλες όχι ΟΗ ΟΝα + ΝαΟΗ! + ½ Η 2 ΘΕΜΑ 2ο 2.1. Για την οργανική ένωση: H H Η - C = C - C C H 4 3 2 1-1-
α. Κάθε απλός δεσμός είναι σ, κάθε διπλός είναι ένας σ και ένας π ενώ κάθε τριπλός είναι ένας σ και δύο π. Έτσι συνολικά έχουμε 7σ δεσμούς και 3π δεσμούς. β. Μεταξύ ατόμων C 3 και 4 σχηματίζεται ένας π δεσμός και μεταξύ ατόμων C 1 και 2 σχηματίζονται δύο π δεσμοί γ. Μεταξύ των ατόμων C 3 και 4 υπάρχει διπλός δεσμός συνεπώς οι δύο αυτοί άνθρακες έχουν υβριδισμό sp 2 Μεταξύ των ατόμων C 1 και 2 υπάρχει τριπλός δεσμός και οι άνθρακες αυτοί έχουν υβριδισμό sp 2.2. α. CH 3 CH=CH 2 + Η Cl κύριο προϊόν CH 3 - C H-CH 3 Cl β. CH 3 CH 2 C H C H CH 3 +NaOH Ι CH 3 CH 3 αλκοόλη Θ, H + γ. HCOOH + CH 3 CH 2 OH HCOOCH 2 CH 3 + H 2 O CH 3 CH 2 CH= C -CH 3 + NaI + H 2 O πολυµερισµός 1,4 δ. νch 2 =CH CH=CH 2 (-CH 2 -CH=CH-CH 2 -) v ΘEΜΑ 3 ο 3.1. (A) CΗ 3 CH 2 C! + Mg (B) CH 3 CH 2 MgC! (B) CΗ 3 CH 2 MgC! + HCHO (Γ) CH 3 CH 2 CH 2 OMgC! (Γ) CH 3 CH 2 CH 2 OMgC! + 2Η 2 Ο CH 3 CH 2 CH 2 OΗ + Μg(OH)C! -2-
CH 3 CH 2 CH 2 OΗ H2SO4 2O (Θ) CH H 3CH=CH 2 + H 2 O CH 3 -CH=CH 2 + Βr 2 4 CC! CH 3 - (Λ) C H - C H 2 Br Br (A) CH 3 CH 2 C! + KCN (E) CH 3 CH 2 CN + KC! (E) CH 3 CH 2 CN CH 3 CH 2 -C N + 2H 2 (Z) CH 3 CH 2 -CH 2 -NH 2 3.2. 3CH 3 CH 2 CH 2 OH + 2K 2 Cr 2 O 7 + 8H 2 SO 4 3CH 3 CH 2 COOH + 2Cr 2 (SO 4 ) 3 + 3.3. Σύμφωνα με τη στοιχειομετρία της παραπάνω αντίδρασης +2K 2 SO 4 + 11H 2 O 3mol αλκοόλης απαιτούν για πλήρη οξείδωση 2mol K 2 Cr 2 O 7 0,06mol X; X=0,04mol οξειδωτικού Κ 2 Cr 2 O 7 Συνεπώς θα χρησιμοποιήσουμε διάλυμα: 0,1mol K 2 Cr 2 O 7 στα 1000ml 0,04mol X; 400 ml διαλύματος -3-
ΘΕΜΑ 4ο Δ 1 : HCl 1M Το ΗCl είναι ισχυρό οξύ και ιοντίζεται πλήρως ΗCl + H 2 O Cl - + H 3 O + 1M 1M [H 3 O - ] = 1M ph = -log[h 3 O + ] ph = 0 Δ 2 : HCOONa 1M HCOONa HCOO - + Na + 1M 1M 1M HCOO - + H 2 O HCOOH + OH - αρχικά 1Μ Χ Χ ιοντίζονται -χ ιοντική ισορροπία 1-χ χ χ [HCOOH][OH ] x 2 Κ b = K b = [HCOO ] 1 x 14 10 Όμως K a.k b = K w K b = 4 10 = 10-1 0 10-1 0 = x 2 1 x [OH - ] = x = 10-5 poh = -log[oh - ] = 5 ph=9-4-
4.2. α. Με αραίωση του Δ 1 (HCl) προκύπτει το Δ 3 C 1 V 1 = C 3 V 3 50 1. 1000 200 = C 3. C3 = 0,25M 1000 Mε αραίωση του Δ 2 (HCOONa) προκύπτει το Δ 4 C 2 V 2 = C 4 V 4 100 800 1. = C3. C3 = 0,125M 1000 1000 Αναμιγνύοντας τα Δ 3 και Δ 4 γίνεται αντίδραση 200 mol HCl = C 3 V 3 = 0,25. = 0,05 1000 800 mol HCOONa = C 4 V 4 = 0,125. = 0,1 1000 ΗCl + HCOONa HCOOH + NaCl αρχικά 0,05mol 0,1mol - - ουδέτ 0,05mol 0,05 0,05 0,05 έμειναν - 0,05mol 0,05mol Προκύπτει ρυθμιστικό διάλυμα HCOOH HCOONa n 0,05 C HCOOH = = V 1 n 0,05 C HCOONa = = V 1 = 0,05M = 0,05M C o ξ [H 3 O + ] = K a. C [H 3 O + ] = 10-4. ph = 4 αλ 0,05 0,05 [H 3 O + ] = 10-4 -5-
β. Προσθέτοντας 0,15mol HCl γίνεται αντίδραση με το αλάτι του ρυθμιστικού διαλύματος HCOONa. Έτσι προκύπτει το διάλυμα Δ 6 mol HCOONa = 0,05mol mol HCl = 0,15mol ΗCOONa + HCl HCOOH + NaCl αρχικά 0,05mol 0,15mol - - αντεδρ 0,05 0,05 0,05 0,05 αν - 0,1mol 0,05-0,1mol C HCl = 1 = 0,1M To Δ 6 περιέχει το ισχυρό οξύ HCl συνεπώς το ph καθορίζεται από αυτό HCl + H 2 O Cl - + H 3 O + 0,1M 0,1M [H 3 O + ] = 0,1M ph = 1 =================== -6-