1 Ο δεκάλογος της ΔΗΜΑΡ για την αντιμετώπιση του επικίνδυνου φαινομένου της αιθαλομίχλης Δημοσθένης A. Σαρηγιάννης Τομέας Οικολογίας http://www.oikodimokratia.gr
Το πρόβλημα της αιθαλομίχλης 2 Το νέφος αιθαλομίχλης, προϊόν της εκτεταμένης και ανεξέλεγκτης χρήσης κάθε είδους καυσόξυλων, καθώς και αμφιβόλου ποιότητας, καταλληλότητας, και αποτελεσματικότητας συσκευών για θέρμανση, πυκνώνει και τείνει να μονιμοποιηθεί πάνω από τα αστικά κέντρα. Η υγιών δημοσιονομικών προθέσεων προσπάθεια της κυβέρνησης για την πάταξη της λαθρεμπορίας και φοροδιαφυγής στα καύσιμα, με την απότομη και μεγάλη αύξηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης που συνεπαγόταν, δείχνει να έχει «ανθυγιεινά» αποτελέσματα. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία των πολιτών και την προστασία του περιβάλλοντος είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Η πολιτεία δεν επιτρέπεται να παραμένει απλώς παρατηρητής, καταγραφέας και σχολιαστής των γεγονότων. Απαιτούνται, να ληφθούν άμεσα αλλά και μεσοπρόθεσμα μέτρα.
Οι προτάσεις της ΔΗΜΑΡ 3 Ενημέρωση του κοινού Θέσπιση ορίων ρύπανσης σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης Έλεγχοι καυσίμων / συσκευών καύσης Οικονομικά μέτρα για νοικοκυριά Επανεξέταση φορολόγησης πετρελαίου Ενεργειακά έργα Εξοικονόμηση ενέργειας σε κτίρια Αντιμετώπιση λαθρεμπορίας καυσίμων
Οι προτάσεις της ΔΗΜΑΡ - Ενημέρωση 4 Να γίνει, άμεσα, εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών για τους κινδύνους που εγκυμονεί για τη δημόσια υγεία, την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και την ασφάλεια στο εσωτερικό των σπιτιών η εκτεταμένη χρήση κάθε είδους καυσόξυλων και παραπροϊόντων ξύλου σε αστικά κέντρα, καθώς και η ανεξέλεγκτη χρήση μη πιστοποιημένων θερμαντικών συσκευών. Να γίνει ενημέρωση των πολιτών, με βάση διατιθέμενα επιστημονικά στοιχεία, για τις εκπομπές ρύπων στην ατμόσφαιρα, την ενεργειακή αποδοτικότητα (και επομένως) και την οικονομικότητα των διαφόρων συστημάτων θέρμανσης, των καυσίμων, καθώς και των διατιθέμενων στο εμπόριο συσκευών. Η ενημέρωση θα πρέπει να είναι συστηματική και να επεκτείνεται στην παροχή γενικότερων οδηγιών προς τους πολίτες για την ορθολογική χρήση και την εξοικονόμηση ενέργειας
Οι προτάσεις της ΔΗΜΑΡ-Θέσπιση ορίων 5 Να γίνει επικαιροποίηση των ορίων συναγερμού για την ατμοσφαιρική ρύπανση στις μεγάλες πόλεις, ώστε όσα ισχύουν για το φωτοχημικό νέφος να συμπληρωθούν με τα νέα δεδομένα που αφορούν την αιθαλομίχλη. Αυτό θα επιτρέψει τη λήψη έκτακτων μέτρων στην περίπτωση που αυτά απαιτούνται για την προστασία της δημόσιας υγείας. Να ολοκληρωθεί άμεσα το εθνικό σύστημα παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και να αναπτυχθεί σχετικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης προς τις αρμόδιες αρχές (alert system) ώστε να προλαμβάνονται επεισόδια υψηλής ρύπανσης με τη λήψη μέτρων μείωσης των εκπομπών.
Οι προτάσεις της ΔΗΜΑΡ-Έλεγχοι 6 Να μεγιστοποιηθούν οι έλεγχοι για την κοπή και διακίνηση καυσόξυλων, ώστε να αντιμετωπιστεί η παράνομη υλοτόμηση δασών, αλσυλίων, κήπων κλπ καθώς και νέα φαινόμενα λαθρεμπορίας στην πώληση τέτοιου υλικού. Να γίνεται συστηματικός έλεγχος ποιότητας και πιστοποίηση των χρησιμοποιούμενων καυσίμων (στερεών, υγρών, αλλά και αερίων), αλλά και των πάσης φύσεως συσκευών καύσης, με βάση τις ισχύουσες προδιαγραφές και τις προβλεπόμενες πιστοποιήσεις. Τυχόν σχετικά κενά (προδιαγραφών και απαιτουμένων πιστοποιήσεων) στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο, να συμπληρωθούν άμεσα με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία και την έκδοση ανάλογων υπουργικών αποφάσεων.
Οι προτάσεις της ΔΗΜΑΡ-Οικονομικά μέτρα 7 Χρειάζεται επίσης να βελτιωθεί η πληροφόρηση των πολιτών για το ποιοι δικαιούνται και με ποιες διαδικασίες λαμβάνουν το επίδομα θέρμανσης. Παράλληλα να απλοποιηθεί και να επιταχυνθεί η διαδικασία καταβολής του επιδόματος στους δικαιούχους. Να υπάρξει περαιτέρω διεύρυνση των κατηγοριών των δικαιούχων επιδότησης της τιμής του πετρελαίου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της: αύξησης των περιουσιακών κριτηρίων, συμπερίληψης στους δικαιούχους όλων των ανέργων ανεξαρτήτως του εισοδήματός που είχαν την προηγούμενη χρονιά. επιστροφή και της διαφοράς που προκύπτει από τον ΦΠΑ Βάσει των παραπάνω, οι δικαιούχοι αυξάνονται από το 85% στο 90% του πληθυσμού και το ποσοστό επιστροφής αυξάνεται από 85% σε 100%. Να ενισχυθεί το ποσό που θα διατεθεί ως επίδομα θέρμανσης ανεξαρτήτως πηγής. Ειδικότερα προτείνουμε τα 25 εκ. ευρώ, που έχει αποφασισθεί να διατεθούν, να αυξηθούν σε 100. Έτσι μπορεί να διασφαλισθεί ότι όλοι-ες που βρίσκονται έως και 20% πάνω από το όριο της φτώχειας θα δικαιούνται όχι μόνο επιστροφή φόρου αλλά και επίδομα θέρμανσης.
Οι προτάσεις της ΔΗΜΑΡ-Φορολογικά μέτρα 8 Πρέπει να επανεξεταστεί το όλο σύστημα φορολόγησης του πετρελαίου που εφαρμόστηκε φέτος, καθώς και το σχετιζόμενο σύστημα επιστροφής φόρων. Π.χ. κάτι τέτοιο μπορεί να σημάνει, χωρίς να καταργείται η εξίσωση της φορολογίας στο κίνησης και θέρμανσης: επιστροφή φόρου σε όλους τους καταναλωτές πετρελαίου θέρμανσης (δηλ. όπως γινόταν πριν, αλλά με εξίσωση), καθώς και μείωση -έστω περιορισμένη- της φορολογικής κλίμακας και για τους δύο τύπους πετρελαίου
Οι προτάσεις της ΔΗΜΑΡ-Ενεργειακά έργα 9 Μεσοπρόθεσμα επίσης να προωθηθεί τόσο η επέκταση των υφισταμένων σήμερα δικτύων διανομής φυσικού αερίου στις πόλεις και ιδιαίτερα στην Αθήνα- όσο και η κατασκευή νέων σε άλλες πόλεις και κωμοπόλεις της ενδοχώρας. Παράλληλα, στο πλαίσιο προγραμμάτων όπως το ΕΠΠΕΡΑΑ, ΕΣΠΑ, κλπ. να προωθηθούν προς υλοποίηση εγκεκριμένα έργα δικτύων τηλεθέρμανσης Πόλεων και Οικισμών, αλλά και γενικότερα ενεργειακών έργων υποδομής που συντείνουν στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Οι προτάσεις της ΔΗΜΑΡ-Εξοικονόμηση ενέργειας 10 Σε βάθος χρόνου θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων και των εγκαταστάσεών τους, με επιμονή στην εφαρμογή του Κανονισμού Ενεργειακής Αποδοτικότητας των Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) και των ενεργειακών επιθεωρήσεων που προβλέπονται. Πρέπει να μετατρέψουμε σε εθνικό στόχο την Ευρωπαϊκή Οδηγία, που προβλέπει, ώς το 2020, τα κτίρια να έχουν σχεδόν μηδενική ενεργειακή κατανάλωση. Προς τούτο να καταστρωθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με εκτεταμένα προγράμματα που να αξιοποιούν πόρους του ΚΠΣ, να παρέχει κίνητρα και επιδοτήσεις και να ενεργοποιεί προς αυτή την κατεύθυνση την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και τον ιδιωτικό τομέα.
Οι προτάσεις της ΔΗΜΑΡ-Αντιμετώπιση λαθρεμπορίας 11 Να κατατεθεί από το Υπουργείο Οικονομικών στο Υπουργικό Συμβούλιο άμεσα ένα, ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας στα καύσιμα (θέρμανσης, κίνησης και ναυτιλίας). Το σχέδιο πρέπει να προβλέπει εγκατάσταση του απαιτούμενου εξοπλισμού σε όλο το σύστημα παραγωγής, προμηθείας, εμπορίας και διακίνησης καυσίμων ( θέρμανσης, κίνησης και ναυτιλίας) από το διυλιστήριο, ή το σημείο εισαγωγής, έως τον τελικό χρήστη καταναλωτή είτε πρόκειται για ιδιώτες είτε το Ελληνικό Δημόσιο. Επίσης πρέπει να συνοδεύεται από αναλυτική λίστα απαιτούμενων νομοθετικών και άλλων ενεργειών, καθώς και χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, ώστε το πολύ εντός εξαμήνου το όλο σχέδιο να έχει τεθεί σε πλήρη εφαρμογή. Η επιτυχής υλοποίηση του σχεδίου θα επιτρέψει τη μείωση του πραγματικού ΕΦΚ που πληρώνουν τα νοικοκυριά από τα 120 ανά 1.000 λίτρα στα 50 (δηλαδή αύξηση της επιστροφής φόρου).