Δραστηριότητα 1 Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος) Θα παρακολουθήσετε ένα video με αφήγηση ή θα ακούσετε μια ιστορία από το δάσκαλό σας σχετικά με τον Augustin Mouchot και το έργο του που αφορά τους ηλιακούς φούρνους και τις ηλιακές ατμομηχανές. Να γράψετε τα σημαντικότερα σημεία της ιστορίας (κατά την άποψή σας) και να τα συζητήσετε στην ομάδα σας. (Ενδεικτικά, σημαντικά σημεία της ιστορίας: η περιγραφή της συσκευής του Mouchot με την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας για την επίλυση των καθημερινών του αναγκών για ζεστό νερό, η περιγραφή της ατμομηχανής που κέρδισε το χρυσό βραβείο στην έκθεση του Παρισιού, λόγοι που οδήγησαν τη Γαλλική κυβέρνηση στην στήριξη των ερευνών του Mouchot αρχικά και στη συνέχεια στην εγκατάλειψή της, η πορεία της ζωής του Mouchot, το τέλος του, κ.ά. ) 1. Με βάση την ιστορία της αφήγησης να καταγράψετε δύο λόγους που οδήγησαν τον Mouchot στην αναζήτηση συσκευών αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας......... 2. Να συζητήσετε στην ομάδα σας τους λόγους που οδήγησαν στην στήριξη των ερευνών του Mouchot από την γαλλική κυβέρνηση και στη συνέχεια στην εγκατάλειψής της. Να καταγράψετε ένα λόγο για κάθε περίπτωση.... Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος) 1
3. Να περιγράψετε τη συσκευή που κατασκεύασε ο Mouchot ώστε να επιλύσει τις προσωπικές του καθημερινές ανάγκες για ζεστό νερό..... 4. Να περιγράψετε τη συσκευή που κατασκεύασε ο Mouchot και κέρδισε το πρώτο βραβείο στην έκθεση του Παρισιού. Να εντοπίσετε την καινοτομία του Mouchot. (Στη διάθεσή σας έχετε την παρακάτω εικόνα και την ιστοσελίδα: http://landartgenerator.org/blagi/archives/2004 ) 5. Να συζητήσετε για τη σχέση της επιστήμης με τις κοινωνικές και πολιτικές επιλογές. Να καταγράψετε την άποψη σας για το θέμα... 2 Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος)
Δραστηριότητα 2 Κατασκευάζουμε μια συσκευή που προσομοιώνει τη συσκευή του Mouchot. Υλικά: Αισθητήρα θερμότητας με γυάλινο περίβλημα και ψηφιακό θερμόμετρο ή ένα μεταλλικό θερμόμετρο. Συλλέκτη ακτινοβολίας με μορφή κοίλου καθρέφτη από αλουμινόχαρτο. Ηλεκτρικός λαμπτήρας που φωτοβολεί Πειραματική διαδικασία: α) Τοποθετούμε την άκρη του θερμομέτρου στην εστία του κατόπτρου. β) Τοποθετούμε τον ηλεκτρικό λαμπτήρα σε απόσταση 20 cm από την άκρη του θερμομέτρου. γ) Αφήνουμε τον ηλεκτρικό λαμπτήρα να ακτινοβολεί για 10 λεπτά δ) Καταγράφουμε τις μεταβολές της θερμοκρασίας στον Πίνακα 1. Πίνακας 1 Χρόνος ακτινοβόλησης (σε λεπτά) Θερμοκρασία (σε ο C) 0 2 4 6 8 10 1. Να εξηγήσετε α. την αύξηση της θερμοκρασίας στην εστία του κατόπτρου. β. την τοποθέτηση της άκρης του θερμομέτρου στην εστία του κατόπτρου και όχι σε άλλο τυχαίο μέρος... Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος) 3
2. Να σχεδιάσετε ένα γράφημα: της θερμοκρασίας με το χρόνο με βάση τις τιμές που θα βρείτε σχετικά με την αύξηση της θερμοκρασίας από το έκτο έως το όγδοο λεπτό. 3. Με βάση τις παρακάτω εικόνες (ηλιακοί φούρνοι σύγχρονης τεχνολογίας): να περιγράψετε ένα ηλιακό φούρνο σύγχρονης τεχνολογίας 4 Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος)
4. Οι αρχές λειτουργίας ενός ηλιακού φούρνου σύγχρονης τεχνολογίας είναι: α). του φωτός β) Η απορρόφηση του φωτός στο σώμα. γ) Το φαινόμενο του.. Συζητάμε σχετικά με τις αρχές λειτουργίας των ηλιακών φούρνων 5. Στο παρακάτω σχήμα να σχεδιάσετε τη γωνία πρόσπτωσης και τη γωνία ανάκλασης του φωτός. Δραστηριότητα 3 Με βάση τους παραπάνω πειραματισμούς να ερμηνεύσετε τη λειτουργία της ατμομηχανής του Μοuchot. Να παρακολουθήσετε το video στην ιστοσελίδα για την ηλιακή ατμομηχανή: http://www.youtube.com/watch?v=jtval7ty53m&feature=player_embedded#at=23 Με βάση τις παρατηρήσεις σας να συγκρίνετε τις αρχές λειτουργίας της ηλιακής ατμομηχανής με τις αρχές λειτουργίας των ηλιακών φούρνων. Να καταγράψετε επιπλέον αρχές λειτουργίας στον ηλιακό φούρνο ή στην ηλιακή ατμομηχανή που δεν έχουν καταγραφεί. Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος) 5
. Δραστηριότητα 4 1. Να συζητήσετε με την ομάδα σας πότε μια πηγή ενέργειας λέγεται ανανεώσιμη και πότε συμβατική. Να αναφέρετε δύο πηγές ενέργειας από κάθε κατηγορία. 2. Να συζητήσετε στην ομάδα σας για τους λόγους που επιβάλλουν την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και των άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σήμερα. Να γράψετε ένα κείμενο (1000 χαρακτήρες) ώστε να τεκμηριώσετε με τα επιχειρήματά σας αυτούς τους λόγους. Δραστηριότητα 5 Χρησιμοποιώντας τον κατάλογο με τις κατηγορίες που περιγράφουν τα χαρακτηριστικά της επιστήμης και τους τρόπους που αυτή αναπτύσσεται να προσπαθήσετε να εντοπίσετε και να γράψετε τέτοιες κατηγορίες στην ιστορία που ακούσατε και στις δραστηριότητες του μαθήματος. Οι κατηγορίες αυτές που οι επιστήμονες ονομάζουν Φύση της Επιστήμης(Nature Of Science-NOS- ) είναι: Χαρακτηριστικά της Φύσης της Επιστήμης/Nature Of Science (NOS) 1. Η επιστήμη απαιτεί και βασίζεται στην εμπειρική γνώση. 2. Η παραγωγή γνώσης στην επιστήμη έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά και κοινές συνήθειες κατά την παραγωγή. 3. Η επιστημονική γνώση έχει δυναμικό χαρακτήρα αλλά έχει διάρκεια. 6 Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος)
4. Οι νόμοι και οι θεωρίες σχετίζονται, αλλά είναι διακριτά εiδη επιστημονικής γνώσης. 5. Η επιστήμη είναι μια σημαντική δημιουργική δραστηριότητα. 6. Η επιστήμη έχει ένα υποκειμενικό στοιχείο. 7. Υπάρχουν ιστορικές, πολιτισμικές και κοινωνικές επιδράσεις στην επιστήμη. 8. Η επιστήμη και η τεχνολογία αλληλεπιδρούν, αλλά δεν είναι ίδιες. 9. H επιστήμη και οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί δεν μπορούν να δώσουν απάντηση σε όλες τις ερωτήσεις (McComas 2004). Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι για να μάθει κάποιος επιστήμη πρέπει πρώτα να κατανοήσει τι ακριβώς είναι η επιστήμη. Επειδή είναι δύσκολο να ορίσουμε την επιστήμη γι αυτό οι επιστήμονες δίνουν κατάλογο με τα χαρακτηριστικά της. Στην Αγγλική Γλώσσα η λέξη Science σημαίνει Φυσικές Επιστήμες... Δραστηριότητα 6 Κατασκευή ηλιακών φούρνων ( Μέθοδος project, χρόνος υλοποίησης: 5-6 εβδομάδες ) Οι μαθητές: Α) Σχηματίζουν ομάδες για να κατασκευάσουν ηλιακούς φούρνους με διαφορετικά σχέδια, αναζητούν τρόπο σύγκρισης/ μέτρησης της αποδοτικότητά τους (πχ τοποθέτηση θερμόμετρου στο εσωτερικό, μέτρηση του χρόνου εντός του οποίου θερμαίνεται ποσότητα νερού σε συγκεκριμένη θερμοκρασία, κλπ). Β) Κατασκευάζουν, μετρούν την αποδοτικότητα και αναζητούν εξηγήσεις για τις διαφορές που κατέγραψαν, με τη βοήθεια των καθηγητών τους. Γ) Προσδιορίζουν τα χαρακτηριστικά των ηλιακών φούρνων που μπορούν να βελτιώσουν την αποδοτικότητά τους, με βάση τις κατασκευές τους. Δ) Οργανώσουν μια έκθεση με τις κατασκευές τους. Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος) γράφτηκαν από την Αικατερίνη Ριζάκη, τον Παναγιώτη Κόκκοτα και τον Ιωάννη Βλάχο με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Project 518094-LLP-1-2011- 1-GR-COMENIUS-CMP) και του ΕΚΠΑ της Ελλάδος. Η δημοσίευση αυτή αντανακλά τις απόψεις των συγγραφέων και μόνον και η Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που αυτή περιέχει. Δραστηριότητες των μαθητών (Μουσώ (Mouchot) και ο ηλιακός φούρνος) 7