ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΦΩΚΙΑ & ΑΛΙΕΙΑ Αντιμετωπίζοντας τη σχέση αλληλεπίδρασης στις ελληνικές θάλασσες

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΦΩΚΙΑ & ΑΛΙΕΙΑ Αντιμετωπίζοντας τη σχέση αλληλεπίδρασης στις ελληνικές θάλασσες 2005 2009 Παρουσίαση Προόδου Προγράμματος για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Χίος, 9-10/6/08

Ο Στόχος Βελτίωση της κατάστασης του μεγαλύτερου Ευρωπαϊκού πληθυσμού της απειλούμενης Μεσογειακής Φώκιας στην Ελλάδα, μέσω της εξομάλυνσης των συνεπειών της ανταγωνιστικής σχέσης της Μεσογειακής Φώκιας με την αλιεία

Αναμενόμενα αποτελέσματα Μείωση, σχετιζόμενης με την αλιεία, θνησιμότητας της Μεσογειακής Φώκιας Εκτίμηση, για πρώτη φορά, σε εθνικό επίπεδο του μεγέθους και των επιπτώσεων της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας και της απώλειας εισοδήματος των ψαράδων Ενεργή εμπλοκή των ενδιαφερομένων ομάδων στην προσπάθεια μείωσης του ανταγωνισμού ιαμόρφωση Σχεδίου ράσης για Μεσ. Φώκια & Αλιεία, με τη μέγιστη δυνατή συμφωνία των εμπλεκομένων για υιοθέτηση και εφαρμογή

ράση A1. Επιλογή των περιοχών «κλειδιά» μέσω ενός Εθνικού Κέντρου εδομένων για τη Μεσογειακή Φώκια Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-03/06 Ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-03/06 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Εγκατάσταση Κέντρου εδομένων για τη μεσογειακή φώκια 12/2005 Επιλογή περιοχών «κλειδιά» 03/2006 Το Εθνικό Κέντρο εδομένων διαμορφώθηκε με βάση: τα υπάρχοντα στοιχεία κατανομής στο χώρο των καταφυγίων και των εμφανίσεων Μεσογειακής φώκιας από όλη την παράκτια Ελλάδα, τα ερευνητικά στοιχεία της MOm από ποικίλες ερευνητικές δράσεις παρακολούθησης του πληθυσμού και των καταφυγίων, από τις βάσεις νεκροψιών και δειγμάτων Μεσογειακής φώκιας απότομητρώοαλιευτικούστόλου(μασ) και τις θέσεις των ιχθυοκαλλιεργειών σε εθνικό επίπεδο

Κριτήρια για την επιλογή των περιοχών «κλειδιά» ήταν: Ησημασίατουςγιατη Μεσογειακή φώκια

σε συνδυασμό με την ύπαρξη και το μέγεθος της αλιευτικής δραστηριότητας

την κατανομή ιχθυοκαλλιεργειών στην Ελλάδα

την κατανομή πληροφοριών για αλληλεπίδραση φώκιας - αλιείας

Περιοχές «κλειδιά»: 1. Αλόννησος 2. Κίμωλος 3. Κάρπαθος 4. Κάλυμνος 5. Ζάκυνθος 6. Ελαφόνησος Κύθηρα 7. Χίος Ψαρά

ράση Α2. Σχέδιο ράσης για την αντιμετώπιση της αλληλεπίδρασης Μεσογειακής Φώκιας & Αλιείας Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 01/08-12/08 Ημ/νία έναρξης-λήξης: 01/06-12/08 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Συνάντηση εργασίας για την παρουσίαση του Σχεδίου ράσης 01/2009 Κατάθεση του Σχεδίου ράσης στις εθνικές αρχές 04/2009 Στόχος του Σχεδίου ράσης Η MOm, σε συνεργασία με το WWF-Ελλάς και το ΙΝΑΛΕ, θα επεξεργαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα Σχέδιο ράσης για τη μείωση της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο Βασικά σημεία του Σχεδίου ράσης είναι: Τεκμηρίωσητουμεγέθουςτωνεπιπτώσεωντηςσχέσηςφώκιας- αλιείας Εν δυνάμει λύσεις για την μείωση των επιπτώσεων Προτάσεις μέτρων για την μείωση των επιπτώσεων της σχέσης φώκιας - αλιείας

Μέχρι σήμερα: Επαφές με DG Fisheries της Ευρωπαϊκής Ένωσης Επαφές με Συνομοσπονδία Αλιέων Ελλάδας (ΣΑΕ) και Ομοσπονδίες Επαφές με ειδικούς επιστήμονες και περιβαλλοντολόγους σε ινστιτούτα στις ΗΠΑ (παράλληλα με τη δράση E3) που έχουν μακρά εμπειρία στις αλληλεπιδράσεις φώκιαςαλιείας Επαφές με ειδικούς επιστήμονες από την Ευρώπη στα πλαίσια της ράσης F4 ημιουργία 1ου draft δομής Σχεδίου ράσης. Παρουσίαση στην Συμβουλευτική Επιτροπή

ράση A.3. Αναθεώρηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/07-09/08 Ημ/νία έναρξης-λήξης: 04/07-09/08 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Επιλογή ειδικού αναθεώρησης στρατηγικής 02/2008 Συνάντηση εργασίας για την παρουσίαση της Στρατηγικής 01/2009 Κατάθεση της στρατηγικής στις εθνικές αρχές 03/2009 Ολοκληρώθηκε η επιλογή ειδικού: Dr Giuseppe Notarbartolo di Sciara (10/07) Έγινε συνάντηση εργασίας στην Αθήνα όπου συμφωνήθηκε η διαδικασία (12/07) Προετοιμασία αναλυτικής περιγραφής των δράσεων που πραγματοποιήθηκαν από το 1996-2007 και σχετίζονται με την εφαρμογή της προηγούμενης Στρατηγικής Έγινε συνάντηση εργασίας για τη διαμόρφωση του κύριου και των επί μέρους στόχων και των προτεινόμενων δράσεων της νέας στρατηγικής. Τον Φεβρουάριο μας απεστάλη ένα annotated outline για σχολιασμό από εμάς και άλλους ειδικούς. Προβλέπεται η παράδοση του 1ου draft τον Ιούνιο για να υπάρχει χρόνος για συζήτηση και σχόλια πριν την παρουσίαση της

Evaluation and Revision of the National Strategy for the Conservation of the Mediterranean Monk Seals in Greece Ενδεικτικός Πίνακας Περιεχομένων Νέας Στρατηγικής 1. Executive Summary 2. Background 2.1. Summary of the current status of monk seals in Greece 2.2. Critical analysis of the relevant national and European legislative framework. 2.3. Critical analysis of the applicability of the existing conservation framework 2.4. Critical revision of the previous strategy 3. The Strategy 3.1. Introduction 3.2. Goal 3.3. Objectives 3.2. Rationale and relevance of objectives to the attainment of goal 4. The Action Plan 4.1. Actions 4.2. Revision of the Strategy 4.3. Actions Implementation Schedule 5. Appendices

ράση C1.Καταγραφή της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας στις περιοχές «κλειδιά» σε συνεργασία με τους ντόπιους αλιείς Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 04/06-06/08 Hμ/νία έναρξης-λήξης: 03/06-11/08 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Αναφορά για την κατάσταση της αλληλεπίδρασης Μεσογειακής φώκιας-αλιείας στην Ελλάδα 09/2008 ημιουργία εξειδικευμένου ερωτηματολογίου: για παράκτιους αλιείς (έχουν ολοκληρωθεί σε Κάλυμνο, Κίμωλο, Ζάκυνθο, Αλόννησο, Κάρπαθο, ενώ προγραμματίζονται για Χίο 6/08 και Κύθηρα 9/08) για ιχθυοκαλλιέργειες (έχουν ολοκληρωθεί σε Κάλυμνο ενώ προγραμματίζονται για Χίο 6/08) για λιμεναρχεία (σε συνεργασία με ΥΕΝ) και εποπτείες αλιείας

Α. Μέχρι στιγμής αποτελέσματα ερωτηματολογίων σε παράκτιους ψαράδες Από 72 ερωτηματολόγια σε παράκτιους ψαράδες 3 περιοχών κλειδιά 40 Ποιό Θαλάσσιο είδος κάνει τις πιο πολλές ζημιές; 35 30 25 Κάρπαθος Ζάκυνθος Κάλυμνος 20 15 10 5 0 Φώκια Δελφίνι Και τα δύο Όλα Θαλάσσια είδη που εγκλωβίστηκαν σε αλιευτικά εργαλεία Χελώνες Δελφίνια Φώκιες 0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60

Β. Μέχρι στιγμής αποτελέσματα ερωτηματολογίων σε λιμεναρχεία Από 53 ερωτηματολόγια από λιμεναρχεία όλης της χώρας Παράπονα για ζημιές από φώκιες/δελφίνια Εργαλεία στα οποία αναφέρεται ζημιά 25 20 15 10 Φώκιες Δελφίνια 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Φώκιες Δελφίνια 5 Δίχτυα Παραγάδια Όλα 0 Εγκλωβισμένα θαλ. θηλαστικά σε αλιευτικά εργαλεία Ποτέ Σπάνια Περιοδικά Συχνά ΔΞ/ΔΑ 45 40 35 Φώκιες Δελφίνια 30 25 20 15 10 5 0 Όχι Ναι Ζωντανά Νεκρά Νεαρά

ράση C2. Μέτρηση της πραγματικής έντασης της αλληλεπίδρασης στους 2 πιο σημαντικούς βιότοπους της φώκιας στην Ελλάδα Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/06-06/08 Hμ/νία έναρξης-λήξης: 10/05-2/09 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Αναφορά για την κατάσταση της αλληλεπίδρασης Μεσογειακής φώκιας-αλιείας στην Ελλάδα 09/2008

Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Β.Σποράδων ειγματοληψίες σε σκάφη παράκτιας αλιείας ξεκίνησαν τον Μάιο του 2006 και ολοκληρώθηκαν τον Μάρτιο του 2008 (οι 40 προβλεπόμενες δειγματοληψίες σε συνεργασία με 10 ντόπιους ψαράδες) Εκφορτώσεις ξεκίνησαν τον Μάιο του 2006 και ολοκληρώθηκαν τον Μάιο του 2008 (οι 360 προβλεπόμενες εκφορτώσεις) Έχουν καταγραφεί: 85 διαφορετικά είδη Αλληλεπιδράσεις με δελφίνια και φώκιες στο 32% των πραγματοποιηθέντων δειγματοληψιών Αλληλεπιδράσεις με δελφίνια και φώκιες στο 16,1% των πραγματοποιηθέντων εκφορτώσεων

Σύμπλεγμα Κιμώλου - Πολυαίγου ειγματοληψίες σε σκάφη παράκτιας αλιείας ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2007 και θα ολοκληρωθούν τον εκέμβριο του 2008 (έχουν γίνει οι 25 από τις 40 προβλεπόμενες δειγματοληψίες σε συνεργασία με 4 ντόπιους ψαράδες) Εκφορτώσεις ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2007 και θα ολοκληρωθούν τον Φεβρουάριο του 2009 (έχουν γίνει οι 225 από τις 360 προβλεπόμενες εκφορτώσεις) Έχουν καταγραφεί: 65 διαφορετικά είδη Αλληλεπιδράσεις με δελφίνια και φώκιες στο 18% των πραγματοποιηθέντων δειγματοληψιών Αλληλεπιδράσεις με δελφίνια και φώκιες στο 35% των πραγματοποιηθέντων εκφορτώσεων.

ράση C3. Εκπαίδευση αλιέων των περιοχών «κλειδιά» για άμεση ανταπόκριση και ενεργό συμμετοχή στη διάσωση φωκών Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 01/06-06/08 Hμ/νία έναρξης-λήξης: 01/06-09/08 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Οδηγός διάσωσης 05/2006 Εκπαιδευτικό σεμινάριο για περιστατικά ζώων που χρειάζονται βοήθεια ή/και περιστατικά νεκρών ζώων σε ψαράδες, τοπικούς φορείς και αρχές, μέλη του ικτύου ιάσωσης & κατοίκους της: Αλοννήσου (12/06) Καρπάθου (05/07) Κιμώλου (10/07) Ζακύνθου (10/07) Καλύμνου (03/08) Προγραμματίζονται: Χίος (06/08) Κύθηρα (09/08)

ράση D1. Παρακολούθηση της αλληλεπίδρασης και της σχετικής θνησιμότητας σε συνεργασία με τις αλιευτικές κοινότητες Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09 Hμ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Αναφορά για την κατάσταση της αλληλεπίδρασης Μεσογειακής φώκιας-αλιείας στην Ελλάδα 09/2008 Ολοκλήρωση της ανάλυσης για τις διατροφικές συνήθειες της μεσογειακής φώκιας 03/2009 Αναβάθμιση της λειτουργίας του ικτύου αύξηση του αριθμού των μελών από 1200 σε 1771 (αύξηση 47,6%) αποστολή νέου ενημερωτικού πακέτου

Παρακολούθηση της θνησιμότητας της Μ. φώκιας σε εθνικό επίπεδο μέσω νεκροψιών. Η ομάδα διάσωσης πραγματοποίησε 19 νεκροψίες οι οποίες επιβεβαίωσαν ότι η ηθελημένη θανάτωση παραμένει σε υψηλά επίπεδα Ανάλυσης για τις διατροφικές συνήθειες της μεσογειακής φώκιας Προχώρησε το πρώτο μέρος της μελέτης των τροφικών συνηθειών της Μ. φώκιας μέσω της ανάλυσης 18 δειγμάτων στομαχιών από το Πανεπιστήμιο Aberdeen. Αποστολή και 9 επιπλέον στομαχιών που συλλέχθηκαν κατά τις νεκροψίες στα πλαίσια του ΜΟΦΙ (08/2008)

Μέχρι στιγμής αποτελέσματα Μεγάλος αριθμός ειδών (αναγνωρίστηκαν 24 ταξινομικές ομάδες, πάνω από 7 ανά στομάχι) Τα κεφαλόποδα αποτελούν το 61% της διατροφής ενώ τα ψάρια το 39% Τα χταπόδια Octopus vulgaris είναι το είδος με τη μεγαλύτερη συχνότητα και αριθμούς Η τροφή αποτελείται κυρίως (αλλά όχι αποκλειστικά) από βαθύβια είδη Τα περισσότερα είναι εμπορεύσιμα είδη εν παρατηρείται αλλαγή στην τροφή σε σχέση με την εποχή, το φύλο ή την ηλικία

ράση D2. ιάσωση ατόμων Μεσογειακής φώκιας που χρειάζονται βοήθεια εξαιτίας περιστατικών που σχετίζονται με την αλιεία 12/07: ενήλικο θηλυκό στη Φθιώτιδα Προγραμ.ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09 Hμ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09 Η ομάδα διάσωσης ανταποκρίθηκε σε 7 περιστατικά (8 προβλεπόμενα για το σύνολο της διάρκειας του MOFI): 08/05: Νεαρό αρσενικό στην Τήνο. 08/05: Νεαρό στην Κορινθία. 11/06: Νεογέννητο στην Εύβοια («Alan», πέθανε από σοβαρή αναιμία παρά τις προσπάθειες της ομάδας διάσωσης 11/06: Μητέρα και Νεογέννητο στην Κεφαλονιά 09/07: Μητέρα και Νεογέννητο στην Αργολίδα 10/07: νεογέννητο στην Τήνο («Βικτώρια», διασώθηκε, περιθάλπηκε στο ΚΠΕΦ της MΟm και απελευθερώθηκε στο ΕΘΠΑΒΣ

ιάσωση, περίθαλψη & απελευθέρωση Βικτώριας Βρέθηκε τη 1/10/2007 στην Τήνο και μεταφέρθηκε στις 3/10/2007 στο Κέντρο Περίθαλψης Μεσογειακής Φώκιας στην Αλόννησο. Κατάσταση του ζώου: αδυναμία, αφυδάτωση, υπογλυκαιμία, βαθειά μολυσμένα τραύματα, ανοιχτός ομφαλός Θεραπεία: άλατα και γλυκόζη και μετάβαση σε υγρό ψαροπολτό ενισχυμένο με βιταμίνες, μέταλλα, ασβέστιο και ιχθυέλαιο, αντιβιοτικά, τοπική αντισηψία τραυμάτων, διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας Επανένταξη/Προετοιμασία για απελευθέρωση: o Αποθεραπεία του ζώου o Σταδιακή ένταξη σε διατροφή με ψάρι έως την ελεύθερη διατροφή στην πισίνα και το κυνήγι ζωντανών ψαριών o Σταδιακή απομάκρυνση από τους ανθρώπους o «Σήμανση» με ενέσιμο μικροπομπό και πομπό παρακολούθησης μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας o Απελευθέρωση «Βικτωρίας» στο ΕΘΠΑΒΣ στις 2/2/2008

ράση E.1: ράσεις ενημέρωσης που απευθύνονται στους εμπλεκόμενους φορείς Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09 Ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ 15 Τεύχη "Ιστορίες για φώκιες" 10/2005-07/2009 Ιστοσελίδα προγράμματος 12/2005 8 ηλεκτρονικά ενημερωτικά δελτία 01/2006-06/2009 Παραγωγή αφισών και φυλλαδίων 05/2006 Παραγωγή ντοκιμαντέρ 06/2006 Παραγωγή 2 τηλεοπτικών & ραδιοφωνικών μηνυμάτων 06/2006, 06/2008 Εργαλεία ενημέρωσης & ευαισθητοποίησης Ενημερωτική καμπάνια στις περιοχές «κλειδιά»: Ζάκυνθος (10/07) Αλόννησος (3/08) Κάλυμνος (3/08) Προγραμματίζονται: Κύθηρα (9/08) Χίος, Κίμωλος (10/08) Κάρπαθος (11/08)

Εργαλεία ενημέρωσης & ευαισθητοποίησης Web site του προγράμματος http://mofi.gr (29388 επισκέπτες) Ηλεκτρονικό ενημερωτικό δελτίο (5/8 τεύχη Χ 250 ξένοι και 2.000 Έλληνες αποδέκτες ) Φυλλάδια (5.000 αντίτυπα) Αφίσες (1.000 αντίτυπα) Ιστορίες για φώκιες (11/15 τεύχη Χ 4,500 αποδέκτες) > 100 άρθρα στον εθνικό και τοπικό τύπο και στο ιαδίκτυο Ντοκιμαντέρ 1ο Τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό μήνυμα (παίχτηκε 833 φορές στο διάστημα 6/07-4/08)

ράση E.2. Περιβαλλοντική εκπαίδευση στις περιοχές «κλειδιά» Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 03/06-06/08 Ημ/νία έναρξης-λήξης: 10/05 06/09 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού για μαθητές των περιοχών «κλειδιά» 09/2006 ολοκλήρωση του σχεδιασμού 10/05 παρουσίαση προγράμματος στους υπεύθυνους του Υπουργείου Παιδείας και αίτημα άδειας για την εφαρμογή του 05/06 σχεδιασμός και παραγωγή εκπαιδευτικών εργαλείων Επαφές με Υπεύθυνους Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Περιοχών «κλειδιά»

Εκπαιδευτικό υλικό για τα σχολεία της πρωτοβάθμιας βεβαίωση συμμετοχής στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του MOFI. οδηγός «Ταξιδεύοντας με τους ψαράδες», για εκπαιδευτικούς για την οργάνωση συλλογής τοπικών ιστοριών σχετικών με την αλιεία οδηγός για εκπαιδευτικούς για τα κινδυνεύοντα είδη των ελληνικών θαλασσών, σετ φωτογραφιών με τα χαρακτηριστικά/ κινδυνεύοντα ζώα και φυτά των ελληνικών θαλασσών, ηχογραφημένο παραμύθι που παρουσιάζει ζωντανά την αλληλεπίδραση φώκιας-αλιείας, κόμικ για τη Μεσογειακή φώκια. παιδικό - παραμύθι για τη Μεσογειακή φώκια. εκπαιδευτική «εργαλειοθήκη» με υλικό για ποικίλες δραστηριότητες (επιτραπέζια παιχνίδια, slides, videos, κλπ) πάνω στο θαλάσσιο περιβάλλον και τη Μεσογειακή φώκια.

Εκπαιδευτικό υλικό για τα σχολεία της δευτεροβάθμιας βεβαίωση συμμετοχής στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα τουmofi. οδηγός «Η Θάλασσα Κοινό μας σπίτι», για εκπαιδευτικούς και μαθητές, πάνω στις βασικές αρχές του πως να διεξάγεις μια έρευνα πάνω στην τοπική αλιεία και την αλληλεπίδρασή της με τη φώκια, Οδηγός Αλιείας σετ φωτογραφιών με τις χαρακτηριστικές μεθόδους αλιείας στην Ελλάδα, εκπαιδευτική «εργαλειοθήκη» που περιλαμβάνει υλικό για ποικίλες δραστηριότητες (επιτραπέζια παιχνίδια, slides, videos, κλπ) πάνω στο θαλάσσιο περιβάλλον και τη Μεσογειακή φώκια. βιβλίο με τίτλο Monachus monachus: Η Μεσογειακή φώκιαl που παρουσιάζει με λεπτομέρεια την ιστορία, βιολογία, κατάσταση και απειλές της Μεσογειακής φώκιας,

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα MOFI εισαγωγική παρουσίαση στους εκπαιδευτικούς πάνω στο MOFI διαδραστικό σεμινάριο σε ομάδες μαθητών με διάφορες δραστηριότητες που σχετίζονται με το θαλάσσιο οικοσύστημα, την αλιεία, την τοπική κοινωνία και την αλληλεπίδρασή τους. εργασία για τις παραδόσεις της τοπικής κοινωνίας σε σχέση με τη θάλασσακαιτηναλιείααπότους μαθητές σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και την τοπική κοινωνία κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. δόθηκαν φωτογραφικές μηχανές και μαγνητόφωνα για να χρησιμοποιηθούν από τους μαθητές κατά την έρευνά τους. εκδήλωση, στο τέλος της σχολικής χρονιάς, όπου οι μαθητές παρουσίασαν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους στην τοπική κοινωνία. στα Σχολεία Αθμιας Εκπαίδευσης

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα MOFI στα Σχολεία Βθμιας Εκπαίδευσης σεμινάριο πάνω στις βασικές αρχές μιας έρευνας. Οι μαθητές έμαθαν πως να σχεδιάζουν και να παίρνουν μια συνέντευξη, που και πως να βρίσκουν πηγές πληροφοριών, πως να επικοινωνούν με τις τοπικές αρχές κλπ. Οι μαθητές πραγματοποίησαν έρευνα όλο το χρόνο στην τοπική κοινωνία και εξέτασαν την ιστορία και την κατάσταση της τοπικής αλιείας, την κατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και το πως η τοπική ανάπτυξη σχετίζεται με την τοπική αλιεία και με την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος. εκδήλωση, όπου οι μαθητές παρουσίασαν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους στην τοπική κοινωνία.

Εκπαιδευτικές δράσεις με θέμα την σχέση αλιείας-φώκιας έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε: Αλόννησο (σχολική χρονιά 2006-2007) συμμετείχαν 43 μαθητές Ζάκυνθο (σχολική χρονιά 2006-2007) συμμετείχαν 78 μαθητές Κάλυμνο (σχολική χρονιά 2007-2008) συμμετέχουν 136 μαθητές Κάρπαθο (σχολική χρονιά 2007-2008) συμμετέχουν 75 μαθητές Προγραμματίζονται να γίνουν σε: Χίος (σχολική χρονιά 2008-2009) Κίμωλος (σχολική χρονιά 2008-2009) Κύθηρα (σχολική χρονιά 2008-2009) Επιπλέον πραγματοποιήθηκε εκπαιδευτική εκδρομή των μαθητών του Γυμνασίου της Αλοννήσου στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (4/2007)

ράση E.3. ιάδοση των αποτελεσμάτων στους ενδιαφερόμενους και στην επιστημονική κοινότητα Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 04/06-06/09 Ημ/νία έναρξης-λήξης: 12/05-06/09 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ ημόσια παρουσίαση των αποτελεσμάτων του προγράμματος 05/2009 Συνοπτική Αναφορά 06/2009 Μέχρι στιγμής τα στελέχη του προγράμματος έχουν συμμετάσχει και παρουσιάσει την πορεία του MOFI στα: Παγκόσμιο συνέδριο για τα θαλάσσια θηλαστικά 2005 & 2007 (4000 άτομα) Green Week 2006 (3500) Ετήσια συνέδρια της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κητωδών και της Ευρ.Ένωσης Θαλασσίων Θηλαστικών 2006 (1500 άτομα) 8 συνέδρια σχετικά με αλιεία - περιβάλλον στην Ελλάδα (1300 άτομα)

ράση F.1. Οικονομική παρακολούθηση και αξιολόγηση του προγράμματος Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09 Ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Ενδιάμεση οικονομική αναφορά 07/2007 Τελική οικονομική αναφορά 06/2009 Σύνταξη μηνιαίων, τριμηνιαίων και ετήσιων προϋπολογισμών Παρακολούθηση της ροής εσόδων-εξόδων του προγράμματος Σύνταξη Οικονομικών Αναφορών Τακτική παρακολούθηση και έλεγχος από ορκωτούς λογιστές Μέχρι σήμερα απορρόφηση 95,6% του προβλεπόμενου προϋπολογισμού Πίνακας Εσόδων Προγράμματος Ευρωπαϊκή Επιτροπή 938.841 MOm 137.061 WWF 43.020 IFAW 161.480 Νομαρχία Μαγνησίας 80.000 Erasmus 4.333 Τράπεζα Πειραιώς 200.000

ράση F.2. Συνολική διαχείριση προγράμματος Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09, Ημ/νία έναρξης-λήξης: 07/05-06/09 Σύνταξη τετραετούς, ετήσιων, τριμηνιαίων και μηνιαίων, πλάνων δράσης Παρακολούθηση της πορείας των δράσεων Συναντήσεις με εξωτερική ομάδα παρακολούθησης προγράμματος ιαχείριση ανθρώπινου δυναμικού Σύνταξη Αναφορών ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Οργανόγραμμα προγράμματος 10/2005 1η Αναφορά Προόδου 07/2006 Ενδιάμεση αναφορά δραστηριοτήτων 07/2007 2η Αναφορά Προόδου 7/2008 Τελική αναφορά δραστηριοτήτων 06/2009

ΣΧΕΔΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Προετοιμασία Εθνική Βάση Δεδομένων Επιλογή περιοχών «κλειδιά» Εθνικό επίπεδο Συλλογή στοιχείων μέσα από το Δίκτυο Συλλογής Πληροφοριών Νεκροψίες Διασώσεις Μελέτη τροφικών συνηθειών Καμπάνια ενημέρωσης Διάχυση αποτελεσμάτων 7 περιοχές κλειδιά Εκτίμηση αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας μέσα από ερωτηματολόγια με ψαράδες Σεμινάρια διάσωσης Περιβαλλοντική εκπαίδευση Καμπάνια ενημέρωσης ΕΘΠΑΒΣ/Κίμωλος Εκτίμηση αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας μέσα από δειγματοληψίες και στοιχεία εκφορτώσεων σε συνεργασία με ψαράδες Σχέδια Προστασίας Σχέδιο Δράσης για την αλληλεπίδραση φώκιαςαλιείας Αναθεώρηση Εθνικής Στρατηγικής Διαχείριση/Πολιτική Συνολική διαχείριση Οικονομική παρακολούθηση Συμβουλευτική Επιτροπή Ηλεκτρονικό Δίκτυο Ανοιχτές συναντήσεις Αναφορές

Οργανόγραμμα προσωπικού του MOFI 2008 Υπεύθυνη MOFI Σ.Αδαμαντοπούλου/MOm Επιστημονικός συντονιστής Δρ. Σ. Κοτομάτας /MOm Λογιστής: Μ. Χρυσάφη/MOm Γραμματεία: E.Πρεσβέλου/MOm Υπεύθυνοι Πολιτικής Προς εύρεση/mom Δ.Καραβέλας/WWF Εταίροι/Εξωτερική βοήθεια Υπεύθυνος Πεδίου Π. Δενδρινός/MOm Βιολόγος Α.Καραμανλίδης/MOm Υπεύθυνη Διάσωσης Ε.Ανδρουκάκη/MOm Τεχνικός Διάσωσης Μ. Ψαραδέλλη/MOm Υπεύθυνη Επικοινωνίας Κ. Λαγωνίκα /MOm Υπεύθυνη Εκπαίδευσης Ε.Τσέβη /MOm ΙΝΑΛΕ Πανεπιστήμιο Erasmus Πανεπιστήμιο Aberdeen Ψαράδες Σύμβουλος GIS Κτηνιατρική Υποστήριξη Ειδικός Προστασίας Ορκωτοί λογιστές Νομικός Παραγωγή υλικού Συντήρηση υποδομής Ψαράς/Συνεργάτης ενημέρωσης Ερευνητής αλιείας Ε.Τούντα,Β.Παράβας/MOm Τεχνικός πεδίου Γ.Παξιμάδης/WWF

ράση F.3. Λειτουργία Συμβουλευτικής Επιτροπής για την αξιολόγηση της προόδου του προγράμματος Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 10/05-06/09 Ημ/νία έναρξης-λήξης: 10/05-06/09 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ 1η συνάντηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής 11/2005 2η συνάντηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής 05/2007 3η συνάντηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής 05/2008 4η συνάντηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής 05/2009 Στόχος της λειτουργίας της Επιτροπής: να αξιολογεί την πρόοδο του προγράμματος σε σχέση με τα αναμενόμενα αποτελέσματα να αποτιμά τα επιτεύγματα του προγράμματος να προσδιορίζει πιθανές δυσκολίες καιναπροτείνειλύσεις να συμβάλει στην επεξεργασία του Σχεδίου ράσης για την αντιμετώπιση της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας.

ράση F.4. ικτύωση των προγραμμάτων αλληλεπίδρασης Θαλάσσιων Θηλαστικών-Αλιείας Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 10/05-06/09, Ημ/νία έναρξης-λήξης: 10/05-06/09 ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΚΑΙ ΟΡΟΣΗΜΑ ΡΑΣΗΣ Συνάντηση ειδικών του ικτύου για Θαλ. Θηλαστικά/αλιεία 06/2006 Η λειτουργία του ικτύου βασίζεται στην: ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ των ειδικών (15 μέλη) διοργάνωση συνάντησης εργασίας συμμετεχόντων (Μάιος 2008)

Συμμετέχοντες στην συνάντηση ειδικών 1. Irene Galande, Tartanet (LIFE04 NAT/IT/000187) ITALY 2. Aliki Panagopoulou, LIFE2002/NAT/GR/8500,GREECE 3. MOFI s personnel LIFE05NAT/GR/000083, MOm, GREECE 4. T. Papadopoulos, LIFE05NAT/GR/000083, FRI, GREECE 5. G. Paximadis, LIFE05NAT/GR/000083, WWF-GREECE 6. Dr. Graham Pierce, LIFE05NAT/GR/000083, UNIVERSITY OF ΑBERDEEN,UK 7. Dr. Harun Guclusloy, SAD-AFAG/ DOKUZ EYLUL UNIVERSITY, TURKEY 8. Dr. Tero Sipilä, METSÄHALLITUS, NATURAL HERITAGE SERVICES, FINLAND 9. Rosa Pires, PARK NATURAL DE MADEIRA, PORTUGAL 10. Dr. Manel Gazo, SUBMON, SPAIN 11. Dr. Giuseppe Notarbartolo di Sciara, ACCOBAMS, ITALY 12. Hemmo Muntingh, IFAW, EU OFFICE

ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΖΗΤΗΘΗΚΑΝ 1. Χρήση τεχνικών μέτρων στην μείωση της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας (αλλαγή εξοπλισμού συσκευές ηχητικής απώθησης, δίχτυα κλπ.) και η αποτελεσματικότητά τους 2. Αντισταθμιστικά μέτρα (οικονομικά ή άλλα) για τους ψαράδες σαν διαχειριστικό μέσο μείωσης του ανταγωνισμού 3. Νομοθετικό πλαίσιο, ενδεχόμενες τροποποιήσεις που απαιτούνται για την αντιμετώπιση του προβλήματος 4. Εμπλοκή των Αλιευτικών Συλλόγων και των εμπλεκομένων φορέων στην λύση του προβλήματος

ράση F.5: ιαμόρφωση Σχεδίου Προστασίας Μετά -Life Προγραμ. ημ/νία έναρξης-λήξης: 04/09-06/09, Ημ/νία έναρξης-λήξης: 04/09-06/09

Συμμετέχοντες Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας WWF Ελλάς