ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 0213 «Χιονοδρομία ΙΙΙ» 12η Διάλεξη: «Χιονοδρομικά Κέντρα & η αγορά της χιονοδρομίας στην Ελλάδα» The downhill skiing sector in Greece Δρ. Κουθούρης Χαρίλαος, Επίκουρος Καθηγητής
Σε αυτή την θεματική ενότητα οι φοιτητές θα ενημερωθούν για : Την αγορά των χιονοδρομικών κέντρων στην Ελλάδα Χιονοδρομία και Παιδεία. Τα προγράμματα του Υ.Π.Ε.Π.Θ. Ο Παρνασσός από τη Δημιουργία του στο Σήμερα Τιμολογιακή Πολιτική Χιονοδρομικών Κέντρων Στατιστικά Στοιχεία Προσέλευσης Πελατών Τα υπόλοιπα Ελληνικά χιονοδρομικά κέντρα της Βορείου και Κεντρικής Ελλάδος Στοιχεία για την ανάπτυξη της αγοράς του χειμερινού σκι
Χιονοδρομία & Παιδεία Στη χώρα μας έχουν αρχίσει κάποιες αξιόλογες προσπάθειες ανάπτυξης της χιονοδρομίας και του χειμερινού τουρισμού, οι οποίες όμως δεν είναι, ακόμα, ευρέως διαδεδομένες. Σημαντική προσφορά στη χιονοδρομία για τη νεολαία, είναι τα προγράμματα της Νέας Γενιάς που προωθούν εκδρομές για νέους με συμβολικό ποσό κι εκμάθηση σκι με δασκάλους σε διάφορα χιονοδρομικά κέντρα της χώρας. Αυτήηενέργειαέχειωςαποτέλεσμαοι νέοι να δραστηριοποιούνται και το άθλημα της χιονοδρομίας να φαίνεται πιο οικείο και πραγματοποιήσιμο.
Στο τελευταίο, συμβάλλει και μια νέα προσπάθεια, η «Χειμερινή Μαθητική εβδομάδα». που ξεκίνησε ως πιλοτικό πρόγραμμα το 2002. Την περίοδο 2003-04 το πρόγραμμα επεκτάθηκε σε 25 Γυμνάσια και 700 μαθητές, και αναμένεται τις επόμενες χρονιές ο αριθμός συμμετοχής των μαθητών να είναι μεγαλύτερος και σε περισσότερα χιονοδρομικά κέντρα. Πρέπει επίσης να σημειωθεί, ότι η υλοποίηση του προγράμματος συνεργάζεται με τα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα Α.Ε.
Το φετινό πιλοτικό πρόγραμμα «Ευρωπαϊκή Χειμερινή Μαθητική Εβδομάδα» πραγματοποιήθηκε στην περιοχή του Παρνασσού από τις 12 Ιανουαρίου έως και τις 15 Μαρτίου 2003. Επίσης, υπήρχε και η δυνατότητα φιλοξενίας και 35 μαθητών από κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα οι μαθητές με τους συνοδούς καθηγητές τους, συνδυάζουν για πέντε ημέρες την εκμάθηση των αθλημάτων του χιονιού και την επαφή τους με την ορεινή φύση και με τη διδασκαλία των μαθημάτων τους. Οι αναφερόμενες ενέργειες της πολιτείας ενισχύουν τον χειμερινό αθλητισμό και η επαφή με τη φύση γίνεται τρόπος ζωής. Με αυτόν τον τρόπο, μάλιστα απασχολούνται περισσότεροι δάσκαλοι του σκι, εφόσον υπηρετούν εποχιακό επάγγελμα.
Σχολές εκμάθησης σκι στην Β. Ελλάδα Η αύξηση της δημοτικότητας του αθλήματος της χιονοδρομίας στην Β. Ελλάδα τα τελευταία δέκα πέντε χρόνια όπως και η αύξηση του αντίστοιχου αριθμού των χιονοδρομικών κέντρων (21) δημιούργησε επιχειρήσεις σχετικές με την παροχή υπηρεσιών σε χιονοδρομικά κέντρα. Μία προσφερόμενη υπηρεσία είναι αυτή της εκμάθησης της χιονοδρομίας κατάβασης και της χιονοσανίδας. Πιο συγκεκριμένα, οργανώθηκαν σχολές εκμάθησης σκι τόσο σταίδιαταχιονοδρομικάκέντραόσοκαισταπαραπλήσια αστικά κέντρα (Ακαδημίες Σκι). Σε περιοχές της χώρας όπου δεν δημιουργήθηκαν οργανωμένες Ακαδημίες Σκι, τη λύση αποτελούσαν, μέχρι και σήμερα, οι αθλητικοί σύλλογοι χιονοδρομίας.
Η έλλειψη θεσμοθέτησης των σχολών σκι από την ΓΓΑ ή έναν άλλο φορέα όπως η αντίστοιχη Ομοσπονδία, συντελεί στην μη αναμενόμενη ανάπτυξη της συγκεκριμένης αγοράς του αθλητισμού αναψυχής Πιο συγκεκριμένα στο χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού, μέχρι και το 2001 είχαν τη δυνατότητα να ενοικιάζουν και να μοιράζονται το χώρο εκμάθησης, το επονομαζόμενο ως πλατό, αρκετές σχολές σκι (2001 περίπου δέκα). Αποτέλεσμα ήταν η ύπαρξη του ανάλογου ανταγωνισμού, και η ανάπτυξη όσο το δυνατόν γρηγορότερων σε χρονική απαίτηση αλλά και αποτελεσματικών μεθόδων διδασκαλίας. Η εκμάθηση περιελάμβανε την χιονοδρομία κατάβασης αλλά και την χιονο-σανίδα.
Από το 2002, στο χιονοδρομικό του Παρνασσού, η κατάσταση άλλαξε. Δημοπρατήθηκε το πλατό στο σύνολό του ως έκταση. Στην δημοπρασία έλαβανμέροςπολλέςσχολές, όμως εξαιτίας του αυξημένου και απλησίαστου ποσού ενοικίασης μόνον μία σχολή σκι παρέμεινε στην δημοπρασία και τελικά πήρε το δικαίωμα. Ακόμη ένα αξιόλογο χρηματικό ποσό αποδίδουνοιεπίσημοιδάσκαλοιτουσκιστη διεύθυνση του χιονοδρομικού κέντρου για την άδεια παράδοση ιδιωτικών μαθημάτων σκι. Η κατάσταση έχει οδηγήσει τους δασκάλους να επιχειρούν να εργάζονται παράνομα.
Ηκατάστασηστοχιονοδρομικόκέντροτων Καλαβρύτων, είναι διαφορετική. Το χιονοδρομικό έχει αναπτυχθεί τα τελευταία μόλις χρόνια, και η διεύθυνσή τους επίσημα ίδρυσε μία σχολή. Η ραγδαία αύξηση των πελατών του κέντρου αυτού έχει οδηγήσει σε αυξημένη ζήτηση δασκάλων σκι και ήδη η ζήτηση αντιμετωπίζεται με σχολές σκι που εμφανίζονται ξαφνικά και δεν είναι νόμιμες.
Χιονοδρομική πίστα στα 3-5 Πηγάδια
Το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού Χαρακτηριστική μοναδικότητα παρουσιάζει το βουνό Παρνασσός, αγαπημένος τόπος του Απόλλωνα και του Διόνυσου καθώς και πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο των αρχαίων Ελλήνων, βρίσκεται 180χλμ από την Αθήνα. Το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού, κατάφυτο από έλατα, βρίσκεται σε υψόμετρο 1.600-2.300 μέτρων είναι το μεγαλύτερο και αρτιότερα οργανωμένο χιονοδρομικό κέντρο της χώρας μας. Λειτουργεί από μέσα Δεκεμβρίου μέχρι αρχές Μαΐου (8:00-16:00) και διαθέτει είκοσι πίστες, συνολικού μήκους14 χιλιομέτρων. Οι συνθήκες χιόνωσης είναι 5 μήνες κατά μέσο όρο το χρόνο, κι επιπλέον εμφανίζεται το φαινόμενο «μικροκλίμα»
Χιονοδρομικό Καρπενησίου Ένα ακόμα αξιόλογο χιονοδρομικό της χώρας μας είναι και το Καρπενήσι. Αν και μικρό, έχει πολλούς φίλους σκιέρ, οι οποίοι συνεχώς αυξάνονται. Απέχει 284χλμ. από την Αθήνα, 78χλμ. από τη Λαμία, 368χλμ. από τη Θεσσαλονίκη και 12χλμ. από το Καρπενήσι. Βρίσκεται στη θέση Διαβολότοπος του όρους Τυμφρηστού σε υψόμετρο από 1.750μ. 2.100μ. Έχει 6 αναβατήρες και 10 πίστες 8χλμ. συνολικά. Η ποιότητα χιονιού είναι καλή, είναι αρκετά καλό για αρχάριους σκιέρ, ιδανικό για τους μέτριους και καλό για τους προχωρημένους. Λειτουργεί από μέσα Δεκεμβρίου έως μέσα Απριλίου και το κόστος εξόδων είναι ακριβό. Οι εγκαταστάσεις ανήκουν στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ευρυτανίας αν και το χιονοδρομικό ιδρύθηκε από τους Τάκη Φλέγκα και Θάνο Κλαουδάτο το 1974, το σαλέ και η σχολή σκι ανήκουν στην εταιρεία Κλαουδάτος.
Σχολή σκι στο Σέλι
Χιονοδρομικό Καλαβρύτων Στη Ν. Ελλάδα τώρα, ένα από τα ίσως πιο άρτια αλλά και καλύτερα οργανωμένο Χ.Κ στην Ελλάδα είναι αυτό των Καλαβρύτων. Απέχει 203χλμ. από την Αθήνα, 90χλμ. από τη Πάτρα και 14χλμ. από τα Καλάβρυτα. Βρίσκεται σε υψόμετρο από 1.650μ. 2.340μ. Έχει 8 αναβατήρες και 14 πίστες 20 συνολικά χιλιομέτρων. Η ποιότητα του χιονιού είναι καλή, είναι απόλυτα κατάλληλο για μέτριους σκιέρ αρχάριους και παιδιά, ενώ καλό και για τους προχωρημένους. Σεζόν από μέσα Δεκεμβρίου μέχρι τέλος Απριλίου, ενώ το κόστος εξόδων είναι ακριβό.
Τιμολογιακή Πολιτική των Χιονοδρομικών Κέντρων Όσον αφορά την τιμολογιακή πολιτική, παρουσιάζονται σε πίνακες οι τιμές των καρτών πρόσβασης στα δυο μεγαλύτερα χιονοδρομικά κέντρα της Ελλάδας. Παρατηρείται ότι στα Καλάβρυτα είναι λίγο χαμηλότερες οι τιμές, ενώ στον Παρνασσό υπάρχουν πιο πολλά «πακέτα» για τους φανατικούς και πιο συστηματικούς χιονοδρόμους. Παρ όλο που γίνονται καλύτερες προσφορές σε αρκετές κατηγορίες πελατών (όπως φοιτητές, παιδιά, άτομα γ ηλικίας), κατά κοινή ομολογία το κόστος για την είσοδο και τις υπηρεσίες που προσφέρονται στα συγκεκριμένα χιονοδρομικά κέντρα είναι αυξημένο με αρνητικό αποτέλεσμα να περιορίζεται η συστηματική προσέλευση του κόσμου.
Χιονοδρομικό Πηλίου Κατεβαίνοντας στη Κ. Ελλάδα συναντάμε ένα ακόμη αξιόλογο Χ.Κ, το Πήλιο, 27χλμ. απ το Βόλο και 2χλμ. απ τον οικισμό Χάνια. Έχει αρκετά καλή ποιότητα χιονιού, υψόμετρο 1.300μ. 1.500μ., είναι αρκετά κατάλληλο για τους προχωρημένους σκιέρ αλλά περισσότερο κατάλληλο για τους μέτριους τους αρχάριους και τα παιδιά. Έχει 5 πίστες 5 χιλιομέτρων συνολικά, σαιζόν από τέλη Δεκεμβρίου έως τέλη Μαρτίου, κόστος εξόδων μέτριο.
Σχολή Σκι στο Σέλι
Στατιστικά Στοιχεία Προσέλευσης Πελατών Από τα στατιστικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, γενικά παρατηρείται ότι από το 1983 έως το 2003 έχουν αυξηθεί οι πελάτες του χιονοδρομικού κέντρου του Παρνασσού, τόσο οιχιονοδρόμοιόσοκαιοιαπλοίεπισκέπτες. Πίνακας 1. Στατιστικά στοιχεία προσέλευσης χιονοδρόμων και απλών επισκεπτών ανά πενταετία ΕΤΟΣ ΣΥΝ ΣΚΙΕΡ ΣΥΝ ΠΕΖΩΝ ΣΥΝΟΛΟ 1983-1990 497.476 475.822 973.298 1985-1990 339.037 351.957 690.994 1990-1995 343.44 3260.35 9603.802 1995-2000 367.697 307.473 675.170 2000-2003 225.343 158.491 383.834
Είναι πολύ σημαντικό να παρατηρείται σημαντική αύξηση της συμμετοχής των πελατών στο χιονοδρομικό κέντρο, γιατί αυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα άτομα δηλώνουν προτίμηση σ αυτόν τον τρόπο ψυχαγωγίας και αναψυχής, στο συγκεκριμένο χιονοδρομικό κέντρο και στις υπηρεσίες που προσφέρει. Ωστόσο, δε θα πρέπει να μη ληφθούν υπόψη τα έτη που υπήρξε μειωμένη συμμετοχή και είναι απαραίτητο να αναζητηθούν οι λόγοι της πτώσης της κίνησης των πελατών, που μάλιστα φαίνεται να μη συσχετίζεται σημαντικά με το σύνολο ημερών λειτουργίας του χιονοδρομικού κέντρου.
Πίνακας 2: Στατιστικά στοιχεία προσέλευσης χιονοδρόμων και απλών επισκεπτών από το 1983-2003 και χιονο-ημέρες στο χιονοδρομικό κέντρο Παρνασσού ΧΚΠ 1983-84 1984-85 1985-86 1988-89 1989-90 1990-91 ΣΚΙΕΡ 80811 77628 64770 91590 34779 82951 ΠΕΖΟΙ 66429 57436 61044 80968 58523 60135 ΣΥΝΟΛΟ 147240 135064 125814 172558 93302 143086
Χιονοδρομικά κέντρα της Βορείου Ελλάδος Τα χιονοδρομικά κέντρα στη χώρα μας αριθμούν αυτή τη στιγμή τα 21 ενώ υπάρχουν έρευνες για ακόμη περισσότερα αλλά και για περαιτέρω ανάπτυξη και αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων. Τα κέντρα αυτά είναι: 13 στη Β.Ελλάδα (Σέλι, 3 5 Πηγάδια, Ελατοχώρι, Χρυσό Ελάφι, Παναγίτσα, Βίτσι, Βασιλίτσα, Βόρρας Καϊμάκτσαλαν, Πισοδέρι, Όλυμπος, Λαϊλιάς, Παγγαίο, Φαλακρό), 4 στη Κεντρική (Καρπενήσι, Πήλιο, Περτούλι, Μέτσοβο) και 4 στη Ν. Ελλάδα. (Καλάβρυτα, Μαίναλο, Γεροντόβραχος, Παρνασσός). Από αυτά, τα 11 είναι και τα πιο ανεπτυγμένα: Σέλι, 3 5 Πηγάδια, Βασιλίτσα, Βόρρας Καϊμάκτσαλαν, Φαλακρό, Πισοδέρι, Πήλιο, Καρπενήσι, Καλάβρυτα, Γεροντόβραχος, Παρνασσός.
Σχετική βιβλιογραφία Mittermaier R., Neureuther C. (1986). Skiing. GmbH, Germany. Samuel J. (1982). Ski Sunday. British Braodcasting Corporation, England. FIRST AID by JOHNSON & JOHNSON WILDERNESS MEDICINE by Wm. Forgey, MD GUIDE TO WILDERNESS MEDICINE by Eric A Weiss
Θέματα προς συζήτηση Ποια χιονοδρομικά κέντρα θεωρείτε ότι έχουν τις κατάλληλες πίστες και συνθήκες για την δημιουργία σχολών σκι; Ποια τα χαρακτηριστικά ενός χιονοδρομικού κέντρου που θα το χαρακτηρίσουν ως ποιοτικό; Ποιεςσχολέςσκιέχουνσωστήφιλοσοφία, ποια είναι αυτή και γιατί;
Επίλογος ΗαγοράτηςαναψυχήςστηνΕλλάδατην τελευταία εικοσαετία αναπτύσσεται αρκετά γρήγορα. Η χειμερινή αγορά της αναψυχής με κύριο εκφραστή της την χιονοδρομία και πόλο συγκέντρωσης τα χιονοδρομικά κέντρα αριθμεί περίπου 800.000 επισκέπτες τον χρόνο. Η μετάφραση σε οικονομικές νόρμες είναι σημαντικές εάν αναλογισθεί κανείς δύο πράγματα: 1ον)ότι η χιονοδρομική σαιζόν είναι μόνον 3 μήνες & 2ον)και το σπουδαιότερο, πόσο σημαντικό θα ήταν οι ορεινοί προορισμοί να μπορούσαν να πρωταγωνιστήσουν «ως προορισμοί» εναλλακτικού τουρισμού και τις υπόλοιπες εποχές του έτους.