Ειδικά Θέματα Δικτύων ΙΙ

Ειδικά Θέματα Δικτύων ΙΙ Ενότητα 6: Ο αλγόριθμος DUAL (Μέρος 1) Νικολάου Σπύρος Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοποί ενότητας Αυτή η εργαστηριακή ενότητα πραγματεύεται ζητήματα σχετικά με τον αλγόριθμο DUAL. 4

Περιεχόμενα ενότητας Οι έννοιες του αλγόριθμου DUAL. Διάδοχος και εφικτή απόσταση. Εφικτοί διάδοχοι, προϋπόθεση σκοπιμότητας και δηλωμένη απόσταση. Πίνακας τοπολογίας: Διάδοχος και εφικτός διάδοχος. Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος. Βιβλιογραφία. 5

Ο αλγόριθμος DUAL (Μέρος 1)

Οι έννοιες του αλγόριθμου DUAL (1/2) Ο DUAL είναι ο αλγόριθμος που χρησιμοποιείται από το πρωτόκολλο EIGRP (Enhanced Interior Gateway Routing Protocol). Σε αυτή την ενότητα θα συζητήσουμε πώς ο αλγόριθμος DUAL καθορίζει το καλύτερο χωρίςβρόγχους μονοπάτι και τα εφεδρικά μονοπάτια χωρίς βρόγχους. 7

Οι έννοιες του αλγόριθμου DUAL (2/2) Ο αλγόριθμος DUAL χρησιμοποιεί διάφορους όρους που θα συζητήσουμε λεπτομερώς: Διάδοχος. Εφικτή Απόσταση (FD). Εφικτός Διάδοχος (FS). Δηλωμένη Απόσταση (RD) ή διαφημιζόμενη Απόσταση (AD). Εφικτή Κατάσταση ή προϋπόθεση σκοπιμότητας (FC). Αυτοί οι όροι και οι έννοιες είναι το κλειδί του μηχανισμού αποφυγής βρόχων του αλγορίθμου DUAL. Ας τις εξετάσουμε με περισσότερες λεπτομέρειες. 8

Διάδοχος και εφικτή απόσταση (1/3) Ένας διάδοχός είναι ένας γειτονικός δρομολογητής που χρησιμοποιείται για την προώθηση πακέτων και είναι η διαδρομή ελαχίστου κόστους προς το δίκτυο προορισμού. Η διεύθυνση IP ενός διαδόχου εμφανίζεται στην καταχώρηση του πίνακα δρομολόγησης αμέσως μετά την λέξη via. Η εφικτή απόσταση (FD) είναι το χαμηλότερο υπολογισμένο μετρικό που θα χρειαστούμε για να φτάσουμε στο δίκτυο προορισμού. Η FD είναι το μετρικό που αναφέρεται στην καταχώρηση του πίνακα δρομολόγησης ως ο δεύτερος αριθμός μέσα στην παρένθεση. 9

Διάδοχος και εφικτή απόσταση (2/3) Εξετάζοντας τον πίνακα δρομολόγησης για τον δρομολογητή R2, μπορούμε να δούμε ότι η καλύτερη διαδρομή του EIGRP για το δίκτυο 192.168.1.0/24 είναι μέσω του δρομολογητή R3 και ότι η εφικτή απόσταση είναι 3.014.400, δηλαδή η ίδια μετρική που υπολογίσαμε στο τελευταίο θέμα. Οπότε ο διάδοχος είναι το 192.168.10.9 και η εφικτή απόσταση είναι 3014400. 10

Διάδοχος και εφικτή απόσταση (3/3) R2#show ip route Gateway of last resort is not set D 192.168.10.0/24 is a summary, 00:00:15, NullO D 192.168.10.3/30 [90/21024000] via 192.168.10.9, 00:00:15, Serial3/0 C 192.168.10.7/30 is directly connected. Serial3/0 D 172.16.0.0/16 is a summary, 00:00:15, Null0 D 172.16.4.0/24 [90/40514560] via 172.16.7.1, 00:00:15, Serial2/0 C 172.16.5.0/24 is directly connected, Fast thernet0/0 C 172.16.7.0/30 is directly connected, Serial2/0 C 10.1.1.0 is directly connected, Loopback1 D 192.168.1.0/24 [90/3014400] via 192.168.10.9, 00:00:15, Serial3/0 11

Εφικτοί διάδοχοι, προϋπόθεση σκοπιμότητας και δηλωμένη απόσταση (1/8) Ένας από τους λόγους που ο αλγόριθμος DUAL μπορεί να συγκλίνει γρήγορα μετά από μια αλλαγή στην τοπολογία είναι επειδή μπορεί να χρησιμοποιεί εφεδρικά μονοπάτια σε άλλους δρομολογητές γνωστούς και ως εφικτούς διαδόχους, χωρίς να χρειάζεται να ξαναυπολογίζει τον αλγόριθμο DUAL. Ένας εφικτός διάδοχος (FS) είναι ένας γειτονικός δρομολογητής που έχει μια εφεδρική χωρίς-βρόγχους διαδρομή προς το ίδιο δίκτυο με τον διάδοχο ικανοποιώντας την προϋπόθεση σκοπιμότητας. Στην τοπολογία μας, μπορεί ο δρομολογητής R2 να θεωρήσει τον δρομολογητή R1 ως εφικτό διάδοχο για το δίκτυο 192.168.1.0/24; 12

Εφικτοί διάδοχοι, προϋπόθεση σκοπιμότητας και δηλωμένη απόσταση (2/8) Εικόνα 1: Η τοπολογία. Πηγή: Διδάσκων (2015). 13

Εφικτοί διάδοχοι, προϋπόθεση σκοπιμότητας και δηλωμένη απόσταση (3/8) Για να είναι ο δρομολογητής R1 εφικτός διάδοχος θα πρέπει να πληροί την προϋπόθεση σκοπιμότητας (FC). Ας δούμε τι σημαίνει αυτό. Η προϋπόθεση σκοπιμότητας (FC) πληρούται όταν η δηλωμένη απόσταση (RD) ενός γείτονα σε ένα δίκτυο είναι μικρότερη από ό, τι η εφικτή απόσταση του τοπικού δρομολογητή προς το ίδιο δίκτυο προορισμού. Η δηλωμένη απόσταση ή αλλιώς διαφημιζόμενη απόσταση είναι απλώς μια εφικτή απόσταση ενός γείτονα EIGRP προς το ίδιο δίκτυο προορισμού. Η δηλωμένη απόσταση είναι η μετρική που εκθέτει ο δρομολογητής σε ένα γείτονα για το κόστος του σε αυτό το δίκτυο. 14

Εφικτοί διάδοχοι, προϋπόθεση σκοπιμότητας και δηλωμένη απόσταση (4/8) Αν ο δρομολογητής R3 είναι ο διάδοχος, τότε μπορεί ο γειτονικός δρομολογητής R1 να είναι εφικτός διάδοχος στο ίδιο 192.161.0/24 δίκτυο; Με άλλα λόγια, εάν αποτύχει η σύνδεση μεταξύ των δρομολογητών R2 και R3 μπορεί ο δρομολογητής R1 να χρησιμοποιηθεί απευθείας ως εφεδρική διαδρομή χωρίς τον εκ νέου υπολογισμού του αλγορίθμου DUAL; Ο δρομολογητής R1 μπορεί να είναι μόνο εφικτός διάδοχος, εφόσον πληροί την προϋπόθεση σκοπιμότητας. 15

Εφικτοί διάδοχοι, προϋπόθεση σκοπιμότητας και δηλωμένη απόσταση (5/8) Το μήνυμα εξόδου, αναφέρεται στον δρομολογητής R2 ότι ο δρομολογητής R1 για το δίκτυο 192.168.1.0/24 έχει εφικτή απόσταση 2172416. Από την πλευρά του δρομολογητή R2,η τιμή 2.172.416 είναι η δηλωμένη απόσταση(rd) του δρομολογητή R1. Από την πλευρά του δρομολογητή R1, η τιμή 2.172.416 είναι η εφικτή απόστασή του. R1#show ip route D 192.168.1.0/24 [90/2172416] via 192.168.10.5, 01:12:26, Serial3/0 16

Εφικτοί διάδοχοι, προϋπόθεση σκοπιμότητας και δηλωμένη απόσταση (6/8) Ο δρομολογητής R2 εξετάζει την δηλωμένη απόσταση (RD) 2.172.416 από τον δρομολογητή R1. Επειδή η δηλωμένη απόσταση (RD) του δρομολογητή R1 είναι μικρότερη από την εφικτή απόσταση(fd) του δρομολογητή R2 που είναι 3.014.400, ο δρομολογητής R1 πληροί την προϋπόθεση σκοπιμότητας. Ο δρομολογητής R1 είναι πλέον εφικτός διάδοχος για τον δρομολογητή R2 στο δίκτυο 192.168.1.0/24. 17

Εφικτοί διάδοχοι, προϋπόθεση σκοπιμότητας και δηλωμένη απόσταση (7/8) R1#show ip route D 192.168.1.0/24 [90/2172416] via 192.168.10.5, 01:12:26, Serial3/0 R2#show ip route D 192.168.1.0/24 [90/3014400] via 192.168.10.9, 00:00:15, Serial3/0 18

Εφικτοί διάδοχοι, προϋπόθεση σκοπιμότητας και δηλωμένη απόσταση (8/8) Γιατί δεν είναι ο δρομολογητής R1 ο διάδοχος εάν η δηλωμένη απόσταση (RD) του είναι μικρότερη από την εφικτή απόσταση (FD) του δρομολογητή R2 για το δίκτυο 192.168.1.0/24; Επειδή το συνολικό κόστος για τον δρομολογητή R2, η εφικτή απόσταση(fd) του, για να φτάσει το δίκτυο 192.168.1.0/24 είναι μεγαλύτερο αν περάσει μέσω του δρομολογητή R1 παρά μέσω του δρομολογητή R3. 19

Πίνακας τοπολογίας: Διάδοχος και εφικτός διάδοχος (1/7) Ο διάδοχος του, η εφικτή απόσταση και οι εφικτοί διάδοχοι με τις δηλωμένες αποστάσεις τους φυλάσσονται από έναν δρομολογητή στον πίνακα τοπολογίας EIGRP του ή στην βάση δεδομένων τοπολογίας. Ο πίνακας τοπολογίας μπορεί να προβληθεί χρησιμοποιώντας την εντολή show ip eigrp topology. Στον πίνακα τοπολογίας καταγράφονται όλοι οι διάδοχοι και οι εφικτοί διάδοχοι που ο αλγόριθμος DUAL έχει υπολογίσει για τα δίκτυα προορισμού. 20

Πίνακας τοπολογίας: Διάδοχος και εφικτός διάδοχος (2/7) Εμφανίζεται παρακάτω μια λεπτομερής περιγραφή κάθε τμήματος της καταχώρησης στον πίνακα τοπολογίας για το δίκτυο προορισμού 192.168.1.0/24. Η πρώτη γραμμή εμφανίζει: P: Αυτή η διαδρομή είναι σε παθητική κατάσταση. Όταν ο αλγόριθμος DUAL δεν εκτελεί τους διάχυτους υπολογισμούς του για να προσδιορίσει μια διαδρομή για ένα δίκτυο, η διαδρομή θα είναι σε σταθερή κατάσταση, γνωστή ως παθητική κατάσταση. Αν ο αλγόριθμος DUAL ξαναρχίσει τους υπολογισμούς ή την αναζήτηση για ένα καινούργιο μονοπάτι η διαδρομή θα είναι σε ενεργή κατάσταση. 21

Πίνακας τοπολογίας: Διάδοχος και εφικτός διάδοχος (3/7) Όλες οι διαδρομές στον πίνακα τοπολογίας θα πρέπει να είναι στην παθητική κατάσταση για έναν σταθερό τομέα δρομολόγησης. Ο αλγόριθμος DUAL θα εμφανίσει ένα Α, εάν η διαδρομή είναι ενεργός, το οποίο είναι ένα ζήτημα αντιμετώπισης προβλήματος επιπέδου CCNP (Cisco Certified Network Professional). 192.168.1.0/24: Αυτό είναι το δίκτυο προορισμού που βρίσκεται επίσης στον πίνακα δρομολόγησης. 1 διάδοχος: Αυτό μας δείχνει τον αριθμό των διαδόχων για αυτό το δίκτυο. 22

Πίνακας τοπολογίας: Διάδοχος και εφικτός διάδοχος (4/7) Εάν υπάρχουν πολλαπλά μονοπάτια ίσου κόστους σε αυτό το δίκτυο, θα υπάρχουν πολλοί διάδοχοι. Το FD είναι 3014400: Αυτή είναι η εφικτή απόσταση, το μετρικό του EIGRP για να φτάσει στο δίκτυο προορισμού. Η πρώτη καταχώρηση δείχνει τον διάδοχο: via 192.168.10.9: Αυτή είναι η διεύθυνση επόμενου άλματος του διαδόχου, ο δρομολογητής R3. Αυτή η διεύθυνση εμφανίζεται στον πίνακα δρομολόγησης. 3014400 : Αυτή είναι η εφικτή απόσταση για το δίκτυο 192.168.1.0/24. 23

Πίνακας τοπολογίας: Διάδοχος και εφικτός διάδοχος (5/7) Η μετρική εμφανίζεται στον πίνακα δρομολόγησης. 28160: Η δηλωμένη απόσταση του διαδόχου και είναι το κόστος του δρομολογητή R3 για να φτάσει σε αυτό το δίκτυο. Serial3/0: Η εξερχόμενη διεπαφή που χρησιμοποιείται για να φτάσει σε αυτό το δίκτυο, και αυτή επίσης φαίνεται στον πίνακα δρομολόγησης. 24

Πίνακας τοπολογίας: Διάδοχος και εφικτός διάδοχος (6/7) Η δεύτερη καταχώρηση δείχνει τον εφικτό διάδοχο, τον δρομολογητή R1 (αν δεν υπάρχει δεύτερη καταχώρηση τότε δεν υπάρχουν εφικτοί διάδοχοι): via 172.16.7.1: Αυτή είναι η διεύθυνση επόμενου άλματος του εφικτού διαδόχου, του δρομολογητή R1. 41026560: Αυτό θα είναι η νέα εφικτή απόσταση του δρομολογητή R2 για το δίκτυο 192.168.1.0/24 εάν ο δρομολογητής R1 έγινε ο νέος διάδοχος. 2172416: Αυτή είναι η δηλωμένη απόσταση του εφικτού διαδόχου ή το μετρικό του δρομολογητή R1 για να φτάσει σε αυτό το δίκτυο. 25

Πίνακας τοπολογίας: Διάδοχος και εφικτός διάδοχος (7/7) Η RD (δηλωμένη απόσταση), πρέπει να είναι μικρότερη από την τρέχουσα FD (εφικτή απόσταση) των 3014400 για να πληροί την προϋπόθεση σκοπιμότητας. serial2/0: Αυτή είναι η εξερχόμενη διεπαφή που χρησιμοποιείται για να φτάσουν τον εφικτό διάδοχο, εάν αυτός ο δρομολογητής γίνε ο διάδοχος. 26

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (1/11) Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον αλγόριθμο DUAL και την χρήση των διαδόχων και των εφικτών διαδόχων ας δούμε τον πίνακα δρομολόγησης για τον δρομολογητή R1. Η διαδρομή για το δίκτυο 192.168.1.0/24 δείχνει ότι ο διάδοχος είναι ο δρομολογητής R3 μέσω του 192.168.10.6 με τιμή εφικτής απόστασης 2.172.416. D 192.168.1.0/24 [90/2172416] via 192.168.10.6, 00:56:13, Serial0 / 1. 27

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (2/11) R1#show ip route D 192.168.10.0/24 is a summary, 00:45:09, Null0 C 192.168.10.3/30 is directly connected. Serial3/0 D 192.168.10.7/30 [90/3523840] via 192.168.10.5. 00:44:56, Serial3/0 D 172.16.0.0/16 is a summary, 00:46:10, NullO C 172.16.4.0/24 is directly connected, FastSthernet0/0 D 172.16.5.0/24 [90/40514560] via 172.16.7.2, 00:45:09, Serial2/0 C 172.16.7.0/30 is directly connected, Serial2/0 D 192.168.1.0/24 [90/2172416] via 192.168.10.5, 00:45:55, Serial3 /0 28

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (3/11) Τώρα ας εξετάσουμε τον πίνακα τοπολογίας για να δείτε αν υπάρχουν εφικτοί διάδοχοι για την συγκεκριμένη διαδρομή. Ο πίνακας τοπολογίας εμφανίζει μόνο τον διάδοχο 192.168.10.5. Δεν υπάρχουν εφικτοί διάδοχοι. Εξετάζοντας την πραγματική φυσική τοπολογία ή το διάγραμμα δικτύου, είναι προφανές ότι υπάρχει μια εφεδρική διαδρομή προς το 192.168.1.0/24 μέσω του δρομολογητή R2. Γιατί δεν αναφέρεται ο δρομολογητής R2 ως εφικτός διάδοχος; Ο δρομολογητής R2 δεν είναι εφικτός διάδοχος διότι δεν πληροί την προϋπόθεση σκοπιμότητας. 29

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός R1#show ip eigrp topology διάδοχος (4/11) IP-EIGRP Topology Table for AS(1)/ID(192.168.10.4) Codes: P - Passive, A - Active, 0 - Update, Q Query, R - Reply, r - reply, Status, s - sia Status P 192.168.10.0/24, 1 successors, FD is 21698S6 via Summary (2169856/0), Null0 P 192.168.10.3/30, 1 successors, FD is 2169856 via Connected, Serial3/0 P 192.168.1.0/24, 1 successors, FD is 2172416 via 192.168.10.5 (2172416/28160), Serial3/0 P 192.168.10.7/30, 1 successors, FD is 3523840 via 192.168.10.5 (3523840/3011840), Serial3/0 30

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (5/11) Παρόλο που παρατηρώντας την τοπολογία είναι προφανές ότι ο δρομολογητής R2 είναι μια εφεδρική διαδρομή, το EIGRP δεν έχει έναν χάρτη της τοπολογίας του δικτύου. Το EIGRP είναι ένα πρωτόκολλο δρομολόγησης διανυσματικής απόστασης και έχει μόνο πληροφορίες για απομακρυσμένα δίκτυα μέσω των γειτόνων του. Ως εκ τούτου, ο αλγόριθμος DUAL δεν αποθηκεύει την διαδρομή μέσω του δρομολογητή R2 στον πίνακα τοπολογίας. 31

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (6/11) Ωστόσο, μπορούμε να δούμε όλες τις πιθανές συνδέσεις ακόμα και εάν δεν πληρούν την εφικτή κατάσταση απλά προσθέτοντας την επιλογή [all-links] στην εντολή show ip eigrp topology. Η εντολή show ip eigrp topology all-links εμφανίζει όλες τις πιθανές διαδρομές σε ένα δίκτυο, συμπεριλαμβανομένων των διαδόχων, των εφικτών διαδόχων και ακόμη και εκείνες τις διαδρομές που δεν είναι εφικτοί διάδοχοι. Η εφικτή απόσταση του δρομολογητή R1 για το δίκτυο 192.168.1.0/24 είναι 2.172.416 μέσω του διαδόχου δρομολογητή R3. 32

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (7/11) R1#show ip eigrp topology all-links IP-EIGRP Topology Table for AS(1)/ID<192.168.10.4) P 192.168.10.0/24, 1 successors, FD is 2172416, serno 3 via Summary (2169856/0), Null0 via 172.16.7.2 (41024000/3011840). Serial2/0 P 192.168.10.3/30, 1 successors, FD is 2169856, serno 1 via Connected. Serial3/0 P 192.168.1.0/24, 1 successors, FD is 2172416, serno 5 via 192.168.10.5 (2172416/28160), Serial3/0 via 172.16.7.2 (41026560/3014400), Serial2/0 P 192.168.10.7/30, 1 successors, FD is 3523840, serno 11 via 192.168.10.5 (3523840/3011840), Serial3/0 33

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (8/11) Για να θεωρηθεί ο δρομολογητής R2 ως εφικτός διάδοχος θα πρέπει να πληροί την προϋπόθεση σκοπιμότητας. Η εφικτή απόσταση του δρομολογητή R2 για να φτάσει το δίκτυο 192.168.1.0/24 πρέπει να είναι μικρότερη από την τρέχουσα εφικτή απόσταση (FD) του δρομολογητή R1. Η εφικτή απόσταση του δρομολογητή R2 είναι 3.014.400, η οποία είναι μεγαλύτερη από την εφικτή απόσταση του δρομολογητή R1 που είναι 2172416. 34

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (9/11) Ακόμα κι αν δια μέσου του δρομολογητή R2 μοιάζει να είναι μια βιώσιμη εφεδρική διαδρομή προς το δίκτυο 192.168.1.0/24, ο δρομολογητής R1 δεν γνωρίζει αν το μονοπάτι του κάνει βρόγχο. Το EIGRP είναι ένα πρωτόκολλο δρομολόγησης διανυσματικής απόστασης, χωρίς να έχει την δυνατότητα να δει έναν πλήρη χάρτη τοπολογίας των μονοπατιών με τους μη-βρόγχους στο δίκτυο. 35

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (10/11) Η μέθοδος του αλγορίθμου DUAL εγγυάται ότι ένας γειτονικός δρομολογητής έχει μια διαδρομή χωρίςβρόγχους και το μετρικό του γειτονικού δρομολογητή θα πρέπει να πληροί την προϋπόθεση σκοπιμότητας. Με την εξασφάλιση ότι η δηλωμένη απόσταση (RD) του γειτονικού δρομολογητή είναι μικρότερη από τη δική του εφικτή απόσταση (FD), ο δρομολογητής μπορεί να υποθέσει ότι ο γειτονικός δρομολογητής δεν είναι μέρος της δικής του αναγγελλόμενης διαδρομή, αποφεύγοντας έτσι πάντα τη πιθανότητα βρόγχου. 36

Πίνακας τοπολογίας: Μη-εφικτός διάδοχος (11/11) Μήπως αυτό σημαίνει ότι ο δρομολογητής R2 δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εάν ο διάδοχος αποτύχει; Όχι, ο δρομολογητής R3 μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αλλά θα υπάρξει μια μεγαλύτερη καθυστέρηση πριν από την προσθήκη του στον πίνακα δρομολόγησης. Πριν να συμβεί αυτό, θα χρειαστεί ο αλγόριθμος DUAL να κάνει κάποιες περαιτέρω επεξεργασίες. 37

Βιβλιογραφία 1. Doherty, J., Anderson, N., & Maggiora, D. P. (2010). Ο οδηγός της Cisco για τη δικτύωση. Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα. 2. Comer, E. D. (2007).Δίκτυα και διαδίκτυα υπολογιστών. Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα. 3. Peterson, L. L. & Davie, S. B. (2009). Δίκτυα υπολογιστών: Μία προσέγγιση απο τη σκοπιά των συστημάτων. Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα. 4. Comer, E. D. (2001). Διαδίκτυα με TCP/IP: Αρχές, πρωτόκολλα και αρχιτεκτονικές. Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα. 5. Ράπτης, Β. (2004). Δίκτυα δεδομένων - Θεωρία και εφαρμογές. Εκδότης Ράπτης Βασίλειος. 38

Τέλος Ενότητας

Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Νικολάου Σπύρος. «Ειδικά Θέματα Δικτύων ΙΙ». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: 40

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 41

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 42

Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες. Βιβλιογραφικές Πηγές. 43