ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Κωνσταντινούπολη, 6.12.2010 Αρ. Πρωτ. Φ. 2710/ ΑΣ 387 (β) Προς : Επιμελητήρια & Επιχειρηματικοί Φορείς (ως Π.Α.) Θέμα: Δελτίο οικονομικών και εμπορικών πληροφοριών (Οκτωβρίου- Νοεμβρίου 2010) Αποστέλλεται, σε ηλεκτρονική μορφή, συνοπτικό δελτίο Γραφείου μας για τις οικονομικές και επιχειρηματικές εξελίξεις Οκτωβρίου Νοεμβρίου 2010. Ο Προϊστάμενος Ιωάννης Καρκάνης Σύμβουλος ΟΕΥ Α Συν. σελ. : 5 Γενικό Προξενείο Κωνσταντινούπολης-Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων İnönü Caddesi No: 39, Akun Apt., D:8, K:7 34437 Gümüşsuyu - Taksim, İstanbul Tel: +90-212-245 22 31, 292 71 18 / 20 Fax +90-212-292 71 19 e-mail: gr.econtrade@comnet.com.tr / ec oc om -istanbul@mfa.gr Url: www.agora.mfa.gr
Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ, Οκτώβριος-Νοέμβριος 2010 Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αρχής Εξωτερικού Εμπορίου της Τουρκίας (Undersecretariat of the Prime Ministry for Foreign Trade) οι τουρκικές εξαγωγές το διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2010 ανήλθαν σε $81,8 δις σημειώνοντας αύξηση κατα 12% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2009 και κατευθύνθηκαν κυρίως προς την Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Γαλλία, Ιράκ, Ρωσία. H αύξηση στις εισαγωγές προϊόντων υπήρξε μεγαλύτερη. Οι τουρκικές εισαγωγές το εν λόγω διάστημα ανήλθαν σε $130,5 δις αυξημένες κατά 29,85% έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2009, προερχόμενες κυρίως από τη Ρωσία, Κίνα (+ 38%), Γερμανία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γαλλία, Ιράν (+ 130%) Η Κωνσταντινούπολη παραμένει το εμπορικό κέντρο της Τουρκίας καθώς σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στον τουρκικό τύπο για τους πρώτους 8 μήνες του 2010 το ήμισυ του τουρκικού διεθνούς εμπορίου διεξήχθη απο την περιφέρεια της Κωνσταντινούπολης. Οι εξαγωγές ανήλθαν σε $34,6 δις (47,4% του συνόλου) και οι εισαγωγές σε $60,5 δις (52,6% του συνόλου). Ο αριθμός των εξαγωγικών εταιρειών στην περιφέρεια ανέρχεται σε 23.319 (52,7% του συνόλου των εξαγωγικών εταρειών της χώρας που ανέρχεται σε 44.261) και οι εταιρείες που διενεργούν εισαγωγές είναι 30.031 (58,5% των συνολικά 51.297 εισαγωγικών εταιρειών της χώρας). Άλλες σημαντικές πόλεις για το εμπόριο της χώρας είναι οι: Προύσα, με 2.610 εξαγωγικές εταιρείες και $7δις εξαγωγές και 2.242 εισαγωγικές εταιρείες με $6,2 δις εισαγωγές το εν λόγω διάστημα. Το Κοτσαέλι με 904 εξαγωγικές εταιρείες και $5,9 δις εξαγωγές και 1.012 εισαγωγικές εταιρείες και $14 δις εισαγωγές. Η Σμύρνη με 3.447 εξαγωγικές εταιρείες και $4,2 δις εξαγωγές και 3.674 εισαγωγικές εταιρείες με $5,2δις εισαγωγές. Η Άγκυρα με 2.937 εξαγωγικές εταιρείες και $3,8δις εξαγωγές και 4.943 εισαγωγείς με $11,5 δις εισαγωγές. Το πρακτορείο ειδήσεων Anatolia News Agency δημοσίευσε στοιχεία για τον προϋπολογισμό του Μητροπολιτικού Δήμου της Κωνσταντινούπολης για το 2011. Σύμφωνα με το δημοσίευμα ο ενοποιημένος προϋπολογισμός του Δήμου, συμπεριλαμβανομένων των δημοτικών επιχειρήσεων το 2011 θα ανέλθει σε 18 δις τουρκικές λίρες. Οι δημοτικές αρχές αναμένεται να επενδύσουν 7,5 δις τουρκικές
λίρες. Το μεγαλύτερο μέρος των προγραμματιζόμενων επενδύσεων (2,75 δις τλ.) θα διατεθεί για υποδομές μεταφορών που μεταξύ άλλων αφορούν σε επέκταση του μετρό και κατασκευή νέων σταθμών. Σημαντικό ποσό αναμένεται να επενδυθεί και για έργα βελτίωσης τους περιβάλλοντος και των κοινόχρηστων χώρων (2,6 δις τ.λ) όπως διαμόρφωση πάρκων, διαχείριση στερεών αποβλήτων, καθαρισμός ακτών, κλπ. Σε θετικές απο σταθερές αναβάθμισε στις αρχές Οκτωβρίου ο οίκος αξιολογήσεων Moody s τις προοπτικές για το δημόσιο χρέος της Τουρκίας λόγω της δυναμικής ανάκαμψης της οικονομίας και της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών. Η παρούσα αξιολόγηση των τουρκικών ομολόγων κατά τη Moody s είναι Βα2 κατόπιν της αναβάθμισης που είχε γίνει τον Ιανουάριο τ.ε.. Σε αναθεώρηση των προοπτικών από σταθερές σε θετικές προχώρησε και ο οίκος Fitch στα τέλη Νοεμβρίου. Σύμφωνα με τη δεύτερη έρευνα για το 2010 που διενήργησε η Ένωση Ξένων Επενδυτών στην Τουρκία (YASED, www.yased.org.tr) 37% των ξένων επενδυτών σχεδιάζουν νέες επενδύσεις στην Τουρκία εφόσον εκτιμούν οτι η οικονομική ανάπτυξη θα ενισχυθεί τους επόμενους εξι μήνες. Ως σημαντικότερα προβλήματα που επηρεάζουν τις διεθνείς επενδύσεις στη χώρα αναδείχθηκαν το νομοθετικό πλαίσιο και η εφαρμογή των νόμων, η παραοικονομία και η πολιτική αστάθεια (η έρευνα πραγματοποιηθήκε πριν την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος του Σεπτεμβρίου 2010). Ως προς τα θέματα που η Ενωση ζητεί να τεθούν ως προτεραιότητες τις κυβέρνησης ανδείχθηκαν η ανεργία, οι δομικές αλλαγές και ο δημοσιονομικός κανόνας. Οι πιο σημαντικές νομοθετικές αλλαγές που αναμένουν οι ξένοι επενδυτές στην Τουρκία είναι ο εμπορικός κώδικας, ο νόμος για τη φορολογία εισοδήματος, η ρύθμιση της αγοράς ενέργειας. Αύξηση στις αρχικές δημόσιες εγγραφές στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης παρατηρήθηκε το 2010. Το χρηματιστήριο και η επιτροπή κεφαλαιαγοράς έχουν ξεκινήσει καμπάνια για την αύξηση του ενδιαφέροντος για τις δημόσιες εγγραφές με στόχο οι εγγεγραμμένες εταιρείες να ανέλθουν σε 1000 εως το 2023. Στην παρούσα φάση οι εγγραμμένες εταιρείες στο χρηματιστήριο Κων/πολης είναι πάνω από 300. Το διάστημα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2010, 18 τουρκικές εταιρείες προχώρησαν σε αρχική δημόσια εγγραφή στο χρηματιστήριο της Κων/πολης, ενώ 12 αιτήσεις βρίσκονται υπό εξέταση. Μερικές από τις εταιρείες είναι οι Lokman Hekim Hospitals, Emlak Konut GYO, Akfen GYO, Despec Computer, Uyum Food. Το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης σημείωσε σημαντικά κέρδη κατά το 10μηνο του 2010 με υψηλές αποδόσεις και τον βασικό δείκτη να διαμορφώνεται πάνω από τις 70.000 μονάδες. Στα τέλη Νοεμβρίου, ωστόσο, παρατηρήθηκαν διακυμάνσεις και απώλειες του δείκτη (περί τις 5.000 μονάδες), θετικά επέδρασε στην αγορά η ανακοίνωση της αναβάθμισης των προβλέψεων του οίκου Fitch. Στις αρχές Νοεμβρίου ξεκίνησε η διαπραγμάτευση του διαπραγματεύσιμου αμοιβαίου κεφαλαίου (ΕΤF) NBGAM ETF Greece & Turkey 30 που παρακολουθεί τον ελληνοτουρκικό δείκτη GT-30. Το νέο EΤF δημιουργήθηκε από την Εθνική Asset
Management ΑΕΔΑΚ και έχει ως ειδικό διαπραγματευτή από την ελληνική πλευρά την Εθνική Χρηματιστηριακή. Στην Tουρκία το κεφάλαιο εκδόθηκε απο την Finansbank και διαπραγματεύεται απο την Finans Asset Management Την 26/10 πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη εκδήλωση με θέμα «Πολιτικές στήριξης και τις προοπτικές συνεργασίας μεταξύ ελληνικών και τουρκικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων». Κατα την εκδήλωση υπόγραψαν μνημόνιο συνεργασίας ο ΕΟΜΜΕΧ και ο αντίστοιχος τουρκικος φορέας KOSGEB. Σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργού Μεταφορών της Τουρκίας B. Yildirim στον τύπο στα τέλη Νοεμβρίου, το Υπουργείο μελετά την κατασκευή και τρίτου αεροδρομιού στην Κωνσταντινούπολη καθώς ο αριθμός των πτήσεων και των επιβατών έχει παρουσιάσει αύξηση και δημιουργούνται προβλήματα συμφόρησης. Δεν έχει αποφασιστεί η ακριβής περιοχή όπου θα χτιστεί το αεροδρόμιο, ωστόσο, σύμφωνα με τις δηλώσεις θα βρίσκεται στην ευρωπαϊκή πλευρά της πόλης. Το κόστος κατασκευής υπολογίζεται σε $5δις συμπεριλαμβανομένων των οδικών υποδομών που θα συνδέουν το αεροδρόμιο και θα υλοποιηθεί με το μοντέλο build-operatetransfer. H υπηρεσία ιδιωτικοποιήσεων ΟΙΒ (www.oib.gov.tr) προκήρυξε τον Οκτώβριο την ιδιωτικοποίηση τριών ακόμα μονάδων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (στην ασιατική πλευρά της Κων/πολης, στην Αντάλυα και στα Άδανα). Σύμφωνα με δηλώσεις του επικεφαλής της υπηρεσίας στον τουρκικό τύπο, στόχος των ιδιωτικοποιήσεων αυτών είναι η ενίσχυση των επενδύσεων στον τομέα ενέργειας και η μείωση του χρέους. Ο ρυθμός ιδιωτικοποιήσεων ενδεχομένως να επιβραδυνθεί καθώς έχουν ήδη επιτευχθεί οι κυβερνητικοί στόχοι του έτους για τα έσοδα και καθώς οι επενδυτές ζητούν χρόνο για την προετοιμασία των προσφορών και την συγκέντρωση των κεφαλαίων. Άλλα δημόσια έργα υποδομής που αναμένεται να ιδιωτικοποιηθούν ως το τέλος του έτους ή στις αρχές του 2011 είναι το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτικής ενέργειας Hamitabat, γέφυρες και εθνικές οδοί ενώ αναμένεται και η πρόσκληση για το σχέδιο Galataport, στην Κων/πολη. Απο 1/1/2011 καταργείται η διαφοροποίηση στην φορολόγηση του αγροτικού πετρελαίου σύμφωνα με απόφαση της αρμόδιας αρχής στα πλαίσια εναρμόνισης με την νομοθεσία της ΕΕ, επίσης μειώνεται η επιτρεπόμενη ποσότητα θείου για το αγροτικό πετρέλαιο. Αντιδράσεις απο τους καταστηματάρχες της περιοχής του Πέρα της Κωνσταντινούπολης, όπου συγκεντρώνεται κατά κύριο λόγο η μαζική νυχτερινή διασκέδαση, προκάλεσε η πρόσφατη αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης για τα αλκοολούχα ποτά στις 25 Οκτωβρίου. Οι καταστηματάρχες αντιδρούν γιατι το μέτρο θα οδηγήσει σε αυξήσεις των τιμών και μείωση της κατανάλωσης και συνεπώς θα επηρεάσει σημαντικά τα έσοδά τους. Η αιτιολογικη βάση για την αύξηση του ειδικού
φόρου είναι η προστασία της υγείας των καταναλωτών αλλά αναμένεται να συνεισφέρει και στα έσοδα του προϋπολογισμού. Η αύξηση του ειδικού φόρου υπολογίζεται οτι θα αυξήσει τις τιμές των αλκοολούχων κατά 4%-12,5%. Ο νέος ειδικός φόρος για τη μπύρα αυξήθηκε κατά 26%, για το κρασί κατά 25% και για το ουίσκι κατά 30%. Σημαντική είναι η ανάπτυξη στον τομέα των εμπορικών κέντρων καθώς το διάστημα Ιανουαρίου- Σεπτεμβρίου 2010 άνοιξαν 26 νέα εμπορικά κέντρα και συνολικά στην χώρα λειτουργούσαν 236. Οι συνολικοί χώροι ενοικίασης αυξήθηκαν σε 5,7 εκ. τ.μ. Η ανάπτυξη των εμπορικών κέντρων θεωρείται οτι συμβάλλει θετικά στην αγορά εργασίας καθώς υπολογίζεται οτι σε ένα κέντρο απασχολούνται απο 1500 έως και 4000 εργαζόμενοι. Οι λιανικές πωλήσεις παρουσιάζουν σημαντική ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία και σύμφωνα με στοιχεία έρευνας της price waterhouse coopers που δημοσιεύθηκε στον τοπικό τύπο το 2008 οι λιανικές πωλήσεις στην Τουρκία ανήλθαν σε 330 δις τ.λ. και το 2009 σε 317 δις τ.λ και αν οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της χώρας επιβεβαιωθούν αναμένεται να ξεπεράσουν τα 400 δις τ/λ το 2013. Στην ανάπτυξη του κλάδου του οργανωμένου λιανικού εμπορίου σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι ξένες επενδύσεις καταλαμβάνοντας σημαντικό ποσοστό των συνολικών επενδύσεων στον κλάδο με εταιρείες απο την Γερμανία, την Ολλανδία και την Γαλλία να συμμετέχουν σε υψηλότερο βαθμό. Δεδομένου οτι ο τομέας οργανωμένου λιανικού εμπορίου στην Τουρκία συμμετέχει σε σημαντικά μικρότερο ποοσστό στο σύνολο του λιανικού εμπορίου σε σχέση με χώρες της Ευρώπης παράγοντες της αγοράς θεωρούν οτι η αναπτυξιακή πορεία του κλάδου θα συνεχιστεί. Η αλυσίδα Koctas, θυγατική της Koç Holding, στο τομέα της λιανικής πώλησης κατασκευαστικών υλικών και οικιακού εξοπλισμού εγκαινίασε δύο νέα καταστήματα στο τέλος Νοεμβρίου στην Προύσα και Adapazari. Με τα νέα καταστήματα ο αριθμός των καταστημάτων της εταιρείας στην Τουρκία πλέον ανέρχεται σε 30. Σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου του ομίλου ο κύκλος εργασιών από τις πωλήσεις για το 2010 αναμένεται να ξεπεράσει τα 800 εκ. τουρκικές λίρες. Η αρχή ανταγωνισμού ενέκρινε στα τέλη Νοεμβρίου την προσφορά της αυστριακής OMV για εξαγορά ποσοστού 54% της Petrol Ofisi. Στην απόφαση της αρμόδιας αρχής αναφέρεται οτι η συναλλαγή δεν θα βλάψει τον ανταγωνισμό και δεν θα δημιουργήσει μονοπώλιο στην αγορά Σύμφωνα με δημοσίευμα της Hurriyet daily news η τράπεζα ISbank ανακοίνωσε αύξηση στα κέρδη του τρίτου τριμήνου κατά 33% σε 577,7 εκ. τλ. Αύξηση είχαν και τα κέρδη τρίτου τριμήνου της Finansbank που υπερδιπλασιάστηκαν και διαμορφώθηκαν σε 216 εκ τ.λ. Αντιθέτως τα κέρδη για την Αkbank δεν διαμορφώθηκαν σύμφωνα με τις προβλέψεις και μειώθηκαν κατά 35%. Η κεντρική τράπεζα αύξησε το ποσοστό των υποχρεωτικών αποθεματικών σε 6% από 5,5%.
Η νορβηγική εταιρεία Stakraft μετά την απόκτηση του 95% της εταιρείας Yesil Energy έχει προχωρήσει σε επενδύσεις στον τομέα των υδροηλεκτρικών της Τουρκίας. Προσφάτως ανακοινώθηκε η κατασκευή του υδροηλεκτρικού σταθμού Kargi στην περιφέρεια Corum. Το σχέδιο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2013, θα έχει εγκατεστημένη δυναμικότητα 102MW και ετήσια παραγωγή 467Gwh, το ύψος της επένδυσης υπολογίζεται σε 250 εκ. Το εργοστάσιο αυτό θα είναι το δεύτερο της εταιρείας στην Τουρκία. Η εταιρεία παραγωγής τσιμέντου Akcansa, κοινοπραξία του ομίλου Sabanci και της Heidelberg Cement ανακοίνωσε οτι πρόκειται να προχωρήσει σε επένδυση ύψους $24 εκ για την δημιουργία εγκατάστασης παραγωγής ηλεκτρισμού απο τη θερμική ενέργεια των εργοστασίων της. Η υλοποίηση της επένδυσης αναμένεται να ξεκινήσει το 2011. H εταιρεία Martı Group Real Estate Investment Trust, σύμφωνα με δημοσίευμα της Hurriyet Daily News, ανακοίνωσε σχέδιο κατασκευής 7.000 οικιών στην περιοχή Tekirdag στην πόλη Cerkezkoy 100 χιλόμετρα απο την Κωνσταντινούπολη. Το σχέδιο αναμένεται να ολοκληρωθεί σε 7 χρόνια. Η πρώτη φάση του σχεδίου με την κατασκευή 356 οικιών και εγκαταστάσεων κοινής ωφελείας έχει ολοκληρωθεί και η εταιρεία αναμένει έσοδα 750 εκ. ΤΛ απο τις πωλήσεις. Η ανάπτυξη της περιοχής συνδέεται με έργα υποδομών μεταφοράς που αναμενεται να πραγματοποιηθούν στο μέλλον και θα διευκολύνουν τη μετακίνηση απο και προς την Κωνσταντινούπολη.