Συνέντευξη στον ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 30/11/2008 «Δεν δίνουμε λευκή επιταγή ούτε κάνουμε εκπτώσεις στην Τουρκία» Συνέντευξη στον Κώστα Βενιζέλο Η υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, Ντόρα Μπακογιάννη, δηλώνει πως δεν μπορεί να υπάρξουν εκπτώσεις προς την Άγκυρα για την ενταξιακή της πορεία. Σε συνέντευξή της στο «Φ» δυο 24ωρα μετά την επίσκεψη του Προέδρου Χριστόφια στην Αθήνα, η Ελληνίδα ΥΠΕΞ αναφέρει πως δεν μπορούν να δοθούν ούτε λευκές επιταγές και πως θα ισχύσει ό,τι και σε άλλες υποψήφιες χώρες, σημειώνοντας πως το 2009 θα είναι μια σημαντική χρονιά για την πορεία ένταξης της Τουρκίας στην Ένωση. Η Ντόρα Μπακογιάννη, τονίζει πως η εύκολη λύση είναι η διολίσθηση σε μια ειδική όπως λέγεται σχέση Ε.Ε.-Τουρκίας, υποδεικνύοντας πως η Ελλάδα επιμένει στην πλήρη ένταξη. Σπεύδει, ωστόσο, να αναφέρει πως «μελετάμε όλα τα ενδεχόμενα και προετοιμάζουμε την τακτική μας». Για την εν εξελίξει διαδικασία του Κυπριακού αναγνωρίζει ότι υπάρχουν δυσκολίες λόγω της τουρκικής στάσης, ωστόσο, τονίζει πως αυτές δεν θα κάμψουν την αποφασιστικότητα της ελληνικής πλευράς για λύση. Για τις προκλήσεις της Τουρκίας σε Αιγαίο και Κύπρο, η Υπουργός Εξωτερικών επισημαίνει πως προβληματίζουν την Αθήνα ενώ τονίζει πως οι ενέργειες αυτές δεν μπορούν να θέσουν σε αμφισβήτηση τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στο θαλάσσιο πλούτο της, ούτε παράγουν νομικό προηγούμενο στο θέμα της υφαλοκρηπίδας. Και οι ενέργειες αμφισβήτησής της δεν δείχνουν παρά αυτήν ακριβώς τη μοναξιά της Τουρκίας, επισήμανε η κ. Μπακογιάννη. Η εν εξελίξει διαδικασία στο Κυπριακό αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω της στάσης της τουρκικής πλευράς. Θεωρείτε πως υπάρχουν δυνατότητες ανατροπής αυτού του σκηνικού, ώστε να προχωρήσει η διαδικασία; Στην Κύπρο έχει ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια. Μια προσπάθεια σημαντική και ελπιδοφόρα για την οριστική επίλυση του Κυπριακού. Είμαστε όμως ακόμα στην αρχή. Είναι σημαντικό ότι η νέα διαπραγματευτική διαδικασία ξεκίνησε επί της συμφωνημένης βάσης της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα. Η λύση του κυπριακού προϋποθέτει αμοιβαία εμπιστοσύνη. Οι Κύπριοι μπορούν και πρέπει να βρουν μια «κυπριακή λύση». Οφείλουμε να τους αφήσουμε να το κάνουν, χωρίς επιδιαιτησίες, όσος χρόνος κι αν χρειαστεί. Οτιδήποτε άλλο απλά δεν θα λειτουργήσει. Η στάση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι υπεύθυνη και εποικοδομητική. Αντίθετα, τα δείγματα γραφής της άλλης πλευράς δεν είναι ενθαρρυντικά. Και ουδείς μπορεί να αγνοήσει τον ιδιαίτερο λόγο που έχει η Τουρκία στη διαμόρφωση των τουρκοκυπριακών θέσεων. Υπάρχουν λοιπόν δυσκολίες. Αλίμονο όμως εάν αφήναμε τις δυσκολίες να επηρεάσουν την αποφασιστικότητά μας. Να κάμψουν την κοινή βούλησή Λευκωσίας και Αθήνας να αλλάξουν τη σημερινή απαράδεκτη κατάσταση της κατοχής και να επιτύχουμε την επανένωσή του νησιού. Αθήνα και Λευκωσία έχουν στα χέρια τους το μοχλό πίεσης των ενταξιακών
διαπραγματεύσεων Τουρκίας-Ε.Ε. Υπάρχει η άποψη ότι αυτός ο μοχλός δεν αξιοποιείται και ως εκ τούτου η Τουρκία αποθρασύνεται και ακολουθεί μαξιμαλιστική πολιτική στο Κυπριακό. Συμφωνείτε με αυτή την προσέγγιση; Η θέση Ελλάδας και Κύπρου έναντι της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας βασίζεται σε αρχές, στα ευρωπαϊκά δεδομένα και προαπαιτούμενα, όχι σε καιροσκοπικούς υπολογισμούς. Οι μεταρρυθμίσεις που προϋποθέτουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις είναι πράγματι δύσκολο εγχείρημα. Αυτό όμως, δε συνιστά άλλοθι για καθυστερήσεις, υπαναχωρήσεις ή, πολύ περισσότερο, για λευκές επιταγές. Όλα τα κράτη που έγιναν μέλη της Ένωσης κατέβαλαν τις αναγκαίες προσπάθειες, έκαναν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να κερδίσουν την ένταξή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Σε αυτό δεν υπάρχουν εξαιρέσεις, ούτε ειδικές περιπτώσεις. Το 2009 αναμένεται να είναι, όπως γνωρίζετε, σημαντική χρονιά για την πρόοδο της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Στην Ε.Ε. επανέρχεται η ιδέα αντί της πλήρους εντάξεως της Τουρκίας να προχωρήσουν οι δυο πλευρές σε μια ειδική σχέση. Πώς προσεγγίζει η Αθήνα ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Ανέφερα και προηγουμένως ότι η υποστήριξη που παρέχουν Ελλάδα και Κύπρος στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας είναι ειλικρινής και βασίζεται σε αρχές. Η θέση «πλήρης συμμόρφωση - πλήρης ένταξη» δεν είναι σύνθημα. Είναι πολιτική επιλογή αλλαγής. Αλλαγής στην Τουρκία, αλλαγής στο τρίγωνο Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος, αλλαγής στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας. Είναι στρατηγική επιλογή σταθερότητας και ειρήνης. Ποτέ δεν είπαμε ότι το εγχείρημα αυτό θα ήταν εύκολο. Όμως οι δυσκολίες δεν πρέπει να μας οδηγήσουν σε εκπτώσεις. Η εύκολη λύση είναι η διολίσθηση σε μια ειδική όπως λέγεται σχέση Ε.Ε.-Τουρκίας. Ακούμε εταίρους μας που συνηγορούν για μια τέτοια σχέση. Μελετάμε όλα τα ενδεχόμενα και προετοιμάζουμε την τακτική μας. Όμως επιμένουμε στο στρατηγικό στόχο που οι ίδιοι οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών αποφάσισαν: την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όταν θα έχουν εκπληρωθεί όλες οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια που η διαδικασία προβλέπει. Εκτιμάτε πως οι ενέργειες της Άγκυρας στην περιοχή του Καστελόριζου και νοτίως της Πάφου, συνδέονται μεταξύ τους; Οι πρόσφατες ενέργειες της Τουρκίας στις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας και της Κύπρου επιβαρύνουν τις διμερείς σχέσεις αλλά και την προσπάθεια δημιουργίας παραγωγικής ατμόσφαιρας στην εξελισσόμενη διαπραγματευτική προσπάθεια στο Κυπριακό. Δημιουργούν σοβαρό προβληματισμό. Και προφανώς η χρονική σύμπτωση δεν περνά απαρατήρητη. Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε το θέμα με την κυπριακή ηγεσία στο πλαίσιο της επίσκεψης του Προέδρου Χριστόφια. Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε προσεκτικά τις κινήσεις της Άγκυρας και να προβαίνουμε σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Η Τουρκία είναι μία από τις ελάχιστες χώρες που δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Και οι ενέργειες αμφισβήτησής της δεν δείχνουν παρά αυτήν ακριβώς τη «μοναξιά» της Τουρκίας. Οι ενέργειες αυτές δεν μπορούν να θέσουν σε αμφισβήτηση τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στο θαλάσσιο πλούτο της, ούτε παράγουν νομικό προηγούμενο στο θέμα της υφαλοκρηπίδας. Είναι μονομερείς, αυθαίρετες ενέργειες που δεν ενισχύουν την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Πολλά γράφονται και λέγονται για το συντονισμό Ελλάδος και Κύπρου. Ποια είναι η πραγματικότητα; Οι σχέσεις Ελλάδας-Κύπρου είναι σχέσεις αδελφικές. Η συνεργασία μας είναι συνεχής. Το μέτωπο αρραγές. Δεν υπάρχουν ούτε σύννεφα ούτε σκιές. Είναι περιττό να επαναλαμβάνουμε συνέχεια το προφανές. Η Τουρκία θα κριθεί στο χειροκρότημα Υπήρξαν αναφορές στο ρόλο της Ελλάδος στην εκλογή της Τουρκίας ως μη μονίμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Υπήρξαν αναφορές ότι η Ελλάδα είχε δεσμευθεί να μην προκαλέσει προβλήματα στην εκλογή, αλλά και ισχυρισμοί ότι η Αθήνα στήριξε την Τουρκία. Κύριε Βενιζέλο, δεν δέχομαι υπαινιγμούς ακόμα και όταν, όπως στην περίπτωση αυτή, είναι αστείοι. Να το ξεκαθαρίσουμε αυτό. Ας μιλήσουμε λοιπόν σοβαρά. Η εκλογή της Τουρκίας για διετή θητεία μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι γεγονός. Δεν το υπερεκτιμούμε, ούτε και το υποβαθμίζουμε. Η εκλογή στο όργανο αυτό του ΟΗΕ σημαίνει πρώτα απ όλα ευθύνες. Ευθύνες απέναντι στη διεθνή κοινότητα και τα υπόλοιπα μέλη του Συμβουλίου. Ευθύνες σεβασμού του διεθνούς δικαίου και τον αποφάσεων του ΟΗΕ. Ευθύνες μετρημένης στάσης και τήρησης ισορροπιών στα διεθνή ζητήματα. Τελικά η θητεία της Τουρκίας θα κριθεί στο «χειροκρότημα». Και πρέπει να σας πω ότι το «κοινό», δηλαδή τα υπόλοιπα 191 κράτη-μέλη του ΟΗΕ, δεν είναι ούτε εύκολο ούτε επιεικές. Σύνοδος ΟΑΣΕ το 2009 για την ασφάλεια Η Ελλάδα αναλαμβάνει την Προεδρία του ΟΑΣΕ. Ποιες οι προτεραιότητες; Ακριβώς. Η Ελλάδα αναλαμβάνει την Προεδρία του μεγαλύτερου περιφερειακού οργανισμού ασφαλείας σε μια κρίσιμη συγκυρία. Εν μέσω της σοβαρότερης διεθνούς οικονομικής κρίσης και στον απόηχο των γεγονότων στον Καύκασο, η χώρα μας θα κληθεί να συντονίσει το έργο του ΟΑΣΕ, στον οποίο συμμετέχουν οι παλιοί ανταγωνιστές του Ψυχρού Πολέμου. Η κρίση του Αυγούστου ανέτρεψε παγιωμένες αντιλήψεις για την ασφάλεια στην Ευρώπη. Τώρα, σημαντικοί παίκτες όπως οι Πρόεδροι της Γαλλίας και της Ρωσίας επιχειρηματολογούν υπέρ της οικοδόμησης μιας νέας αρχιτεκτονικής ασφαλείας στην Ευρώπη, που θα λαμβάνει υπόψη τις αλλαγές στο γεωπολιτικό χάρτη της Ευρωασίας, τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη μετεξέλιξη του ΝΑΤΟ και το στρατηγικό ρόλο της Ρωσίας. Απαιτείται λοιπόν ένας ανοικτός και ουσιαστικός διάλογος. Η ιδέα μιας συνόδου κορυφής εντός του 2009 στο πλαίσιο του ΟΑΣΕ φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Η Ελλάδα είναι έτοιμη, εφόσον λάβει σαφή εντολή από τα μέλη του Οργανισμού,
να διοργανώσει αυτή τη σύνοδο. Είναι έτοιμη να δουλέψει συστηματικά, με διαφάνεια και σε πνεύμα αναζήτησης ευρείας συναίνεσης με όλα τα συμμετέχοντα κράτη ώστε από κοινού να χτίσουμε γερές βάσεις σταθερότητας και ασφάλειας για το μέλλον.