Πανελλαδική Έρευνα για το Επιχειρηματικό Περιβάλλον:

Πανελλαδική Έρευνα για το Επιχειρηματικό Περιβάλλον: «Εμπόδια στην Επιχειρηματικότητα: Η Άποψη των Επιχειρήσεων» - «Μέτρηση της Ποιότητας των Δημόσιων Υπηρεσιών» Νοέμβριος 2015

Εισαγωγή

Η έρευνα περιλάμβανε δύο επιμέρους συνδεδεμένες έρευνες Α. Εξειδικευμένη Έρευνα «Εμπόδια στην Επιχειρηματικότητα: Η Άποψη των Επιχειρήσεων» Β. Έρευνα Γνώμης Βαρόμετρο «Μέτρηση της Ποιότητας των Δημόσιων Υπηρεσιών» Η έρευνα πραγματοποιήθηκε πανελλαδικά μεταξύ 29 Μαΐου και 20 Ιουλίου 2015 σε δείγμα 2.002 επιχειρήσεων και επαγγελματικών φορέων. 3

Α. Εξειδικευμένη Έρευνα «Εμπόδια στην Επιχειρηματικότητα: Η Άποψη των Επιχειρήσεων»

Σημαντικός ο βαθμός δυσκολίας για τις επιχειρήσεις στην Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης Βαθμός Δυσκολίας ανά περιοχή επιχειρηματικής δραστηριότητας (2015 και 2014) Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης 4,40 4,467 4,0 Εγκατάσταση - Αδειοδότηση Επιχειρήσεων / Δραστηριοτήτων 4,191 3,70 Αναπτυξιακά Κίνητρα 4,187 4,10 Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες / Πρόσβαση σε Χρηματοδότηση 4,045 3,80 Φορολογία, Εισφορές και Λοιπές Επιβαρύνσεις 3,955 3,60 Δημόσιες Συμβάσεις 3,937 3,40 Εταιρικό Δίκαιο Έρευνα και Καινοτομία 3,742 3,50 3,559 2014 2015 3,60 Προδιαγραφές και Πιστοποιήσεις 3,487 3,0 Έλεγχος & Εποπτεία 3,436 3,20 Εργασιακό περιβάλλον / Εργασιακές σχέσεις, Ασφαλιστικές Εισφορές 3,436 3,10 Εξαγωγές - Εισαγωγές / Τελωνειακές Διαδικασίες 3,250 Υποχρεώσεις Πληροφόρησης και Δημοσιότητας 2,90 3,103 Μεταβολή +2,3% +5,0% +13,5% -2,4% +5,3% +8,3% +8,8% +2,9% -2,8% +13,3% +6,3% +6,5% +6,9% 1,00 1,500 2,00 2,500 3,00 3,500 4,00 4,500 5,00 Καμία Δυσκολία Μεγάλη Δυσκολία 5

Φορολογία και Εργασιακά οι περιοχές όπου υπάρχει η μεγαλύτερη διεπαφή με το Δημόσιο Συχνότητα διεπαφής επιχειρήσεων σε περιοχές κατά τους τελευταίους 12 μήνες (2015 και 2014) Φορολογία, Εισφορές και Λοιπές Επιβαρύνσεις Εργασιακό περιβάλλον / Εργασιακές σχέσεις, Ασφαλιστικές Εισφορές Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης Αναπτυξιακά Κίνητρα Εξαγωγές - Εισαγωγές / Τελωνειακές Διαδικασίες Εγκατάσταση - Αδειοδότηση Επιχειρήσεων / Δραστηριοτήτων Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες / Πρόσβαση σε Χρηματοδότηση Δημόσιες Συμβάσεις Υποχρεώσεις Πληροφόρησης και Δημοσιότητας Έλεγχος & Εποπτεία Προδιαγραφές και Πιστοποιήσεις Έρευνα και Καινοτομία Εταιρικό Δίκαιο 5,00% 4,910% 6,00% 4,671% 5,00% 4,671% 5,00% 4,072% 4,00% 3,832% 5,00% 8,00% 8,982% 8,00% 8,982% 9,00% 8,144% 8,00% 8,144% 9,00% 7,904% 7,665% 13,00% 12,096% 15,00% 15,928% % αναφοράς Συχνότητα 2014 διεπαφής 2014 % αναφοράς Συχνότητα 2015 διεπαφής 2015 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 6

Φορολογικά και Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης, οι κρίσιμες περιοχές Βαθμός Δυσκολίας και Βαθμός Διεπαφής ανά Περιοχή Επιχειρηματικής Δράσης (2015) ΑΚ Αναπτυξιακά Κίνητρα ΤΑΔ Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης 16% ΦΟΡ ΠΠ ΔΣ Προδιαγραφές και Πιστοποιήσεις Δημόσιες Συμβάσεις Βαθμός Διεπαφής 14% 12% 10% 8% 7,7% 6% 4% Χαμηλός Βαθμός Δυσκολίας & Υψηλή Συχνότητα Αναφοράς Χαμηλός Βαθμός Δυσκολίας & Χαμηλή Συχνότητα Αναφοράς ΥΠΔ ΤΕΛ ΕΡΓ ΕΕ ΠΠ ΕΚ ΕΔ Υψηλός Βαθμός Δυσκολίας & Υψηλή Συχνότητα Αναφοράς ΤΑΔ ΑΚ ΕΑΔ ΧΡ ΔΣ Υψηλός Βαθμός Δυσκολίας & Χαμηλή Συχνότητα Αναφοράς ΕΑΔ ΕΕ Εγκατάσταση - Αδειοδότηση Επιχειρήσεων / Δραστηριοτήτων Έλεγχος & Εποπτεία ΕΡΓ Εργασιακό περιβάλλον / Εργασιακές σχέσεις, Ασφαλιστικές Εισφορές ΕΚ ΕΔ Έρευνα και Καινοτομία Εταιρικό Δίκαιο ΤΕΛ Εξαγωγές - Εισαγωγές / Τελωνειακές Διαδικασίες ΥΠΔ Υποχρεώσεις Πληροφόρησης και Δημοσιότητας ΦΟΡ Φορολογία, Εισφορές και Λοιπές Επιβαρύνσεις 2% ΧΡ Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες / Πρόσβαση σε Χρηματοδότηση 1 1,5 2 2,5 3 3,5 3,8 4 4,5 5 Βαθμός Δυσκολίας 7

Πτώση του Δείκτη Ευκολίας Επιχειρηματικής Δράσης σε σχέση με το 2014 Βαθμός Ευκολίας Επιχειρηματικής Δράσης (2015) Ο δείκτης για το 2015 μειώθηκε κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες Τρόπος Υπολογισμού: Ο Βαθμός Δυσκολίας, ανά περιοχή, διορθώνεται στατιστικά με τη χρήση του Βαθμού Βελτίωσης (αυθόρμητη απάντηση). 2015 Στη συνέχεια ο «διορθωμένος» Βαθμός Δυσκολίας σταθμίζεται με τον Βαθμό Διεπαφής, ώστε να προκύψει ο Δείκτης Ευκολίας Επιχειρηματικής Δράσης, ως ο σταθμισμένος μέσος όρος. 8

Οι συχνές αλλαγές στη νομοθεσία συνεχίζουν να αποτελούν το σημαντικότερο οριζόντιο πρόβλημα Κατάταξη εμποδίων, βάσει του ποσοστού παρατηρήσεων, από το σημαντικότερο στο λιγότερο σημαντικό (2015 και 2014) 25% 20% 21,485% 20,500% Ποσοστό παρατηρήσεων 15% 10% 5% 17,400% 17,220% 12,900% 14,218% 14,600% 13,270% 2014 2015 8,400% 8,373% 8,057% 7,00% 6,635% 5,700% 4,100% 6,003% 9,400% 4,739% 0% Συχνές αλλαγές στη νομοθεσία Αδικαιολόγητες Καθυστερήσεις Διαφοροποίηση στον τρόπο ερμηνείας της νομοθεσίας απο τις δημόσιες υπηρεσίες Ελλιπής συνεργασία / διαλειτουργικότητα μεταξύ φορέων Συχνές αλλαγές στην οργάνωση και στις αρμοδιότητες δημόσιων υπηρεσιών Ανεπαρκής κατάρτιση υπαλλήλων Ελλείψεις σε προσωπικό Ανεπάρκεια υποδομών Αδιαφάνεια στις συναλλαγές 9

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η κορυφαία θέση στην Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης Βαθμός Δυσκολίας ανά περιοχή σε σχέση με το μέγεθος της επιχείρησης (2015) Εγκατάσταση - Αδειοδότηση Επιχειρήσεων / Δραστηριοτήτων 4,5 Βαθμός Δυσκολίας Μικρές επιχειρήσεις Μεγάλες επιχειρήσεις Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης 4,5 Βαθμός Δυσκολίας Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης Πρόσβαση σε Χρηματοδότηση Φορολογία Εγκατάσταση - Αδειοδότηση Επιχειρήσεων / Δραστηριοτήτων Αναπτυξιακά Κίνητρα Ανεξαρτήτως μεγέθους επιχείρησης Μεσαίες επιχειρήσεις Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης 4,8 Βαθμός Δυσκολίας Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες / Πρόσβαση σε Χρηματοδότηση Πολύ μικρές 4,5 Βαθμός Δυσκολίας 10

Διαφοροποίηση των Επιχειρήσεων με πανελλαδική παρουσία: Αναφέρουν ως δυσκολότερη περιοχή την «Φορολογία, Εισφορές και λοιπές Επιβαρύνσεις» Βαθμός Δυσκολίας σε σχέση με την περιοχή γεωγραφικής δραστηριοποίησης (2015) Πανελλαδική δραστηριοποίηση Φορολογία, Εισφορές και Λοιπές επιβαρύνσεις 4,4 Βαθμός Δυσκολίας Αττική και τουλάχιστον 1-2 Περιφέρειες Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης 4,7 Βαθμός Δυσκολίας Περιφέρεια (εκτός Αττικής) Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης 4,4 Βαθμός Δυσκολίας Αττική Ταχύτητα Απονομής Δικαιοσύνης Εγκατάσταση - Αδειοδότηση Επιχειρήσεων / Δραστηριοτήτων 4,5 Βαθμός Δυσκολίας 11

Πάνω από το 70% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι: Η άποψη των συμμετεχόντων για πρόσφατες εξελίξεις που σχετίζονται με την επιχειρηματική δραστηριότητα 12

Β. Έρευνα Γνώμης Βαρόμετρο για τη «Μέτρηση της Ποιότητας των Δημόσιων Υπηρεσιών»

Τί είναι και τί μετράει ο Δείκτης Συνολικής Ικανοποίησης Διαστάσεις Ποιότητας (μέσω 21 δηλώσεων) Αξιοπιστία π.χ. "οι Δημόσιες Υπηρεσίες παρέχουν υπηρεσίες σωστά από την πρώτη φορά" Εξυπηρέτηση π.χ. οι εργαζόμενοι στις Δημόσιες Υπηρεσίες μου παρέχουν ταχεία εξυπηρέτηση" Μέτρηση Ποιότητας σε 2 επίπεδα Προσδοκίες τι θα περιμένατε ρεαλιστικά, από τις δημόσιες υπηρεσίες Δείκτες Δείκτης Συνολικής Ικανοποίησης Εμπιστοσύνη π.χ. οι εργαζόμενοι στις Δημόσιες Υπηρεσίες διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες Ενδιαφέρον π.χ. οι εργαζόμενοι στις Δημόσιες Υπηρεσίες κατανοούν τις ειδικές ανάγκες της εταιρείας / φορέα που εκπροσωπώ Υποδομές π.χ. οι Δημόσιες Υπηρεσίες διαθέτουν σύγχρονη τεχνολογική υποδομή Απόκλιση Αντίληψη τι έχετε αποκομίσει, βάσει της πρόσφατης εμπειρίας σας Δείκτης Αξιοπιστίας Δείκτης Εξυπηρέτησης Δείκτης Εμπιστοσύνης Δείκτης Ενδιαφέροντος Δείκτης Υποδομών 14

Επιδείνωση του Δείκτη Συνολικής Ικανοποίησης Μεταβολή του Δείκτη Συνολικής Ικανοποίησης (2015 σε σχέση με το 2014) Πτώση του δείκτη κατά 2 μονάδες (4,5%) σε σχέση με το 2014 και μετατόπιση στην περιοχή χαμηλής ικανοποίησης Ικανοποιημένοι (57,2-100) 44 (2014) Ούτε ικανοποιημένοι (42,9 57,1) Ούτε δυσαρεστημένοι Δυσαρεστημένοι (0 42,8) 42,8 57,1 Χαμηλή Ικανοποίηση 20 30 40 50 60 70 80 10 90 0 100 42 Υψηλή Ικανοποίηση 15

Δείκτες Ποιότητας (2015) Τί τροφοδοτεί τη χαμηλή ικανοποίηση των επιχειρήσεων; Δείκτης Αξιοπιστίας Δείκτης Εξυπηρέτησης Δείκτης Εμπιστοσύνης Δείκτης Ενδιαφέροντος Δείκτης Υποδομών 100 100 100 100 100 100 90 80 70 60 Ικανοποιημένοι Ούτε ικανοποιημένοι) Ούτε δυσαρεστημένοι Δυσαρεστημένοι 50 40 42 (2014) 45 46 46 43 45 (2014) (2014) 40 (2014) 42 43 (2014) 40 30 20 10 0 0 0 0 0 Επιδείνωση (-2) Επιδείνωση (-2) Επιδείνωση (-1) Επιδείνωση (-4) Επιδείνωση (-3) 16

Τα ΚΕΠ παραμένουν ο πιο αποτελεσματικός Δημόσιος Φορέας Ικανοποίηση από ποιότητα Δημόσιων Φορέων (2015 και 2014) και κατανομή συναλλαγών 5,00 25,0% 2014 2015 Συχνότητα Συναλλαγής % διεπαφών 4,500 Βαθμολογία ικανοποίησης 4,00 3,500 3,00 2,500 2,00 2,00 2,0 5,738% 2,300 2,10 20,355% 2,2002,20 14,344% 18,852% 2,40 2,3002,30 2,300 6,557% 2,50 2,50 2,400 2,300 7,377% 12,022% 2,6002,60 3,9003,90 20,0% 15,0% 10,0% 7,377% 7,377% 5,0% Ποσοστό του συνόλου των διεπαφών 1,500 1,00 Πολεοδομίες Υπουργεία Δήμοι Εφορίες Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ρυθμιστικές αρχές Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Τελωνεία ΚΕΠ,0% 17

Πιο ικανοποιημένες παρουσιάζονται οι Μεγάλες Επιχειρήσεις Δείκτης Συνολικής Ικανοποίησης, με βάση το μέγεθος της επιχείρησης 40 Πολύ Μικρές 39 Μεσαίες 43 Μικρές 45 Μεγάλες 42,8 57,1 Μέγεθος Εταιρείας Μεγάλες: πάνω από 250 άτομα Μεσαίες: 50-249 άτομα Μικρές: 10-49 άτομα Πολύ Μικρές: μέχρι 9 άτομα Ικανοποιημένοι 0 Χαμηλή Ικανοποίηση 20 30 40 50 60 70 80 10 90 100 42 Υψηλή Ικανοποίηση Ούτε ικανοποιημένοι) Ούτε δυσαρεστημένοι Δυσαρεστημένοι 18

Πιο ικανοποιημένες παρουσιάζονται οι Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Περιφέρεια Δείκτης Συνολικής Ικανοποίησης με βάση τη γεωγραφική παρουσία των επιχειρήσεων 42 39 Πανελλαδικά Αττική και τουλάχιστον 1-2 άλλες περιφέρειες 42 Αττική 44 Περιφέρεια 42,8 57,1 Ικανοποιημένοι Χαμηλή Ικανοποίηση 20 30 40 50 60 70 80 10 90 0 100 42 Υψηλή Ικανοποίηση Ούτε ικανοποιημένοι) Ούτε δυσαρεστημένοι Δυσαρεστημένοι 19

Σημαντικές διαφοροποιήσεις στην ικανοποίηση ανάμεσα στους κλάδους της ελληνικής οικονομίας Δείκτης Συνολικής Ικανοποίησης με βάση τον κλάδο δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων 37 Χονδρικό & Λιανικό εμπόριο 37 Μεταφορές & Logistics 40 Παροχή υπηρεσιών 42 Καύσιμα & Ενέργεια 46 Μεταποιητικές βιομηχανίες 48 Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες 49 Εκπαίδευση 49 Ιχθυοκαλλιέργειες 33 Κατασκευές 34 Πληροφορική 53 Ορυχεία 63 Ξενοδοχεία 28 Υγεία 42,8 57,1 Υψηλή Αντιπροσωπευτικότητα Χαμηλή Ικανοποίηση 20 30 40 50 60 70 80 10 90 0 100 42 Υψηλή Ικανοποίηση Μέτρια Αντιπροσωπευτικότητα Χαμηλή Αντιπροσωπευτικότητα 20

Μικρή βελτίωση του Δείκτη Διαφάνειας, ο οποίος παραμένει στην «κόκκινη» περιοχή Αποτελέσματα Δείκτη Διαφάνειας «Οι Δημόσιες Υπηρεσίες λειτουργούν με διαφανείς και ξεκάθαρες διαδικασίες;» 100 (από (1) Διαφωνώ Απόλυτα έως (7) Συμφωνώ απόλυτα) 36 (2014) 38 Βελτίωση (+2) 0 21

Δείκτης ικανοποίησης σε σχέση με τον Δείκτη Διαφάνειας 70 Χαμηλός βαθμός ικανοποίησης και χαμηλή βαθμολόγηση της διαφάνειας για Υγεία, Κατασκευές, Υπηρεσίες και Εμπόριο 42 Δείκτης Ικανοποίησης Μεταφορές & Logistics 60 Κατασκευές 50 40 38 Δείκτης Διαφάνειας 30 Χαμηλή Ικανοποίηση & Διαφάνεια Χαμηλή Ικανοποίηση & Υψηλή Διαφάνεια Υψηλή Ικανοποίηση & Διαφάνεια Υψηλή Ικανοποίηση & Χαμηλή Διαφάνεια Μεταποιητικές Ξενοδοχεία Παροχή Υπηρεσιών Χονδρικό & Λιανικό Εμπόριο Πληροφορική Υγεία Ιχθυοκαλλιέργειες 20 Καύσιμα & Ενέργεια Διαφάνεια (0-100) 10 0 10 20 30 40 Συνολική Ικανοποίηση (0-100) 60 50 70 Εκπαίδευση Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες Ορυχεία 22

Προφίλ Έρευνας

Ανάλυση Συμμετεχόντων (1/2) Ανάλυση συμμετεχόντων ανά κλάδο δραστηριοποίησης, ανά μέγεθος επιχείρησης Συμμετέχοντες ανά κλάδο δραστηριοποίησης 34,5% 19% 11% 7% 5% Συμμετέχοντες ανά μέγεθος επιχείρησης Παροχή Υπηρεσιών 4,5% Μεταποιητικές Βιομηχανίες 4,5% Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο 4% Κατασκευές 3,5% Υγεία 2,5% 20% Μεγάλες επιχειρήσεις 25% Μεσαίες επιχειρήσεις 50-249 > 250 Χρηματοπιστωτικές Επιχειρήσεις Ξενοδοχεία Πληροφορική 1,5% 1,5% 1,5% Καύσιμα & Ενέργεια Μεταφορές & Logistics 30% Μικρές επιχειρήσεις 25% Πολύ μικρές επιχειρήσεις < 10 10-49 Ορυχεία Εκπαίδευση Ιχθυοκαλλιέργειες 24

Ανάλυση Συμμετεχόντων (2/2) Γεωγραφική κατανομή συμμετεχόντων Αττική Κεντρική Μακεδονία Στερεά Ελλάδα Κρήτη Θεσσαλία Πελοπόννησος Νότιο Αιγαίου Ήπειρος Δυτική Μακεδονία Αν. Μακεδονία Θράκη Δυτική Ελλάδα Ιόνια Νησιά Βόρειο Αιγαίο Πανελλαδικά 41,772% 14,873% 5,063% 4,747% 4,430% 3,797% 3,481% 2,848% 2,848% 2,532% 1,899% 1,582%,600% 9,494% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% % ΑΕΠ (ΕΛ.ΣΤΑΤ: 2010) 48% 13,5% 4,9% 4,5% 4,1% 4,8% 4,2% 1,4% 1,8% 2,2% 4,6% 2,4% 3,4% - 25