Θεσσαλονίκη: 17-9-2010 Αριθµ. Πρωτ.: 1546 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ, ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ρ. ηµήτρης Μ. Μυλωνάς Σχολικός Σύµβουλος Οικονοµολόγων Ταχ. /νση: Χάλκης 8, 10 ο χιλιόµετρο Θεσσαλονίκης - Μουδανιών Ταχ. Κωδ. : 57001 Ταχ. Θυρ. :. 5019 Τηλέφωνο : 2310/365320 Fax: 2310/286715 e mail : grss@kmaked.pde.sch.gr dimmylonas@gmail.com ΠΡΟΣ 1. Τις ιευθύνσεις και Γραφεία Εκπαίδευσης των ιευθύνσεων ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης, υτικής Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής Έδρες τους ια µέσου των αντίστοιχων ιευθύνσεων και Γραφείων Εκπαίδευσης µε την παράκληση να κοινοποιηθεί στα Γενικά Λύκεια (Ηµερήσια και Εσπερινά) ευθύνης σας ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ Περιφερειακή ιεύθυνση Π &. Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας Προϊστάµενο Επιστηµονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Κ. Ψυχογιού Ευαγγελία ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία του µαθήµατος Αρχές Οικονοµίας της Α τάξης του Ηµερήσιου Γενικού Λυκείου και της Β τάξης του Εσπερινού γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2010-2011 Σύµφωνα µε το έγγραφο µε αριθµό πρωτοκόλλου 114356/Γ2/15-09-2010 του Υπουργείου Παιδείας, ια Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων µετά από σχετική εισήγηση του Τµήµατος Τεχνικής Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Πράξη 4/2010) σας αποστέλλονται οι οδηγίες του Π.Ι. σχετικά µε τη διδασκαλία των Μαθηµάτων του µαθήµατος της Α τάξης του Ηµερήσιου Γενικού Λυκείου και της Β τάξης του Εσπερινού Γενικού Λυκείου «Αρχές Οικονοµίας για το σχολικό έτος 2010 2011. Βιβλίο: «Αρχές Οικονοµίας» των Α. εδουσόπουλου, Π. Γιαλέρη, Ι.Σχιστού, Π. Τέντε και Α. Χατζηανδρέου Στη σύγχρονη πραγµατικότητα τα οικονοµούντα άτοµα για να µπορέσουν να προσαρµοστούν στις νέες συνθήκες πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαµβάνονται, να εξηγούν και ν αναλύουν τα οικονοµικά φαινόµενα. Για το λόγο αυτό είναι 1
σηµαντικό να γνωρίσουν οι µαθητές τα µεγέθη που αφορούν το σύνολο µιας οικονοµίας, να εξοικειωθούν δηλαδή µε βασικά µακροοικονοµικά µεγέθη όπως το τραπεζικό σύστηµα, η διανοµή του εισοδήµατος, η φορολογία, η ανεργία, ο πληθωρισµός, τα δηµόσια οικονοµικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση κτλ. Η διδακτική εµπειρία αποδεικνύει ότι ο στόχος αυτός δεν είναι εφικτός ούτε στην Α ούτε στην Γ Λυκείου. Στην Α Λυκείου ενώ το σύνολο του µαθητικού πληθυσµού παρακολουθεί το µάθηµα Αρχές Οικονοµίας, δεν είναι χρονικά εφικτή παρά µόνο η αναφορά των θεµάτων της Μακροοικονοµίας δεδοµένου ότι βρίσκονται στα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου. Στην Γ Λυκείου, το µάθηµα Αρχές Οικονοµικής Θεωρίας δε διδάσκεται στο σύνολο του µαθητικού πληθυσµού και έχει ως αντικείµενο την Μικροοικονοµία. Εποµένως στο πλαίσιο της επικαιροποίησης των γνώσεων, που το Λύκειο προσφέρει στα παιδιά, το ενδιαφέρον των µαθητών πρέπει να εστιαστεί στα ακόλουθα κεφάλαια, τα οποία αποτελούν αντικείµενο της Μακροοικονοµίας: Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή σελ. 11-14 Κεφάλαιο 6: Το Χρήµα 6.1 Λειτουργίες του Χρήµατος σελ. 80-81 6.2 Ιδιότητες του Χρήµατος σελ. 81-82 6.3 Μορφές Χρήµατος σελ. 82-84 6.4 Σύγχρονα Είδη Χρήµατος σελ. 84-88 6.5 Ο Ρόλος του Τραπεζικού Συστήµατος: Η Κεντρική Τράπεζα σελ. 88-90 και οι εµπορικές 6.6 Είδη Καταθέσεων και ανείων σελ. 91-93 6.7 ανεισµός και Αποταµίευση: Επιτόκιο και Τόκος σελ. 93-95 6.8 Το Χρηµατιστήριο σελ. 95-97 6.9 Το συνάλλαγµα και η Ισοτιµία των Νοµισµάτων σελ. 97-98 Κεφάλαιο 7: Η ιανοµή του Εισοδήµατος 7.1 Η Έννοια του Εισοδήµατος σελ. 102-103 7.2 Μορφές Εισοδήµατος σελ. 103-105 7.3 Οι Μεταβιβαστικές Πληρωµές σελ. 105-106 7.4 Η ιανοµή του Εισοδήµατος και η Φτώχεια σελ. 106-107 Κεφάλαιο 8: Η Μισθωτή Εργασία 8.1 Μορφές Εργασίας σελ. 110-111 8.2 Εργοδότες και Μισθωτοί: Η Σύµβαση Εργασίας σελ. 111-112 8.3 Επαγγέλµατα και εργασιακές εξιότητες σελ. 113-114 8.4 Η πρόσληψη των µισθωτών σελ. 114-116 8.5 Εργατικά Συνδικάτα και Ενώσεις Εργοδοτών σελ. 116-118 8.6 Συλλογικές ιαπραγµατεύσεις σελ. 119-120 2
Κεφάλαιο 9: Οι Εθνικοί Λογαριασµοί 9.1 Ο ρόλος των Εθνικών Λογαριασµών σελ. 124 9.2 Τα µεγέθη των Εθνικών Λογαριασµών σελ. 125-128 9.4 Εθνικό Προϊόν και Οικονοµική Ευηµερία σελ. 130-131 Κεφάλαιο 10: Ο Οικονοµικός Ρόλος του Κράτους 10.1 Το Κράτος και η Κρατική Παρέµβαση στην Οικονοµική σελ. 134 Ζωή 10.2 Οι Στόχοι της Κρατικής Παρέµβασης σελ. 134-139 10.3 Τα Μέσα Άσκησης Οικονοµικής Πολιτικής 10.3.1 Ο Κρατικός Μηχανισµός σελ. 139-140 10.3.2 Τα Μέσα Παρέµβασης του Κράτους σελ. 140-142 Κεφάλαιο 11: Το Οικονοµικό Σύστηµα σε Μεγέθυνση 11.1 Η Οικονοµική Ζωή Αλλάζει σελ. 156-158 11.2 Η Οικονοµική Ανάπτυξη σελ. 158-160 11.3 Οι Αλλαγές στην Παραγωγική Ικανότητα σελ. 161-164 11.3.1 Το Εργατικό υναµικό και η Ανάπτυξη 11.3.2 Η Συσσώρευση του Κεφαλαίου 11.3.3 Η Τεχνολογία 11.4 Ανάπτυξη και Υπανάπτυξη Σελ. 164-165 Κεφάλαιο 12: Το Οικονοµικό Σύστηµα σε Κρίση 12.1 Το Οικονοµικό Σύστηµα σε Κρίση σελ. 170-171 12.2 Το Πρόβληµα της Ανεργίας 12.2.1 Η Έννοια του Εργατικού υναµικού και της σελ. 171-172 Ανεργίας 12.2.2 Είδη Ανεργίας σελ. 172-174 12.2.3 Συνέπειες της Ανεργίας για το Κοινωνικό Σύνολο σελ. 174-175 και το Άτοµο 12.2.4 Πολιτικές για την Αντιµετώπιση της Ανεργίας σελ. 175-176 12.3 Ο Πληθωρισµός: Έννοια και Επιπτώσεις 12.3.1 Έννοια του Πληθωρισµού σελ. 176-177 12.3.2 Επιπτώσεις του Πληθωρισµού σελ. 177-178 12.4 Η Φτώχεια σελ. 178-180 12.5 Περιβάλλον και Φυσικοί Πόροι σελ. 181-181 Κεφάλαιο 13: Η Ευρωπαϊκή Ένωση 13.1 Σκοποί της Ένωσης Ιστορικό Μέλη σελ. 186-187 13.2 Η Οικονοµική και Νοµισµατική Ένωση σελ. 187-189 13.3 Τα Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σελ. 189-192 13.4 Οι Οικονοµικές Επιπτώσεις της Ένωσης 13.4.1 Η Ελευθερία ιακίνησης Εµπορευµάτων σελ. 192 13.4.2 Η Ελευθερία ιακίνησης Πολιτών σελ. 193 13.4.3 Η Νοµισµατική Ενοποίηση σελ. 193-194 3
ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ Ι ΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Κρίνεται αναγκαία η απλούστευση του περιεχοµένου µε τη χρήση διδακτικών µεθοδολογικών προσεγγίσεων και τεχνικών, όπως αυτών που προτείνονται παρακάτω: Η εφαρµογή «σχεδίων εργασίας» (projects) και τεχνικών «µελέτης περίπτωσης» (case studies) για την κατανόηση των φαινοµένων του πληθωρισµού και της ανεργίας. Επεξεργασία πινάκων και διαγραµµάτων (π.χ. θέµατα πληθωρισµού, ανεργίας κ.α.) δεδοµένου ότι τα διαγράµµατα, µαζί µε άλλο χρήσιµο υλικό, αποτελούν κείµενα που συµβάλλουν στην καλλιέργεια των δεξιοτήτων κριτικής ανάγνωσης των πληροφοριών. Η χρήση συζήτησης σε οµάδες ή και ανά ζεύγη, καταιγισµός ιδεών, προβολή οπτικοακουστικού υλικού. Η ενθάρρυνση των µαθητών να διατηρούν και να ενηµερώνουν λεξικό οικονοµικών όρων. Η πραγµατοποίηση ασκήσεων προσοµοίωσης, παιχνιδιών ρόλων (π.χ. δηµιουργία σεναρίων µε θέµατα σχετικά µε την ανεργία, τον πληθωρισµό, τις λειτουργίες του χρήµατος, του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος και του Χρηµατιστηρίου, το φορολογικό σύστηµα, τα εργατικά συνδικάτα, τα µέσα άσκησης οικονοµικής πολιτικής κ.α. ). Συνεργασία µε φορείς απασχόλησης για ανάπτυξη θεµάτων σχετικών µε την ανεργία των νέων. Χρήση του διαδικτύου και του οικονοµικού τύπου για άντληση πληροφοριών και επικαιροποίηση των πραγµατευόµενων θεµάτων. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Συµπληρωµατικό εκπαιδευτικό υλικό για την κατανόηση των βασικών οικονοµικών εννοιών αποτελούν τα βιβλία µαθητή «Οικονοµία και Εγώ» και «Οικονοµία Επιχειρηµατικότητα» καθώς και τα αντίστοιχα βιβλία καθηγητή: «Οικονοµία και Εγώ: ιδακτικές Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις» και «Οικονοµία - Επιχειρηµατικότητα: ιδακτικές Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις» που έχουν παραχθεί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Επίσης ως συµπληρωµατικό εκπαιδευτικό υλικό για την κατανόηση της έννοιας του πληθωρισµού προτείνεται το εκπαιδευτικό υλικό (βιβλίο µαθητή και βιβλίο καθηγητή) µε τίτλο: «Σταθερότητα των τιµών: γιατί είναι σηµαντική για σένα;» που έχει παραχθεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και έχει εγκριθεί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για αποστολή στα σχολεία. Χρήσιµα για την επίτευξη των στόχων του µαθήµατος είναι διάφορα έντυπα όπως για παράδειγµα είναι τα έντυπα του Οργανισµού για την Οικονοµική Συνεργασία και Ανάπτυξη (OECD), Ελληνική Στατιστική Αρχή (Η Ελληνική Οικονοµία σε αριθµούς -2009) και εφηµερίδες, που περιέχουν στατιστικά στοιχεία σχετικά µε τον δείκτη ΑΕΠ, τα ποσοστά ανεργίας, τον πληθωρισµό κ.ά. Χρήσιµες ιστοσελίδες: http://www.bankofgreece.gr Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος, http://www.inka.gr Γενική Οµοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδος, http://www.ecb.int Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, http://www.statistics.gr Ελληνική Στατιστική Αρχή (πρώην Εθνική Στατιστική Υπηρεσία), http://www.mof-glk.gr Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, http://www.mnec.gr/el Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών, http://epp.eurostat.ec.europa.eu EUROSTAT, http://europa.eu Ευρωπαϊκή Ένωση. 4
ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η εξέταση περιλαµβάνει δύο οµάδες ερωτήσεων: α) Η πρώτη αποτελείται από ερωτήσεις µε τις οποίες ελέγχεται τόσο η κατοχή των αναγκαίων γνωστικών στοιχείων, όσο και η κατανόησή τους. β) Η δεύτερη αποτελείται από δύο ή τρεις ερωτήσεις µε τις οποίες ελέγχεται η ικανότητα συνθετικής και κριτικής ανάλυσης και εφαρµογής στην καθηµερινή πράξη των γνώσεων που απέκτησαν οι µαθητές. Η βαθµολογία κατανέµεται κατά 50% σε κάθε µια από τις οµάδες αυτές Η κατανοµή της βαθµολογίας µπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα µε τον βαθµό δυσκολίας σε κάθε µια από αυτές, που καθορίζεται κατά τη διατύπωση των θεµάτων και ανακοινώνεται στους µαθητές γραπτώς. Σας αποστέλλω επίσης και την ειδική έκδοση, (πρόσθετο υλικό µε πλήθος επικαιροποιηµένων οικονοµικών στοιχείων για το 2009), Η Ελληνική Οικονοµία σε αριθµούς από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (µετονοµάστηκε Ελληνική Στατιστική Αρχή. Είµαι στη διάθεσή σας για κάθε πληροφορία ή πρόσθετη διευκρίνιση. Με εκτίµηση ρ. ηµήτρης Μ. Μυλωνάς Σχολικός Σύµβουλος Οικονοµολόγων 5